ව්‍යාකරණ, නිරුක්ති, ඡන්දස් වේදාංග
ව්‍යාකරණ
වේද පාඨයන්හි පවත්නා ව්‍යාකරණ ලක්ෂණයන් අවබෝධ කර ගැනීම උදෙසා මෙය ඉතා වැදගත් වේ. ව්‍යාකරණ ලක්‍ෂණ අවබෝධ කර ගනිමින් වේදෝච්චාරණය ගායකයාටම එය නිරවද්‍යතාවයෙන් සිදු කළ හැකිය. මෙහෙයින් සවිස්තරාත්මක වේදාධ්‍යනය සඳහා ව්‍යාකරණයෙන් මනා පිටු බලයක් ලැබේ. එනමුදු ආදිකාලීන ව්‍යාකරණඥයින්ගේ ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථ අද්‍යතනයෙහි ප්‍රකටව නොපවතී. එහෙත් ඔවුන් පිළිබඳ නාම මාත්‍රිකව සඳහන්ව තිබේ. ක්‍රි.පු. 08 වන ශත වර්ෂයෙහි දිවි ගෙවූ ශාකටායන පිළිබඳ යාස්කගේ නිරුක්ති ග්‍රන්ථයෙහි සඳහන්ය. පාණීනිගේ අෂ්ටාධ්‍යායී ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයෙහි ද ආදී ව්‍යාකරණඥයින් ගැන සඳහන්ය.
‘ඉන්ද්‍රශ්චන්ද්‍රඃ කාශකෘත්ස්නාපිශලි ශකටායන: පාණින්‍යමර ජෛනෙන්ද්‍රො ජයන්ත්‍යෂ්ටාදි ශාබ්දිකාඃ”
නිරුක්ති
ශූඪාර්ථ පැහැදිලි කිරීම සඳහා යාස්ක රචිත නිරුක්ති ග්‍රන්ථය මූලික කරගෙන නිරුක්ති වේදාංගය සැකසී තිබේ. නිඝණ්ඩු යනු ද මෙයට යෙදෙන තවත් පර්යාය නාමයකි. පරිච්ඡේද 18 කින් උපයුක්ත යාස්කගේ නිරුක්ති ග්‍රන්ථයෙහි මුල් පරිච්ඡේද 17 නම් කොට ඇත්තේ නෛඝණ්ටුක, නෛගම හා දෛවත වශයෙනි. නෛඝණ්ටුක නම් පළමු කාණ්ඩයෙහි ප්‍රධාන අදහස් යටතේ වෛදික ශබ්දයන් එක්රැස්කොට දැක්වූ ලැයිස්තු තුනකින් යුක්තය.
- පෘථිවිය සඳහා නම් 21 ක් ද,
- රත්තරන් සඳහා නම් 15 ක් ද
- වායුව සඳහා නම් 16 ක් ද
- ජලය සඳහා නම් 101 ක් ද
- යෑමේ ක්‍රියාව හැඳින්වීමට වචන 122 ක් ද
- වහා යන අරුත දීම සඳහා නාම විශේෂණ හා ක්‍රියා විශේෂණ 26 ක් ද
- බොහෝ යනරුත දීම සඳහා වචන 02 ක් ද
යෙදා තිබේ.
නෛගම කාණ්ඩායට වේදයට අයත් අවිනිශ්චිත වූත් දුරවබෝධවූත් වචන ඇතුළත් වේ. දෛවත නම් තෙවන කාණ්ඩයෙහි පෘථිවි, ආකාශ, ස්වර්ගස්ථ යන මණ්ඩල තුනට අනුව දෙවිවරු නම් කර තිබේ.
වේදයෙහි එන දුරවබෝධ වචනයන්ට නිරුත්ත සැපයීම වේදය සවිස්තරාත්මක අධ්‍යනයෙහිලා මනා පිටුවහලකි. දුරවබෝධ වචනයක නිරුක්තිය සැපයූ කල්හි එහි අරුත නිසි අයුරින් දත හැකිය. එසේ නොවූ කල්හි එය කිනම් අරුතක යෙදේද යන්න පිළිබඳ පාඨකයා තුළ පවතිනුයේ චකිතයකි. ඖෂධ යන්නට නිරුත්ති සපයා ඇත්තේ මෙපරිද්දෙනි.
ඔෂඃ ධීයතෙ ඉති ඖෂධඃ “ගෞරිති පෘථ්‍යානාමධෙයම් යද්දුරං ගතා භවති යච්චාස්‍යාං භූතානි ගච්ඡන්නි ගාතෙර් වෞකාරො නාමකරණඃ”
වේදාධ්‍යනයෙහිලා යාස්කයන්ගෙන් සිදු වූ වැදගත්ම කාර්ය නම් වේදයෙහි එන සැක සහිත හා දෝෂ සහිත පද පැහැදිලිව සඳහන් කිරීමයි. මීට අමතරව පහත සඳහන් දෑ සිදුවුණි.
- තත්කාලීන ප්‍රාදේශීය උප භාෂා සංස්කෘත භාෂාවෙන් වෙනස්වන අයුරු පැහැදිලි කිරීම.
- සැක නොකළ යුතු යැයි ස්මෘති ග්‍රන්ථ මගින් අවධාරණය කෙරෙන වේද ග්‍රන්ථවල හමුවන පද්‍ය පවා ව්‍යාඛ්‍යාපිතව දැක්වීමට පසුබට නොවීම.
ඡන්දස්
“අක්ඛර නියමො ඡන්‍දං” අක්ෂර නියම කිරීම ඡන්‍දසයි යන්න මෙම විග්‍රහයෙන් තහවුරු වේ. පද්‍යයක තිබිය යුතු අක්ෂර ප්‍රමාණය හා පාද ප්‍රමාණය තීරණය කෙරේ. වේදාධ්‍යානය නිවැරදි අයුරෙන් සිදු කිරීම සඳහා ඡන්දස් පිළිබඳ දැණුම ද ආවශ්‍යයිකය. ප්‍රධාන වශයෙන් වෛදික වෘත්ත පහකි.
- ජගතී පාද 04 අක්ෂර 12 කි.
- ත්‍රිෂ්ටුභ් පාද 04 අක්ෂර 11 13 කි.
- විරාජ් පාද 04 අක්ෂර 10 14 කි.
- අනුෂ්ටුභ් පාද 04 අක්ෂර 08 15 කි.
- ගායත්‍රී පාද 03 අක්ෂර 08 16 කි.
