සමාජ විද්‍යාව (ස්ත්‍රීවාදය)
ස්ත්‍රීවාදය
හැදින්වීම
ස්ත්‍රීවාදය යනු පිරිමින්ට සාපේක්ෂව කාන්තාවන්ට සමාන අයිතිවාසිකම් ඉල්ලා සිටින සමාජ ව්‍යාපාරයයි. මෙම වචනය ලතින් භාෂාවෙන් පැමිණයි. ගැහැණු, එහි අර්ථය 'ස්ත්‍රිය' වන අතර එය උපසර්ගය සමඟ සංයුක්ත වේ .වර්තමානයේ ස්ත්‍රීවාදී චින්තන ධාරාව ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමානාත්මතාවය සාක්ෂාත් කර ගැනීමේ මූලික පරමාර්ථය සහ ස්ත්‍රීන් හා පුරුෂයන් අතර බල සම්බන්ධතා පරිවර්තනය කිරීම යන මූලික පරමාර්ථය ඇතිව දේශපාලන, සංස්කෘතික හා ආර්ථික යන දෙඅංශයේම ව්‍යාපාර හා මතවාද සමූහයක් එකට ගෙන එයි. මේ අර්ථයෙන් ගත් කල, සමහරක් ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාර ජය ගැනීම ඔවුන් අධ්‍යාපනය සඳහා ප්‍රවේශය, ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ අයිතිය, ඔවුන්ගේ ලිංගික හා ප්‍රජනන අයිතීන් ආරක්ෂා කිරීම සහ ප්‍රජා හා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වටිනාකම් හා සම්බන්ධ බොහෝ දේ වේ.එනිසා ස්ත්‍රීවාදය කාලානුක්‍රමික දෘෂ්ටි කෝණයකින් අනුක්‍රමයක් ලෙස බැලීමට නැඹුරු වේ . කෙසේ වෙතත්, මෙම සමාජ ව්‍යාපාරය ස්ත්‍රීවාදය ලෙස තීරණය කිරීමට පෙර සිටම මෙම අවධීන් ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවනතාවයේ විවිධ කෘති මගින් සිදු කරන ලදී.
එම පළමු රැල්ල එය 19 වන සහ 20 වන සියවස්වල විවිධ රටවල, යුරෝපයේ, ප්‍රධාන වශයෙන් එංගලන්තයේ සහ එක්සත් ජනපදයේ සහ අනෙකුත් ලතින් ඇමරිකානු රටවල පැන නැගුනි. එකල කාන්තාවන් ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් විවාහයේදී සමාන අයිතිවාසිකම් ලබා ගැනීමටත් පසුව ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ අයිතිය සඳහාත් සටන් කළහ.එම දෙවන රැල්ල තීරණය කරනු ලැබුවේ පවුල, ලිංගික, ශ්‍රමය සහ ප්‍රජනන අයිතීන් ඉල්ලා සිටීමෙනි.
අනෙක් පැත්තෙන්, තෙවන රැල්ල, 1990 දශකයේ සිට අද දක්වා විහිදෙන අතර දෙවන රැල්ලේ වැරදි විශ්ලේෂණය කොටගෙන සංශෝධන කිරීමට උත්සාහ කරයි. එහි ප්‍රතිලයක් වශයෙන්, කාන්තාවන්ට විවිධ අවදානම් සහ වගකීම් භාර ගත හැකි බවත්, විවිධ අවකාශයන්හි වර්ධනය විය හැකි බවත්, ඉහළ තරඟකාරිත්වයක් සහ ස්වාධීන විය හැකි බවත් පෙන්වීමට උත්සාහ කරයි, එබැවින් එය කාන්තාවන්ගේ විමුක්තිය හා සම්බන්ධ වේ. මේ අර්ථයෙන් ගත් කල, මෙම ස්ත්‍රීවාදය මගින් සහයෝගිතාව හා සහයෝගය තුළින් “කාන්තාවන් සවිබල ගැන්වීමේ අරගලය” ලෙස හැඳින්වේ.
1.ස්ත්‍රීවාදය යනු:
නූතන අර්ථයෙන් ගත් විට ස්ත්‍රීවාදය යනු න්‍යායාත්මක අදහස් මාලාවක් ,විග්‍රහාත්මක දෘෂ්ටිවාදයක් ,විචාරාත්මක හා විවාදාත්මක අදහස් හෝ මතවාද සමූහයක් මෙන් ම සමාජ හා දේශපාලන ව්‍යාපාරයක් වශයෙන් ද හැඳින්විය හැකිය .ස්ත්‍රී වාදය සමාජ න්‍යායක් ලෙස මූලික වශයෙන් ස්ත්‍රීන්ගේ අත්දැකීම් මත පදනම් වී ඇත .සමාජයේ ස්ත්‍රී පුරුෂ අසමානත්වය හා එහි ස්වභාවය පීතෘමූලිකත්වය ,ස්ත්‍රී පුරුෂ බල සබඳතාව හා විකල්පය පිළිබඳ නිවැරදි හා විස්තරාත්මක අර්ථකථනයක් සැපයීම ස්ත්‍රීවාදී න්‍යායන්හි මූලික අරමුණයි .ස්ත්‍රීවාදී න්‍යායයෙන් පවුල තුළත් ,ලිංගික වශයෙනුත් ,සමාජ ,දේශපාලන හා ආර්ථික ක්ෂේත්‍ර තුළත් පුරුෂයාට සාපේක්ෂව ස්ත්‍රියට හිමි අසමාන තත්ත්වය පිළිබඳ විචාරාත්මක ව පරීක්ෂා කෙරෙයි.දෘෂ්ටිවාදයක් ලෙස ,ස්ත්‍රීවාදයෙන් පවුල හා සමාජය තුළ ස්ත්‍රීන්ට හිමි අප්‍රධාන තත්ත්වය හා ඔවුන්ගේ ක්‍රියා කලාපයන්ට නිසි අගයක් නොදීම හෝ අවතක්සේරු කිරීම පිළිබඳ අවධානය කෙරෙන අතර ,එම තත්ත්වය තුරන් කිරීමට ප්‍රායෝගික වශයෙන් ක්‍රියා කිරීම එහි අරමුණ වේ .(Encyclopedia of women in American politics:1999)
පුරුෂ ආධිපත්‍යය නිසා ස්ත්‍රීන් මත වන පීඩනය හා එම පීඩනයේ රළු අත්දැකීම් පිළිබඳ අදහස් හා මතවාද දහනම වන සියවසට පෙරත් විවිධ අවස්ථාවලදී ප්‍රකාශ වුණි.මාරි වොලස්ටන්ක්‍රාෆ්ට් (Maty Wollestonecraft) ප්‍රංශ සමාජය තුළ ස්ත්‍රීන්ගේ අවාසි සහගත තත්ත්වය පිළිබඳ ප්‍රශ්න කරමින් ,1792 දී ලියන ලද A Vindication Of The Rights Of Women කෘතිය එයට නිදසුනකි .මෙබඳු අදහස් කාලාන්තරයක් තිස්සේ වර්ධනය වෙමින් ,පුළුල් වෙමින් ,විකාශනය වීම හේතුවෙන් එම අදහස් මාලාව න්‍යායාත්මක ධාරාවක් බවට පත්වී ඇත .විචාරාත්මක අදහස් සමූහයක් ලෙස ස්ත්‍රීවාදයෙන් උත්සාහ ගන්නේ ,සමාජ ව්‍යුහය හැඩගැසී ඇති ආකාරය ,විවාහය ,පවුල ,රැකියා ස්ථානය ,ආගමික හා දේශපාලන සංවිධාන වැනි දෑ පිළිබඳව ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය දේශපාලන දෘෂ්ටියෙන් පරික්ෂා කිරීම ය.ස්ත්‍රීවාදී අදහස් කලක් තිස්සේ ව්‍යාප්ත වීම නිසා එම අදහස් ගැන නිවැරදි අවබෝධයක් ඇති ,ඒවා අගය කරන පුද්ගලයන්ද ,ඒ වටා පුද්ගල කණ්ඩායම් ද ,එම කණ්ඩායම් වඩාත් දැනුවත් කරවන හා උනන්දු කරවන නායකයින්ද ,එම නායකයින් අනුගමනය කරන්නන් ද බිහිව තිබේ .ඔවුන් වටා ස්ත්‍රී - පුරුෂ සමාජ අසමානතාවය තුරන් කිරීමේ හා ස්ත්‍රීන්ගේ අයිතිවාසිකම් දිනා ගැනීමේ හා ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ අරමුණු සහිත සමාජ හා දේශපාලන ව්‍යාපාර ද බිහිවුණි .
