බහු ජාතික සමාගම් ආශ්‍රිත ගැටලු.
පාරිසරික බලපෑම්
බහු ජාතික සමාගම් මගින් අනුගමනය කරන නිෂ්පාදන ක්‍රම ශිල්ප සෑම අවස්ථාවකදීම පරිසර හිතවාදී නොවේ. මව් සමාගමට අයිති රටවල් තම රටට ලාභය අපේක්ෂා කරගෙන නොදියුණු රටවල ස්වභාවික සම්පත් ලබාගෙන තම කර්මාන්ත ප්‍රවර්ධනය කිරීමට යාමෙන් විශාල වශයෙන් පාරිසරික බලපෑම් හිතකර නොවේ. ජෛවීය සම්පත් සොරකමද වර්තමානයේ සම්පත් නිෂ්කාශනය සම්බන්ධ ප්‍රධාන පාරිසරික ගැටළුවකි. විශේෂයෙන්ම සම්පත් නිෂ්කාශනයේදී තිරසාර බව පිළිබද අවධානය යොමු නොකිරීමත් ප්‍රමාණය ඉක්මවා සම්පත් නිෂ්කාශනය කිරීමත් සිදුවේ. එයට විවිධ පාරිසරික බලපෑම්වලට සත්කාරක රටවල් පත්වෙයි.
ස්වභාවීක සම්පත් පරිහරණය
ඇතැම් අවස්ථාවලදී බහු ජාතික සමාගම් තවත් රටෙක නිෂ්පාදන කටයුතු ආරම්භ කරන්නේ හුදෙක් එම රටේ ස්වභාවික සම්පත් පරිභෝජනය කිරීමටම විය හැකිය. මෙහිදී දෙවන රටට ( සත්කාරක රට) අත්වන කෙටිකාලීන වාසි නිසා සමාගමට අවසර දුන්නද දිගු කාලීන වශයෙන් සම්පත් ක්ෂය වීමට එය හේතුවනු ඇත. බහු ජාතික සමාගම් විසින් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල සම්පත් ප්‍රයෝජනයට ගනිමින් නිෂ්පාදනය සිදුකොට ඒ සදහා පේටන්ට් බලපත්‍ර ලබාගැනීම නිසා සම්පත් ප්‍රයෝජනයට ගනිමින් නිෂ්පාදනය සිදුකොට ඒ සදහා පේටන්ට් බලපත්‍ර ලබාගැනීම නිසා පසු කාලීනව එම සම්පත් හිමි රටට ඒවා යොදා ගනිමින් නිෂ්පාදනය සිදුකළ නොහැකි වීමද ප්‍රතිශතයක් බවට පත්ව ඇත. ඒවගේම නැවත ඇති නොවන සම්පත් සහ නැවත ඇති වීමට දීර්ඝ කාලයක් ගතවන සම්පත් අධික ලෙස නිෂ්කාශනය කිරීම ගැටලුවක් බවට පත්ව ඇත. ඇතැම් රටවල් තම සම්පත් අනාගත ප්‍රයෝජනය සදහා සුරක්ෂිත කර ගැනීමේ උපාය මාර්ගයක් ලෙස සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල සම්පත් නිෂ්කාශන කටයුතුවල යෙදේ මේ නිසා බහු ජාතික සමාගම් විසින් වෙනත් රටවල ආයෝජනය කරන විට මෙම ගැටලු මතු වීමට ඉඩ ඇත.
අස්වථාවරත්වය
බහු ජාතික සමාගම් බොහෝවිට පිහිටුවන්නේ බැර කර්මාන්ත නොවේ. ඒවා පහසුවෙන් කෙට් කාලයකදී ඉවත් කරගත හැකි ‘footloose ‘ කර්මාන්තය. බොහෝවිට රටෙක දේශපාලන තත්ත්වය අභිතරකර බව හැගී ගියහොත් කර්මාන්තය ඉක්මනින් ඉවත් කර ගැනීමට පෙළඹේ මෙම අස්ථාවරත්වය එම කර්මාන්ත පිහිටුවා ඇති සත්කාරක රටවලට ගැටලුවකි.
අඩු පුහුණු සේවා නියුක්තිය හා තාක්ෂණය පැවැරීමේ දුර්වලතා.
බොහෝවිට බහු ජාතික සමාගම් මගින් පුහුණු හා ජ්‍යෙෂ්ඨ මට්ටමේ සේවාවන් සදහා මව් රටේ සේවය යොදා ගන්නා අතර සත්කාරක රටවලින් බදවා ගනු ලබන්නේ නුපුහුණු හා අඩු පුහුණු ශ්‍රමිකයන්ය. කිසියම් රටක් තම රටට විදේශ ආයෝජන ලබා ගැනීමේ එක් පරමාර්ථයක් වනුයේ ඒ සමාගම විදේශීය තාක්ෂණය පවරා ගැනීම තුළින් තම රටේ තාක්ෂණික ශිල්පීය දැනුම වර්ධනය කර ගැනීමයි. එහෙත් බහුජාතික සමාගම් සිය ආයෝජන සිදුකළ පමණින්ම තාක්ෂනය පැවැරීමක් සිදුවේද යන්න ගටලුවකි. නිෂ්පාදන කර්මාන්ත බොහොමයක දී ශ්‍රම විශේෂීකරණය යටතේ එම කටයුතු සිදුකෙරෙන බැවින් තාක්ෂණය පැවැරීම සිදුවන්නේ යම් සීමාවක් යටතේය. ඒ අනුව ශ්‍රමිකයන්ගේ සම්පූර්ණය නිපුණතාව වැඩි දියුණු වීමක් අපේක්ෂිත ආකාරයෙන් සිදුනොවේ ඒවගේම ශ්‍රම විශේෂීකරණය නිසා සම්පූර්ණ තාක්ෂණය පැවැරීමක් සිදුනොවීම හා තාක්ෂණය පැවැරීමේ සීමාවක්ද පවතියි.
ලාභාංශ තම මව් රටවලටම බැරවීම
බහු ජාතික සමාගම් බොහොමයක් ලාභය මුල්කොට ගෙන ක්‍රියාත්මක වීම විශේෂ ලක්ෂණයකි. බොහෝ බහුජාතික සමාගම් ව්‍යාපාරවලින් ලබාගන්නා ලාභාංශය සිය මව් රටවලටම යවන බවත් ඒ නිසා සත්කාරක රටවලට හිමිවන වාසි අඩු බවත් තවත් චෝදනාවකි.
දේශීය කර්මාන්තවලට ඇතිවන බලපෑම් හා තරගකාරිත්වය.
බහු ජාතික සමාගම්වල ක්‍රියාකාරිත්වය සිය ව්‍යාපාර කටයුතු පවත්වාගෙන යන රටවල දේශීය කර්මාන්තකරුවන්ට ඇති කරන බලපෑම අතිමහත්ය. ඔවුන්ගේ ප්‍රචාරණ ජාලය හා විවිධ උපාය හා උපක්‍රමශීලී ක්‍රියාමාර්ග සමග දේශීය බහු ජාතිය සමාගම් විසින් නිෂ්පාදනය කෙරෙන භාණ්වලින් සත්කාරක රටවල නිෂ්පාදනවලට දැඩි තරගයක් මේ නිසා එල්ල වීම ගැටලුවකි.
