සමාජ මානව විද්‍යාව (පුරාණ සමාජ ව්‍යුහය)
පුරාණ ශ්‍රී ලංකාවේ සමාජ ව්‍යුහය
ශ්‍රී ලංකාවේ පුරාණ සමාජ ව්‍යුහයෙහි ප්‍රධානතම කේන්ද්‍රස්ථානය ලෙස පුරාණ සිංහල ගම පෙන්වා දිය හැකිය.පුරාණ සිංහල ගම තුළින් ශ්‍රී ලංකාවේ සමාජ ව්‍යුහය නිර්මාණය වී ඇත.මේ අනුව සිංහල ගම තුළින් ප්‍රධාන කරුණු කිහිපයක් ඔස්සේ ශ්‍රී ලංකාවේ සමාජ ව්‍යුහය අධ්‍යයනය කළ හැකිය.එනම්;
- සමාජ ව්‍යුහය සංවිධානය වීම.
- සමාජ ව්‍යුහයේ කේන්ද්‍රස්ථානය වන සිංහල ගම යනු කුමක්ද.
- පුරාණ සමාජ ව්‍යුහයේ ලක්ෂණ
ශ්‍රී ලංකා සමාජය ආරම්භ වූයේ කවදාද,කොතැනද යන්න පුධාන වශයෙන් අවධානය යොමු කළයුතු වෙයි.එහිදී සිංහල සමාජ ව්‍යුහය සංවිධානය වීම පිළිබඳව බොහෝ තොරතුරු වංශකතා ,සෙල්ලිපි ඇතුළු පුරාවිද්‍යා තොරතුරු මගින් හෙලි වෙයි.වංශකතා වලට අනුව සිංහල සමාජ ආරම්භය ක්‍රි.පූ 06 වන සියවස දක්වා ඈතට දිව යයි.මහාවංශයේ 43-47 ගාථාවන්හි මේ පිළිබඳ දක්වයි.එනම් ප්‍රථම පියවර ලෙස විජය ඇතුළු පිරිස පැමිණ සිදු වූ ජනපදකරණය පෙන්වා දිය හැකිය.එනම් ඔවුන් ජලාශ්‍රිත ශිෂ්ඨාචාර ආශ්‍රිතව පදිංචි වී ඇත.මල්වතු ඔය,කිරිදිඔය,වලවේ,මහවැලි,කලාඔය කේන්ද්‍රෙකාට ගෙනඋරුවේල ග්‍රාම,උදේනි ග්‍රාම,උපතිස්ස ග්‍රාම,අනුරාධ ග්‍රාම,දීග ග්‍රාම ආදී නම් වලින් ගම් පිහිටුවාගෙන ඇත.එනම් දැනට පිළිගෙන ඇති ලිඛිත සාක්ෂි වලට අනුව ශ්‍රී ලංකා සමාජ ව්‍යුහය නිර්මාණය වීම විජයාවතරණය දක්වා දිවයයි.මෙසේ මුල් කාලයේ ගංගා ඹයවල් ආශ්‍රිතව බිහිවූ ගම පසුව වැව ආශ්‍රිතව ගම්බිම් බවට පත්විය.මෙසේ වැව කේන්ද්‍ර කොටගෙන ගොඩ නැගුණු සිංහල ගම බුදුදහම ලංකාවට පැමිණීමත් සමගම වැව,දාගැබ,ගම,පංසල මූලික කොටගත් ස්වයංපෝෂිත කෘෂිකාර්මික ජීවනෝපායන ලක්ෂණ පදනම් කොටගෙන බිහිවිය.
ශ්‍රී ලංකාවේ පුරාණ සමාජ ව්‍යුහයේ ඒකකයක් වන ගම යනු කුමක්ද යන්න හදුන්වා දීමේදී විවිධ සංකල්ප ඊට වැදගත් වේ.ඒ අතර ගම,ගැමියා ,ගැමි ජීවිතය,ගැමි සංස්කෘතිය ප්‍රධාන වශයෙන් පෙන්වා දිය හැකිය.මේ අනුව පුරාණ සමාජ ව්‍යුහයේ වැදගත් කම වන්නේ මෙම සංකල්පයන් එකකට එකක් බැඳී තිබීමයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ පැරණි සමාජ ව්‍යුහය පිළිබඳ කතා කිරීමේදී ප්‍රධාන වශයෙන් ලක්ෂණ කිහිපයක් දැකගත හැකිය
එනම් ;
- හුදකලා බවකින් යුක්ත ස්වයංපෝෂිත ඒකකයකි.