මේ ස්ත්‍රීවාදී දේශපාලන ව්‍යාපාරවලින් මූලික වශයෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ සමාජ ,ආර්ථික ,දේශපාලන යන සෑම ක්ෂේත්‍රයකදීම ස්ත්‍රී -පුරුෂ යන දෙපක්ෂයට සම-සාධාරණ තත්ත්වයක් හා සම අවස්ථා ලාභයන් හිමිකර දිය යුතු බවයි .දහනමවැනි සියවසේ ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරවල මූලික අරමුණ වූයේ ස්ත්‍රීන්ට පුරුෂයන්ට සමාන ආකාරයෙන් ඡන්ද අයිතිය ,අධ්‍යාපනය ලැබීමේ අයිතිය හා වැටුප් ලබන රැකියාවක නිරත වීමේ අයිතිය දිනා ගැනීමත් ,නීතිමය වශයෙන් සමාන අයිතිවාසිකම් හිමි කර ගැනීමත්ය .විසිවන සියවසේ ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාර එයින් ඔබ්බට ගොස් ප්‍රජනනය හා සම්බන්ධ අයිතිවාසිකම් ,විවාහය හා දික්කසාදය සම්බන්ධ අයිතිවාසිකම් ,ප්‍රසූත නිවාඩු ,සමාන වැටුප් ,ස්ත්‍රීන්ට එරෙහිව සිදුවන වෙනස්කම් තුරන් කිරීමේ නීති ,ලිංගික අතවර ,ගෘහීය ප්‍රචණ්ඩත්වයට එරෙහි නීති හා ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් සම්බන්ධ අයිතිවාසිකම් දිනාගැනීම අරමුණු විය .නූතන ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාර වඩාත් පුළුල් ආකාරයෙන් සංවර්ධන, දේශපාලන හා අනෙකුත් සියලුම කටයුතු වල තීරණ ගන්නා මට්ටම්වලදී ස්ත්‍රී -පුරුෂ සම සහභාගිත්වය හා සම නියෝජනය දිනා ගැනීමේ අරමුණු මත කටයුතු කරයි. න්‍යායාත්මක ලෙස ස්ත්‍රීවාදය යනු මානව ජීවිතය හා අත්දැකීම් පිළිබඳ ස්ත්‍රිය කේන්ද්‍ර කරගත් දෘෂ්ටියකින් සංවර්ධනය කරන ලද අදහස් පද්ධතියකි .මෙහිදී ස්ත්‍රිය කේන්ද්‍ර කර ගනු ලැබීම යන්න කිහිපාකාරයකින් විස්තර කළ හැකිය.
1ස්ත්‍රීවාදී දෘෂ්ටිය තුළ ගවේෂණයන්හි අරමුණු වන්නේත් ,එම ගවේෂණ වල ආරම්භක ස්ථානය බවට පත් කර ගනු ලබන්නේත් ,සමාජ ජීවියකු ලෙස ස්ත්‍රිය හා ඒ පිළිබඳ සාධකත්,ඇගේ අත්දැකීම් සම්භාරයත් ය.
2ස්ත්‍රීවාදී ගවේෂණ වල ප්‍රධාන විෂය පථයේ වන්නේ ස්ත්‍රියයි .සමාජය තුළ ස්ත්‍රියගේ තත්ත්වය පිළිබඳ ධනාත්මක සංවේදීතාවක් එයින් ගොඩ නැගීමට උත්සාහ කරයි.
3ස්ත්‍රීවාදය ,ස්ත්‍රීන් සඳහා වඩාත් සුබදායී ලෝකයක් නිර්මාණය කිරීමේ අරමුණ පෙරදැරි කොටගෙන වඩාත් විචාරශීලීව ක්‍රියාකාරී වෙයි.
මේ අනුව ස්ත්‍රීවාදයෙන් ,පවුල හා සමාජය තුළ ස්ත්‍රිය මත වන පීඩනය හා ඇයට හිමි අප්‍රධාන තත්ත්වය පිළිබඳ විස්තර කරයි .එම තත්වයෙන් ඇය මුදවා ගැනීම ස්ත්‍රීවාදයේ අරමුණයි .ස්ත්‍රීන්ට හා පුරුෂයින්ට සමාන අයිතිවාසිකම් ,සමාන සම්පත් හා ඉඩ ප්‍රස්ථාවන් හිමිකර දීමේ අරමුණින් ,එබඳු සමාජ වෙනසක් සඳහා ක්‍රියාත්මක වීම ස්ත්‍රීවාදියෙකුගේ මූලික ලක්ෂණයකි .විශේෂයෙන්ම පෞද්ගලික ක්ෂේත්‍රයට සීමා කොට සිටි ස්ත්‍රියට ,පොදු කටයුතුවලදී පුරුෂයන් හා සමාන අයුරින් ,බාධාවකින් තොරව ක්‍රියාශීලීව සහභාගි වීමේ අයිතිය හා අවස්ථාව හිමි කර දීම ස්ත්‍රීවාදයෙන් අවධාරණය කරයි.
මේ අනුව ස්ත්‍රීවාදය යනු
1සමාජයේ සෑම ක්ෂේත්‍රයකදීම ඒ ස්ත්‍රිය වෙත හිමි කොට ඇති අප්‍රධාන බව ,සාපේක්ෂ අසමානත්වය හෙවත් වෙනස්කොට සැලකීම හා ඇයව පීඩනයට හා සූරාකෑමට ලක් කිරීම පිළිබඳ සංවේදීතාවක් සවිඥානිකත්වයක් සහිත වූ
2එකී අසමාන තත්ත්වයන් ,අප්‍රධාන බව ,පීඩනය හා සූරාකෑම දුරුකොට ,සමාජයේ සෑම අංශයක දීම පුරුෂයින්ට හා සමාන සම-සාධාරණත්වය නිර්මාණය කිරීමේ මූලික අරමුණ සහිතවූ
3එම අරමුණු අදහස් දරන්නන් ඒකරාශී කරගෙන ,ස්ත්‍රීන්ගේ නිදහස හා විමුක්තිය සඳහා ප්‍රතිපත්ති හා පොදු ක්‍රියාකාරීත්වයන් සැලසුම් කරන්නාවූ
4එම සැලසුම් හා ක්‍රියාකාරකම් මෙහෙයවන සමාජ හා දේශපාලන ව්‍යාපාරයක් සහිත වූත් (Ideology) දෘෂ්ටියක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය.
මේ අනුව ස්ත්‍රී වාදයේ මූලික ඉලක්කය වන්නේ ,ලිංගික වෙනස මත නිර්මාණය කර ඇති ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජමය වෙනස්කම් තුරන් කොට ,එම දෙපක්ෂයටම සමාන නිදහසක් ,සම්පත් ,ඉඩ ප්‍රස්ථාවන් හා ගෞරවනීය තත්ත්වයන් හිමිවන ආකාරයෙන් පුළුල් වෙනසක් ඇති කිරීමය .විවිධ සමාජයේ ස්ථර අනුව ස්ත්‍රීන්ගේ තත්වය හා අත්දැකීම් විවිධ වුවද ,ඒ මත වන බෙදීම සමනය කරමින් ,ඔවුන් අතර වන ඒකීයත්වයක අවශ්‍යතාව එනම් පීඩනය ,සූරාකෑම හා අප්‍රධාන තත්ත්වයෙන් මිදීමේ අවශ්‍යතාව ස්ත්‍රීවාදයෙන් අවධාරණය කරයි.එසේම ,ලිංගික වෙනස මත සමාජගත කර ඇති ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජභාවය පිළිබඳ අවබෝධය පුළුල් කිරීමත් ,පීතෘමූලික සමාජය තුළ ස්ත්‍රියගේ තත්ත්වය පිළිබඳව විචාරාත්මකව පරීක්ෂා කිරීමත් ස්ත්‍රීවාදයෙන් සිදුකරයි .එමගින් සමාජය තුළ ස්ත්‍රී- පුරුෂ පැවැත්ම හා සම්බන්ධතා “මානව ජීවියා” (Humanbeing) යන මූලික සංකල්පය තුළ තුල පිහිටමින් විස්තර කරයි.
2.ස්ත්‍රීවාදය පිළිබද මතවාද
ස්ත්‍රීවාදය යන සංකල්පයෙන් හැගෙන්නේ එක් දෘෂ්ටිවාදයකි .නමුත් ප්‍රායෝගික වශයෙන් ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරය තුළ උප කණ්ඩායම් රාශියක් දැකිය හැකිය .ඓතිහාසික පූර්වාදර්ශයන් ,යම් යම් රටවල ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වයන් ,නීත්‍යානුකූල අයිතිවාසිකම් ,අත්දැකීම් හා ස්ත්‍රීන්ට බලපාන වෙනත් කරුණු වල විවිධත්වය නිසා ස්ත්‍රීවාදී දෘෂ්ටිය විවිධ දිශාවන්ට ගමන් කර තිබේ .එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස,එකිනෙකට වෙනස් වූ විවිධ ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශයන් රාශියක් බිහිවී ඇත .සෙසු දෘෂ්ටිවාද මෙන්ම ස්ත්‍රීවාදය ද විවිධ සමාජ පසුබිම් වල දී,විවිධ චින්තකයන් හා මත කණ්ඩායම් විසින් ,විවිධ කාලසීමාවන් හි දී මතු කළ අදහස් හා ක්‍රියාකාරකම් පද්ධතියකි .මේ නිසාම ස්ත්‍රීවාදය විවිධ වූ මාර්ග අනුගමනය කරන ,විවිධ ආකල්ප සහිත හා විවිධ ක්‍රමවේද යෝජනා කරන්නන් විශාල සංඛ්‍යාවකගේ එකතුවක් ද වේ.
ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරයේ ආරම්භය දහනම වන සියවස දක්වා ගමන් කරයි .පුරුෂ මූලික සමාජය තුළ ස්ත්‍රීන් පීඩනයට පත්ව ඇති ආකාරය පිළිබඳව විධිමත් න්‍යායාත්මක විමර්ශනයක් හා පොදු දැක්මක් සහිත සමාජ ව්‍යාපාරයක් ලෙස එය ව්‍යාප්ත වූයේ එතැන් සිටය .එහෙත් ස්ත්‍රීන් හා පුරුෂයන් අතර වන සමාජ අසමානත්වය පිළිබඳ මෙයට පෙරද විවිධ අදහස් හා අධ්‍යයන ප්‍රකාශයට පත්ව තිබුණි.දාර්ශනිකයෙකු වූ හෙයින්රිච් කොනේලියස් අග්රිප්පා (Heinrich Cornelius Agrippa) විසින් 1529 දී රචනා කරන ලද Declamation on the Nobility and Preeminence of the Female sex හා මාරි වොලස්ටන්ක්‍රාෆ්ට් විසින් 1792 දී රචනා කරන ලද A Vindication of the Rights of Women වැනි ප්‍රකාශන මෙයට කදිම නිදසුන් වේ.එහෙත් නූතන ස්ත්‍රීවාදයේ වර්ධනයට බෙහෙවින් ආධාරකාරී වූ අධ්‍යයනයක් ලෙස මානව විද්‍යාඥයකු වූ මාග්‍රට් මීඩ්ගේ Sex and Temperament in Three Primitive Societies (1935) සැළකිය හැකිය. එමගින් ඇය ප්‍රාථමික සමාජ පිළිබද අධ්‍යයනය කොට චම්බුලි ක්‍රමය (Tchambuli Tribe) තුළ කිසිම ගැටුමකින් තොරව පැවති ස්ත්‍රීන්ගේ ආධිපත්‍යය පිළිබදව කරුණු හෙළි කළාය.ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජ තත්ත්වය ,ස්වභාවයෙන් නිර්මාණය වුවක් නොව ,සමාජ හා සංස්කෘතික සාධක විසින් නිර්මාණය කරන ලද්දක්ය යන විශ්වාසය වඩාත් තහවුරු කර ගැනීමක් මෙන්ම ඒ පිළිබඳ විමර්ශනය කිරීමට විවිධ විෂය ක්‍රේෂත්‍රවල අධ්‍යයනවේදීන් පෙළඹවීමක්ද මේ මගින් සිදුවිය .සියවස් එක හමාරක පමණ කාලයක් තිස්සේ ,ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් විවිධ ප්‍රවේශ හරහා ,සමාජීය ලෙස ස්ත්‍රීන්ට වෙනස්කොට සැලකීම පිළිබඳව කරුණු විමර්ශනය කොට ,මතිමතාන්තර සමූහයක් ඉදිරිපත් කරනු ලැබ ඇත .ඒවායේ වර්ධනය නූතන ස්ත්‍රීවාදය බවට පත්ව තිබේ .මුල්ම යුගයේ ස්ත්‍රීවාදීන් හා ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරය පළමු රැල්ල ලෙසත් ,1960 ගණන් වලින් පසු ව්‍යාප්තවූ ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරය දෙවන රැල්ල ලෙසත් සලකනු ලබයි .නූතන ස්ත්‍රීවාදය තුන්වන රැල්ල නමින් හඳුන්වන අතර ,සමහර ස්ත්‍රිවාදී හෝ එසේ හැඳින්වීමේ අවශ්‍යතාවක් නොමැති බව ද තර්ක කරති .මුහුදු රැල්ලට සමාන අයුරින් එක් රැල්ලක් මැකී යාමට පෙර ,ඒ මත අනිත් රැල්ල බිහි වීම නිසා මේ අයුරින් රැල්ල යන පදය ස්ත්‍රීවාදය හා එම ව්‍යාපාරය වර්ධන අවස්ථා හැඳින්වීමට යොදා ගැනුණි.
ස්ත්‍රීවාදයට විශේෂ වූ ලක්ෂණ කීපයක් හඳුනාගත හැකි අතර එය විවිධ විෂයයන් හා සම්බන්ධ වූ ධාරාවක් වීම එහි ප්‍රධාන ලක්ෂණයකි .සමාජ විද්‍යාඥයින් ,මානව විද්‍යාඥයින් ,ඉතිහාසඥයින් ,දේශපාලන විද්‍යාඥයින්,දාර්ශනිකයින් ,මනෝ විද්‍යාඥයින් ,ආර්ථික විද්‍යාඥයින් ,අධ්‍යාපන විද්‍යාඥයන් ,පරිසර විද්‍යාඥයින් ,සංගීතඥයින් ,කලාකරුවන් හා වාග් විද්‍යාඥයන් වැනි විවිධ ක්ෂේත්‍ර වල විද්‍යාඥයින් සමාජය විසින් ස්ත්‍රියට හිමිකර දෙනු ලැබ ඇති තත්වය පිළිබඳව විධිමත් විස්තර කිරීම් හා අර්ථ කථනයන් එකිනෙකට වෙනස් වූ ආකාරයෙන් ඉදිරිපත් කර ඇත.නිදසුන් ලෙස සමාජ විද්‍යාඥයින් ,පීතෘමූලික සමාජ ව්‍යුහය තුළ ,ස්ත්‍රී- පුරුෂ දෙපක්ෂයට හිමි සමාජ අසමානත්වය සහ විවිධ සමාජ ස්ථර තුළ මානව හැසිරීම,එම සමාජ තත්ත්වය අතර ඇති සම්බන්ධතාව ආදිය පිළිබඳව සමාජ විද්‍යාත්මක ප්‍රවේශයන් භාවිතා කරමින් අර්ථකථන සපයා ඇත .ඔවුන් අතින් විස්තර නොවුණු එහෙත් මෙම ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජ අසමානත්වයට බලපාන මනෝ මූලික සාධක මනෝවිද්‍යාඥයන් විසින් විස්තර කරනු ලැබ ඇත .එසේම එයට බලපාන ලද ඓතිහාසික සාධක හා ඉතිහාසය තුළ ස්ත්‍රීන්ගේ තත්වය ක්‍රමයෙන් විකාශනය වූ ආකාරය ඉතිහාසඥයන් විසින් විස්තර කරනු ලැබ ඇත .මේ අයුරින් ස්ත්‍රීවාදය වර්ධනයට විවිධ විෂය ක්ෂේත්‍ර වලින් දායකත්වයක් ලැබී ඇත .එහෙත් එම එක ප්‍රවේශයකින් පමණක් ස්ත්‍රීවාදී විඥානය සම්පූර්ණයෙන්ම විස්තර වන බව පැවසිය නොහැකිය .මන්ද එහි විවිධ පැතිකඩ ,විවිධ විෂය ප්‍රවේශයන්ට අනුව විස්තර කරනු ලැබ ඇති හෙයිනි .එහෙයින් ස්ත්‍රීවාදීන් අතර සමාජ විද්‍යාඥයින් ,ආර්ථික විද්‍යාඥයින් ,දේශපාලන විද්‍යාඥයින් ,පරිසරවේදීන්, කලාකරුවන් ,සමාජ සේවකයින් හා අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ක්‍රියාකාරීන් යනාදී පුළුල් අරමුණු සදහා ක්‍රියාත්මක වන්නන් සිටිය හැකිය .ඔවුන් සිය ස්ත්‍රීවාදී අදහස් එනම් ස්ත්‍රීන් පිළිබඳ ගැටලු අමතන්නේ හා නිර්වචනය කරන්නේ තම ක්ෂේත්රය මත පිහිටමිනි .ඒ නිසා ස්ත්‍රීවාදය දෘෂ්ටිවාදයක් හා ක්‍රියාකාරකම් සමූහයක් ලෙස පෝෂණය වීම හා වර්ධනය වීම ද සිදු වන්නේ එකී ස්වභාවයකින් නොවේ .මෙය වෙනත් බොහෝ දෘෂ්ටීන් සම්බන්ධයෙන් දැකිය හැක්කකි .ලිබරල්වාදය හා මාක්ස්වාදය වැනි වෙනත් දෘෂ්ටි වාදද මෙබඳු වෙනත් අදහස් දරන පුද්ගලයින් හා කණ්ඩායම් ,කාලය,දේශය ,වාර්ගිකත්වය හා අත්දැකීම් බඳු පසුබිම් මත වෙනස් වීම පොදු වන්නකි .එලෙසම ස්ත්‍රීවාදය තුළ ද ලිබරල් අදහස් දරන්නන් ,සමාජවාදී අදහස් දරන්නන් ,මාක්ස්වාදී අදහස් දරන්නන් ,විප්ලවීය හා දැඩි රැඩිකල්වාදී අදහස් දරන්නන් ,පාරිසරිකවාදී අදහස් දරන්නන් හා මනෝවිශ්ලේෂණය සිය න්‍යාය බවට පත් කරගත්ත වුන් යනාදී පුළුල් ප්‍රවේශ ගණනාවක් දැකිය හැක .එහෙයින් ස්ත්‍රීවාදය විවිධ ප්‍රවේශයන් රාශියක් සහිත විඤ්ඤාණයක් ලෙස හැඳින්විය හැකි වේ .ස්ත්‍රීවාදී න්‍යායයේ තවත් විශේෂ ලක්ෂණයක් නම් එහි පදනම නූතන ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරය තුළ රාශි ගතවී තිබීමය.එනිසා අනිවාර්යයෙන්ම මෙම න්‍යාය තුළට නූතන සමාජ හා දේශපාලන අදහස් කාවැදී ඇත .ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාර ,බටහිර රටවලදී ප්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපාර ,ජාතික ව්‍යාපාර ,නිදහස් සටන් ව්‍යාපාර හා සිවිල් අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාර වැනි දෑ සමඟත් ,තවත් රාජ්‍ය වල දී ආණ්ඩු ක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපාරය ස්වාධීනතා ව්‍යාපාර වැනි දෑ සමඟත් බද්ධ වී ඇත .බොහෝ අවස්ථාවලදී ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාර ආරම්භ වී ඇත්තේ මෙම සමාජ ව්‍යාපාර ආශ්‍රයෙනි.
