වෛදික යුගයේ සමාජය හා දේශපාලනය
සංස්කෘත සාහිත්‍ය වනාහි විශ්ව සාහිත්‍යයෙහි වැදගත් අංගයකි. වේද ග්‍රන්ථ හා ආරම්භ වන බ්‍රාහ්මණ, ආරණ්‍යක, උපනිෂද් යන ග්‍රන්ථ වෛදික සාහිත්‍ය ලෙස හැඳින්වේ. මෙකී සාහිත්‍ය කෘතීන්හි ආරම්භය පිළිබද විචාරකයින් විසින් විවිධ අදහස් දක්වා ඇත. එහි දී,
- මැක්ස්මූලර් පඬිවරයා වේද සාහිත්‍යයේ ප්‍රභවය හා විකාශය ක්‍රි:පූ: 1200 - 1000 යන කාල පරිච්ඡේදයට සීමා කරයි.
- යාකෝබ් පඬිවරයා තර්ක ශාස්ත්‍රය අනුව ගණන් බලමින් වෛදික සූක්තයන් ක්‍රි:පූ: 4500 පමණ කලායේ රචනා කරන ලද බව කියත්.
- රාධකිෂ්ණන් පඬිවරයාගේ පිළිගැනීම අනුව ක්‍රි:පූ: 15වන සියවසයේ පමණ සංග්‍රහ වූ බව කියවේ.
- ඉරානීයවරුන්ගේ පැරණිත ම ආගමික ග්‍රන්ථයක් වන අවෙස්ථාවත්, ඍග් වේදයත් අතර ඇති සම්බන්ධකම් ඇති බැවින් වේද සුක්ත රචනය ඇරඹෙන්නට ඇත්තේ ක්‍රි:පූ: 2500 - 2000 අතර බවයි.
මෙකී කාල පරාසයන් තුළ සකස් වූයේ යැයි සැලකෙන සමාජ සංස්ථීතිය පිළිබද ව මෙහි දී සාකච්ඡා කරනු ලබයි. ඉපැරණි ආර්ය සමාජය පිළිබද තොරතුරු පරීක්‍ෂා කිරීමේ දී ඒ සඳහා දැනට ඇති එක ම ලිඛිත ආගමික මූලාශ්‍රය නම් ඍග් වේදය යි. මෙම ග්‍රන්ථය වෛදික ආර්යයන්ගේ ශුද්ධ වූ ග්‍රන්ථය වුව ද මෙහි ඇති සූක්ත විචාරාත්මක ව අධ්‍යයනය කිරීමේ දී ආරය සමාජයේ කුමන හෝ ලක්‍ෂණයක් ඒ තුළින් ඉස්මතු කරගත හැකි ය. වර්තමානයේ සිදු කරන ලද වාග් විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ වලට අනුව ආර්ය හා ඉරාණීය, යවන, ස්ලාව්, ලිතුවේණියානු හා ජර්මන් ආදී සියළු ම ප්‍රකට ජන කොටස් භාෂා සිරිත් විරිත් හා අනෙකුත් බොහෝ සමානකම් නිසා ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන් අතීතයේ දී එකම ප්‍රදේශයක ජීවත් ව ඇති බව ය. මෙසේ එක්ව විසූවන් අතුරින් ආර්ය හා ඉරාන ජන කොටස් වෙන්ව කෙටි කාලයක් එක් ව විසීමෙන් අනතුරු ව ආර්ය ජනතාව ඉරාණීයන්ගෙන් වෙන්ව “ඉන්දුකුෂ්” කඳු වැටිය හරහා භාරතයට සංක්‍රමණය විය. මෙසේ පැමිණි පිරිස් “පංජාබ්” ප්‍රදේශයේ නැගෙනහිර ප්‍රදේශයේ සිය වාස භූමි ඉදිකර ගත්හ.
“ඉදමු ත්‍යත්පුරුතං පුරස්තාජ් ජ්‍යෝතිස්තමසො වායුනාදස්ථාත් නූනං දිවෝ දුහිතරො විභාතිර් ගාතුං කෘණවන්නුෂසො ජනාය”
සිය වාසභූමි සඳහා පැමිණි ආර්යන් තමන්ට නැගෙනහිර “පංජාබ්” ප්‍රදේශයේ ජීවත්වීම සඳහා අවශ්‍ය ආලෝකය හා මානව සංජාතියට මාර්ගය පෙන්වා දෙන ලෙස උෂස් දේවතාවගෙන් ඉල්ලීමක් කරයි. එසේ ම උෂස් සූක්ත වණ්ණනාවන්හි
“වසු වජස්‍ය තමසො ද්වාරො ජාන්තීර ව්‍රඤ්ඡුචයඃ පාවකාඃ”
යනුවෙන් සාමාජයේ පැවැත්ම සඳහා අවශ්‍ය වන අනෙකුත් අංගයන් ලබා දෙන ලෙස ද ඉල්ලීමක් කරනු ලබයි. එහි දී “යගස්ථම්භ හා ගවරංචු” ද ලබාදෙන ලෙස ඉල්වනුයේ තමන්ට යම් කාර්යයක් (රැකියාවක්) කරගෙන ජීවත් වනු පිණිස ය.