- ප්‍රධාන ජීවනෝපාය කෘෂිකර්මාන්තයයි.
- කුල වැඩවසම් ක්‍රමයක් දක්නට ලැබීම.
- කුලවාදය ප්‍රධාන වශයෙන් ඉස්මතු වී තිබීම.
- අඩු වයසින් විවාහ වීම.
- සමාජ පාලනය.
- සමාජය හා පන්සල අතර ඇති බැඳීම.
ශ්‍රී ලංකාව සාපේක්ෂව හුදකලාව පවතී.මෙරට කුඩා වීම එයට ප්‍රධානතම හේතුව වෙයි.සාම්ප්‍රධායික ගමේ කෘෂිකර්මාන්තය යැපුම් මට්ටමක පවතී.ගැමි නිෂ්පාදන බොහොමයක්ම ගම තුළම හුවමාරු විය.කෘෂිකර්මාන්තයන් සඳහා සාම්ප්‍රධායික තාක්ෂණය භාවිතා කරන ලදී.මෙම ආකාරයට එකල ජනතාව සතු වූ ලෝක දෘෂ්ටිය බෙහෙවින් අඩු නිසාත් ,ඔවුන්ට ඒවා සොයා දැන ගැනිමට අවශ්‍යතාවයක් නොවූ නිසාත් පුරාණ ලංකා සමාජ ව්‍යුහය හුදකලා ඒකකයක් විය.
පැරණි සමාජ ව්‍යුහයේ මූලික තැන හිමි වනුයේ ගොවිතැනයි.සමාජයේ සියළුම සංස්ථා හා සාමාජික සම්බන්ධතා ගොවිතැන මුල්කරගෙන ඇති වූ බව කීම යුක්ති සහගතය.එමෙන්ම ශ්‍රී ලංකාවේ පුරාණ සමාජ ව්‍යුහයේ දක්නට ඇති ප්‍රධාන ලක්ෂනයක් ලෙස කුල ක්‍රමය පෙන්වා දිය හැකිය.ලංකාවේ පුරාණ සමාජ ව්‍යුහයට අනුව කුල ධූරාවලියකට අනුව සෑම ඒකකයක්ම තීරණය කරයි.එහිදී ප්‍රධාන වශයෙන්
- අධ්‍යාපනය.
- ආසන පැනවීම.
- ආමන්ත්‍රණ.
- නිලතල ව්‍යුහය.
- විවාහ ක්‍රම.
ආදී සෑම කටයුත්තකදීම කුලය ප්‍රමුඛස්ථානයට පත්විය.එකල සමාජය තුළ සියලු ආර්ථික,සාමාජික,ආගමික,සංස්කෘතික හා දේශපාලනික කටයුතු වලදී ප්‍රමුඛතාවය සහ තීරණ ගනු ලබන්නේ ඉහළ කුලවලට අයත් වංශවත් අයයි.ඇඳුම් පැළඳුම් භාවිතා කළයුතු ආකාරය,ගෙවල් දොරවල් වලට පැමිණිය යුතු ආකාරය මෙන්ම ,ඉඳගත යුතු ආකාරය ,උසස් කුලිකයන්ට ආමන්ත්‍රණය කරන ආකාරය පොදුවේ පිළිගත් ආකාරයෙන් සිදුවිය යුතුය.ඉහළ කුලිකයන් පහළ කුලිකයන්ට ආමන්ත්‍රණය කරන ලද්දේ පුද්ගල නාමයෙනි.එමෙන්ම පහළ කුල හීනයන් ඉහළ කුලිකයන් ආමන්ත්‍රණය කරන ලද්දේ අප්පෝ,වළව්වේ හාමුදුරුවෝ,බණ්ඩාර හාමුදුරුවෝ,දෙයියන්වහන්සේ ,නිළමේ යනාදී වශයෙනි.මේ අනුව එකල සමාජ පාලනය හිමිවූයේද ඉහළ කුලවල අයටය.එනම් පාලනය ආරච්චි ,වෙල්විදානේ වැනි ගොවිගම කුලවලට හිමිවිය.පැරණි මූලාශ්‍රයන්හි සමාජ පාලනය ගැන විවිධ තොරතුරු සදහන් වෙයි.එනම්
“පැරණි ගම්භාරව සිටි ගමික නම් ගම්භාර නිලධාරියකු ගැන තොරතුරු සෙල්ලිපිවල සඳහන් වෙයි.එය පාලි පොත්වල ගාමභෝජක පදයට සමාන වූ බව දක්වයි.,,
“ලංකාවේ පුරාණ පාලන කටයුතුවල නියලුණ කොටස් දෙකක් ලෙස ගමික හා ගමනි හදුන්වයි.,,
පුරාණ සම්ප්‍රධායික සමාජයෙහි ගම්සභා ක්‍රමයක් පැවති අතර එහි ප්‍රධාන සාමාජිකයා මෙම්බර් ලෙස හදුන්වනු ලබයි.,,
මේ අනුව එකල සමාජ ව්‍යුහය පාලනය කරන්නන් ලෙස මොවුන් පෙන්වා දිය හැකිය.
