සද්ධර්මරත්නාවලිය
සද්ධර්මරත්නාවලිය
අනුරාධපුර මහා විහාරය ආශ්‍රිතව වැඩ සිටිී බුද්ධඝෝෂාචාර්යයන් වහන්සේ විසින් ලියන ලද පාලි ධම්මපදට්ඨ කථාව සිංහලයට පරිවර්තනය කිරීමෙන් "සද්ධර්මරත්නාවලිය "ග්‍රන්ථය සිංහල සාහිත්‍යයට එකතු වී ඇත. පාලි ධම්මපදය ඇසුරු කර ධම්මපදට්ඨ කථාව ලියැවී ඇත. පාලි පාලි ධම්මපදය ත්‍රිපිටක සාහිත්‍යයේ බුද්දක නිකායට අයත් පසළොස් එන් එකෙකි .
පාලි ධම්මපදට්ඨ කථාව අනුරාධපුර යුගයේ හතර පහ සියවසඅතර කාලයේදී ලියැවෙන්නට ඇතැයි නිගමනය කෙරේ බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ පිළිබඳ සාහිත්‍යය පිළිබඳ විමර්ශනයක යෙදුණු රීස් ඩේවිඩ් වැනි වියතුන්ගේ මතය වන්නේ ද ඉහත සඳහන් කරන ලද කාල පරිච්ඡේදය තුළදී එම ග්‍රන්ථිය ලියවී ඇති බවය .ධම්ම පදට්ඨ කතාව සිංහල බෞද්ධයන් විසින් පරිශීලනය කරන ලද උසස් ධර්ම ග්‍රන්ථයක් ලෙස සැලකේ .මේ නිසා මෙම යන්ත්‍රයට පස්වන කාශ්‍යප රජතුමා විසින් ගැටපද ග්‍රන්ථයක් ලියන ලදී එය "දම්පියා අටුවාගැටපදය' නමින් සිංහල සාහිත්‍ය වංශයට එකතු වී ඇත .ධම්මපදට්ඨ කථාවෙහි දුරවබෝධය වචන වලින් සිංහලෙන් අර්ථ පැහැදිලි කරමින් එම ග්‍රන්ථය අබාසලමෙවන් කසුප් රජු විසින් රචනා කර ඇත්තේ ධම්මපදට්ඨ කථාව බහුල වශයෙන් ජනතාව අතර භාවිතා වීම නිසා යැයි නිගමනය කළ හැකි ය.
ධම්මපදට්ඨකථාව බහුල වශයෙන් සිංහල බෞද්ධයන් අතර පරිහරණය වීම නිසා එය වඩාත් ජනතාව අතර සමීප කරවීමේ සහ පහසුවෙන් අවබෝධ කර ගැනීමේ හැකියාව ඇති කරනු සඳහා පාලි ධම්මපදට්ඨ කථාව ආශ්‍රය කරගෙන "සද්ධර්මරත්නාවලී "නම් ග්‍රන්ථය ධර්මසේන යතිවරයාණන් විසින් ලියා ඇත.
දහතුන්වන සිය වසෙහි දඹදෙණි රාජධානි යුගයේ ජීවත් වූ කෙනකු ලෙස ධර්මසේන හිමියන් සැලකිය හැකිය සැළකිය හැකිය. දෙවන පණ්ඩිත පරාක්‍රමබාහු රජතුමාගේ කාලයයි .මේ රජතුමා ද ශ්‍රේෂ්ඨ ගණයේ විද්වතකු විය .සිංහල සාහිත්‍ය පෝෂණයෙහිලා මේ යුගයේ දී රජතුමාගේ පූර්ණ අනුග්‍රහය ලැබුණි. මේ රජතුමාද විසුද්ධිමාර්ග සන්නය / වන විනිස සන්නිය / කව්සිළුමිණ වැනි උසස් ගණයේ ගන්ත්‍ර රචනාවක් කරන ලදී. මේ නිසාම ධර්මසේන හිමියන්ගේ සාහිත්‍ය සේවය ද මේ රජතුමාගේ නොමසුරු සහයෝගය ලැබුණි .
දඹදෙණි යුගයේ සිංහල සාහිත්‍යය වැදගත් කාල කාල පරිච්ඡේදයක් විය මේ යුගයේ සිංහල සාහිත්‍යයට එක් වූ ග්‍රන්ථ අතර සද්ධර්මරත්නාවලිය ග්‍රන්ථයට හිමිවන්නේ ද අනුග්‍රහය ස්ථානයකි. සිංහල සාහිත්‍ය පෝෂණයෙහිලා මෙම ග්‍රන්ථයන් සිදුවූයේ අනල්ප සේවයකි .මෙම ග්‍රන්ථයෙහි කතෘවරයා ධර්මසේන හිමියන් බව ග්‍රන්ථාවසානයෙහි මෙම පාලි පදයෙහි පැහැදිලි වේ්‍.
ධර්මසේන යතීෂ් වරයා ගැඹුරු ධර්ම කාරණා කරුණු සරලව පහදා දී මෙහි මහා දක්ෂතාවයකින් යුතුව සිටි ග්‍රන්ථ කර්තෘවරයකු බව සද්ධර්මරත්නාවලී ග්‍රන්ථයෙන් පැහැදිලි වන්නේය.උන්වහන්සේගේ සම්භාව්‍ය ලේඛන සද්ධර්මරත්නාවලිය ග්‍රන්ථයෙන් පැහැදිලි වන්නේය. සද්ධර්මරත්නාවලි කතුවරයා කවර ගමක උපන් තැනැත්තෙකු ද ; කවර පන්සලක ජීවත් වූ කෙනෙක් ද යන්න පිළිබඳව පැහැදිලි වාර්තාවක් නැත. එසේ වුවද උන්වහන්සේ සාමාන්‍ය පොදු ජනතාව ඇසුරේ ජීවත් වූ උගතුන් ලෙස හැඳින්විය හැකිය. උන්වහන්සේ උන්වහන්සේ තුළ විද්‍යාමාන වූයේ ගැමි ජනතාවගේ සිතුම් පැතුම් ය. ගැමි ජනතාව ගේ රුචි අරුචිකම් කුමක්ද යන්න උන්වහන්සේ මැනවින් හඳුනාගෙන සිටි බව සද්ධර්මරත්නාවලියෙන් පැහැදිලි වේ.
සද්ධර්මරත්නාවලිය ග්‍රන්ථ සම්පාදනය කිරීම ගුරු වූයේ පාලි ධම්ම ධම්මපදට්ඨ කථාව වුවද; එය එහි පරිවර්තනය නොවීය. ධර්මසේන හිමියන් විසින් ස්වකීය ලේඛන කලාව සහ චිරන්තන සාහිත්‍ය කෘති පරිශීලනය කිරීමෙන් ලැබූ ගැඹුරු අවබෝධයෙන් ලියන ලද මෙම ග්‍රන්ථය ස්වාධීන සාහිත්‍ය කෘතියක් වශයෙන් අගය කළ හැකි ය.
.....අභ්‍යාස ප්‍රශ්න
1. සද්ධර්මරත්නාවලිය ග්‍රන්ථය ස්වාධීන සිංහල සාහිත්‍යය කෘතියක් ලෙස හඳුන්වන්නේ කවර හේතු නිසා ද .?