එසේ ම “පංජාබ්” ප්‍රදේශයේ ස්වභාවික සෞන්දර්ය සිත්කළු ස්වරූපය උෂස් ආදී වැණුම් විස්තර අඩංගු සූක්ත වල පිළිබිඹු වෙතැයි අනුමාන කළ හැකි ය. එසේ ම වරුණ දෙවියාගේ ඍතය විස්තර කරන සූක්තවල ද පරිසර වර්ණණාවන් දැකිය හැකි ය. මේ ආශ්‍රිත ව සඳහන් වූ කුභා සුවාස්තු ආදී ගංගාවන් නිසා ආර්යයන් ඇෆ්ගනිස්ථානයට ද පිවිස සිටි බව පැහැඳිළි ය. සින්ධු ගංඟාව හෙවත් ඉන්ඩස් ගංගාව මෙකී ආර්ය ජන සමාජයේ ප්‍රධාන වාස භූමිය විය. මෙකී සින්ධු ගංගාව අතු ගංගා පහකින් සමන්විත ව පිහිටා තිබුණ අතර ..?.. නම් ගංඟා ව වැදගත් වනුයේ දසරාජ සටන එහි සිදු වූ නිසා ය. හිමවතින් කඳු වැටිය උතුරු ප්‍රදේශයේ තිබුණු බව ද එහි පිහිටි මුජවන්ත් ගිරි කූඨයෙන් සෝම යුෂය ලබා ගත් බව කිය වේ. මීට අමතර ව වංග රටට තිලකයක් බඳු වූ සත්ව කොට්ඨාසයක් වූ ව්‍යාඝ්‍රයා ගැන සඳහන් නොවූව ද ඉන්දු නිම්නයේ සුලභ වූ සිංහයා ගැන ඍග් වේදයේ ස්ථාන කිහිපයක සඳහන් වේ.
“දූරාත් සිංහස්‍ය ස්ථනථා උදීරතේ යත් පර්ජන්‍යඃ කෘණුතේ වර්ෂ්‍යඃ නභඃ”
යනුවෙන් පරිජන්‍ය සූක්තයේ දී සිංහයාගේ ගෙරවිලි හඬ පිළිබද සදහන් කරනු ලබන අතර එහි දී වේද රචකයන් සිංහයාගේ ගෙරවුම් හඬ වැසි ලැබීමේ පූර් සංඥාව ලෙස භාවිතා කොට ඇත.
ඍග්වේද සංහිතාවේ දැක්වෙන ආකාරයට ආර්ය ජනතාව විශාල භූමි ප්‍රදේශයක ජීවත් වූ අතර නොයෙක් කුල ගෝත්‍රයන්ට අනුගත ව තම ජීවිතය පැවැත්වූහ. පළමු ව සදහන් කළ යුත්තේ මෙම ආර්ය සමාජය ද ගෝත්‍රික සමාජය ලක්‍ෂණයන්ගෙන් යුක්ත වූ බව ය. ගෝත්‍ර යනු ජන කණ්ඩායම් ය. මොවුන් කොටස් වශයෙන් වෙන් වෙන් ව භාරතය පුරා කෙමෙන් සංක්‍රමණය වූහ. තවද ඍග් වේදයේ සමාජ පසුබිම විමසන කල එකල දේශපාලන තත්වය ද සොයා බැලිය යුතු ය. එහි දී බ්‍රහ්මවර්තයෙහි නිවැසි භරතවරයන් හා වයඹ පෙදෙස්වල විසූ අන්‍ය ගෝත්‍රයන් අතර ගැටුමක් පිළිබද කියවෙන දශරාජ සටන ඓතිහාසික සාධකයකි. භරතවරු යනු ප්‍රබල ගෝත්‍රයකි. මෙහි පාලකයා වූ “සුදාස්” රජු මෙම යුගයේ කටයුතු කරයි. ඔහුගේ පියා දිවෝදාස් රජු ය. මෙහි භරත ගෝත්‍රය තනි පක්‍ෂයක් ලෙස ක්‍රියා කළ අතර අනුක්, දෘහ්යුස්, තුර්වස්, යදාස්, පුරු යන ගෝත්‍ර පහ මිත්‍ර පක්‍ෂයක් ලෙස කටයුතු කොට ඇත. සෙසු ගෝත්‍ර ගැන සඳහන් නොවීමෙන් ඔවුහු එතරම් ප්‍රසිද්ධ පිරිසක් නොවන බවට සැළකිය හැකි ය.
