මානව වංශ පුරාවිද්‍යාව
මානව වංශ පුරාවිද්‍යාව යනු කුමක්ද ?
සමාජයේ දැකිය හැකි ප‍්‍රාථමික, ද්වීතික, මහ සමාජ ආදී කවර සමාජයක් පිළිබදව අධ්‍යනය කරණු ලබන විද්‍යාව මානව වංශ විද්‍යාව [Ethnology] නම් වේ. මෙහිදිී මූලික වශයෙන් වත්මන් මිනිසා, මිනිසාගේ හැසිරීම් රටාව ,සංස්කෘතිය, ජීවනරටාව, මානව සංස්ථා, වන්දනාමාන කිරීම් ආදී වූ දේවල් පිළිබද මැනවින් අධ්‍යනය කරනු ලැබේ. මූලික වශයෙන් කේෂත‍්‍රය වෙත ගමන් කොට ඒ ඇසුරෙන් දත්තයන් රැස්කොට වත්මන් මානව වර්ග පිළිබද සොයා බැලීමට කටයුතු කිරීම මානව වංශ විද්‍යාවේ මූලිකාංගය පියවරය. මෙම මානව වංශ විද්‍යාව සමග සමීප වූ සම්බන්ධතාවයක් පවත්වනු ලබන විෂය ධාරාවක් ලෙස පුරාවිද්‍යා විෂය ධාරාව පෙන්වා දිය හැකිය. මෙම විෂය ධාරා දෙකෙහි සම්මිශ‍්‍රණයක් ලෙස මානවවංශ පුරාවිද්‍යාව [Ethno-Archaeology] බිහි විය. මානව වංශ පුරාවිද්‍යාව මෑත කාලීනව පුරාවිද්‍යා විෂය ධාරාවට ඇතුල්වුණ විෂය ධාරාවක් ලෙස පෙන්වා දිය හැකිය. උතුරු ඇමරිකාවේ මානව වංශ විද්‍යාව උපයෝගී කොටගෙන මානව වංශ පුරාවිද්‍යාව වර්ධනීය තත්වයකට පත් විය. මානව වංශ පුරාවිද්‍යාව තුළ හැමවිටකදීම මානව දත්ත උපයෝගිකොට ගැනීමක් දැකිය හැකිය. වර්තමාන ගෝත‍්‍ර අධ්‍යනය කිරීම තුළින් ලබාගන්නාවූ තොරතුරු ගෙන එය පුරාවිද්‍යාත්මක දත්තයන් සමග සැසදීමට බදුන් කරන අතර එම බදුන් කිරීම අධ්‍යනය කිරීම මානව වංශ පුරාවිද්‍යාව තුළින් සිදු කරනු ලැබේ. මානව වංශ පුරාවිද්‍යාව මානව වංශ ව්ද්‍යාවට වඩා වෙනසකින් යුත්ත වේ. මානව වංශ පුරාවිද්‍යාව තුළ සිදුවන ප‍්‍රමුඛ කි‍්‍රයාවලියක් ලෙස මානව වංශ තර්කන ක‍්‍රියාවලිය [ Ethnographic analogy] පෙන්වා දිය හැකිය.
⦁ මානව වංශ තර්කන ක‍්‍රියාවලිය
''Interpretation of archaeological remains by comparison to historical cultures'' පුරාවිද්‍යාත්මක අවශේෂයන් තුළින් අර්ථකථනය කොට ඓතිහාසික සංස්කෘතින් පිළිබද සැසදීම. ''The method of analysis which uses contemporary cultures as models to help understand the archaeological past '' මානව වංශ තර්කන කි‍්‍රයාවලිය තුළින් සමකාලීන සංස්කෘතීන් පිළිබද සොයාබලමින් පුරාවිද්‍යාත්මක අතීතය පිළිබද තේරුම් ගැනීමට යොදා ගන්නා ක‍්‍රමවේදයකි. මෙහිදී සමකාලීනව පවතින හුදකලා බවකින් යුත්ත වූ සමාජ පිළිබද මානව වංශ විද්‍යාත්මක ක‍්‍රම වේද භාවිතා කොට සොයා ගනු ලැබූ දත්තයන් හා පුරාවිද්‍යාත්මක වශයෙන් සොයා ගත් දත්තයන් තුලනාත්මක වශයෙන් අධ්‍යනයට බදුන් කිරීම [Comparative Study ] මෙම ක‍්‍රියාවලියේ මූලික අංගය ෙවි. මුලික වශයෙන් මානව වංශ තර්කන කි‍්‍රයාවලිය තුළ අනුගමනය කරනු ලබන පියවර කිහිපයකි.
⦁ මානව වර්ග පිළිබද මානව වංශ අධ්‍යනයක් සිදු කිරීම.[ ethnographic observation ]
⦁ පුරාවිද්‍යාත්මක වශයෙන් පුරාවිද්‍යා දත්ත රැුස් කිරීම.[ relevant data to archaeology ]
⦁ මානව වංශ දත්තයන් හා පුරාවිද්‍යා දත්තයන් තර්කන ක‍්‍රියා වලියට බදුන් කිරීම. [ compare with ethnographic date and ethnographic analogy ]
මෙම පියවරයන් ඔස්සේ මූලික වශයෙන් මානව වංශ තර්කන කි‍්‍රයාවලියේ යෙදීම. මෙම කි‍්‍රයාවලිය ඔස්සේ දකුණු අපි‍්‍රකාවේ බුස්මන් වරු, ඔස්ටේ‍්‍රලියාවේ ඇබෝජින්වරු ආදී වූ ලෝකයේ විශාල ගෝත‍්‍ර සංඛ්‍යාවක් අධ්‍යනය කරන ලදී.
අපි‍්‍රකාවේ බුස්මන් වරු මූලාශ‍්‍රය අන්තර්ජාලයෙනි
