බුද්ධකාලින සමාජයේ පැවති බුද්ධි විරෝධි මත
බුද්ධකාලින සමාජයේ පැවති බුද්ධි විරෝධි මත
01. දේව දත්ත හිමියන්ගේ පංචවාර අයාචනය
02. කොසැඹැනුවර ධර්මද්‍රර, විනයද්‍රර භික්ෂුන්ගේ ගැටළුව
03. අරිට්ඨ හිමියන් භික්ෂුන්ට කම්සැප විදිම කැපයැයි ප්‍රකාශ කිරිම
04. ජබ්බග්ගිය භික්ෂුන්ගේ විනය විරෝධි ක්‍රියා
05. සාති භික්ෂුවගේ බවගාමි විඥානය
බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙකන් පසුව මෙන්ම බුදුන් ජිවමාන සමයේදිද භික්ෂු සමාජය තුලධර්ම විනය විරෝධි මතවාද පැන නැගුණ බව දක්නට ලැබේ.ඒ අතර දේව දත්ත හිමියන්ගේ පංචවාර අයාචනය දැක්විය හැකිය. ඒ අනුව දේව දත්ත හිමියන් නායකත්වය අපේක්ෂාවෙන් නොයෙක් අකට යුතුකම් අවසාන බුදුරදුන්ගෙන් මෙම පංච වලයන් ඉල්ලා සිටින ලදි.එනම්,
(1) භික්ෂුන් වහන්සේලා ජිවිතාන්තය දක්වාම පිණ්ඩපාතික විය යුතුය.
(2) භික්ෂුන් වහන්සේලා ජිවිතාන්තය දක්වාම පංශුකුලික සිව්රුම දැරිය යුතුය
(3) භික්ෂුන් වහන්සේලා ජිවිතාන්තය දක්වාම වෘක්ෂ මුලික විය යුතුය
(4) භික්ෂුන් වහන්සේලා ජිවිතාන්තය දක්වාම ආරන්‍යවාසි විය යුතුය
(5) භික්ෂුන් වහන්සේලා ජිවිතාන්තය දක්වාම මස් මාංශ භක්ෂණයෙන් වැළකිය යුතුය
යනුවෙන් පනවන ලෙස බුදුන් වහන්සේගේන් ඉල්ලා සිටි අතර එයට අවසර නොලැබුණ තැන බුදුරදුන්ට චෝදනා කර භික්ෂුන් 500ක් සමග ගයාශිර්ෂයට ගොස් වාසය කළ බව සදහන් වේ.මේ තුළින් තහවුරු වන්නේ තමන්ට අවශ්‍ය පරිදි ධර්මය විනය වෙනස් කරගෙන අත්තනෝමතිකව ජිවත් විමට උත්සහ ගත් භික්ෂුන් බුදුන් ජිවමාණ සමයේ සිටි බවය.
කොසඹැනුවර ගෝසිතාරාමයේ සිටි ධර්මද්‍රර භික්ෂු නමක් වැසිකිළියේ ජල භාජනයේ වතුර ස්වග්පයක් ඉතිරි කිරිමේ සිද්ධියක් සම්බන්ධව ධර්මද්‍රර විනයද්‍රර භික්ෂුන් අතර ඇති වු අරගලය භික්ෂුන් ගිහියන් අතර පමණක් නොව දෙවියන් අතර පවා භේදබින්න විමට හෙතු වු අවස්ථාවේ බුදුරදුන් සාමදාන වන ලෙස තෙවරක්ම කරනු ලැබු ආයාචනය ප්‍රතික්ෂේප කළ නිසා උන්වහන්සේ පාරිල්‍යෙය වනයට යාමට දුර දිග ගියේ බුදු අණට පවා සවන් නොදුන් අවිනයවාදි භික්ෂුන් සිටි නිසාය.
විනය පිටකයේ සදහන් වන පරිදි ජබ්බග්ගිය භික්ෂුන්ද විනය විරෝධිව හැසිරිනු පිරිසකි.ඒ අනුව බුදුන් වහන්සේ පනවන ලද ශික්ෂා පද යන්ගෙන් රිංගා යාමට උත්සහා කළ පිරිසකි.විනය නිතින්ට අදාළ අනු ප්‍රඥාප්තියෙන් රැසක් පනවා ඇත්තේ මෙම විනය විරෝධි ක්‍රියාවන් නිසාය.මේ අනුව බුදුරදුන්ගේ නායකත්වය නොපිළිගෙන ධර්මයට හා විනයට පටහැනිව ක්‍රියා කළ පිරිසක් බව සදහන් කළ හැකිය. මේ අතර සාති ,අරිට්ඨ , යමක ,කෝකාලික ආදි භික්ෂුන්ද බුද්ධ කාලයේදිම ධර්මය හා විනය සාවද්‍ය ලෙස තේරුම් ගෙන ධර්ම විනය විරෝධිව හැසිරුණ පිරිසක් බව දැක්විය හැකිය.
ඒ අතර අරිට්ඨ භික්ෂුව කම්සැප විදිම භික්ෂුන්ය කැපයැයි පුකාශ කොට එය අනුමත කරන ලෙස ඉල්ලා සිටින ලදි.එවනි ප්‍රකාශ කරන්නට තරම් හිමිවරු අවිනිත වි ඇති බව පෙනේ.ඒසේම සාති භික්ෂුවගේ බවගාමි විඥානය ආදි මේ සියලු කරුණු සමස්ථයක් ලෙස ගත් කළ පැහැදිළි වන්නේ බුදුරදුන් ජිවමාණ සමයේ ධර්ම විනය විරෝධි මත දෑරු පිරිස් සසුන තුළ සිටි බවය.