මෙලෙස ගෝත්‍ර අතර අන්‍යෝන්‍ය සටන් පැවතීමෙන් පෙනී යන්නේ බලවත් ගෝත්‍ර පාලකයන් දුබලයන් යටහත් කිරීමෙන් කටයුතු ද කළ බව යි. එසේ ම නව ගෝත්‍රය වර්ධනය කිරීමට ද මොවුන් කටයුතු කළහ. මේ අතර ම මෙම ආර්ය ජනයා පැමිණීමට පෙර සිට ස්වදේශීකයන් වූ දාස නම් කළු පැහැති රුවැති ජන කොටස් සමඟ ද බලය උදෙසා සටන් කොට ඇත. ඒ බව,
“යේනේමා විශ්වා ච්‍යවනා කෘතානි යො දාසං වර්නමධරං ගුහාකං ශ්වඝ්නීව යො ජිගීවාම් ලක්‍ෂමාදද් ආර්යඃ පුෂ්ටානි ස ජනාස ඉන්ද්‍රඃ”
යනුවෙන් ස්වදේශිකයන් ආක්‍රණය කළ ආකාරය පිළිබද කියවේ. එහි දී අනාර්යන් යටපත් කිරීමට ඉන්දු දෙවියන්ගෙන් ආර්යන් සහය පතා ඇත. ඉහත දී යමෙකු විසින් පොළෝතලයේ මේ සියළු ම දේ අස්ථීර ද යමෙක් අනාර්ය වර්නය යටපත් කළේ ද, පලවා හැරියේ ද, යමෙක් දිනන සූදු කෙළින්නෙක් ඔට්ටු ව දිනන්නාක් මෙන් සතුරු ධනය පැහැරගත්තේ ද, ජනයින් ජනයින් ඔහු ඉන්ද්‍ර වේ, මෙලෙස පවසමින් ආර්යයන් විසින් අනාර්යන් කොල්ලකා ඇත. එහි දී අනාර්යන්ට වඩා ආර්ය ජනතාව භාවිතා කළ ආයුධ හා අන්‍ය අංගයන්ගෙන් ඉදිරියෙන් සිට ඇත. එනිසා ආර්යන් විසින් අනාර්යන් පලවා හරිනු වස් ගින්න භාවිතා කොට ඇත. මෙකී සමාජයෙහි අනාර්යන් විසින් ගින්න ඉතා අල්ප වශයෙන් භාවිතා කොට ඇත. සංක්‍රමණික ආර්යන් ස්වදේශිකයන්ට වඩා පැහැපත් වූ අතර මුල් ස්වදේශිකයන් ඊට අඩු එනම්, කළු වර්ණයෙන් යුත් ශරීරධාරී වූහ. එසේ ම ලිංග වන්දනා ආදී ප්‍රාථමික අභිචාර විධිවලට හුරු වූ අය ද වූහ. ආර්යන් විසින් මෘධවාචඃ, අනාසාඃ යනා දී හැඳින්වීම් වලින් මොවුන්ට පහත් තත්වයක් ලබා දී ඇත. ආර්යන් මෙසේ යටපත් කරන ලද්දේ ඉන්දියානු මුල් ස්වදේශිකයන් ය. නමුදු ස්වදේශිකයන් සම්පූර්ණයෙන් ම විනාශ කළ බවක් නොකිය වේ. ආර්යන්ගේ සිරුරේ දීප්තිමත් පැහැයට ප්‍රතිවරුද්ධව “දාස දස්‍යු” නම් මුල් ස්වදේශිකයන්ගේ කළු පැහැය නිසා බිහි වූ වර්ණ භේදය භාරතීය කුල වාදයේ මූලික පදනම ලෙස ගැනේ.
මෙකී දාසයන් “දාස හා දස්‍යු” යන කොටස් යටපත් කොටගෙන තම දාසයන් ලෙස තබාගෙන ඇත. නමුදු ඇතැම් විට විවාහ ආදියේ දී ආර්යන් දාස වනිතාවන් විවාහ කර ගෙන ඇත. එනිසා ආර්ය අනාර්ය මිශ්‍ර වීමක් සිදු වී ඇත. මේ නයින් බලන කල අපට පැහැදිළි වනුයේ ඍග් වෛදික යුගයේ දේශපාලන වශයෙන් එතරම් දියුණු තත්වයක් නොතිබුණු බව යි. සෑම ගෝත්‍රයක ම පාලකයා රජ ලෙස හැදින්වුණු අතර ඍග් වේදයෙහි ඔහු “විශ්පති” ලෙස දක්වයි. මෙකී රාජ්‍යත්වය පාරම්පරිකව පැමිණි අතර රට වැසියා රැක ගැනීම ඔවුන්ගේ සුභ සිද්ධිය රජුගේ කාර්ය භාර්යය විය. රජු සමීපයේ සිටිමින් ඔහුට උපදෙස් දෙල ලද්දේ පුරෝහිත විසිනි. යුද්ධ විස්තර ඇතුළත් රචනයන්හි එසේ සේවය කොට රජුගෙන් පඬුරු ලද පුරෝහිතයන් ගැන ද සදහන් වේ. එසේ ම ආහාර පානාදිය ද ලබා දී ඇත. යුද්ධ මන්ත්‍රණාදියෙහි රජුට උපදෙස් දුන්නා සේ ම යාග හෝමාදියේහි දී ද රජුන්ට අනුශාසනා කරන ලද්දේ ඍෂිවර පුරෝහිතයන් විසිනි.