සමාජ හා දේශපාලන අදහස් සමූහයක් තුල ස්ත්‍රීවාදී න්‍යාය හුදෙක් විද්‍යාමාන වීම පමණක් නොව ,එම න්‍යාය එබඳු අදහස් වලින් දැනුවත් දැනුවත් වීමක් හා පෝෂණය වීමක් ද සිදු වේ .මෙයද ස්ත්‍රීවාදයේ විශේෂ ලක්ෂණයකි.එහෙයින් ස්ත්‍රීවාදීන්ට පසුබිම් වූ විවිධ පරිසරයන් ,භෞතික තත්ත්වයන් ,අත්දැකීම් හෝ විවිධ සංස්කෘතික තත්ත්වයන් ඔවුන්ගේ න්‍යායික අදහස් සඳහා විවිධ ආකාරයෙන් බලපෑම් කර ඇත .එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මතවාදීමය වශයෙන් ,විවිධ ස්ත්‍රීවාදී කණ්ඩායම් වල ආකල්ප හා ක්‍රමවේදයන් වෙනස් විය හැකිය .නිදසුනක් ලෙස ,එක් කණ්ඩායමක් විස්තර කරන ආකාරයට වෙනස් වූ ආකාරයකින් තවත් කණ්ඩායමක් ,ස්ත්‍රියට සමාජයේ හිමි අප්‍රධාන තත්ත්වය ,එයට බලපාන සාධක ,හා එම තත්ත්වය වෙනස් කළ යුතු ආකාරය ආදිය පිළිබඳ කරුණු දැක්විය හැකිය .එසේම ඔවුන් අතර තියුණු මත ගැටුම් ද පැවතිය හැකිය .එහෙත් සමස්තයක් ලෙස ස්ත්‍රීවාදයට පොදු වන කරුණු ගණනාවක් ඇත. ඒවා නම්
1ස්ත්‍රී පුරුෂ ජීව විද්‍යාත්මක වෙනස මත ,සමාජය විසින් ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය නිර්මාණය කර ඇති අතර,එම තත්ත්වය තුළදි ස්ත්‍රිය වෙනස්කම්වලට ලක්වන බව හා පවුල මෙන්ම සමාජය තුළත් අප්‍රධාන තත්ත්වයට පත්වන බව පිළිගැනීම.
2එම අප්‍රධාන තත්ත්වයට හේතුවන සාධක විස්තරාත්මකව හා විචාරාත්මකව පරික්ෂා කිරීම.
3පීතෘමූලික සමාජය තුළ ස්ත්‍රීන් හා ඔවුන්ගේ දායකත්වය අවතක්සේරු කිරීම අසාධාරණ යන මතයේ පිහිටා එම සමාජ අසමානත්වය ට අභියෝග එල්ල කිරීම.
4ස්ත්‍රීන් හා ඔවුන්ගේ පවුල හා සමාජයට ඉටු වන දායකත්වය අගය කිරීම.
5ස්ත්‍රී පුරුෂ සම සාධාරණත්වය සහිත සමාජයක් බිහි කිරීම ,පෞද්ගලික ක්ෂේත්‍රයේ දී පමණක් නොව,පොදු ක්ෂේත්‍රයේ සියළුම සමාජ ,ආර්ථික හා දේශපාලන කටයුතු වලදීත් ,පුරුෂයින්ට සමාන අයුරින් ස්ත්‍රීන්ට ,ප්‍රථම පෙළ පුරවැසියන් ලෙස සහභාගි විය හැකි තත්ත්වයක් උදා කිරීම අරමුණු කරගෙන සිටීම.
6එබඳු සමාජ වෙනසක් සඳහා සැලසුම් සකස් කිරීම.
ස්ත්‍රීන්ට සම-සාධාරණත්වය හිමිවිය යුතු යන අදහස් දරන්නන් ඒකරාශී කිරීම හා අවසාන අරමුණ වූ ස්ත්‍රීන්ගේ විමුක්තිය සදහා ඔවුන් මෙහෙයවීම.
මෙවැනි කරුණු මත ස්ත්‍රීවාදී විඤ්ඤාණයේ පොදු හෝ ඒකීය බවක් ඇත ද ,ස්ත්‍රියගේ අප්‍රධාන තත්වය විස්තර කරන ආකාරය ,එයට බලපෑ සාධක හඳුනා ගන්නා ආකාරය ,එම තත්වයෙන් ඇය මුදවා ගැනීමට භාවිතා කරන ක්‍රමවේද හා ස්ත්‍රී විමුක්තිය අර්ථ නිරූපණය කරන ආකාරය ආදී දෑ සම්බන්ධයෙන් විවිධ ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශ අතර වෙනස්කම් ඇති බවද අමතක කළ යුතු නොවේ.
3.ස්ත්‍රීවාදී විවිධ ප්‍රවේශයන්:
ඉහත සඳහන් කළ ආකාරයට ස්ත්‍රීවාදයේ විවිධ ප්‍රවේශ රැසක් දැකිය හැකිය .ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදය,මාක්ස් වාදය ,සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදය ,රැඩිකල්(ආන්තිකවාදී) ස්ත්‍රීවාදය හා පශ්චාත් නූතන ස්ත්‍රීවාදය(Post Modemist Feminism) මේ අතරින් ප්‍රධාන වේ .එයට අමතරව අනධීකාරිවාදී ස්ත්‍රීවාදය (Anarcha Faminism), පරිසරවාදී ස්ත්‍රීවාදය(Eco-feminism), සංස්කෘතික ස්ත්‍රීවාදය (Cultural Feminism), කළුජාතික ස්ත්‍රීවාදය (Black Feminism), හා තෙවන ලෝකයේ ස්ත්‍රීවාදය (Third- World Feminism) වැනි උප කණ්ඩායම් රැසක් ද නූතන ස්ත්‍රීවාදී අතර වේ .භූගෝලීය ප්‍රදේශ හෝ රටවල් අනුව ව්‍යාප්ත වූ ලතින් ඇමරිකානු ස්ත්‍රීවාදය ,අප්‍රිකානු ස්ත්‍රීවාදය,ආසියානු ස්ත්‍රීවාදය හා ප්‍රංශ ස්ත්‍රීවාදය වැනි කණ්ඩායම් ද උප කණ්ඩායම් ලෙස සැලකෙයි.
ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදය (Liberal Feminism)
ප්‍රායෝගික වශයෙන් නූතන සමාජය තුළ වඩාත් පුළුල් ලෙස පිළිගැනීම ලක් වූ ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශය ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදය යි .එහි මූලාරම්භය සම්භාව්‍ය ලිබරල් වාදයේ පුද්ගලවාදය,නිදහස,ස්වයං නිර්ණය,අයිතිවාසිකම් හා සමානාත්මතාව වැනි මූලධර්ම මත පදනම් වේ ,මෙම සිද්ධාන්ත හා පුද්ගල අයිතීන් පුරුෂයින් මෙන්ම ස්ත්‍රීන් සම්බන්ධයෙන් අහිමි කළ නොහැකි අයිතීන් ලෙස ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් අවධාරණය කළ අතර ,ඒවා ස්ත්‍රී විමුක්තිය දක්වා ව්‍යාප්ත කිරීමත් ඔවුන් විසින් කරනු ලැබිණි.දාහත්වන සියවසේ බ්‍රිතාන්‍ය ලිබරල් වාදය හා ප්‍රංශ පුනර්ජීවනය නිදහස් මතවාදය ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදයේ ආරම්භයයි.ස්ත්‍රීන්ටත් පුරුෂයන්ට සමාන අයුරින් අධ්‍යාපන ලැබීමේ ,රැකියාවක් කිරීමේ,දේශපාලනික හා සමාජයේ වෙනත් කටයුතුවලට සහභාගි වීමේ,ඡන්දය දීමේ හා නියෝජනය අයිතිය හිමි විය යුතු බවට ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් තර්ක කරති .නීතිය ඉදිරියේ සමානාත්මතාව හා සමාන පුරවැසි බවද ස්ත්‍රීන්ට හිමිවිය යුතු බවට ඔවුහු අවධාරණය කරති .ඒ නිසා නීතිමය වශයෙන් පුරුෂයන්ට වඩා අප්‍රධාන තත්ත්වයක ස්ත්‍රීන්ව ස්ථානගත කිරීමට ඔවුහු එරෙහි වෙති .පවුල තුළ ද ,පියාට හෝ සැමියාට යටත් අයෙකු ලෙස ස්ත්‍රිය තබා ගැනීම පිළිබඳ ඔවුහු විවේචනය කරති.
