ඔක්සිකරණ අංක
මූලද්‍රව්‍යක ඔක්සිකරණ අංකය
කිසියම් මූලද්‍රව්‍යක් රසායනික සංයෝජනයකදී අර්ධ වශයෙන් හෝ පූර්ණ වශයෙන් ලබා ගන්නා හෝ පිටකරන ඉලෙක්ට්‍රෝන සංඛ්‍යාව ඒ මූලද්‍රව්‍යයේ ඔක්සිකරණ අංකය ලෙස අර්ථ දක්වනු ලැබේ.
කිසියම් මූලද්‍රව්‍යක් අර්ධ වශයෙන් හෝ පූර්ණ වශයෙන් එක ඉලෙක්ට්‍රෝනයක් පිට කරන්නේ නම් ඔක්සිකරණ අංකය ධන එකකින් වැඩිවේ.ඉලෙක්ට්‍රෝන එකක් ලබාගන්නේ නම් ඔක්සිකරණ අංකය සෘණ එකකින් වැඩිවේ.
අයනික සංයෝගයන්ගේ ඇති මූලද්‍රව්‍ය වල ඔක්සිකරණ අංකය
අයනික සංයෝගයක් නම් එය ධන හා සෘණ ලෙස ආරෝපිත අයන සාදා ඇත.අයනයේ ආරෝපණයේ සංඛ්‍යාත්මක අගය පිටකල හෝ ලබාගත් ඉලෙක්ට්‍රෝන සංඛ්‍යාවට සමාන වේ.මේ නිසා අයනයේ ආරෝපණය අගය ඔක්සිකරණ අංකයේ අගයට සමානවේ.
සෝඩියම්ක්ලෝරයිඩ් Na ධන හා Cl සෘණ ඇත
Na ඔක්සිකරණ අංකය =+1 ද Cl ගේ ඔක්සිකරණ අංකය= -1 වේ.
MgF2 Mg2+ හා F- ඇත.
Mg ගේ ඔක්සිකරණ අංකය=+2 ද F ගේ ඔක්සිකරණ අංකය=-1 වේ.
FeS වල ඔක්සිකරණ අංක, Fe2+ හා S2- ඇත.
Fe වල ඔක්සිකරණ අංකය=+2 S වල ඔක්සිකරණ අංකය=-2
සහ සංයුජ සංයෝගයක ඇති මූලද්‍රව්‍යක ඔක්සිකරණ අංකය
සහ බන්ධන වලින් යුත් සංයෝගයක් නම් එහි මූලද්‍රව්‍ය පරමාණු අතර සහ බන්ධනඇති විට ඒ බන්ධනය නිසා අයන නොසෑදෙන නමුත් ඒ බන්ධන ඉලෙක්ට්‍රෝන වඩාත් විද්‍යුත් සෘණ පරමාණුව දෙසට නැඹුරු වීමෙන් අර්ධ වශයෙන් ඉලෙක්ට්‍රෝන ලබා ගැනිම හෝ පිට කිරීම සිදුකල හැක.
H→Cl
හයිඩ්‍රජන්ට වඩා ක්ලෝරීන් වල විද්‍යුත් සෘණ නිසා H හා Cl පරමාණු අතර ඇති බන්ධන ඉලෙක්ට්‍රෝන ක්ලෝරීන් දෙසට වැඩිපුර නැඹුරු වීමෙන් ක්ලෝරීන් ගේ ඔක්සිකරණ අංකය -1 කින්ද හයිඩ්‍රජන්ගේ ඔක්සිකරණ අංකය ධන එකකින්ද වැඩිවේ.
කිසියම් මූලද්‍රව්‍යක ඔක්සිකරණ අංකය හා සංයුජතාව
කිසියම් ද්‍රව්‍යක් සැලකූ විට එය විවිධ වූ රසායනික බන්ධන සාදා ඇතත් කිසියම් පරමාණුවක් දෙසට වැඩිපුර ඉලෙක්ට්‍රෝන නැඹුරු විමක් සිදු නොවේ.මේ නිසා පූර්ණවශයෙන් හෝ අර්ධ වශයෙන් ඉලෙක්ට්‍රෝන ලබා ගැනීමක් සිදුනොකරයි. මේ නිසා ඒවායේ ඔක්සිකරණ අංකය ශූන්‍ය වේ.
Na,Cu,Fe වැනි ලෝහ සැලකූ විට ඒවායේ මූලද්‍රව්‍යයන්ගේ ඔක්සිකරණ අංක ශූන්‍ය වේ.
H-H H ගේ ඔක්සිකරණ අංකය=0 H ගේ සංයුජතාව=1
Cl-Cl Cl ගේ ඔක්සිකරණ අංකය=0 Cl ගේ සංයුජතාව=1
O=O O ගේ ඔක්සිකරණ අංකය=0 O ගේ සංයුජතාව=2
N≡N N ගේ ඔක්සිකරණ අංකය=0 N ගේ සංයුජතාව=3
ඔක්සිකරණය අංක සම්බන්ධව දැන ගත යුතු වැදගත් කරුණු
1.කිසියම් මූලද්‍රව්‍යක් කිසිදු සංයෝගයක් නොසාදා එය මූලද්‍රව්‍ය ලෙසම පවතින්නේ නම් එහි ඔකසිකරණ අංකය ශූන්‍ය වේ.
2.H ගේ ප්‍රධාන ඔක්සිකරණ අංකය +1 වේ.එම ඔක්සිකරණ අංකය ලැබීමට H විද්‍යුත් සෘණමූලද්‍රව්‍යක් සමග බැදිය යුතු අතර H ඊට වඩා විද්‍යුත් ධන මූල ද්‍රව්‍යක් සමග බැදුණු විට -1 ඔක්සිකරණ අංකයක් පවතී
ඔක්සිකරණ අංකය -1 0 +1
අනුරූප ප්‍රබේදය NaH H2 H2O
RbH HCl
BaH2 NH3
3.ඔක්සිජන්ගේ ප්‍රධාන ඔක්සිකරණ අංකය සෘණ දෙක වේ.පෙරොක්සයිඩ වලදී සෘණ එක ඔක්සිකරණ අංකය ඇති අතර O,F වැනි ඊට වඩා විද්‍යුත් සෘණ මූලද්‍රව්‍යක් සමග බැදුනු විට O වලට +2 ඔක්සිකරණ අංකය තිබේ.
ඔක්සිකරණ අංකය -2 -1 0 +2
අනුරූප ප්‍රබේදය H2O H2O2 O2 F2O
CO2 Na2O2 O3
Na2O BaO2
4.ක්ෂාර ලෝහය සාදන සංයෝගයකදී ඒ ක්ෂාර ලෝහයේ ඔක්සිකරණ අංකය +1 වේ.
උදාහරන:-Li,Na,K,Rb,Cs
5.ක්ෂාර පාංශු ලෝහ සාදන සංයෝගයකදී ඒ ලෝහයේ ඔක්සිකරණ අංකය +2වේ.
උදාහරන:-Be,Mg,Ca,Sr,Ba
6.කිසියම් උදාසීන සංයෝගයක් සැලකූ විට එක් එක් මූලද්‍රව්‍යන්ගේ ඔක්සිකරණ අංක වල එකතුව ශූන්‍ය වේ.
x→K2MnO4←z
↑
y 2x+y+4z=0
7.කිසියම් අයන කාණ්ඩයක ඇති එක් එක් මූල ද්‍රව්‍යන්ගේ ඔක්සිකරණ අංක වල එකතුව ඒ අයනයේ ආරෝපණයට සමාන වේ.
x → Cr2O72 ← y 2x+7y=-2
