ආසියාවේ භූගෝලීය පිහිටීම.

පෘථිවියේ විශාලතම හා වැඩිම ජනගහනයක් ජීවත් වන මහද්වීපය වන්නේ ආසියා මහද්වීපයයි. මෙය පෘථිවියේ නැගෙනහිර හා උතුරු අර්ධගෝලය තුළ පිහිටා ඇත. උතුරින් ආක්ටික් සාගරයෙන් ද, නැඟෙනහිරින් පැසිපික් සාගරයෙන් ද, දකුණෙන් ඉන්දියන් සාගරයෙන් ද, බටහිරින් යුරෝපා මහද්වීපයෙන් ද මායිම්ව ආසියාව පිහිටා ඇත. ආසියාව වර්ග කිලෝමීටර් 44,579,000 ක භූමි ප්‍රමාණයක වර්ග සැතපුම් 17,212,000 පැතිරී ඇති අතර එය පෘථිවි මුළු ගොඩබිම් භූමි ප්‍රමාණයෙන් 30% ක් පමණ වේ. පෘථිවි මුළු පෘෂ්ඨයේ 8.7% ක් පමණ ප්‍රදේශය මීට අයත්ය.

ආසියාව, යුරෝපය හා අප්‍රිකාව භූමියෙන් එකිනෙකට සම්බන්ධ වේ. ඒවා සුසේස් ඇල, යූරල් කඳුවැටිය, යූරල් ගඟ, දකුණු කොකේසස් කඳුවැටිය, මධ්‍යධරණී, රතු සහ කලු මුහුද යන භූගෝලීය සාධකයන්ගෙන් මායිම්ව ඇත. ආසියාව වර්තමාන නම්වලින් ජපන් දූපත්, ඉන්දුනීසියානු දූපත්, පිලිපීන දූපත්, අන්දමන්, නිකෝබාර්, මාලදිවයින් හා ශ්‍රී ලංකාව වැනි ලොකු කුඩා දූපත් රාශියකින් ද සමන්විත වේ.

භූගෝලීය ඛණ්ඩාංක අනූව (Geographical coordinates) දකුණු අක්ෂාංශ 10“ සිට උතුරු අක්ෂාංශ 80“ ත් අතර හා නැඟෙනහිර දේෂාංශ 25‘ සිට දකුණු දේෂාංශ 180‘ අතර පිහිටා තිබේ. ආසියාවට සුවිශේෂි වූ භූ ලක්ෂණ කිහිපයකි.

• විශාලම මහද්වීපය වීම.
  •  වර්ග කිලෝමීටර් 44,579,000 
• සියලුම දේශගුණ වර්ග දක්නට ලැබීම. 
  • නිවර්තන කලාපය(උණුසුම් දේශගුණ) අවුරුද්ද මුළුල්ලේ ම ඉතා ඉහළ උෂ්ණත්වයක් පවතී. සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය 18c කට වැඩි ය. මේ නිසා උෂ්ණ දේශගුණ තත්වයන් දක්නට ඇත.
  • සෞම්‍ය කලාපය (සෞම්‍ය දේශගුණ) නිවර්තන කලාපයට වඩා සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය අඩු ය. වර්ෂය පුරා කාලයෙන් කාලයට උෂ්ණත්වය අඩු වැඩි වීම නිසා සෘතු භේදය පවතී. එනම් පැහැදිලි උණුසුම් සෘතුවක් සහ ශීත සෘතුවක් මෙම කලාපයේ දක්නට ලැබේ. 
  • ශීත කලාපය (ශීත දේශගුණ) උෂණ්තව්ය ඉතා පහළ මට්ටමක පැවතීම නිසා වසරේ වැඩි කාලයක හිම පතනය සහ හිම වැසි මෙම කලාපය තුළ දකන්ට ලැබෙන පධ්‍රාන ලකෂ්ණ වේ. 
• ලෝකයේ විශාලම කඳු පද්ධතිය හා වඩාත් උස කඳු ශිඛරය පිහිටා තිබීම.
  •  එවරස්ට්  (මීටර් 8848)
  • කන්චන්ජුන්ගා (මීටර් 8586)
  • මකාලු (මීටර් 8462)
  • ධවලගිරි (මීටර් 8162)
  • මනස්ලු (8185)
  • නන්ගා පාබට් (මීටර් 8126)
  • අන්නපූර්ණා (මීටර් 8091)
  • නන්දා දේවි (මීටර් 7818)
• විශාල සානු පිහිටා තිබීම. 
  • ටිබෙටි සානුව.
  • පාමීර් සානුව.
  • ඩෙකෑන් සානුව.
  • මධ්‍යම සයිබීරියානු සානුව. 
  • ඉරාන සානුව. 
• ගංඟා පද්ධති රාශියක් පිහිටා තිබීම.
  • ඕබි, යෙනිසි සහ ලීනා යන ගංගා ආක්ටික් සාගරයට ද, 
  • අමූර්, හොවැංහෝ සහ යැංසි යන ගංගා පැසිපික් සාගරයට ද, 
  • ගංගා, ඉන්දු, බ්‍රහ්මපුත්‍ර, මීකොං, ඉරවඩි සහ සැල්වීන් යන ගංගා ඉන්දියන් සාගරයට ද, 
  • යුප්‍රටීස් සහ ටයිග්‍රීස් යන ගංගා පර්සියන් බොක්කට ද ගලා බසී. අභ්‍යන්තර මුහුදුවලට ගලා බසින ගංගා කිහිපයක් ද වේ. 
  • සර්ඬේරියා සහ අමුඬේරියා යන ගංගා ඒරල් මුහුදට ද, 
  • යූරල් ගංගාව කැස්පියන් මුහුදට ද, ගලා බසී