“මිත්‍රෝ දේවේෂ්වායූෂු ජනාය වෘක්තබරිබිසේ ඉෂ ඉෂ්ට ව්‍රතා අකඃ”
යනුවෙන් මිත්‍ර සූක්තයේ දී රජුගෙන් ආහාරපාන ලැබූ බව කිය වේ. එසේ ම යුද්ධ මන්ත්‍රණ ආදියෙහි රජුගෙන් පඬුරු ලැබූ ඍෂිවරුන් කිහිප දෙනෙක් ගැන විශේෂයෙන් ඍග් වේදයේ සදහන් වේ. මීට අමතර ව පුරෝහිතයන් ද දේපල ආදිය ද ලබා දී ඇත. රජුගේ පාලනයේ දී සතුරන් යටපත් කොට ලද වස්තුව ද ජනයාගෙන් ලද පුද පඬුරු ද විවිධ කාර්යන් සඳහා වැය කරන ලදී. රජුගේ යුධ සේනාවේ ප්‍රධානියා “සේනානි” නම් විය. එසේම ග්‍රාමනී නම් නිළධාරියා ගම පාලනය කළ බව දැක්වේ. එසේම කාර්යක්‍ෂම පාලනයක් ඇති කරනු වස් සමිති හා සභා යනුවෙන් ආයතන දෙකක් පැවතී ඇත. මෙහි සමිතියේ දී රැස්වීම් සඳහා රජු ද සහභාගී වූ අතර ගෝත්‍ර ප්‍රධානීන් ද සහභාගී විය. ආර්ථික, සමාජ, දේශපාලන කටයුතු පිළිබද ව එහි දී සාකච්ඡා කෙරුණු අතර තීරණ ගැනීම මෙහි දී සිදුවිය. සභාවේ කාර්යය ද මේ හා සමාන ව පැවතී ඇත. මෙය වනාහී ඍග් වෛදික යුගයේ සමාජ පසුබිම විය.
ඍග් වේද යුගයේ සමාජ සංස්ථාව පිළිබද විස්තර සෙවීමේ දී “ගෘහ” යනුවෙන් හැදින්වූ ඒකකයක් සමාජයේ මුල් ම සංස්ථාව විය. ආර්ය සමාජයේ පියා පවුලේ ප්‍රධානියා විය.
“ක්‍ෂණඃ පිතේව සූනවේ ස්නේ සූනායනේ තව ස්වස්තනඃ ස්වස්තයේ”
යනුවෙන් අග්නි සූක්තයේ දී දැක්වෙනුයේ පියා විසින් සියළු දෙනා රැකගත් බවයි. මව පියා දරුවන් කිහිප දෙනෙකුගෙන් ගෘහය සැකසුණි. එවැනි පවුල් කිහිපයක් එකම ගෘහයක ජීවත් විය. මෙවැනි ගෘහ කිහිපයක් එක් ව ග්‍රාමයක් නිර්මාණය වූ අතර ග්‍රාමයන් කිහිපයක් එක්ව “විශ්” නම් කොට්ඨාශය සෑදුනි. එවැනි “විශ්” කොට්ඨාශ කිහිපයක් එක්ව මිනිසුන් විශාල ප්‍රමාණයකින් යුත් සමාජය සකස් විය. මෙකී සමාජය ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් හතරකට අයත් විය. පවුලේ ප්‍රධානියා පියා වූ බැවින් මව හා දරුවන් ඔහුගේ යටතේ වාසය කළහ. ආර්ය විවාහය අනුව පුරුෂයෙකු විසින් එක් කාන්තාවක් පමණක් විවාහ කර ගැනීම සිරිත විය. පසු කාලයේ මෙන් ස්ත්‍රීන්ට පහත් තත්වයක් නොවූ අතර විවාහයෙන් පසුව කාන්තාව සැමියා යටතේ වාසය කළා ය. දෑවැද්ද “ශුලික” ලෙස හැදින්වූහ. ස්ත්‍රියක් විවාහ වූ විට ඇය සැමියාගේ ගෙදර වාසයට ගියා ය. මෙය විමසන ලද සූර්ය සූක්තයේ මේ යුගයේ මංගල චාරිත්‍ර ගැන කියවේ. පියා ගෘහ මූලිකයා බැවින් ගෘහය සතු වස්තුව ඔහුට හිමිය. එසේ ම “කෙත” ප්‍රධාන වස්තුව වූ අතර “ගව, බැටළු” ආදී සතුන් ද ගෘහස්ථ ජනයන් අතර විය.
කෘෂිකර්මය මෙන් ම සත්ව පාලනය ද මෙම යුගයේ ධනෝපායන ක්‍රමයක් විය. ගවයන් පිළිබද ඍග් වේදයේ නිතර සදහන් වන අතර එහි දී කරත්තවල බැදීම, නඟුල් ඇදීම ආදියට යොදා ගත්හ. එහි දී සූක්ත රාශියක ගවයන් සිටින බව කියවේ. මේ ගවයන් ගෘහයට සම්පතක් ව පැවතී ඇත. “පුෂන්” සූක්තයේ දී එක් ඍෂිවරයෙක් විසින් තමන්ගේ නැති වූ ගව රැළ සොයමින් යන ගමනේ දී “පුෂන්” ගෙන් බැගෑපත් ලෙස ඉල්ලනුයේ තමාගේ ගව රැළ සොයා ගැනීමට උදව් කරන ලෙස ය.
“සඃ පුෂන් විදුසා නය යො අඤ්ජසානුසාසති ය ඒව ද මිති බ්‍රවත්”
පූෂන් දෙවියන් අප දැනුමැත්තෙකු සමඟ සම්බන්ධ කරනු මැනවි. කවරෙක් අපට මාර්ගය පෙන්වන්නේ ද? අපගේ නැතී වූ ගව රැළ මෙහිව කියා කවරෙක් විසින් කියනු ලැබේ ද, යන්න එහි තේරුම යි. එසේ ම මණ්ඩුක සූක්තයේ දී යම් කාලයක වැස්ස විලෙහි වැතිර සිටින වියලි සම් පසුම්බියක් වැනි මැඩියා මත පතිත වීද එකල්හි වසු පැවෙුන් විසින් පිරිවරන ලදුව ගව දෙනුන්ගේ තැපිල්ලීම නිසා මැඩි හඬ ගලා එයි, යනුවෙන් සදහන් වේ. එහි දී ගව රංචු සිටි බව ද ඒ තුළින් විශිෂ්ඨ වූ කාව්‍ය රචනයක් ද සූක්ත රචකයා විසින් සිදු කොට ඇත. එසේම ආර්යන් අනාර්යන් යටපත් කොට තමන්ගේ බලය ව්‍යාප්ත කළ බව කිවෙන උෂස් සූක්තයන්හි ද ගව රංචු පිළිබද විස්තර කිය වේ.