ලිබරල් චින්තනයෙන් සමානාත්මතාව හා පුද්ගල අයිතිවාසිකම් වැනි දෑ පිළිබඳ අවධාරණය කෙරුණද පුරුෂයින්ට වඩා ස්ත්‍රීන් ස්වභාවයෙන් වෙනස් නිසා ඔවුන් අප්‍රධානය යන අදහස විසිවැනි සියවස දක්වාම ඒ තුළ ගැබ්ව තිබුණි .සමහර ලිබරල් චින්තකයින් ස්ත්‍රීන්ට අධ්‍යාපන ලැබීමේ අයිතිය වැනි දෑ හිමිවිය යුතු බවට තර්ක කළත් ,ප්‍රායෝගික වශයෙන් පුරුෂයන්ට සමාන නිදහසක් ස්ත්‍රීන්ට හිමි විය යුතුය යන මතය ඒ තුළ නොවීය .නමුත් ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදය ව්‍යාප්ත වීමට ප්‍රථම,ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමානාත්මතාව උදෙසා වන විවිධ අදහස් ලිබරල් වාදීන් විසින් වරින් වර ප්‍රකාශ කරනු ලැබ තිබුණි.ප්‍රංශ විප්ලව සමයේ දී මාක්විස් ඩී කොන්ඩෝසෝ විසින් ස්ත්‍රීන්ටත් පුරුෂයින්ටත් සමාන අයුරින් පුරවැසි අයිතිවාසිකම් හිමිවිය යුතු බවට තර්ක කරනු ලැබිණි .වික්ටෝරියානු එංගලන්ත සමාජය ,ස්ත්‍රීන්ට වෙනස්කොට සැලකීම පිළිබඳ විවේචනය කළ ජෝන් ස්ටුවට් මිල් ස්ත්‍රීන්ට ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ අයිතිය හිමිවිය යුතු බවට තර්ක කළේය .ඔවුන් පුරුෂයින් වුවත් ස්ත්‍රීවාදී අදහස් රැගත් චින්තකයින් ලෙස අගය කළ හැකිය .දාහත්වන සියවස අගභාගයේ දී මේරී ඇස්ටෙල් වැනි ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් මූලික ලිබරල් සංකල්පය වූ පුද්ගල නිදහස හා අයිතිවාසිකම් වැනි දෑ ස්වභාවික දෑ ලෙසට අවධාරණය කරනු ලැබීය .ඇය ජෝන් ලොග් ගේ සමාජ සම්මුති න්‍යාය(The social Contract Theory) යන ස්වභාවික අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ න්‍යාය(Natural Rights Theory) භාවිත කරමින් පවුලේ ස්වාධිපත්‍යය යන්නට පහර ගැසීය .සියලුම පුරුෂයන් නිදහස් මිනිසුන් ලෙස ඉපදුනා නම් ,සියලුම ස්ත්‍රීන් වහලුන් ලෙස ඉපදුනේ කෙසේදැයි ඇය “Reflections on Marriage) යන අධ්‍යනයේදී ප්‍රශ්න කිරීමට ලක් කළාය.ස්වාමි පුරුෂයින්ගේ බලය ශක්තියෙන් බිඳී ආ දෙයක් මිස ස්වභාවික නීතියෙන් බිඳී ආවක් නොවන බව ඇය එහිදී තර්ක කළා ය.
මාරි වොලස්ටන්ක්‍රාෆ්ට්ද,(A Vindication of the Rights of Women) යන කෘතියෙන්,ස්ත්‍රීන්ට හිමි විය යුතු අධ්‍යාපන ලැබීමේ අයිතිය පිළිබඳව අවධාරණය කළාය .එම අයිතීන් ලබා නොදීම ස්ත්‍රීන්ගේ මනුෂ්‍යත්වය හා බුද්ධිය නොසලකා හැරීමක් බව ඇය පෙන්වා දුන්නාය .ස්ත්‍රියකගේ ලිංගික වෙනස හා ඇයට පැවරී ඇති ගෘහාශ්‍රිත භූමිකාව නිසා ,පුරුෂයින්ට වඩා වෙනස් වූ ආකාරය පුහුණුවක් සහ අධ්‍යාපනයක් ඇයට ලබා දීම අනවශ්‍ය බවට වොලස්ටන්ක්‍රාෆ්ට් තර්ක කළාය.ස්ත්‍රීන්ටත් පුරුෂයින්ට සමාන අයුරින් අධ්‍යාපනය හා වෙනත් ඉඩ ප්‍රස්ථාවන් ලබාදී ,සමාජය විසින් උනන්දු කරවනු ලැබුවහොත් ,ඔවුනුත් පුරුෂයින් මෙන් සමාජයේ හැසිරෙන දක්ෂ පුද්ගලයින් වන බව ඇය පෙන්වා දුන්නාය .ස්ත්‍රීන්ට සිවිල් නීති මඟින් ආරක්ෂාව සැලසිය යුතු බවත් ,ආදායම් උපයන රැකියාවල නිරතවීමට නිදහස තිබිය යුතු බවටත් ඇය තර්ක කළා ය.විවාහ වීමෙන් පසුව ද ,ස්ත්‍රියකට රැකියාවක් කිරීමේ නිදහස හිමි විය යුතු බවත් ,එයින් ඇයට ආර්ථික ස්වාධීනතාව හිමිවිය යුතු බවට ජොන් ස්ටුවට් මිල් ,ඔහුගේ “Subjection of Women”(1913) කෘතියෙන් තර්ක කළද විවාහයෙන් පසුව ස්ත්‍රියගේ වෘත්තීය කුටුම්භයට හා මවගේ භූමිකාවට සීමාවිය යුතු බවට අදහස් දැක්වීය.ටේලර් එයින් ඉදිරියට ගොස් විවාහයෙන් පසුව ස්ත්‍රීන්ට ස්වාමිපුරුෂයන්ගෙන් යැපෙන්නන් වීමට නොහැකි නිසා රැකියාවක් කිරීමේ අයිතිය හිමිවිය යුතු බවට තර්ක කළාය.
මෙබඳු අදහස් මාලාවක් මත පදනම් වූ ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදයේ මූලික තර්කය වූයේ ,මිනිසාට තෘප්තිමත් විය හැක්කේ සියලුම දෙනාට සමාන නිදහස හා සමාන ඉඩ ප්‍රස්ථාවන් හිමිකර දුනහොත් පමණයි යන්නය .එහි මූලික අරමුණ වූයේ ,ස්ත්‍රී- පුරුෂ දෙපක්ෂයට සමාන අවස්ථා ලාභයන් ,විශේෂයෙන්ම අධ්‍යාපනය හා රැකියා සම්බන්ධයෙන් නිර්මාණය කර දීමයි .ලිබරල් වාදයේ මූලික අභිප්‍රාය වූයේ නිදහස් වෙළඳපොලට පිවිසීමට ඇති බාධක ඉවත් කොට ,උපරිම පෞද්ගලික නිදහස ස්ථාපිත කිරීමයි .එසේම මුල් කාලයේම ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන්ගේ අරමුණ වූයේ ද,පොදු ක්ෂේත්‍රයට පිවිසීමට ඉදිරියට වූ බාධක ඉවත් කිරීමයි.
