නැමි කඳු භූ රූප - උසස්පෙළ භූගෝල විද්‍යාව

නැමි කඳු භූ රූප

 

සමමිතික නැම්ම.(සාමාන්‍ය නැමි )

දෙපසින් ලැබෙන පීඩන බලයන් සමාන වූ විට සහ පාෂාණ ස්ථරයන්ගේ ඒකීයත්වයක් ඇති වූ විට මෙ බඳු භූ රූපයක් සෑදේ.

නැමි අක්ෂයන්ගේ දෙපස සෑදෙන බෑවුම් කෝණ වල සමාන බවක් දැකිය හැකි නිසා සමමිතික බෑවුම් යන්න යෙදේ.

ද්විමාන වර්ණ රූපය දක්වන්නේ සමමිතික උඩු නැම්මකි. එය යටි නැම්මක වුවද පිහිටිය හැක.

උදාහරණ:- හිමාලය කඳුවැටියේ උසින් අඩු සිවලින් කඳු

අසමමිතික නැම්ම.

නිර්මාණය වීමෙදී වෙනස් ප්‍රතිරෝධකතා සහිත පාෂාණ ස්ථර නැවීමෙන් මේවා සෑදේ.

දෙපසින් ලැබෙන පීඩනයේ අසමානතාවය හා පාෂාණ ස්ථරයන්ගේ අසමාන බව නිසා එක් පැත්තක පීඩනයට වඩා අනෙක් පැත්තේ පීඩනය අඩු හෝ වැඩි එකක් විය හැක.

එවිට සෑදෙන භූ රූපයේ බාහු වල අසමාන බවක් දැකිය හැකි වීම විශේෂය යි. එනම් නැම්මේ එක් අංශයක් අනෙකට වඩා බෑවුම් සහිත ය.

උදාහරණ:- එංගලන්තයේ පෙනයින් කඳු

 සමානති නැම්ම.

( isoclinal fold ) - සමාන වු ආනතියක් නොහොත් ඇලවීමකින් යුක්ත නැම්ම මෙ නමින් හදුන්වයි.

එය තැනෙන්නේ පෘථිවි තලයට සමාන්තරවය. සමපීඩන බලය වැඩි වැඩියෙන් බලපාන කල්හි නැම්ම ඇතිරී යාම මෙයට හේතුවයි.

ඔත් නැම්ම

සමමිතිය නැම්ම පසුකලෙක වෙනස්වීමෙන් මෙම නැම්ම නිර්මාණය වෙයි.

එක් පැත්තක පීඩන බලය අනෙක් පැත්තේ පීඩන බලයට වඩා අතිශයින් වැඩි වූ විට නැමි අක්ෂය ද බෑවුම් කරමින් උඩු බාහුව යටි බාහුව මත පිහිටන සේ සකස් වේ.

උදාහරණ:-ඇලිප්ස් කඳුවැටියේ මේ ලක්ෂණ දැකිය හැක.

ඒකානති නැමි

මෙය ආකාර කිහිපයකින් නිර්මාණය විය හැක. එක්තරා ආකාරයකට විභෙදයක් සේ ද සැලකිය හැකි මෙය නිර්මාණය වන්නේ නැමි අක්ෂය අසලින් පාෂාණය බිඳීමෙනි.

නමුත් නැමියක් සේ විශාල බලයක් මෙයට හේතු නොවන නිසා මෙහි මතුපිට පාෂාණ ස්ථරය එතරම් දුරකට යන්නේ නැත.

මෙහි පහළ තිබෙන ස්ථර තියුණු අවපාතයක් හෝ පොළවට සමාන්තරව විහිදෙන, මෘදු බෑවුමක් සහිත ආකාරයට සමන්විත වේ.

අභ්‍යන්තරික පාෂාණ තට්ටු වෙනස් බල මඟින් සම්පීඩනය වීම හේතුවෙන් නිර්මාණය වේ.

උලැඟි නැම්ම

ඔත් නැම්මක හෝ ඒකානති නැම්මක උඩ පිහිටි බාහුව මතට වැඩි පීඩනයක් ඇති වු විට එය යට කොටසට වඩා ඉදිරියට තල්ලු වී යා හැක.

මෙසේ තල්ලු වන කොටස උලැඟිවීම සිදුවු ස්ථානයෙන් කිලෝමීටර ගණනාවක් ඈත තැම්පත් වී තිබිය හැක. එවිට ඒවා එකවරම හඳුනා ගැනීම අපහසු වේ.

අයෙකුට මෙය සම්පීඩනය නිසා ඇතිවන විභේද අවස්ථාවක් සේ වුවත් සැලකිය හැකි නමුදු මෙය නිර්මාණය වන්නේ නැමි කඳු නිර්මාණය වන ආකාරයට ම බැවින් හා විභේද වීම.

ඒ පාෂාණ ස්ථරයන්ගේ දරා ගැනීමේ හැකියාවට වඩා වැඩි වීම හේතුවෙන් නිර්මාණය වන නිසා මෙය බොහෝ අය සලකන්නේ නැමි කන්දක් ලෙස ය.

කෙසේ වුවත් මෙ වැනි සංකීර්ණ නැමි ලෝකයේ ඉතාම විරල වේ. උපරිපතනය, අතිව්‍යාප්ත ව්‍යුහය යනුවෙන්ද මෙම භූ රූපය හැදින් වේ. නමුත් මේවා කුඩා පරිමාණයෙන් කඳුවල දැකිය හැකි යැයි ඇතැම්හු අදහස් කරති.

උදාහරණ:- ස්කොට්ලන්තයේ වයඹ දිග කඳු අතර මේ ලක්ෂණ දැකිය හැක. එමෙන් ම යුරෝපයේ මධ්‍යම ඇල්ප්ස් වලද, නැගෙනහිර රොකී කඳු වල දැකිය හැකිය

 

උඩු හා යටි නැමි මඩුල්ල

උඩුකුරුව ඇති වන වන උඩු නැමි ප්‍රතිනති නමින් ද යටි නැමි සහනති නමින් ද හැඳින්වේ.

කුඩා නැමි රාශියකින් සමන්විත උඩු හා යටි නැමි පිහිටි විට එය උඩු හා යටි නැමි මඬුල්ල ලෙස හැදින්වේ.

විශාල සහනති මඩුල්ලක (උඩු නැම්මක) සුළු ප්‍රතිනති හා සහනති (උඩු හා යටි නැමි) සංඛ්‍යාවක් / රාශියක් ඇති වු විට එය සහනති මඩුල්ල ලෙස හැඳින් වේ.