තවත් වැදගත් ලක්ෂණයක් ලෙස සමාජය හා පන්සල අතර ඇති සම්බන්ධතාව පෙන්වා දිය හැකිය.එදා සම්ප්‍රධායික සමාජයේ ගමේ පන්සලේ හාමුදුරුවෝ ගම පාලනය කිරීමේ සුවිශේෂී කාර්යයක් ඉටු කරයි.ගමයි,පන්සලයි,කෙත් යායයි,වැවයි, දාගැබයි යන සංකල්පයන්ද ඇති විය.මෙහිදී පන්සලේ හාමුදුරුවෝ ගැමියාගේ උපත ,මරණය ,වැඩිවිය,විවාහය යන අවතරණපාලි අවස්ථාවන්හිදී දායකත්වය දැක්වීය.එමෙන්ම පන්සලේ ආගමික ,සංස්කෘතික ,අවස්ථාවන්හිදී පෙරහැර ආදියට ගැමියන් දායකත්වයක් දක්වයි.දානමාන පුදපූජා පවත්වයි.එමෙන්ම ප්‍රශ්න ගැටළු වලට අවවාද අනුශාසනා ලබා දෙමින් හාමුදුරුවෝ සමාජ පාලනය සම්බන්ධයෙන් විශාල වශයෙන් දායක විය.ගැමියන්ගේ අවශ්‍යතාවය වෙනුවෙන් පන්සල කටයුතු කරන අතර පන්සලෙහි අවශ්‍යතාවයන් වෙනුවෙන් ගැමියන් කටයුතු කරන ලදි.ඒ අනුව පුරාණ සමාජ ව්‍යුහයේ ලක්ෂණ මෙලෙස පෙන්වා දිය හැකිය.
මීට අමතරව සමාජ ව්‍යූහයක් නිර්මාණය වීමට ප්‍රධාන වශයෙන් සංථා වල එකතුව වැදගත් වෙයි. ප්‍රධාන වශයෙන් ගත් කල සංස්ථා 06 ක් දක්නට ලැබෙයි.