ස්ත්‍රීය උපතින්ම බුද්ධියෙන් අඩු සහ ශාරීරික වශයෙන් දුර්වල මිනිස් ජීවියකු බවට නිරන්තරව ඉස්මතු කෙරෙන පීතෘමූලික විශ්වාසයන් හා අගය කිරීම් මේ අනුව ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදයේ විවේචනයට ලක් විය .මෙම අතාර්කික වූ පිළිගැනීම හා මිථ්‍යා විශ්වාස නිසා ස්ත්‍රීන්ගේ නියම හැකියාවන් යටපත් කෙරෙන බවද ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීහු පෙන්වා දුන්හ.ආර්ථික හා දේශපාලන ක්ෂේත්‍රයට පිවිසීමට ඇයට ඇති හැකියාව සාම්ප්‍රදායික විශ්වාස හා නීතිමය බාධාවන් මගින් අවහිර කර ඇතැයි බවට ද ඔවුහු අවධාරණය කළහ.සියලුම මිනිස් ජීවීන් සමානම ඉපදී ඇති හෙයින්,ඔවුන්ට සමාන අයිතිවාසිකම් හිමිවිය යුතු බවත් ,ඔවුහු ප්‍රකාශ කළහ .පීතෘමූලික සමාජය තුළ ,ස්ත්‍රීන්ගේ නිදහස අවහිර කොට ඇති බවත් ස්ත්‍රී- පුරුෂ දෙපක්ෂය සමාජානුයෝජනය වන ආකාරය නිසා ස්ත්‍රී අප්‍රධාන හා පීඩිත තත්ත්වයට පත්වී ඇති බවත් ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් ගේ විශ්වාසයයි.පුරුෂයින් විසින් තීරණය කරන ලද ජීවිතය පිළිගැනීම නොව ,ස්ත්‍රීන්ගේ කැමැත්තට අනුව තෝරාගත් ලෙස ජීවත් වීමට ඔවුන්ට අයිතියක් හිමිවිය යුතු බවටද ඔවුහු තර්ක කළහ .මේ අදහස් වර්ධනය කිරීමට ඉහත සඳහන් කල චින්තකයින් හා බෙටී ප්‍රීඩන් වැන්නන් ද ,සම අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව එංගලන්ත කොමිසම හා ඇමරිකානු ජාතික කාන්තා සංවිධානය වැනි ව්‍යාපාර ද දායකත්වය සපයා දෙනු ලැබිණි
ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් අධ්‍යාපන අයිතිය හා ඡන්ද බල අයිතියේ සිට සමාජ අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරය දක්වා ,පසුගිය දශක කීපය තුළ දී සිය ඉල්ලීම් ව්‍යාප්ත කර ඇත .18 වැනි සියවසේ දී ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන තර්කය වූයේ ස්ත්‍රීන්ට හා පුරුෂයන්ට සමාන අධ්‍යාපන අයිතියක් ලබා දිය යුතුය යන්නයි .දහනම වැනි සියවස වන විට ඔවුහු සමාන ආර්ථික ,දේශපාලන හා සිවිල් අයිතිවාසිකම් ඉල්ලා සිටියහ .එහෙයින් මූලික හා ද්විතීයක පාසල් ,විශ්වවිද්‍යාල ,වෛද්‍ය විද්‍යාල, නීති විද්‍යාල සහ දේවධාර්මික පාසල් ආදියෙහි අධ්‍යාපනයට ඇති සම අයිතිය ,නිෂ්පාදන ක්ෂේත්‍රයේ නියැලීමට ,සම වැටුප් හා සේවා කාල දැරීමට ඇති අයිතිය ,ඡන්ද අයිතිය ,දේශපාලන හා පරිපාලනමය ආයතනවල ප්‍රමාණවත් නියෝජනයක් දැරීමට ඇති අයිතිය වැනි දෑ පිළිබඳ ඔවුහු අවධානය යොමු කළහ .විසිවන සියවසේ ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් ගේ මූලික අවධානය යොමු වූයේ ස්ත්‍රිය හා පුරුෂයා සමාන කොට සැලකීමේ දී මතු වූ ගැටලු පිළිබඳ ව ය .ලිංගික හා කායික වශයෙන් මේ ජීවීන් දෙපක්ෂය අතර වන වෙනස්කම් පිළිගන්නා අතරම,සමාජීය ක්ෂ්‍රෙත්‍රයේ සමාන අයිතිවාසිකම් හා ඉඩප්‍රස්ථා ලබාදීම පිළිබඳ ඔවුහු අවධාරණය කළහ .නූතන ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් සමාජ,ආර්ථික හා දේශපාලන ක්ෂෙත්‍ර තුළ පමණක් නොව ගෘහීය හා පවුල තුළ ද ස්ත්‍රියගේ තත්ත්වය පුරුෂයාට සාපේක්ෂව අප්‍රධාන නොවිය යුතු බවට තර්ක කරති.
මේ අනුව සමස්තයක් ලෙස ගත් කල ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදයේ හරය වන්නේ ස්ත්‍රීන්ට හා පුරුෂයන්ට සමාන අයිතිවාසිකම් ,සම්පත් හා ඉඩ ප්‍රස්ථාවන් හිමි සම සාධාරණ සමාජයක් බිහි කිරීමේ අරමුණයි .ඔවුහු ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජභාවය සම්බන්ධයෙන් ,විධිමත් හා පැහැදිලි න්‍යායක් ඉදිරිපත් නොකළත් ,ස්ත්‍රීන්ට වෙනස්කොට සැලකීම විවේචනය කළහ .ලිංගික හා කායික වශයෙන් වෙනස් වූවත් ,මානසික වශයෙන් පුරුෂයන්ට සමාන නිසා පුරුෂයන් මෙන්ම ස්ත්‍රීන් ද හැසිරිය යුතු යැයි ඔවුහු විශ්වාස කළහ .පවතින ධනවාදී ආර්ථික ක්‍රමය ,පීතෘමූලික සමාජය හා ප්‍රතිවිරුද්ධ ලිංගික විවාහය වැනි තත්ත්වයන්ට අභියෝග නොකළ ද ,සමාජ ප්‍රතිසංස්කරණ මඟින් ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වය වෙනස් කොට ,සමාන අයිතීන් හිමිකර ගත යුතු බව ඔවුහු විශ්වාස කළහ .සමාජය විප්ලවීය වෙනසකට නොව ,නීතිමය හා ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් ක්‍රමික වෙනසකට ලක් කොට ,ඒ තුළින් ස්ත්‍රීන් කෙරේ පවතින සෘණාත්මක ආකල්ප වෙනසකට ලක් කළ හැකිය යන මතය ඔවුන්ගේ මූලික තර්කය විය .ස්ත්‍රියද පුරුෂයාට සමාන නිසා සමාන අධ්‍යාපනයක් ,රැකියාවක් හා වෙනත් ඉඩප්‍රස්ථා ලබාදුනහොත් ඇයද පුරුෂයා මෙන් දක්ෂ අයුරින් කටයුතු කරයි .එවිට ඇගේ තත්ත්වය පවුල හා සමාජය තුළ වෙනස් වීමත් සමඟම ඇය කෙරේ පවතින ආකල්පද වෙනසකට ලක් වේ යැයි ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් පෙන්වා දුන්හ.
මෙම අරමුණ ඉටු කර ගැනීම සඳහා ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් ඉදිරිපත් කරන ක්‍රමවේදය වන්නේ ,ස්ත්‍රීන් හා පුරුෂයන් ට සමාන අයිතීන් සඳහා වන නීතිමය හා ප්‍රතිපත්තිමය වෙනස්කම් ඇති කිරීමට බලපෑම් කිරීමයි .මුල් කාලවලදී අධ්‍යාපනය අයිතිය හා ඡන්ද බල අයිතිය දිනා ගැනීමට ඔවුහු සටන් කළහ.රැකියාවක් කිරීමේ අයිතිය ,සමාන වැටුප් හා සමාන වැඩ පැය සඳහා වූ අයිතිය ,රැකියා ස්ථානයේදී වෙනස්කම් වලට එරෙහි වීමේ අයිතිය හා තීරණ ගන්නා මට්ටම් වලදී නියෝජනය අයිතිය ආදිය ඉන් පසු ඔවුන්ගේ අවධානය යොමු විය .නුතන ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදී හෝ ප්‍රජනනය සම්බන්ධ අයිතීන් හා ස්ත්‍රීන්ට හිමි ගෘහීය භූමිකාව ලිහිල් කිරීමට අදාළ වන විදියේ සමාජ ප්‍රතිපත්ති සඳහා ඉල්ලීම් ඉදිරිපත් කරති .ධනවාදී ආර්ථික ක්‍රමය තුළ ස්ත්‍රීන් හා පුරුෂයින්ට සමාන අයුරින් තරග කළ හැකි තත්ත්වයක් ලිබරල් රාජ්‍යය ආධාරයෙන් නිර්මාණය කිරීම ඔවුන්ගේ අවසානය ඉලක්කයයි.ඒ නිසා මුල් කාලීනව ස්ත්‍රීන්ට හිමි අප්‍රධාන තත්ත්වය ඔවුන් අභියෝගයට ලක් කළ ද ,එයට සාපේක්ෂව ලිංගික බව ,ප්‍රජනන කාර්යය හා ගෘහස්ථ ශ්‍රමය අභියෝගයට ලක් කළේ නැත .පොදු කටයුතු සඳහා සක්‍රීය වශයෙන් සහභාගී වීමේ දී ස්ත්‍රීන්ට පවතින බාධක විශේෂයෙන්ම නීත්‍යානුකූල බාධක තුරන් කිරීම ඔවුන්ගේ මූලික අභිප්‍රාය විය.
ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් සමාජ වෙනසක් ඇති කිරීමට ප්‍රමාණවත් වන විදිහේ රැඩිකල් අදහස් නොදරන බවත්,ධනවාදය හා සාම්ප්‍රදායික පවුල් සංස්ථාව අභියෝගයට ලක් නොකරන බවටත් ,විවේචන එල්ල වී ඇත .විශේෂයෙන්ම 18 හා 19 වැනි සියවස්වල ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් වැඩකරන පංතියේ ස්ත්‍රීන් පිළිබඳව නොව ,මාධ්‍ය හා ප්‍රභූ පාන්තික ස්ත්‍රීන්ගේ සමාජ තත්වය නගාසිටුවීමට අවධානය යොමු කළ බවට ද දොස් පැවරෙයි .එහෙයින් ඔවුන් ධනේශ්වර ස්ත්‍රීවාදීන් ලෙසටද සමහරු නම් කරති .ප්‍රීති මූලික සමාජය පිළිබඳව ගැඹුරු හා විස්තරාත්මක විග්‍රහයක් ඉදිරිපත් නොකිරීම හා වර්ණය ,මානව වර්ගයා හා පන්තිය යන ස්ථරායන සාධක පිළිබඳව නොසලකා හැරීම පිළිබඳව ද ඔවුන්ට විවේචන එල්ල කරයි .අසීමිත ලෙස ලිබරල් රාජ්‍යය කරේ ඔවුන් අපේක්ෂා තබා ගෙන ඇතැයිද චෝදනා නගයි.
