රසායනික කර්මාන්ත 8
විරංජන කුඩු නිෂ්පාදනය.
හුණුගල් ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍ය ලෙස යොදා ගනිමින් තෙතමනය සහිත කැල්සියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් ( Ca(OH)2) සහ ක්ලෝරීන් වායුව (Cl2) ප්‍රධාන ආරම්භක ද්‍රව්‍ය ලෙස භාවිත කරමින් විරංජන කුඩු නිෂ්පාදනය කිරීම සිදු කරනු ලබයි.
මෙහිදී පළමුව අමුද්‍රව්‍ය එනම් හුණුගල් කැල්සියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් ( Ca(OH)2) බවට පත් කර ගත යුතුවේ. ඒ සඳහා පළමුව හුණුගල් තාප වියෝජනයට ළක් කිරීමෙන් කැල්සියම් ඔක්සයිඩ් නිපදවා ගත යුතුය. ඉන් පසුව නිපදවා ගත් කැල්සියම් ඔක්සයිඩ් වලට අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට ජලය එකතු කිරීමෙන් ඝන කැල්සියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් ( Ca(OH)2) නිපදවා ගැනීම සිදු කරයි. ඉන් අනතුරුව නිපදවා ගත් ඝන කැල්සියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් ( Ca(OH)2) සිහින් ව කුඩු කර ගැනීමෙන් අනතුරුව ආනත භ්‍රමණ පෝරණුවක් භාවිතා කරමින් එහි ඉහළ සිට පහළට වැටීමට සැලැස්වීමත් සමඟ ම පහළ සිට ඉහළට ක්ලෝරීන් වායුව යැවීම සිදු කරයි. මෙහිදී ද ප්‍රති ප්‍රවාහ මූලධර්මය ප්‍රයෝජනයට ගන්නා බව ඔබට වැටහෙනු ඇත. මෙහිදී සිදුවන ප්‍රතික්‍රියා පහත දැක්වේ.
මෙසේ නිපදවා ගන්නා ලද විරංජන කුඩු වල ප්‍රයෝජන මොනවා දැයි මීළඟට අපි විමසා බලමු.
විරජන කුඩු බොහෝමයක් කර්මාන්තශාලා වල කාර්මික වශයෙන් සිදු කරනු ලබන විරංජන කටයුතු සඳහා ප්‍රයෝජනයට ගැනෙයි. මීට අමතරව විරංජන කුඩු විෂබීජ නාශකයක් ලෙස ද භාවිතයට ගන්නා බව සඳහන් කළ යුතුය.
මීළඟට අපි උසස් පෙළ විෂය නිර්දේශයට අදාලව s ගොනුවේ කර්මාන්ත අතර ඇති අවසාන වශයෙන් සාකච්ඡා කරනු ලබන කැල්සියම් කාබයිඩ් නිෂ්පාදනය වෙත යොමු වෙමු.
කැල්සියම් කාබයිඩ් නිෂ්පාදනය.
මෙහිදී ද ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍ය වශයෙන් හුණුගල් යොදා ගනිී. ඊට අමතරව කෝක් (C) ද භාවිතා කළ යුතුය. විරංජන කුඩු නිෂ්පාදනයේදී මෙන් ම මෙහිදී ද හුණුගල් තාප වියෝජනයට ළක් කිරීමෙන් කැල්සියම් ඔක්සයිඩ් නිපදවා ගත යුතුය. ඉන් පසුව කුඩු කර ගන්නා ලද කෝක් සහ නිපදවා ගත් කැල්සියම් ඔක්සයිඩ් විද්‍යුත් තාප උඳුනක අධික උෂ්ණත්වයකට (2000 ‘C) රත් කර ගනු ලබයි. මිශ්‍රණය ද්‍රව බවට පත් වීමෙන් අනතුරුව එය සිසිල් වන්නට හැර කැබලි වලට කඩනු ලැබේ. මෙහිදී පහත ප්‍රතික්‍රියා සිදු විය හැකි ය.
දැන් අපි කැල්සියම් කාබයිඩ් වල ප්‍රයෝජන මොනවා දැයි විමසා බලමු.
කැල්සියම් කාබයිඩ් වලට ජලය යෙදීමෙන් ඇසිටලීන් වායුව නිපදවා ගැනීම සිදු කරයි. මෙම ඇසිටලීන් වායුව ඔක්සිජන් සමඟ මිශ්‍ර කර සාදා ගන්නා ඔක්සි ඇසිටලීන් දැල්ල ලෝහ පෑස්සීම සඳහා යොදා ගනු ලබයි. තවද ඇතැම් ශාක වල මල් හට ගැනීම උත්තේජනය කිරීම සඳහා මෙන්ම පළතුරු ඉදීම උත්තේජනය සඳහා ද කැල්සියම් කාබයිඩ් උපයෝගී කර ගැනීම සිදු කරයි.
විරජනය කුඩු නිෂ්පාදනය සහ කැල්සියම් කාබයිඩ් නිෂ්පාදනය ආශ්‍රයෙන් පහත විමසා ඇති ප්‍රශ්ණ වලට පිළිතුරු සපයන්න.
- හුණුගල් භාවිතයෙන් විරංජන කුඩු නිෂ්පාදනය කිරීමේ පියවර තුලිත රසායනික
සමීකරණ සමඟ කෙටියෙන් සාකච්ඡා කරන්න.
- විරංජන කුඩුවල ප්‍රයෝජන දෙකක් සඳහන් කරන්න.
- කැල්සියම් කාබයිඩ් නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා භාවිතා කරන ප්‍රධාන අමු ද්‍රව්‍ය මොනවා
දැයි සඳහන් කර එමගින් කැලිසියම් කාබයිඩ් නිපදවා ගන්නේ කෙසේ දැයි සංක්ෂිප්තව
සඳහන් කරන්න.
- කැල්සියම් කාබයිඩ් වල ප්‍රයෝජන දෙකක් සඳහන් කරන්න.
- ඇසිටලීන් වායුව එනම් එතයින් නිෂ්පාදනය කරන්නේ කෙසේ දැයි අදාල තුලිත
රසායනික සමීකරණය සමඟ දක්වන්න.
- හුණුගල් වලින් ආරම්භ කර විරංජන කුඩු සංස්ලේෂණය කරන්නේ කෙසේ දැයි තුලිත
රසායනික සමීකරණ පමණක් භාවිතා කර යෝජනා කරන්න.
- හුණුගල් වලින් ආරම්භ කර ඇසිටලීන් සංස්ලේෂණය කරන්නේ කෙසේ දැයි තුලිත
රසායනික සමීකරණ පමණක් භාවිතා කර යෝජනා කරන්න.
උසස් පෙළ විෂය නිර්දේශයට අදාලව S ගොනුවේ කර්මාන්ත සියල්ල අපි මේ වන විට සාකච්ඡා කළෙමු. ඉදිරියේ දී P ගොනුවේ කර්මාන්ත පිළිබඳ සාකච්ඡා කිරීමට බලාපොරොත්තු වෙමි..........
