නිගන්ඨනාථ පුත්ත තුමාගේ චරිතය හා සිදුහත් බෝසත් චරිතය එකිනෙක සසදා බැලිමේදි කිසියම් සමාන කමක් දක්නට ලැබේ. එසේමඉගැන්වීම් අතරද සමානකම් සේම යම් යම් විශමතාාවන්ද දක්නට ලැබේ.සෙසු ශාස්තෘවරැන් හා සසදා බැලීමේදි කර්මය පිළිගැනීම අත්තනාථ පුත්ත තුමා ඉදිරියෙන්ම සිටි බුදුරජානන් වහන්සේද කර්මය හා කර්ම විපාකද පිලිගක් අතර නාථපුත්ත තුමාද කර්මය පිලිගෙන තිබේ.බුදුන් වහන්සේ පංචසිලයක් ඉදිරිපත් කරද්දි නාථපුත්ත තුමා පංච විරතියක් ඉදිරිපත් කරයි.මේවා පොදුවේ ගත් කල සමානකම් පැවතියද විග්රහය තුල කිසියම් වෙනසක් දැකිය හැකිබව පැහැදිලිය. බුදු දහමේ ඉගැන්වෙන පංච ශිලය හා ජෛන ශාසනයේ ඉගැන්වෙන පංච විරතිය පිලිබද අවදානය යොමු කිරීමේදි සමාජය සුමගට ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙන් එවැනි ඉගැන්වීමක් ඉදිරිපත් කල බව සදහන් කල හැකිය.
බුදුරජානන් වහන්සේ පංච ශිලයෙන් කාමේ සුමිච්චාචාරි යනුවෙන් දේශනා කරද්දි නාථ පුත්ත තුමා අභම්ම චරියා ඉදිරිපත් කරයි.පංච ශිලයේ සුරාමේරය මජ්ජපමා.... යන්නට පංච විරතියේ ඇත්තේ සර්වවිරතියයි.
බුදු දහමේ හා ජෛන සමය තුල අවිහිංසාව පිලි ගැනීම අතින්ත සමාන වුවද නාථ පුත්ත තුමා ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ පරම අවිහිංසා වාදයයි.ගස්වැල් වලට පවා ප්රානයක් ඇතයි සැලකුවද එතුමා එම එකීය ඉන්ද්රිය ප්රාණයෙන් පාගා දැමීම කර්මයක් සිදුවන ක්රියාවක් බවට සදහන් කලහ. එහෙත් බුදු දහමේ ප්රායෝගික ලෝකයේ ක්රියාත්මක කළ නොහැකි එවන් පිළිවෙත් අනුගමනය කොට නැත. කර්මය පිලිගැනීම අතින් සාසන දෙකෙහිම සමාන කමක් පෙන්නුම් කෙරේ.
එහෙත් විග්රහය තුල පරස්පරතා පවති .බුදු රජානන් වහන්සේ කර්මය කර්ම නාමයෙන් හැදින්වු අතර,නාථපුත්ත තුමා එය දණ්ඩනාමයෙන් හදුන්වා ඇත. බුදු දහමේ බර පතල කර්මය වන්නේ මනෝ කර්මයයි .හැම විටම චේතනාවට මුල් තැන දී තිබේ.එහෙත් නාථපුත්ත තුමා කාය දණ්ඩනය බලවත් සේ සැලකෙන අතර, දැනුවත්ව හෝ නොදැනුවත්ම සිදු කරනා සෑම දෙයක්ම කර්මය නාමයෙන් හදුන්වා ඇත.
නාථපුත්ත තුමාගේ ඉගැන්වීම තුල පෙර කර්මයකට හිමි වන්නේ විශේෂ ස්ථානයකි.පුද්ගලයාට සැප දුක හා වැදගත් බව යන සියල්ල උදා වන්නේ පෙර කර්මයෙන් බව පිලිගෙන තිබේ. ඒ නිසා කර්මය ගෙවා දැමිය යුතු බවට අවධාරනය කළහ.එහෙත් බුදු දහම සියල්ල පෙර කර්මයෙන් හෝ සියල්ල කර්මයෙන් සිදු වන බව පිලි නොගනී. බුදු දහම පෙන්වා දෙන්නේ පුද්ගලයාට කර්මය වෙනස් කල හැකි බවයි.ඒ සදහා නියාම ධර්ම 5 ක් පෙන්වා දී ඇත.
01. උතු නියාම
02. බීජ නියාම
03. කම්ම නියාම
04.ධම්ම නියාම
05. චිත්ත නියාම
කර්මයෙන් ද යම් යම් දේ සිදු විය හැකිය.විවිධ රෝග අසනීප ආදියද ,කම්ම විපාකද,කම්ම විපාකදා අබාදා කර්මය නිසා රෝග ඇති විය හැක .එහෙත් ඇති වන සියලු රෝග කර්මයෙන් ඇති වන එවා නොවේ. වා,පිත්,සෙම් යන කොටස් තුනෙහි ඇති වන වෙනස් කම් නිසා විවිධ අසනීපයන් ඇතිවේ. එහෙත් බුදු දහම පෙන්වා දෙන්නේ සුළු සුළු කර්ම වෙනස් කල හැකි බවයි. කාල,ගති,උපදි,ප්රයෝග යන සම්පත් හා විපත් හතරක් පවතින බවත්,මේ තුලින් කර්මය වෙනස් කල හැකි බවත්ය . ඒ නිසා ජෛන සාසනයේ ඉගැන්වීම හා බෞද්ධ ඉගැන් වීම් අතර,සමානකම් පවති.
සදාකාලික ආත්මයක් ඇතැයි පවසමින් ආත්ම වාදය අගය කිරීම ජෛන ආගමික මතයයි.එහෙත් බුදු සමයේ ඉගැන්වෙන ත්රිලක්ෂණය පිළිබද ඉගැන්වීමේ තුන් වැන්න ආනාත්මවාදී බවයි.අනන්ත ලක්ඛන සුත්රයේ,නභසිකා සුත්රයේ වැනි සුත්ර වලින් ආත්මවාදි ඉගැනිවීම බැහැර කොට අනාත්ම වාදි ඉගැන්වීම ඉදිරිපත් කොට ඇත.සාත්වාදය හෙවත් අහෙකාන්තවාදි දර්ශනය බුදු සමයේ විවේචනය කර ඇත. සැපය හෙවත් විචිකිච්චාව විමුක්තිය බාධා වේ. පිරිනිවන් මංචකයේදි පවා ගැටලුවක් සැකයක් තිබේනම් විමසිය නොහැකිනම් අන් කෙනකු ලවා හෝ ඒ සැකය දුරු කර ගන්නා ලෙස ප්රකාශ කිරීමෙන් ජෛන ඉගැන්වීම ප්රතික්ශේප වේ.