- පවුල් සංස්ථාව
- අධයාපන සංස්ථාව
- දේශපාලන සංස්ථාව
- ආගමික සංස්ථාව
- නීතිමය සංස්ථාව
- ආර්ථික සංස්ථාව
පැරණි සමාජය තුල පවුල් සංස්ථාව දැකගත හැක්කේ විස්තෘත පවුලෙනි. එනම් විස්තෘත පවුල යනුවෙන් හදුන්වනු ලබන්නේ න්‍යෂ්ටික පවුල් එනම් වඩා වැඩිවන පවුල් රටාවන්ය. නයෂ්ටික පවුල පරම්පරා තුනක් හෝ ඊට වැඩි කාලයක් තුලදී එනම් පවුල් පරිශ්‍රයන් තුලදී විස්ථාරණය වූ ස්වරෑපයක් විස්තෘත පවුල යනුවෙන් හැදින්වේ. ඵ් අනුව එකම නිවසක් විශාල පිරිසක් එකට ජීවත්ව ඇත. මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ පුරාණ සමාජ ව්‍යූහයේ දක්නට ලැබෙන ප්‍රධානතම ලක්ෂණයකි. මෙමගින් බලාපොරොත්තු වනුයේ ආර්ථිකය ගොඩනගා ගැනීමටයි. සරල දිවිපෙවෙතක් ගත කරන පැරණි සාම්ප්‍රධායික ජනතාවගේ ප්‍රධානතම ජිවනෝපාය මාර්ගය වී ඇත්තේ ගොවිතැනය. මේ අනුව විසතෘත පවුල් සංකල්පය යටතේ මෙමගින් මුලු පවුලටම ගොවිකමෙහි නිරත විය හැකිය. එමෙන්ම නිෂ්පාදනයේ අවශේශ කටයුතු වලදී වැදගත් වෙයි. ස්ථාවර කෘෂිකාර්මික සමාජ වල ඉඩම් වැදගත්ය. පවුල ඉඩමට අනුබද්ධ විය. එය වගා කරයි. බෙදා වෙන් කිරීමට කැමති නොවේ.මෙම සම්ප්‍රධායික පවුලේ තිබූ වාසි අතර ප්‍රධාන එකක් ලෙස වයසට පත් පුද්ගලයන්ට රැකවරණය ලබා දීම මෙන්ම විවාහ වීමට අපොහොසත් වූ හෝ විවාහ කඩා කප්පල් වී ආපසු පැමිණෙන සාමාජිකයන්ට රැකවරණය දුන් සංස්ථාවක් විය.සම්ප්‍රධායික පවුල් සංස්ථාව තුළ බහු විවාහක පවුල් ක්‍රමය ඉතා වැදගත් පවුල් ව්‍යුහයක් විය.ප්‍රධාන වශයෙන් පවුල් ක්‍රම දෙකකි.
- බහු පුරුෂ පවුල්
- බහු භාර්යා පවුල්
බහු පුරුෂ විවාහ යනු එක් ස්ත්‍රියක පුරුෂයන් කිහිප දෙනෙකු සමග විවාහ වීමෙන් නිර්මාණය වන පවුල් ක්‍රමය වේ.මෙම විවාහ ක්‍රමයෙන් බලාපොරොත්තු වනුයේ පවුලේ දේපළ පිටත යාම වැළැක්වීමයි.මෙම පවුල් ක්‍රමය එකගෙයි කෑම යනුවෙන් හදුන්වනු ලබයි.එක් පුරුෂයෙකු භාර්යාවන් කිහිප දෙනකු අතර විවාහ වීමෙන් බහු භාර්යා පවුල නිර්මාණය වේ.මේ අනුව පුරාණ සමාජ ව්‍යුහයේ පවුල් සංස්ථාව මෙලෙස පෙන්වා දිය හැකිය.
පැරණි ශ්‍රී ලංකා සමාජ ව්‍යුහයෙහි අධ්‍යාපන සංස්ථාව ගත් කළ අධ්‍යාපනයට යොමු වූ පිරිස අඩු ප්‍රමාණයක් වෙයි.එයට ප්‍රධානතම හේතුව නම් කුල ක්‍රමයයි.කුල ක්‍රමය මත එකල ජනතාව බොහෝ සෙයින් අධ්‍යාපනයෙන් ඉවත් විය.ඉහළ කුල වල අයට පමණක් අධ්‍යාපන වරප්‍රසාද හිමි විය.එමෙන්ම එකල ප්‍රධානතම අධ්‍යාපන මධ්‍යස්ථානය වූයේ පන්සලයි.මෙමගින් ජනතාව පන්සලත් සමග සමීප සම්බන්ධතා පවත්වා ඇත.ඔවුන්ගේ ආචාර්යවරයා හාමුදුරුවෝ වන අතර පොත පත වී ඇත්තේ වැලිපිල්ලයි.
දේශපාලනය ගත් කළ ශ්‍රී ලංකා පුරාණ සමාජ ව්‍යුහයෙහි දේශපාලනය කුල ක්‍රමය මත නිර්මාණය වී තිබුණි.අතීතයේදී රට පාලනය කරනු ලැබූයේ රජු විසිනි.ඔහු භූපති ,භූමිපාලක යනුවෙන් හදුන්වනු ලබන අතර රටෙහි සියළු ඉඩම්හි අයිතිකාරයා වෙයි.එහු යටතේ භාණ්ඩාගාරික ,මහලේනා ,ඇමති යනාදී වශයෙන් නිලතල ක්‍රියාත්මක විය.
