කි්ර.ව. 1872 සිට 1948 දක්වා කාලයේ ලංකාවේ භාවිත වූ බි්රතාන්ය කාසී වර්ග
කි්ර.ව. 1872 සිට ලංකාවේ රුපියල් ශත භාවිතය ආරම්භ වූහ. මෙහිදී මුලින්ම ශත වර්ගයේ කාසී භාවිතා විය. එහිදී ශත 5, ශත 2 , ශතය, ශත 1/2 ,ශත 1/4 වශයෙන් තඹ කාසී භාවිතයක් ආරම්භ විය. 1874 මාර්තු 17 වැනි දා පනවන ලද නියෝගයට අනුව පණම, තුට්ටුව, දොයිතු ආදී වලංගු සෑම කාසී වර්ගයක්ම අවලංගු කර රුපියල් ශත භාවිතය ආරම්භ කරන ලදී. මේ අනුව දශමීය සංඛ්යා සහිත කාසී භාවිතයක් ප්රථම වතාවට 1872 දී ආරම්භ විය. ඒ අනුව 1872 සිට 1948 දක්වා කාලය දක්වා ලංකාවේ භාවිත කරන ලද බි්රතාන්ය කාසී වර්ගයන් පහත ආකාරයෙන් දැක්විය හැකිය.
1898 දී භාවිතට පත් කර ඇති අතර ශත 1/4 කාසීයේ අභිමුඛය පිළිබද සදහන් කිරීමේදී වික්ටොරියා රැජිනගේ වම් පසට හැරවී ඇති හිස දැක ගත හැකි අතර හිස මත කිරීටයද දැකිය හැකිය. අභිමුඛයේ දැකිය හැකි වට පාඨය වශයෙන් රැජින වික්ටොරියා (VICTORIAQUEEN) යනුවෙන් සදහන් වී ඇති අතර හිසට ඉහළින් වික්ටොරියා යන්නද හිසට පහළින් රැජින යන්න ද දක්නට හැකි වන්නේය. කාසීයේ අභිමුඛයේ යම් වූ ජ්යාමිතික රටාවක්ද වෘත්තාකාරව දැකිය හැකිය. කාසීයේ ප්රතිමුඛය වනාහී CEYLON · QUARTER · CENT යන වටපාඨයෙන් යුත්ත වන අතර වෘත්තයක් මැද පොල් ගසකින් යුක්තව දැකිය හැකි වන්නේය. පොල් ගසට පහළින් කාසීයේ නිෂ්පාදිත දිනය දක්වා ඇති බවක් දක්නට තිබේ. එසේම මැද තිබෙන වෘත්තයේ වෘත්තාකාරව දකුණු හා වම් පැති වල සිංහලින් හා දෙමළ භාෂාවේන් සතය 1/4 යනුවෙන් දක්වා ඇත. කාසීය නිර්මාණය කර ඇත්තේ තඹ ලෝහය භාවිතා කරමිනි. සාමාන්ය බර ග්රෑම් 1.2 වන අතර විෂ්කම්භය මිලි මීටර් 14 විය. ඝනකම මිලි මීටර් 1. වන්නේය.
ශත 1/2 කාසීය
මෙම කාසීය කිහිප විටකදී නිර්මාණය කර ඇති බවක් දක්නට ලැබේ. එලෙස නිර්මාණය කරන්නට යෙදුණු කාසී වර්ගයන් කවරේද යන්න පහත ලෙස දක්වා ලීමට හැකි වන්නේය.
ශතය කාසීය
මෙම කාසිය 1870 දී භාවිතට පත් කර ඇති අතර ශතය කාසීයේ අභිමුඛය පිළිබද සදහන් කිරීමේදී වික්ටොරියා රැජිනගේ වම් පසට හැරවී ඇති හිස දැක ගත හැකි අතර හිස මත කිරීටයද දැකිය හැකිය. අභිමුඛයේ දැකිය හැකි වට පාඨය වශයෙන් රැජින වික්ටොරියා (QUEEN VICTORIA) යනුවෙන් සදහන් වී ඇති අතර හිසට ඉහළින් වික්ටොරියා යන්නද හිසට පහළින් රැජින යන්න ද දක්නට හැකි වන්නේය. කාසීයේ අභිමුඛයේ යම් වූ ජ්යාමිතික රටාවක්ද වෘත්තාකාරව දැකිය හැකිය. කාසීයේ ප්රතිමුඛය වනාහී CEYLON · ONE · CENT යන වටපාඨයෙන් යුත්ත වන අතර වෘත්තයක් මැද පොල් ගසකින් යුක්තව දැකිය හැකි වන්නේය. පොල් ගසට පහළින් කාසීයේ නිෂ්පාදිත දිනය දක්වා ඇති බවක් දක්නට තිබේ. එසේම මැද තිබෙන වෘත්තයේ වෘත්තාකාරව දකුණු හා වම් පැති වල සිංහලින් හා දෙමළ භාෂාවේන් සතය යනුවෙන් දක්වා ඇත. කාසීය නිර්මාණය කර ඇත්තේ තඹ ලෝහය භාවිතා කරමිනි. සාමාන්ය බර ග්රෑම් 4.5 වන අතර විෂ්කම්භය මිලි මීටර් 22.5 විය. ඝනකම මිලි මීටර් 1.2 වන්නේය.
ශත පහ කාසීය
සත පහ කාසිය 1870 දී භාවිතට පත් කර ඇති අතර ශත පහ කාසීයේ අභිමුඛය පිළිබද සදහන් කිරීමේදී වික්ටොරියා රැජිනගේ වම් පසට හැරවී ඇති හිස දැක ගත හැකි අතර හිස මත ඔටුන්නද දැකිය හැකිය. අභිමුඛයේ දැකිය හැකි වට පාඨය වශයෙන් රැජින වික්ටොරියා (QUEEN VICTORIA) යනුවෙන් සදහන් වී ඇති අතර හිසට ඉහළින් වික්ටොරියා යන්නද හිසට පහළින් රැජින යන්න ද දක්නට හැකි වන්නේය. කාසීයේ අභිමුඛයේ යම් වූ ජ්යාමිතික රටාවක්ද වෘත්තාකාරව දැකිය හැකිය. කාසීයේ ප්රතිමුඛය වනාහී CEYLON · FIVE · CENT යන වටපාඨයෙන් යුත්ත වන අතර වෘත්තයක් මැද පොල් ගසකින් යුක්තව දැකිය හැකි වන්නේය. පොල් ගසට පහළින් කාසීයේ නිෂ්පාදිත දිනය දක්වා ඇති බවක් දක්නට තිබේ. එසේම මැද තිබෙන වෘත්තයේ වෘත්තාකාරව දකුණු හා වම් පැති වල සිංහලින් හා දෙමළ භාෂාවේන් සතය යනුවෙන් දක්වා ඇත. කාසීය නිර්මාණය කර ඇත්තේ තඹ ලෝහය භාවිතා කරමිනි. සාමාන්ය බර ග්රෑම් 18.6 වන අතර විෂ්කම්භය මිලි මීටර් 34 විය. ඝනකම මිලි මීටර් 2.5 වන්නේය. හැඩය වෘත්තාකාර බවකින් යුක්ත වන්නේය.