සාධන අභිප්‍රේරණය ශිෂ්‍යයින්ට බලපාන අයුරු
කුඩා අවධියේ සිට ම පුද්ගලයා උත්සුක වන්නේ තමා තුළින් ඉටු විය යුතු, නමුත් ඉටු නොවූ අවශ්‍යතාවන් තෘප්ත තර ගැනීමට ය. මෙය එක් අයෙකු තුළ පමණක් නොව සමස්ත මානව සංහතියේ ම පොදු ලක්ෂණයක් ලෙස දැක්විය හැකි ය. මේ අනුව පුද්ගලයා දෛනික ජීවිතයේ දී විවිධ චර්යාවන් දක්වන්නට පෙළඹේ. ඊට හේතූන් විමර්ශනය කරනු ලබන මනෝවිද්‍යාඳයින් දක්වන්නේ කෙනෙකු තුළ පවතින්නා වූ ප්‍රේරණය හෙවත් අභිප්‍රේරණය හේතු කොට ගෙන සමාජීය පුද්ගලයන් සිය අවශ්‍යතාවයන් ඉටු කර ගැනීමට උත්සුක වන බවයි.
මනෝවිද්‍යායින් විසින් ඉටු කරනු ලබන මෙම “අභිප්‍රේරණය“ නමැති සංකල්පය සරලව අර්ථ දක්වන්නේ නම් “පෙළඹවීම“ ලෙස දැක්විය හැකි ය. මෙතුළින් යමෙකුට සිතීමට, හැඟීමට හා හැසිරීමට පොළඹවනු ලබයි.
මනෝවිද්‍යාඥයින් අර්ථ දක්වන්නේ, “යම් චර්යයාවක් අප තුළ ආරම්භ වීමට එම චර්යයාව කිසියම් දිශාවකට හෝ ඉලක්කයක් කරා මෙහෙය වීමට හා එම චර්යයාව කාලයක් තිස්සේ පවත්වා ගෙන යාමට හේතුවන අභ්‍යන්තරික ක්‍රියාවලියක් ලෙසයි.“
මේ අනුව, අභිප්‍රේරණය යනු, මානසික ක්‍රියාවලියකි. එනම් පුද්ගලයාගේ ඉටු නොවූ අවශ්‍යතාවයන් තෘප්ත කර ගැනීමට යාමේ දී පුද්ගලයාට යටි සිත තුළින් ම පැන නැගෙන්නා වූ ආශයන් ලෙස දැක්විය හැකි ය. මෙම ආශ්‍රයන් මගින් විවිධ ප්‍රේරණ ඇති කරනු ලැබේ.
1. චර්යයාව (ප්‍රේරණය නිසා ජීවියා දක්වන ක්‍රියාව)
2. නිෂ්ඨාව ( චර්යයාවක අවසන් අරමුණ)
උදාහරණයක් -: මිනිසා කුසගින්න සෑදුනු විට ආහාර සොයා යයි. මෙය යම් චර්යයාවකට පොළඹවන බැවින් “කුසගින්න“ යනු යම් ප්‍රෙරණයක් වේ. ඒ සඳහා ආහාර සොයා යාම පේරිත චර්යයාවයි. එහි නිෂ්ඨාව කුසගින්න නිවාරය කිරීමයි. මේ අනුව “අභිප්‍රේරණය“ යන්න තුළ ප්‍රේරිත චර්යයාව, නිෂ්ඨාව, ප්‍රේරණය යන ත්‍රිත්වයම අන්තර්ගත වේ.
පුද්ගලයන් විවිධ අවස්ථාවල දී විවිධ අයුරෙන්, විවිධ දේවල් සඳහා ප්‍රේරණය වේ. ඇතැම් විට එකම ක්‍රියාවක් සඳහා පුද්ගලයන් දෙදෙනෙකුගේ ප්‍රේරණයන් (පෙළඹීම) දෙයාකාර විය හැකි ය.