ආගමික සංස්ථාව ගත් කල අතීතයේදී බොහෝ සෙයින් සමාජය නිර්මාණය වූයේ බුදුදහමෙහි ආභාෂය තුළණි.මිහිදු හිමියන් මෙරටට පැමිණීම තුළින් මෙරට ආගමික සංස්ථාව ස්ථාපිත වූ අතර මෙරට බුදුදහම ව්‍යාප්ත විය.අතීතයේ පැවති ස්වාභාවික වස්තු වන්දනය හෙවත් මිථ්‍යා දෘෂ්ඨික වන්දනා වලින් මිදී මිනිසුන් බුදුදහම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන ලදී.මේ අනුව පන්සල නැමත් ආගමික ස්ථානය බිහි වූ අතර හාමුදුරුවෝ සමාජයේ උසස් පුද්ගලයකු බවට පත්විය.අතීතයේ බොහෝ විට ආගමික ස්ථාන තුළින් සිදුවූයේ ආගමික ප්‍රචාරය පමණක් නොව වෙදකම ,ඉගැන්වීම,සමාජ පාලනය යනාදියද පන්සල මගින් ඉටු කරන ලදී.
නීතිමය සංස්ථාව ගත්විට පුරාණ සමාජ ව්‍යුහයට අනුව නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන ලද්දේ ප්‍රධාන වශයෙන් රජු විසිනි.ඊට අමතරව ගම ගත්විට ගමෙහි නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන ලද්දේ ගම්සභා ක්‍රමය මගිනි.ඒ අනුව වැරදි කරන පුද්ගලයන්ට සමස්ථයක් ලෙස මෙලෙස නීතිය ක්‍රියාත්මක විය.
අවසාන වශයෙන් ආර්ථික සංස්ථාව පෙන්වා දිය හැකිය.පුරාණ සමාජ ව්‍යුහයෙහි ප්‍රධාන ජීවනෝපාය මාර්ගය වූයේ කෘෂිකර්මාන්තයයි.මේ අනුව අතීතයේදී මිනිසාගේ ප්‍රධාන වත්කම වූයේ ඉඩමයි.ඒ අනුව ගැමියන් සතු ඉඩම් ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් 03කි.
- කුඹුරු ඉඩම්
- ගෙවතු ඉඩම්
- හේන් ඉඩම්
මේ අනුව ඔවුන් ජලාශ්‍රිත ශිෂ්ඨාචාර ආශ්‍රිතව ඔවුන්ගේ නිවෙස් ඉදිකරගත් අතර ඔවුන් කෘෂිකර්මාන්තය මූලික කොට ගත් අතර ඊට අමතරව හේන් ගොවිතැන ලෙස මාළු මිරිස් ,කුරක්කන් ,රටකජු යනාදිය වගා කරනු ලබයි.මේ අතර ඔවුන් අතීතයේදී කෘෂිකර්මාන්තය මූලික කොට ගනිමින් ජීවත් වූහ.
මේ අනුව සමස්ථයක් ලෙස ගත්කළ පැරණි ශ්‍රී ලාංකේය සමාජ ව්‍යුහය සකස් වි තිබුණේ වැව, පන්සල ,ගම, කේන්ද්‍රය කරගෙනය.මේ පිළිබද බොහෝ සමාජ විද්‍යාඥයන්ගේ හා සමාජ මානව විද්‍යාඥයන්ගේ අධ්‍යනයන් වැදගත් වෙයි.ඔවුන් අතර ඊ.ආර් ලීච්,නූර් යාල්මාන්,නිව්ටන් ගුණසිංහ හා ගණනාත් ඔබේසේකර වැනි විද්වතුන් ඉදිරිපත් කල මත වැදගත් වෙයි.එම අදහස් සළකන විට පැරණි ලාංකේය සමාජය සරල සමාජ හා ආගමික පසුබිමක් පැවති ,ස්වාධීන වුත් පවුල මත පදනම් වූත් නිෂ්පාදන රටාවක් සහිත ස්වයංපෝෂිත කෘෂිකාර්මික ආර්ථිකයකින් යුක්ත වූ බව පෙන්වා දිය හැකිය.ලංකා සමාජයේ සමාජ ආර්ථික පසුතලයට අනුව එය ප්‍රාථමික ගැමි සමාජයක් බව ඊ.