“තා ආචරන්ති සමනා පුරස්තාත් සමානතඃ සමනා පප්‍රථානඃ ඍතස්‍ය දේවිඃ සදසො බුධානා ගවාං න සර්ගා උෂසො ජරන්තෙ”
මෙහි දී කියවෙනුයේ එකම තැනින් එක සමානව ව්‍යාප්ත වෙමින් පෙරදිගින් සමාන ලෙස ළඟාවෙන දේවතාවියන් සත්‍යයේ නිකේතනයෙන් පිබිද ගව රංචු විසිරී යන්නාක් මෙන් පවතී. මෙහි දී උදෑසන සූර්ය උදාවත්, ගව රංචුවල විසිර යෑම එකම අවස්ථාවක සිදු වෙන බව කිය වේ. එසේම අශ්වයන් යුධ කටයුතු සඳහා හා රථ සඳහා භාවිතා විය. එසේම අශ්විනා සූක්තයේ දී අශ්විනා දෙවියන් දෙදෙනාගේ රථය සඳහා අශ්වයන් යොදා ගත් බව පහත ශ්ලෝකයෙන් කියවේ.
“ආ වාං රථමවමෂ්‍යඃ ව්‍යුෂ්ටෞ සුම්නාය වො වෘෂණෝ වර්තයන්තු ස්‍යුමාගභස්තිමෘතයුක්භිරස්වෛර් අශ්විනා වසුමන්තඃ වහේථාම්”
එහි දී ප්‍රමාදත ම දින උදාවීමේ දී කාරුණික කර නොඅඹන ලද අශ්වයෝ දෙදෙනා ඔබ දෙදෙනාගේ රිය ඔබමොබට කරකවත්වා. අශ්වින් දෙදෙනානෙණි නිසි කල්වි විය කරට යොදන ලද අශ්වයන් විසින් හම් පටියෙන් ඇදගෙන යනු ලබන රථය ගෙන එත්වා. යන්න එහි තේරුමයි. එහිදී අශ්වයන් රථ සඳහා භාවිතා කළ බව පැහැදිළි වේ. තවද “සවිතෘ” සූක්තයේ දී සවිතෘ දෙවියාගේ අශ්වයන් පිළිබද වර්ණණාවක් සදහන් වේ. “සුදු පැහැති පා ඇති පිඟුවන් අශ්වයෝ රන්මුවා විය ගසින් යුත් රිය අදින්නාහු ජනයා විසින් පිරික්සන්නාහ.” යනුවෙන් වර්ණණයට බඳුන් කරයි. මීට අමතර ව මරුත් සූකතයේ ද තවත් විශේෂ සූක්ත කිහිපයක ද අශ්වයන් යුධ කටයුතු මෙන්ම අශ්ව රථ සඳහා ද භාවිත කල බව කියවේ.
ඍග් වේද යුගයේ කර්මාන්ත විමසන විට විවිධ කර්මාන්ත ගැන තොරතුරු රැසක් හෙළිවේ. වඩු කාර්මිකයන් වෛදික සමාජයේ ප්‍රධාන තැනක් ගත් අතර යුද්ධ රථ ක්‍රීඩා රථ ආදිය මේ අය සකස් කළ බව කියවේ. එසේම සවිතෘගේ රථය පිළිබද කියවීමේ දී අපට පැහැදිළි වනුයේ එය රත්තරං ඇණ යොදා සවිකරන ලද රථයක් බව ය. ඒ බව “හිරණ්‍ය සබ්භ්‍යං යන්තො බ්‍රැහන්තං අස්තානුතං සවිතාචිත්‍රභනුඃ” යනුවෙන් ඒබ ව පැහැදිළි කොට ඇත. ඒ අතර විශේෂ වූ සෑම දෙවියෙකුගේ ම රථ නිර්මාණය මෙලෙස සිදු කොට ඇත. මෙයින් පැහැදිළි වුනයේ එකල සමාජයෙහි රථ නිෂ්පානය එක් කර්මාන්තයක් ලෙස පැවති බවයි. තවද ලෝහ කාර්මිකයන්ට ද මෙකී සමාජයේ විශේෂ තැනක් හිමිව තිබූ බව දේව සූක්තයන්හි සදහන් වේ. ලෝහ කරුවන් භාවිතා කළ ලෝහ වර්ග සඳහා “අයස්” යන නාමය භාවිතා කොට ඇත. තඹ, යකඩ ආදිය ද මෙනමින් හඳුන්වන්නට ඇත. පාවහන්, යුධ උපකරණ ආදිය ද නිපද වූ සම්කරුවන් ද මෙකී සමාජයේ ප්‍රචලිත විය. ආර්යන් සමාජයේ පැතිරීමේ දී යුද්ධ හා අනෙකුත් ගමන් ආදී කටයුතු සඳහා රථ යොදාගත් අතර එහි දී අශ්වයන්, ගවයන් රථ සඳහා බැඳීමේ දී භාවිතා කොට ඇත්තේ සම් වලින් කරන ලද රැහැන් විශේෂයක් බව පැහැදිළි ය. රෙදි මැසීම, පැදුරු විවීම ආදිය කාන්තාවන් සිදු කළ වෘත්තීන් ය. නාවික කටයුතු පිළිබද තොරතුරු හමුවන නමුත් ඒ පංජාබ් ප්‍රදේශයට පමණක් සීමා විය. ඇඳුම් පැළඳුම් ගැන සොය බලන විට ඒවා ද ප්‍රථමික අවධියට පැවතී ඇත. හම්, ලොම් ආදිය මඟින් ඇඳුම් සකස් කර ගත්හ. බෙල්ලේ හා කන්වල පැළදීමට රනින් හෝ රිදියෙන් කළ ආභරණ පාවිච්චි කොට ඇත.