මේ අනුව පුද්ගලයා යම් ආකාරයකට සිතීමට, හැගීමට, හැසිරීමට පෙළඹේ. මේ අනුව සමාජය තුළ ජීවත්වන ක්‍රීඩකයින් සිය කාලය, ශ්‍රමය වැය කරමින්, කායික වේදනාවන් විවිධ අපහසුතාවන් විදිමින් දිගු තාලීනව පුහුණු වීම්වල නිරත වන්නේත්, ලේඛකයන් තම සිතැගි ගැළපෙන පරිදි වෙනස් කරමින් සිය ලේඛනයන් සකස් කරන්නේත්, දින- සති- මාස ගණන් විද්‍යාගාරවලට වී විද්‍යාඥයින් පර්යේක්ෂන සිදු කරනුයේත්, තම ජීවිත අනතුරු වීමේ අවධානමක් ගෙන මෝටර් රථ ධාවකයින් තරගවලට සහභාගී වන්නේත්, රැකියා ආයතනයන් තුළ සේවකයන් හට කාර්යයන් බෙදා දෙනු ලබන්නේත් හා සේවකයන් එය නිසි අයුරෙන් ඉටු කර දීමට කටයුතු කරනු ලබන්නේත් එබැවිනි.
මේ සඳහා විවිධ වූ කායික විද්‍යාත්මක සාධක, මානසික සාධක ආදී විවිධ අභිප්‍රේරණයන් බලපාන අතර පුද්ගලයා හට මෙම අභිප්‍රේරණයන් පැවතීම වැදගත්වන බව ද දැක්විය හැකි ය.
අභිප්‍රේරණය
පුද්ගලයා සමාජයේ ජීවත් වීමේදි නොයෙක් ක්‍රියාවන් සිදු කරනු ලබයි. එම සියල්ලම තමන්ට අවශ්‍යය වූවක් ලබා ගැනීම සදහාය. පුද්ගලයා යම් දෙයක් ලබා ගැනීම සදහා යොමු කරවන හේතුව හෙවත් බලවේගය මනෝවිද්‍යාඥයින් විසින් හදුන්වනු ලබන්නේ ප්‍රේරණ හෙවත් අභිප්‍රේරණ ලෙසයි.
පුද්ගලයාගේ යටිසිතෙහි පවතින ආශයන් මගින් අභිප්‍රේරණයන් ඇති කරනු ලබයි. අභිප්‍රේරණ සියල්ල ගත් විට ඒවා ප්‍රේරණ, ප්‍රේරිත චර්යයා, නිශ්ඨාව යන අංග තුනකින් සමන්විතය. පුද්ගලයා යම් ක්‍රියාවකට පෙළඹ වීම ප්‍රේරණයයි. එම පෙළඹ වීමෙන් පුද්ගලයා දක්වන ක්‍රියාව ප්‍රේරිත චර්යාවයි. එහි අවසානයක් කරා ළගා වීම නිශ්ඨාවයි.
අභිප්‍රේරණ සියල්ල මූලික කොටස් දෙකකට බෙදිය හැකිය.
1 නූගත් ප්‍රේරණ
2 උගත් ප්‍රේරණ
සෑම සත්වයකුටම පොදු වූ ප්‍රේරණ නූගත් ප්‍රේරණයි. ඒවා පහත පරිදි වේ.
• පිපාස ප්‍රේරණය
• ක්ෂුදා ප්‍රේරණය
• ලිංගික ප්‍රේරණය
• නිද්‍රා ප්‍රේරණය
• මාතෘභාව ප්‍රේරණය
• උෂ්ණත්ව ප්‍රේරණය
• ස්නේහ ප්‍රේරණය
• කුතුහලය
• හස්ත යෝජන ප්‍රේරණය
• බිය
දියුණු සත්වයන් අතර පමණක් දැකිය හැකි ඔවුන්ට පමණක් පොදු වූ ප්‍රේරණයන් උගත් ප්‍රේරණ ලෙස හැදින්වේ. උදාහරණයක් ලෙස මිනිසා යනු දියුණු ජීවියෙකි. ඉහත දැක්වූ ප්‍රේරණයන්ට අමතරව ඔහුටම අවේණික වූ ප්‍රේරණයන් ඇත. එවැනි යම්කිසි ජීවින් කොටසකට පමණක් සීමා වූ ප්‍රේරණ උගත් ප්‍රේරණයි.
• මුදල් එකතු කිරීම
• රංචු ලැදියාව
• සමාජ අනුමැතිය
• තත්වය
• සුරැකියාව
ඉහත ප්‍රේරණයන් සමස්තයක් ලෙස සෑම ජීවියකු තුළම ඇති නොවන අතර යම් ජීවින් පිරිසක් තුළ පමණක් ඇති වන බව පෙනේ.