ආර් ලීච් ,ගණනාත් ඔබේසේකර වැනි මානව විද්‍යාඥයෝ පෙන්වා දෙති.ලංකාව නිදහස ලබන විට ජනගහනයෙන් 53% කගේම ප්‍රධාන ජීවනෝපාය කෘෂිකර්මාන්තය විය.පැරණි සමාජයේ විස්තාරික හෝ බද්ධ පවුල් ක්‍රමය ක්‍රියාත්මක වූ අතර වෘත්තීය පාදක කුලය මුල් කොටගත් පවුල් ව්‍යුහයක් පැවතුණි.ආරෝපිත තත්වයන් මත සමාජ පදනම සකස් වී තිබුණි.ගැමි පවුලෙහි ප්‍රධානියා වැඩිමහළු පිරිමියා වන අතර පීතෘ මූලික පවුල් ක්‍රමයක් වූ පැහැදිලි වෙයි. ශ්‍රී ලංකාවේ ගම පිළිබද තොරතුරු පවසන An Historical Relation Of Ceylon නම් කෘතියේ රොබට් නොක්ස් විසින් පුරාණ ගම දක්වන්නේ “මෙම දීපයෙහි යම් යහපත් ගමක් ඇතොත් එහි ව්හාරයක් හා දේවාලයක් ඇත.එම ගම බැඳී යන පරිද්දෙන් ගෙවල් එකිනෙකට යා කොට පෙළට නිර්මාණය කොට ඇත්තේය.,,රොබට් නොක්ස් විසින් ඉදිරිපත් කර ඇති කථනයට අනුව පුරාණ ගමක යථා ස්වරූපය අවබෝධ කොටගත හැකිය.එමගින් පුරාණයේ ගමත් පන්සලත් අතර පැවති අවියෝජනීය සම්බන්ධතාව කෙබදු දැයි සනාථ වන අතර ආගමානුකූල ජීවිතය මෙන්ම සාම්ප්‍රධායික වෘත්තීය බව හා සරල සමාජ ජීවිතයද මෙයින් විවරණය කරයි.පන්සල මුල් කරගෙන ධාර්මිකව ජීවිකාව ගෙන යමින් සාමූහික දිවි පෙවතක් අතීත ගැමියා ගත කළේය.එකල නිවාස වල පිහිටීම නූතන නිවාස මෙන් සංකීර්ණ නොවූ අතර නිදහස් පරිසරයක සුවය භුක්ති වින්දේය.ඒක පුද්ගල ඉඩම් ප්‍රමාණය වර්ථමානයට සාපේක්ෂව ඉහළ ප්‍රමාණයක් ගත්තේය.වර්තමානයේ මෙන් ම ඉඩම් හිගය නිසා ඇති වන සමාජ ප්‍රශ්න එකල නොවීය.ශ්‍රී ලංකාවේ පුරාණ ග්‍රාමීය සමාජයේ පවුල් ක්‍රමය කෘෂිකර්මයට යෝග්‍ය ආකාරයට සැකසී තිබුණි.එනම් පුරාණ ශ්‍රී ලංකාවේ ඒකාබද්ධ පවුල් ක්‍රමය ජනාවාසයන්හි ඒකකය වූ අතර එවැනි පවුල් කිහිපයකින් සංයුක්ත වූ නිවාස සමූහයක් විය.මේ අනුව සාමූහික ජීවිතය කෘෂිකාර්මාන්තයට අවශ්‍ය ශ්‍රමය තම නිවාස මගින් ලබා ගැනීමක් ලෙස මෙය පෙන්වා දිය හැකිය.ගැමියන් තම සියළු දේ ලබා ගන්නේ කෘෂිකර්මාන්තය හා බැදි ජීවන රටාවට ගැලපෙන ආකාරයටය.බොහෝ සෙයින් ගම පිහිටා ඇත්තේ කුඹුරු යායවල් හා ගංගා ඇළ දොළ අසලය.ස්වාභාවික පරිසරය මත පදනම් වූ කෘෂිකාර්මික ආර්ථික රටාවකට අනුව හැඩ ගැසුණු ජන සමූහයකින් ගම සමන්විත ව තිබුණි.අතිශය හුදකලා වූ සරල දිවි පෙවෙතක් ගත කළ ඔවුහු කුඩා ප්‍රමාණයේ මැටියෙන් තැනූ නිවෙස් වල ජීවත් වූහ.ඔවුහු සමාජ සම්බන්ධතා ගොඩ නගන්නේ ආර්ථික හා ඥාතිමය පදනමක් සහිත වූ අතර ස්වකීය වෘත්තීය පදනමට ආවේණික කුල ක්‍රමය තුළ අවාහ විවාහ චාරිත්‍ර පැවැත්වූ බවද පෙනෙයි.
