ආපදා
ශ්‍රී ලංකාව ස්වභාවික ආපදාවලට බහුලව හා නිරන්තරයෙන් ගොදුරු නොවූ රටක් වුවද හදිසි ආපදා තත්ත්වයන් යනු මෙරට ට අහඹු සිද්ධියක් නොවේ. ඒ වරින් වර සුළි සුළං, ගංවතුර, නියග, භූමිකම්පා වැනි ස්වභාවික ආපදාවන්ට මුහුණ දීමට සිදු වූ බැවිනි.
සරලව ගත් කළ ආපදාවක් යනු ක්ෂණිකව ඇති වී සීඝ්‍රයෙන් පැතිර ගොස් සමාජමය වශයෙන් විශාල හානි සිදුකරන තත්ත්වයකි. මෙවැනි අවස්ථාවක දී යථා තත්ත්වයට පත් වීම සඳහා අදාළ සමාජයෙන් පරිබාහිර උපකාර අවශ්‍ය වේ. ඒ අනුව යම් සමාජයක පවත්නා සම්පත් පමණක් උපයෝගී කොට ගෙන යම් අවස්ථාවක සිදුවන සමාජමය ක්‍රියාකාරීත්වයට බාධා පැමිණවීම හා සමාජය පුරා පැතිරුණු මානව, භෞතික සහ පාරිසරික හානි ඇති කිරීම් එම සමාජය තුළින් ම යථා තත්ත්වයට පත් කර ගත නොහැකි නම් එය ආපදා අවස්ථාවක් වේ.
ආපදා යන්න ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් හැඳින්වෙනුයේ (ෘෂී්ීඔෑඍ) යනුවෙනි. මෙය ලතින් භාෂාවේ ෘසි ූ ්ිඑරද ූ ිඒර යන වචන ත්‍රිත්වයෙන් බිඳී ආවකි. ආපදා යනු කුමක්ද සම්බන්ධයෙන් විවිධ නිර්වචන පවතී. සංක්ෂිප්ත ඔක්ස්ෆර්ඩ් ශබ්ධකෝෂ නිර්වචනයට අනුව (ක්‍දබජසිැ ධංදෙරා ෘසජඑසදබ්රහ) ආපදාවක් යනු ක්ෂණයෙන් ඇතිවන බලවත් අවාසනාවන්ත තත්ත්වයකි.
ර්‍ණීමාාැබ දර ටරු්එ පසිදෙරඑමරුල ජක්පසඑහ”
ආපදා මිනිස් ඉතිහාසය තරම් ම පැරණි ය. මෙතෙක් ලැබී ඇති සාක්ෂි අනුව දකුණු ආසියානු රටවල මිනිසා එදා විවිධාකාර ආපදාවන්ට මුහුණ පෑමෙන් පීඩාවට පත්ව ඇත. දෙවියන්ට හෝ තමන් අදහන වස්තූන්ට කන්නලව් කිරීම හා නොයෙකුත් ප්‍රතිකාරක ක්‍රම ඔස්සේ එදා මිනිසා ආපදාවලින් තමන්ට වූ හානි අවම කරගෙන ඇතැයි සැලකේ. එසේම පරිසරයෙන් ලැබෙන දේ පමණක් පරිසරයට හානි නොවන ලෙස තම පරිහරණයට යොදා ගත් ආදි මිනිසා සතුව පැවතියේ පරිසරයට අනුවර්තනය වීමේ පුදුමාකාර හැකියාවකි. දැඩි ස්වභාවික හේතූන් මත පරිසරය තමන්ට එරෙහි වන අවස්ථාවල එයින් අත්මිදීම සඳහා නිසි කළමනාකරණයකින් යුත් ක්‍රමවේදයන් මෙන්ම එවැනි උපද්‍රව කල්තියා ඉවෙන් මෙන් දැනගැනීමේ හැකියාවක් ද ඔවුන් සතු විය. නමුත් අද වන විට මානවයා විවිධ ආපදාවලින් දැඩි ව්‍යසනයන්ට මුහුණ දෙමින් සිටී (වික්‍රමරත්න,2005,පි.14).
ආපදාවක් ඇති වන්නේ කිසියම් උවදුරක් පැවතීම නිසාම පමණක් නොවේ. එම උවදුරට අදාළ ප්‍රජාව ගොදුරු වීමේ ඉඩකඩ මත ආපදාවක් ඇති වේ. මෙහි දී උවදුරක් යනු ස්වභාවික හෝ මිනිසා විසින් ඇති කරන ලද්දක් වන අතර මානව ජනාවාසයක, කෘෂිකාර්මික හෝ කාර්මික පෙදෙසක ඇති වුවහොත් භෞතික, ආර්ථික හෝ ජීවිතයන්ට හානි පැමිණවීමේ හැකියාවෙන් යුක්ත වූවකි. වේගවත් සුළං, ජල ගැලීම්, නාය යාම්, නියග යනාදිය උවදුරු ලෙස සැලකේ. මෙම උවදුරු ඔස්සේ ආපදාමය තත්ත්වයක් ඇති වනුයේ ඒ ආශ්‍රිත ප්‍රදේශයේ ජීවත්වන මානව කණ්ඩායම් හේතුවෙනි.