ආහාර වශයෙන් ප්‍රධාන වශයෙන් කිරි හා ධන්‍ය වර්ග යොදා ගත් අතර ආපාං නාපාත් සූක්තයේ දී
“ස්ව ආදමේ සුදුඝා යස්‍ය ධේනුඃ ස්වධාං පීපාය ශුභ්වන්තමන්ති සො ආපාං නාපා දුර්ජයන්නප්ස්වන්තර් වසුධේයාය විධතේ විභාති”
යනුවෙන් යමෙකුගේ නිවස තුළ හොඳ කිරි සපයන එළඳෙනක් වන්නී ද විශ්ෂ්ඨ වූ පස්ගෝරස ජීව ශක්තියෙන් පෝෂණය කරවයි. එසේ හෙයින් ජල පුත්‍ර දෙවියනි, ඔවුන් ආරක්‍ෂා කරන්න, යන්න මෙහි තේරුමයි. මෙහිදී පැහැදිළි වනුයේ පස්ගෝරසය ම ආහාර සඳහා භාවිතා කළ බවයි. ධාන්‍ය ඇසුරෙන් රොටී, කැවුම් ආදී පිටි සහිත ආහාර වර්ග සකස් කර ගත්හ. එසේම ඉන්ද සූක්තයේ දී ඒ බව පැහැදිළි වේ. යාගාදිය සඳහා මෙන්ම යාගාදිය සිදු කොට අවසානයෙහි අනුභවය සඳහා කැවුම් ආදිය භිවාත කොට ඇත. එය “පවතේ වාදචිත් ආ දර්දර්ෂ” යන්නෙන් පැහැදිළි වේ. යාග හෝම ආදිය සත්වයන් ඝාතනය වුණු නිසා ම මස් මාංස අනුභවයට ද ආර්යන් පසු කාලයේ දී යොමුව ඇත. ආගන්තුකයන් සඳහා ද ආහාරපාන පාන සැපයීමේ දී මස් මාංස ආදියෙන් සත්කාර කොට ඇත.
මෙකල පැවති ප්‍රධාන දුරාචාරය මත්පැන් වුව ද යාග හෝම වලදී පවා “සෝම හා සුරා” යනුවෙන් මත්පැන් වර්ග දෙකක් භාවිත කොට ඇත. මෙයින් “සෝම” යන්න දෙවියන් පිනවීම සඳහා පානය කළ ද “සුරාව” ඕනෑම සමාජ ස්ථරයක ජීවත් වූ පිරිසක් විසින් වුව ද භාවිත කොට ඇත.
“අපාම සෝමමුතා අභූමා ගන්ම ජ්‍යොති රවිදාමදේවාන් කිං නූනමස්මාන්කෘණ වධරාතිඃ කිමු ධූර්තිර මෘත මර්තස්‍ය”
යනුවෙන් සෝම සූකතයන්හි සෝමය පානය කළ බව කියවෙන අතර එය දෙවියන් පිනවීම හා යාග හෝමාදි යේ දී භාවිත කරන ලද බව කියවේ. එසේ ම පුෂන් සූක්තයන් හා මරුත් සූක්තයන්හි ද විශාල සූක්ත සංඛ්‍යාවක් සෝම පානය පිළිබදව සදහන් කර ඇත. එසේ ම වරුණ සූක්තයේ දී ආර්යන් විසින් බැගෑපත් වනුයේ සෝම පානය ආදිය සඳහඑා දඬුවම් ලබාදෙන ලෙස ය.
“න ස ස්වො දක්‍ෂෝ වරුණ ධ්‍රැතිඃ සා සුරා මණ්‍යුර්විභීධකො අචින්තිඃ අස්ති ජයායාන්කනීයස උපාරෙ ස්වස්නස්චනේදනෘතස්‍ය ප්‍රවේතාඃ”
යනුවෙන් ඉල්වනුයේ වරුණ දෙවියනි, ඒ මගේ පැතුම නොවේ. එය නොමඟ යෑම යි. සුරාව, කෝපය, දාදු ක්‍රීඩාව නොදැන කළ වැරදි ය. කනිෂ්ඨයාගේ වරදෙහි ජ්‍යෙෂ්ඨයා සිටී. නින්ද පවා වරද නොවළක්වයි. එනිසා සමාව භජනය කරන්න, යනුවෙන් බැගෑපත් ඉල්ලීමක් කරයි. මෙකී ශ්ලෝකයේ දී පැහැදිළි වන තවත් සමාජ දුරාචාරයක් හෙළි වේ. එනම් දාදු ක්‍රීඩාව යි. මෙකී ශ්ලෝකයේ සේ ම බොහෝ සූකතයන්හි දාදු කෙළිය හා ඔට්ට ඇල්ලී ආදියෙන් පෙනෙනුයේ එකල සමාජයේ දාදු ක්‍රීඩාව බහුලව පැවති බවයි.