ගමේ පාලනය රජුගේ නියෝජනයක් හරහා සිදුවුවද පන්සලේ වැඩිහිටි භික්ෂූන් වහන්සේ බොහෝ ගැටළුවලදී මැදිහත්කරුවකු හෝ විනිශ්චයකරුවෙකු ලෙස අගතියෙන් තොරව කටයුතු කිරීම කැපී පෙනුණි.වෛද්‍ය කර්මය,නකෂත්‍රය,භාෂා ශාස්ත්‍රය බොහෝ දුරට සංඝ සමාජය සතු විය.ගම් තුළ හෝ ගම් කිහිපයකට එකක් වශයෙන් ඒ ඒ වෘත්තීය ප්‍රවණතා සහිත කුල ක්‍රමයට අනුගත පවුල් කීපයක් ද විය.ශාන්ති කර්ම,ද්වාරකර්ම චාරිත්‍ර,අභිමචාරමය කටයුතු ආදියේ දී මෙම කුල පරම්පරාගත දැනුම හා ශ්‍රමය ඉතා වැදගත්ය.ඇතැම් වෘත්තීය කුලවල ජනතාව කෘෂිකරිමාන්තයේ නොයෙදුණ ද සෙසු ගම්වැසියෝ එම පවුල් පෝෂණයට ප්‍රමාණයට ප්‍රමාණවත් භවභෝග ඔවුන් වෙත ප්‍රධානය කළහ.ඇතැම්විට රජුගේ සේවාකම්වල නියුතු පවුල්වලට නිදන්ගම් ප්‍රදානය කිරීම ද කැපී පෙනුණි.
විහාර දේපල ආදියේ පැවැත්මට අවශ්‍ය ආර්ථික සවිය ද මෙම භූමි පැවරැම් මත සිදු වූ අතර එම භූමිය අදයට වගා කර ඉන් කොටසක් ආයතන වෙත ප්‍රධාන කිරීමට ඔවුහු බැදී සිටියහ. රාජ්‍යෙයේ ප්‍රධාන වගකීම් අතරට බුදු සසුන රැකීමත් කෘෂිකර්මාන්තයේ දියුණුව සදහා අවශ්‍ය පහසුකම් සැපයීමත් ඇතුළත් විය.වගා කන්නයෙන් බැහැර කාලය,තුළ රාජ්‍ය සේවයට කැද වූ අතර එම ශ්‍රමය භාවිත කරමින් වාරි කර්මාන්ත,විහාර කර්මාන්ත ආදිය මහා පරිමාණයෙන් සිදු වීම ද අතීත සමාජයේ කැපී පෙනෙන ලක්ෂණ විය.
යටත් විජිත පාලනයත් සමග මෙම සරළ හා නිෂ්පාදන සමාජ රටාව බිද වැටුණු අතර ගුණාත්මක බව පසෙකලා ආර්ථික අගයන් මත සියල්ල තීරණය වීමට මග පෑදුණි.වෙහෙර විහාරවලට අයත් දේපළ රාජ සන්තක කිරීමෙත් භික්ෂූන් වහන්සේලාට ඇති වූ හිරිහැර නිසාත් සශ්‍රික,ස්වයං පෝෂිත සමාජ රටාව බිද වැටුණි.පන්සල් ඇසුරේ තිබූ දැවැන්ත ශාස්ත්‍රීය ධනය හිංසාව දරාගත නොහැකි තැන ගිහි සමාජය අතර පත්වීම මෙම යුගයේ දී සිදු දී සිදු වූවකි.පංචශීල ප්‍රතිපත්තිය මූලික සමාජ ක්‍රමය බිදවැටී දැඩි ආර්ථික දැඩි ආර්ථික ඇගයුමකට ලක් වීමත් සමග මානව දයාව,සාමය,සංහිදයාව උතුරා යමින් පැවැති සමාජ ක්‍රමය දැඩි තරගයකට ලක්වීම පසු කාලීනව විශාල සමාජ පෙරළියකට හේතු විය.