මෙසේ වර්තමානයේ දී මානව ප්‍රජාව යම් ආපදාවන්ට ගොදුරු වීමේ ප්‍රවණතා සුලභව දක්නට ලැබේ. යම් උවදුරක් හේතු කොටගෙන යම් පුද්ගලයෙක්, සමාජයක්, උප කණ්ඩායමක්, ව්‍යූහයක්, සේවාවක් හෝ භූ විද්‍යාත්මක ප්‍රදේශයක් හානියට පත් වීමට ඇති ඉඩකඩ, දුප්පත්කම, අඩු අධ්‍යාපනය, ප්‍රවාහනය හා සෞඛ්‍ය පහසුකම් හි ප්‍රමාණවත් නොවීම, ජන වර්ගය හා කුලය, ස්ත්‍රී පුරුෂභාවය, ඉඩම් ලබා ගැනීමට ඇති අයිතිය යන සාධක මත තීරණය වේ.
ආපදාවක් යන්න ක්ෂණයෙන් ඇති වන හදිසි තත්ත්වයක් වුවත් ආපදා සහ හදිසි අවස්ථා අතර වෙනසක් පවතී. ක්ෂණිකයෙන් ඇති වී සීඝ්‍රයෙන් පැතිර ගොස් සමාජමය වශයෙන් දැඩි හානි සිදු කරන, එම හානිවලින් යථා තත්ත්වයට පත් වීමට පරිබාහිර සමාජයේ සහය අවශ්‍ය තත්ත්වයක් ආපදාවක් වේ. ඒ අනුව ගත් කළ ආපදාවක් යනු පුළුල් සංකල්පයකි. නමුත් හදිසි අවස්ථාවක් යනු පටු සංකල්පයකි. ක්ෂණීකයෙන් නොසිතන අවස්ථාවක සැලසුම් සහගතව හෝ නොමැතිව සිදුවන විනාශකාරී තත්ත්වයක් හදිසි අවස්ථාවක් වන අතර එම හානිය හැකි ඉක්මණින් ම අදාළ සමාජය තුළින් ම යථා තත්ත්වයට පත් කර ගැනීමේ හැකියාව හදිසි අවස්ථාවක් තුළ පවතී (ධනපාල,2008,පි12).
පාරිසරික හෝ අරගලකාරී සංසිද්ධියක් නිසා ආතතිය, පෞද්ගලික අනතුරු, භෞතික හානි සහ ආර්ථික ඇනහිටීම් ඇති කරවන්නේ නම් එම සංසිද්ධිය මහා පරිමාණයෙන් සිදුවන්නේ නම් එය ආපදාවකි. එසේම සිදුවන බව කලින් නොදන්නා සහ බොහෝ විට හදිසියේ ඇතිවන සිද්ධියක්, විශාල හානියක් සහ මානවයන් සංවේගජනක අවස්ථාවකට පත් කරවන්නේ නම් එම සිද්ධිය ආපදා අවස්ථාවක් වේ.
මේ ආකාරයට අර්ථ දැක්වෙන ආපදා යන්න මූලික වශයෙන් දෙයාකාර ය. ඒ ස්වභාවික ආපදා සහ මිනිස් ක්‍රියා නිසා ඇතිවන ආපදා යනුවෙනි. දිගුකාලීන පාරිසරික වෙනස්වීම් මත කිසිවෙකුගේ බලපෑමකින් තොරව ස්වභාවිකව ක්ෂණයෙන් හටගන්නා ආපදා ස්වභාවික ආපදා ලෙස සරල වශයෙන් හඳුන්වා දිය හැකි ය. එසේම මිනිසා විසින් සිදු කරන කෙටි කාලීන සංවර්ධන විසඳුම් හේතුවෙන් පසුකාලයේ හටගන්නා අර්බුදකාරී තත්ත්වයන් මිනිසා විසින් සිදු කරන ආපදා ලෙස දළ වශයෙන් හඳුන්වා දිය හැකි ය.