18 වන සියවසෙන් පසුව සමස්තයක් ලෙස ආසියාවට අයත් ප්‍රදේශයන් නිර්වචනය කරන ලදි. ඒ අනූව වර්තමානයේ පහත රටවල් ආසියාවට අයත් වේ. 

• මධ්‍යම ආසියාව 
  • කසකස්තානය, උස්බෙකිස්ථානය, ටජිකිස්ථානය, ටර්ක්මෙනිස්තානය සහ කිර්ගිස්තානය 
• නැගෙනහිර ආසියාව 
  • චීනය, හොංකොං, මැක්වේ, උතුරු කොරියාව, දකුනු කොරියාව, රුසියාව, ජපානය, තායිවානය හා මොන්ගෝලියාව.
• දකුණු ආසියාව 
  • ඇෆ්ගනිස්ථානය, පකිස්ථානය, ඉන්දියාව, මාලදිවයින, ශ්‍රී ලංකාව, නේපාලය, භූතානය හා බංග්ලාදේශය.
• ගිනිකොනදිග ආසියාව 
  • බෲනායි, කාම්බෝජය, ඉන්දුනීසියාව, ලාඕසය, මැලේසියාව, මියන්මාරය, පිලිපීනය, සිංගප්පූරුව, තායිලන්තය, වියට්නාමය.
• බටහිර ආසියාව (නිරිතදිග ආසියාව, මැද පෙරදිග) 
  • ආර්මේනියාව, අසර්බයිජානය, බහරේන්, ජෝර්ජියාව, ඉරානය, ඉරාකය, ඊශ්රායලය, ජෝර්දානය, කුවේටය, ලෙබනනය, ගාසා තීරය, ඕමාන්, කටාර්, සවුදි අරාබි , සිරියාව, තුර්කිය, එක්සත් අරාබි එමිරේට්ස් හා යේමනය.

මේ අනූව ආසියාව ලෝකයේ සුවිශේෂි භූමි කලාපයකට හිමිකම් කියනු ලබයි. දේශගුණයෙන් මෙන්ම ස්වභාවික සම්පත්වලින් ආසියාව පරිපූර්ණ වේ. කඳු, ගංඟා, සානු හා වනාන්තර අනිකුත් කලාපයන්ට වඩා ස්වභාවිකත්වයෙන් පරිපූර්ණය. ආසියවේ මෙම භූගෝලීය සාධක ඉතිහාසය හැඩ ගැසීම කෙරෙහි සෘජුවම බලපා තිබේ. දේශපාලන, ආගමික, සංස්කෘතික, සමාජීය හා ආර්ථික යන සෑම අංශයක් කෙරෙහිම ආසියාවේ භූගෝලීය පිහිටීම බලපා ඇත. විශේෂයෙන් ආර්ථික අංශය වර්ධනයෙහි මෙම සාධක උපයෝගී විය. එහිදී වාණිජ ඉතිහාසය සඳහා ප්‍රබල බලපෑමක් කිරීමට ද මෙම භූ ලක්ෂණයන් සමත්ව තිබේ.