ආර්ය ජනතාවගේ ක්‍රීඩා අතර රථ තරඟ ප්‍රධාන තැනක් ගනී. පසුකාලීන ව දාදු ක්‍රීඩාව ද විනෝද ක්‍රීඩාවන් අතරට එක් වූ අතර පසුව එය සූදුවක් සමාජ දුරාචාරයක් බවට පත් වූ බව අක්‍ෂඃ ආදී සූක්තයන්ගෙන් හෙළි වේ. එසේ ම යාග හොමාදියේ දී සංගීතය යොදා ගත් අතර ඒ ඒ යාගයන් සඳහා විශේෂ වූ සංගීත භාණ්ඩ ද විය. කාන්තාවන්ගේ නැටුම් හා ගායනාවන් ද මෙකල පැවතී ඇත.
වෛදික යුගයේ ජීවත් වූ ජනයා සෑම විටම ආගම විසින් වර්ධනය කළ තත්වයක දිවි පෙවත ගෙවන ලදී. ආගමික කටයුතු සිදු කරන අතර ම තම දෛනික කටයුතු සිදු කරගත්හ. එසේම වෛදික යුගයේ මිනිසුන් ස්වභාව සෞන්දර්ය සමඟ ජීවත් වූ නිසා ම සෞන්දර්යාත්මක මානසික තත්වයකින් යුක්ත විය.
“ප්‍රවාතා වාන්ති පතයන්ති විද්‍යුත උදොෂධීර්ජිහති පින්වතේ ස්වඃ ඉරා විශ්වස්මෛ භුවනාය ජායතේ යත් පර්ජන්‍යඃ පෘථිවිං රේත සාවති”
යනුවෙන් දැක්වෙනුයේ සුළං වේගයෙන් හමයි, විදුලිය පතිත වෙයි, පැළෑටි අංකුර ලයි, අහස උතුරා යයි, යම් කලෙක පර්ජන්‍ය පෘථිවිය ජීව බීජයෙන් ප්‍රාණන්‍ත් කරයි ද සශ්‍රීකත්වය සමස්ථ ලෝකයෙහි ජනිත වෙයි. මෙහි දී සූක්ත කතුවරයා කිසිම විටක වැස්ස යන පදය භාවිතා නොකොට වැස්ස පිළිබද ව ඒත්තු ගන්වයි. මෙකී සමාජයේ විශේෂ සිද්ධියක් ලෙස සූක්ත රචනය දැක්විය හැකිය. එනම් මේ යුගයේ කවියෝ විශිෂ්ඨ ලෙස සූක්ත රචනා කොට ඇත. විශිෂ්ඨ සූක්ත රචනාවක් යනු එකී කවියාගේ අධ්‍යාපනය යි. එසේ ම පර්ජන්‍ය සූක්තයෙහි අනෙකුත් සූක්තයන්හි දීත් පරිසරය හා ස්වභාව ධර්මය සෞන්දර්යාත්මක ව රචනා කොට ඇත. බොහෝ විට සමාජයේ සෑම අංශයකට ම අයත් ජනයා සුහද ව කටයුතු කළ අතර කුල භේදයක් හෝ අර්බුද එතරම් සිදු නොවීය. එහෙත් ආර්ය අනාර්ය භේදය පැවතී ඇත. පිය මූලිකයා වුව ද මව ද ඒ හා සමාන අයිතිවාසිකම් වලින් යුතු තත්වයක් තිබුණු අතර ආගමික අංශයෙන් ද ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපක්‍ෂයට ම එක හා සමාන නිදහසක් හිමි ව තිබුණු බව ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපක්‍ෂය ම සූක්ත රචනා කිරීමෙන් පැහැදිළි වේ. මෙහි පුරුෂ පක්‍ෂය ඍෂිවරු වූ අතර ස්ත්‍රී පක්‍ෂය සාමිකා යනුවෙන් හඳුන්වන ලදී. ඍග් වේද යුගයේ දී වේද සූක්ත යාග හෝමාදියට භාවිතා කොට නොමැති අතර එම කාලය ඔවුන් ඍෂිවරු වශයෙන් නොව කවියන් ලෙස හැඳින්වුනු අතර පශ්චාත් කාලයේ එන සාම අතර්වන් ආදී යුගවන් වල ඍග් වේද යුගයේ රචිත සූක්ත බහුල ලෙස යාග හෝමාදිය සඳහා භාවිතා කිරීම නිසා පෙර කී කවියන්ට හා ඔවුන්ගේ කුලයන්ට ඍෂි යන්න භාවිත විය. ඇතැම් විට පුරුෂයන්ට වඩා බලවත් වූ කාත්තාවන් පිළිබද කතාවක් 10වන මණ්ඩලයේ එන සූක්තයෙන් හෙළි වේ. එහි දී දාදු කෙළියට ලොල් වූ තම ස්වාමි පුරුෂයා නිවසින් පලවා හැර ඇත.