වචනයෙන් අර්ථ ගැන්වෙන පරිදි මිනිසාගේ සෘජු මැදිහත් වීමකින් තොරව නමුත් මිනිසා විසින් පරිසරයට සිදු කරනු ලබන ක්‍රියා හේතු කොටගෙන ස්වභාව ධර්මයේ යම් යම් නියමයන්ට අනුකූලව ස්වභාවිකව හා ක්ෂණයෙන් හට ගන්නා ව්‍යසනයක් ලෙස ස්වභාවික ආපදා යන්න හැදින්වේ.
එක් ස්වභාවික ආපදාවක් නිසා හටගන්නා ආපදාමය අවස්ථාව තවත් ස්වභාවික ආපදා රැසක් ඇති වීමට හේතුකාරක වීම මෙහි දැකිය හැකි සුවිශේෂත්වයකි. උදාහරණ වශයෙන් අධික වර්ෂාපතනය නිසා ගංවතුර තර්ජන, නායයාම් හා සුළි සුළං තත්ත්වයන් ද නිර්මාණය වේ. එසේම ගිනිකඳු පිපිරීමකින් භූ චලනයක්, ලැව් ගිනි, අකුණු ගැසීම් හෝ සුනාමි වැනි තත්ත්වයන් ඇතිවීම පෙන්වා දිය හැකි ය.
ඉහත නිර්වචනයට අනුව ස්වභාවික ආපදා ගණයට අයත් සිදුවීම් ලෙස,
■ රෝග (ෘසිැ්ිැ)
■ නියග (ෘරදමටයඑ)
■ භූමිකම්පා (ෑ්රඑයුම්නැ)
■ වසංගත (ෑචසාැපසජ)
■ සාගත (ත්‍්පසබැ)
■ ගින්න (ත්‍සරු)
■ ගංවතුර (ත්‍කදදා)
■ හිම වැස්ස/ ගල් වැස්ස (්‍ය්සක)
■ සුළි සුළං/ කුණාටු (්‍යමරරසජ්බැරැඔහචයදදබරැක්‍හජකදරු)
■ නායයෑම් (ඛ්බා ීකසාැ)
■ අකුණුසර (ඔයමබජකැ)
■ චණ්ඩ මාරුතය (ඔදරබ්ාද)
■ ගිනි කඳු පිපිරීම් (ඪ්කජ්බසජ ෑරමචඑසදබ)
■ ලැව් ගිනි (උසකාසෙරු)
යනාදී ව්‍යසන ඇතුළත් වේ.
කෙතරම් දියුණු තාක්ෂණික ක්‍රමෝපායන් යටතේ වුවද මිනිසාට පාලනය කළ නොහැකි වූත් සමස්ත ලෝකයට ම පොදුවේ බලපාන දැඩි හානි ගෙන දෙන ව්‍යසනයක් වන්නේ මෙම ස්වභාවික ආපදා ය.
මිනිසාගේ මූලික මැදිහත් වීම නිසාත් ඔහු විසින් කරනු ලබන නොසැලකිලිමත් ක්‍රියාකාරකම් නිසාත් හටගන්නා ආපදා මිනිස් ක්‍රියා නිසා වන ආපදා ලෙස හැදින් වේ.
එසේම මිනිසාගේ මැදිහත් වීම හා ඔහු විසින් සිදු කරනු ලබන ක්‍රියා නිසා ඇතිවන ස්වභාවික නොවන ආපදා වන්නේ පහත සඳහන් ව්‍යසනයන් ය.
■ ගිනි තැබීම් (්රිදබ)
■ සිවිල් කලකෝලාහල (ක්‍සඩසක ාසිදාැර)
■ අපරාධ (ක්‍රසපැ)
■ තොරතුරු වංචාව (ෘ්ඒ කදි)
■ මාර්ග අනතුරු (්ජජසාැබාැඑි)
■ ත්‍රස්තවාදී ක්‍රියා (ඔැරරදරසිප)
■ අන්තර්ජාල දූෂණ
■ රසායන්ක හා න්‍යෂ්ටික බලශක්ති අර්බුධ
■ බෝම්බ පිපිරීම් (ඊදපඉ ඉක්ිඑසබට)
■ අවි ගැටුම්
වශයෙනි (ධර්මසේන,2011,පි.22).
මේ අනුව සිදුවන බව කලින් නොදන්නා නමුත් බොහෝ විට සැලසුම් සහගතව සිදු කරන සිද්ධියක් හේතුවෙන් ආර්ථික, පාරිසරික, භෞතික, මානසික වශයෙන් විශාල සමාජමය හානියක්, විනාශයක්, සිදු කරමින් මානවයා සංවේගජනක අවස්ථාවකට පත් කරවීමට මානවයාම දායක වන සිද්ධියක් මිනිසා විසින් සිදු කරන ආපදාවක් වේ.