මෙවැනි දුර්වලතා සහිත වුවත් ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වය නගා සිටුවීමට ,විශේෂයෙන්ම නීත්‍යානුකූල අයිතිවාසිකම් හිමිකර දීමට කරන ලද දායකත්වය සුළුකොට සැලකිය නොහැකිය .සියවස් තුනකට පමණ පෙර ජීවත් වූ ස්ත්‍රීන්ට හිමි නොවුණු අධ්‍යාපනය ,සමාජ ,සිවිල්,ආර්ථික හා දේශපාලන අයිතිවාසිකම් රාශියක් නීත්‍යානුකූලව නූතන ස්ත්‍රීන්ට හිමිකර දීමේ ගෞරවය අනිවාර්යයෙන්ම ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් ට හිමිවිය යුතුය .වෙනම කණ්ඩායමක් ලෙස නොව ,පුරුෂයින්ද සහභාගී කරගෙන,ඔවුන්ට ද දැනුවත් කරමින් ,දැනටත් ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් විධිමත් බලපෑම් කණ්ඩායමක් ලෙස රාජ්‍යය හා සමාජයට බලපෑම් කරති .ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් නීතිමය හා ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් දිනාගෙන ඇති දෑ සැබැවින්ම ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වය නගා සිටුවීමටත් ,ඔවුන් කෙරේ පැවති සාම්ප්‍රදායික ආකල්ප හා විශ්වාස යම් තරමකට වෙනස් කිරීමටත් විශාල බලපෑමක් කර ඇත.
මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදය (Marxist Feminism)
කාල් මාක්ස්ගේ (Karl Marx) හා ෆෙඩ්රික් එංගල්ස්ගේ(Friedrich Engels) විද්‍යාත්මක සමාජවාදී අදහස් මත පිහිටමින් ,ස්ත්‍රිය සම්බන්ධ ගැටලුව අවධානයට ලක් කිරීම මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශයෙන් සිදුකරයි.මෙය ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදයට විකල්පයක් ලෙස බිහිවූවකි .ස්ත්‍රීන් මතවන පීඩනය හා සූරාකෑම විස්තර කිරීමට හා අවබෝධ කරගැනීමට මාක්ස්වාදී න්‍යාය භාවිතා කිරීමට ,මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීහු උත්සාහ ගත්හ.මාක්ස්වාදයේ හරය වන්නේ මානව ඉතිහාසය හා සමාජ විකාශනය නිෂ්පාදන ශිල්ප ක්‍රමය වෙනස්වීම් මත රඳා පවතින බව පිළිගැනීමයි .ආර්ථික වර්ධන යුගවල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස පවුල ,සමාජ සංවිධාන හා සමාජ සම්බන්ධතා ද වෙනස් වේ .ඉහළින් ආර්ථික සහ සමාජ ක්‍රමයන්හි වෙනසක් නොකර ,එම සමාජ සංස්ථාවල වෙනසක් ඇති කළ නොහැකිය .පන්ති අරගලය හා විප්ලවය මගින් පවතින ධනවාදී ආර්ථික ක්‍රමය වෙනස් කොට ,පන්ති රහිත ,කොමියුනිස්ට් සමාජයක් බිහි කිරීම තුළින් මෙම සමාජ වෙනස ඇති කළ හැකි බව මාක්ස්වාදයෙන් ප්‍රකාශ වෙයි .
ෆෙඩ්රික් එංගල්ස් මෙම අදහස වර්ධනය කළ අතරThe Origin of the Family,Private Property and the State(1884) යන කෘතියේදී ස්ත්‍රීන්ව මර්දනය කිරීම හා සූරාකෑම පිළිබඳව අදහස් දැක්වීය .ඔහුට අනුව ස්ත්‍රිය පීඩනය ඉතිහාසය පුරා අඛණ්ඩව පැවතුණු දෙයක් නොවේ .පුද්ගලික දේපල ක්‍රමය හා පන්ති අරගල ආරම්භයත් සමග ඒ ඇරඹුණි .ධනවාදයේ විනාශයත් සමඟ ස්ත්‍රි පීඩනය හා සූරාකෑම ද අවසන් වේ .පුරුෂයන්ට සමාන අයුරින් ස්ත්‍රීන්ට ආර්ථික ශක්තිය හිමි වූ විට ඔවුනට පුරුෂයින් මත යැපෙන්නට සිදු නොවේ .එවිට ස්ත්‍රීන්ට හිමි ව තිබූ ගෘහාශ්‍රිත කටයුතු හා දරුවන්ගේ වගකීම්,සමාජ වගකීම් බවට පත්වී ,ඔවුන් ඒවායින් නිදහස් වේ .මෙම විමුක්තිය උදාකර ගැනීම සඳහා ස්ත්‍රීන් වෙනම කණ්ඩායමක් ලෙස නොව ,වැඩකරන පන්තියේ පුරුෂයින් සමග එක් වී ,විප්ලවීය වෙනසක් ධනවාදය සමාජය විනාශ කිරීමට ක්‍රියා කළ යුතු බවට එංගල්ස් තර්ක කළේය .මාක්ස්වාදී අර්ථකථනයට අනුව ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජභාවය හෝ ප්‍රීති මූලිකත්වයට වඩා ස්ත්‍රී පීඩනයට මූලික වන්නේ ධනවාදී නිෂ්පාදන රටාව හා පංතියයි .මෙම අදහස් මත පදනම්ව ස්ත්‍රී විමුක්ති අරගලය, පන්ති අරගලයට සම්බන්ධ කිරීමක් මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් කරනු ලැබිණි .
ධනවාදී සමාජය තුළ කිසිවකටත් ,ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් අපේක්ෂා කරන විදියේ ,සමාන ඉඩප්‍රස්ථාවක් ඇතිවිය යුතු නොහැකි බව මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ගේ අදහසයි .පවුල හා පෞද්ගලික දේපළ අයිතිය වැනි ධනවාදී සමාජ ආයතන ස්ත්‍රිය මත වෙන පීඩනය නිර්මාණය කරයි .ඒ නිසා මෙම සියලු පීඩනයන්ට එකම විසඳුම පෞද්ගලික දේපල ක්‍රමය මත පදනම් වූ සමාජ ක්‍රමය වෙනුවට සාමූහික අයිතියක් සහිත සමාජ ක්‍රමයක් බිහි කිරීමයි .ස්ත්‍රි පීඩනය හා සූරාකෑම තුරන් කිරීම සඳහා ස්ත්‍රිය සමාජ ප්‍රාග්ධනය හා නිෂ්පාදන කොටස්කරුවන් ලෙස පත් කළ යුතු බවට මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන් තර්ක කරති.
මානව ස්වභාවය පිළිබඳ මාක්ස්වාදී තර්කය වූයේ ,මිනිසා විසින්ම සිය ක්‍රියාකාරීත්වය හරහා තමා ව නිර්මාණය කරනු ලබන බවයි .එනම් මිනිසා සහ පරිසරය මානව ක්‍රියාවන්හි පරිණාමයේ ප්‍රතිඵලයකි .ස්ත්‍රී කාර්යයන්හි ස්වභාවය මත ස්ත්‍රියගේ තත්ත්වය නිර්මාණය වන බව මාක්ස් වාදී ස්ත්‍රීවාදීන් පෙන්වා දුන්හ .පන්ති වශයෙන් බෙදුණු සමාජය තුළ ආර්ථික බලය හා නිෂ්පාදන සාධක හිමි අතළොස්සන් වෙනුවෙන් බහුතරය විසින් නිෂ්පාදනය සිදු කරනු ලැබේ .එවන් සමාජයක ස්ත්‍රිය වෙත කිසිවිටෙකත් සමාන අයිතීන් හෝ ඉඩ ප්‍රස්ථා හිමි නොවේ.මන්ද යත් ඇය සමාජයේ පීඩිත පන්තියේ ම කොටසක් වන බැවිනි.මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ට අනුව පවුල ,ආර්ථික ,දේශපාලන ,ආගමික ආදී සෑම සමාජ සංස්ථාවකම ස්ත්‍රිය මත වන පීඩනය නිර්මාණය වේ .මෙයින් සදාකාලික විමුක්තිය හිමිවන්නේය ,විකල්පයක් මගින් ,ධනේශ්වර සමාජය විනාශ කොට ,පන්ති රහිත සමාජවාදී සමාජයක් බිහි කළ විට පමණි.