සමාජයේ පන්ති වලට බෙදීම් බොහො ඉන්දු යුරෝපීය ප්‍රජාවන් අතර සිරිත විය. එසේ ම භාරතයේ ද වර්ණ හතර විකාශය වූයේ මුල් කාලයේ ඉන්දු ආර්ය සමාජයේ තිබුණු පන්ති භේදයෙනි. සමහර අංග අතින් භාරතයේ වර්ණවලට සමානකම් ඇති “පිශ්ත්‍ර” හෙවත් පන්ති හතරක් පුරාණ ඉරාන සමාජයේ ද පැවතුණි. ගෝත්‍රික සමාජ පන්ති අතර භේදය දරදඬු එකක් විය. රටේ මුල් පදිංචි කරුවන් වූ කළු පැහැති මිනිසුන් ආර්ය සමාජ සංස්ථාවේ පහළ පෙත්ත දක්වා තල්ලු වී ගියේ ය. ඔවුන්ගේ ජීවිතය අයිතිවාසිකම් වලින් තොර විය. නොකැප දෙයින් ගහණ විය. ඔවුන් ආර්යන්ගේ ප්‍රවේණිගත දාසයෝ විය. මෙකී වර්ණ භේදය වර්තමාන කුල භේදයේ මූලික පදනම වෙයි. ඍග් වේදයේ පුරුෂ සූක්තයේ දී බ්‍රාහ්මණ, රාජන්‍ය, වෛශ්‍ය, ක්‍ෂුද්‍ර යැයි කුල හතරක් ගැන කියවෙන නමුදු මෙකී සූක්තය පශ්චාත් කාලීන බව විචාරකයන් විසින් සැළකීම නිසා ඍග් වේද යුගයේ කුල භේදය ගැන කියවෙතැයිකිව නොහැකි ය. කෘෂිකර්මාන්තය හා අනෙකුත් කර්මාන්ත වෙළදාම් ආදී කටයුතු වල යෙදුණු ජන සමාජයක ඒ ඒ වෘර්තීන්හි යෙදුනු පිරිස් සාමූහික වශයෙන් එක් එක් ගණයට අයත් බව සැලකීම බලාපොරොත්තු විය හැකි ය. වෛශ්‍ය වැනි කුල මෙලෙස බිහි වූ අතර බ්‍රාහ්මණ හා ක්‍ෂත්‍රිය කුල බිහි වූයේ වෙනත් හේතූන් නිසා ය. සමාජයේ ආගමික කටුයතු පුද පූජා නිසි ලෙස පැවැත්වීමේ වගකීම භාරගත් පූජක පක්‍ෂයක් අවශ්‍ය වූවාක් මෙන් සතුරු උවදුරුවලින් රට බේරාගැනීමසඳහා ද අභ්‍යන්තර ආරක්‍ෂා සංවිධානය සකස් කිරීම පිණිස ද ක්‍ෂත්‍රිය පක්‍ෂයක් අවශ්‍ය විය. මෙකී අඩුව පිරවීම සඳහා බ්‍රාහ්මණ හා රාජන්‍ය කුල බිහිව ඇත. එහෙත් ඍග් වේද යුගයේ බ්‍රාහ්මණ, රාජන්‍ය කුල පරම්පරාගත ව පැවති බවට සාක්‍ෂි නොමැත.
ඉහත විමසන ලද කරුණු ආශ්‍රයෙන් ඍග් වේදය සකස් වූ අවධියක් වන වෛදික යුගය සංස්කෘතික ම ය වශයෙන් ද, සිරිත් විරිත් හා සංස්කෘතික අංශයන්හි දියුණු තත්වයක් මේ යුගයේ පැවති බව ඉහත කරුණු සාක්‍ෂි දරයි. මේ ආශ්‍රයෙන් ඉන්දියානු ජන සමාජයේ හැඩ ගැසීමට ඉවහල් වූ ප්‍රධාන සමාජ ලක්‍ෂණයන් ආරම්භ වී විකාශනය වූ බවට සැලකිය හැකිය.
ආශ්‍රීත ග්‍රන්ථ.
- පැට්රික්, නාරාවිල, ඍග්වේදගීතාවලී, චතුර මුද්‍රණ ශිල්පියෝ, 1997 (ප්‍රථම මුද්‍රණය)
- බෂාම්, ඒ.එල්. අසිරිමත් ඉන්දියාව, අධ්‍යාපන ප්‍රකාශන දෙපාර්තමේන්තුව, 1955
- ජේ. කළුපහන, ඬේවිඞ්, භාරතීය දර්ශන ඉතිහාසය, තිමිර ප්‍රකාශකයෝ, 1963 ප්‍රථම මුද්‍රණය
- සේනානායක. ජේ. එස්. බී. සංස්කෘත සාහිත්‍ය, ඇම්. ඩී. ගුණසේන ප්‍රකාශකයෝ, 1956, ප්‍රථම මුද්‍රණය
- තිලකසිරි, ජේ, වෛදික සාහිත්‍ය, ඇස්. ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, 1998 , තෙවන මුද්‍රණය