ස්ත්‍රී නිදහසට බාධා කරන්නේ හුදෙක් පීතෘමූලිකත්වය පමණක් නොවෙයි .පීතාමූලිකත්වය වෙන්කර නොහැකි අයුරින් ධනවාදය හා බද්ධ වී තිබේ.මෙම එකතුව වෙන් කිරීම ඉතාම සංකීර්ණ කාර්යයකි .එහෙයින් පීතෘමූලිකත්වය පදනම්ව ඇති ධනේශ්වර ආර්ථික ක්‍රමය වෙනස් කිරීමෙන් ,එය ද අනිවාර්යෙන්ම වෙනසකට ලක්විය යුතු යැයි මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන් පෙන්වා දුන්හ .ශිලා රෝබොතම්(Sheila Rowbotham:1972) වැනි මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන් පීතෘමූලිකත්වය පිළිබඳව සංකල්පය ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර,ස්ත්‍රීවාදයේ අරමුණු සමාජ ප්‍රතිසංස්කරණයකින් ඇති කළ නොහැකි බව තර්ක කළහ .ජුලියට් මිචෙල්(1971) වැනි ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදී අදහස් භාවිතා කර ,ස්ත්‍රියට පොදු ක්ෂ්‍රේතයේ කටයුතු වලට සහභාගි වීමේ අයිතිය අවධාරණය කරනු ලැබීය .ධනේශ්වර නිෂ්පාදන ක්‍රමය සමග ස්ත්‍රීන් මත වන පීඩනය සම්බන්ධ කිරීම නිවැරදි දෙයක් ලෙස ඇය අගය කලත් ,මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන් පවුල තුළ ස්ත්‍රිය මත වන පීඩනය නොසලකා හැරී ඇති බවට චෝදනා කළාය.
හෙයිඩි හාර්ට්මන් විසින් රචනා කරන ලද Unhappy Marriage of Marxism and Feminism(1981) යන කෘතියෙන් ද මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදී අදහස් විවේචනයට ලක්කොට තිබේ.ඇයට අනුව පන්ති අරගලය සහ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය අරගලය ඉතිහාසයේ වෙනස් වන බලවේග දෙකකි.එය අවබෝධ කරගැනීමට ධනවාදය හා පීතෘමූලිකත්වය යන සාධක දෙකම මනාව අවබෝධ කරගත යුතු වේ .මෙම සාධක දෙකින් එකක වැදගත්කම අනෙක වෙනුවෙන් යටපත් කළ නොහැකි වන අතර මේ දෙක අතර මත් අරගල ඇතිවිය හැකිය .ධනේශ්වර ක්‍රමය තුළින් ,ධනවාදීන් මෙන්ම ,පුරුෂයින්ද ප්‍රයෝජන ගන්නා බව මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන් අමතක කර දමා ඇතැයි රෝබොතම් ද පෙන්වා දෙයි.
මාක්ස්වාදයේ පන්ති අරගලයට ස්ත්‍රී විමුක්තිය සම්බන්ධ කිරීම තර්කානුකූලව නැතැයිද චෝදනා ඉදිරිපත් කෙරෙයි .ස්ත්‍රියට ආර්ථික ශක්තිය ලබා දෙන පමණින් ඇයට නිදහස් පුද්ගලයකු විය හැකිද යන ප්‍රශ්නය ද මෙයට සමාන්තරව පැන නැගෙයි .සමාජවාදී ආර්ථික ක්‍රමය අනුගමනය කරන රටවල ස්ත්‍රීන්ට ,ආර්ථික හා දේශපාලන ක්ෂ්‍රේත්‍ර වල සමාන ඉඩප්‍රස්ථා නොලැබෙන බවත් ,ඒ අංශවල පහළ මට්ටමේ ස්ත්‍රීන් ඒකරාශී වී ඇති බවත් තවත් සමහරු පෙන්වා දෙති.
විවිධ වර්ණ ,මානව වර්ග ,හා පන්ති අතර බෙදී සිටින ස්ත්‍රීන්ගේ පීඩනය විවිධත්වය නොසලකා හැර ,සියලුම ස්ත්‍රීන් පොදු පීඩිත පන්තියකට ඇතුළත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් ද මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදය චෝදනා එල්ල කෙරෙයි .සමාජ වෙනසක් පතා විප්ලව දියත්කල බොහෝ රටවලදී ,ස්ත්‍රීන්ද ක්‍රියාශීලී අයුරින් ඒවාට දායකත්වය දක්වා තිබේ .එහෙත් විප්ලවය අවසානයේ බිහිවන බොහෝ නව සමාජ තුළ ස්ත්‍රීන්ට නැවත වතාවක් සාම්ප්‍රදායික තත්ත්වය හා භූමිකා හිමිකර දීම පොදු කරුණක් බැව් විවිධ අත්දැකීම් වලින් පැහැදිලි වේ .එහෙයිනි ස්ත්‍රී විමුක්තිය සඳහා වන මාක්ස්වාදී ක්‍රමවේදය කොතරම් දුරට ප්‍රායෝගික ද යන ප්‍රශ්නය ද එයට එරෙහිව නැගෙයි.
කෙසේ වෙතත්,ස්ත්‍රියට හිමි අප්‍රධාන තත්ත්වයට බලපාන මූලික සාධකයක් වූ ආර්ථික සාධකය පිළිබඳ වැඩි අවධානයක් යොමු කිරීමෙන් හා ඓතිහාසික විකාශනය තුළ ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජ තත්ත්වයන්හි වෙනස්වීම් පිළිබඳ කරුණු දැක්වීමෙන් ,මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් කරන ලද දායකත්වය නොසළකා හැරිය නොහැකිය .මන්ද ,ස්ත්‍රීවාදය දෘෂ්ටිවාදයක් වශයෙන් වර්ධනය වීමට ඉන් ලැබුණු පෝෂණය ද වැදගත් වන බැවිනි.
රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදය (Radical Feminism)
ස්ත්‍රීන්ට හිමි අප්‍රධාන තත්ත්වය පිළිබඳ ගැටලුව ආමන්ත්‍රණය කිරීමේදී රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් ලිබරල් හෝ මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන් අවධානය යොමු නොකළ ,සියුම් ක්ෂේත්‍ර වෙත අවධානය යොමු කරනු ලැබේ .විශේෂයෙන් ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය හා පීතෘමූලිකත්වයෙන් සංකල්ප පිළිබඳ ඔවුහු විස්තරාත්මක අර්ථකථන සපයති.ජීව විද්‍යාත්මක වශයෙන් ස්ත්‍රී- පුරුෂ ජීවීන් අතර පවත්නා වෙනසට වඩා ඉතා පුළුල් වෙනසක් පීතෘමූලික සමාජය විසින් නිර්මාණය කරනු ලැබ අතර ,එය ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජභාවය ලෙසත් සමස්ත සමාජ සම්බන්ධතා පිළිබඳ එයින් විස්තර කෙරෙන බවත් ,ස්ත්‍රීන් මත වන පීඩනය ආරම්භය එය බවත් , රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන් පෙන්වා දෙති . ඔවුන්ට අනුව ,ස්ත්‍රීන් මත වන පීඩනය හා අප්‍රධාන තත්ත්වයට මූලික ම හේතුව පීතෘමූලික සමාජයේ පුරුෂාධිපත්‍ය මිස අසමාන සිවිල් ,ආර්ථික හා දේශපාලන අයිතිවාසිකම් නොවේ .පීතෘමූලික ක්‍රමය යනු බලය ,ආධිපත්‍යය ,ධුරාවලිය සහ තරගය යනු ලක්ෂණ තුළින් ස්ත්‍රිය පීඩනයට පත් කරන මූලිකම ව්‍යුහය වේ .මේ ක්‍රමය ප්‍රතිසංස්කරණය කළ නොහැකිය .පීතෘමූලිකත්වය ක්‍රියාත්මක වන්නේ පවුල තුළ පමණක් නොවෙයි .සමාජ ,සංස්කෘතික ,ආගමික ,දේශපාලන හා ආර්ථික යනාදී සෑම ආයතනයක් තුළිම ඒ ක්‍රියාත්මක වී ස්ත්‍රිය පීඩනයට ලක් කරයි .පුරුෂ මූලික සමාජය විසින් ,ස්ත්‍රීය දුර්වලයි ,ලාමකයි ,චපලයි හා පුරුෂයින් මත යැපෙයි යනාදී ආකල්ප නිර්මාණය කරනු ලැබ ඇත්තේ ,ස්ත්‍රීන් බලය රහිත කොටසක් බවට පත්කොට ,මර්දනයට පහසු තත්ත්වයක් ගොඩනගා ගැනීමටය .එබඳු අදහස් ස්ත්‍රී- පුරුෂ දෙපක්ෂයේම සිත්තුල කාවද්දා ඇති නිසා ,බොහෝ දෙනා ස්ත්‍රීන්ගේ අප්‍රධාන තත්ත්වය ස්වභාවික දෙයක් ලෙස පිළිගනිති.
රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන්ට අනුව ජාති ,මානව වර්ග,කුල හා පන්ති ආදී සෑම සමාජ ස්ථරයකම බල සබඳතාව තීරණය වන්නේ ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජභාවය මත වන අතර ,එය එබඳු ස්තර විනිවිදිමින් ව්‍යාප්ත වේ .පන්ති ,මානව වර්ග හෝ කුල වැනි සමාජ බෙදීම් නිසා යම් යම් ජන කණ්ඩායම් පීඩාවට ලක් වුවද ඒවාට සාපේක්ෂව ,ලෝකයේ පැරණිතම හා දරුණුතම පීඩනයට ලක් වන්නේ ඒ ස්ත්‍රීන් බව රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන්ගේ මතයයි .පන්ති අසමානත්වය තුළ ,දිළිඳු පන්තියේ පුරුෂයින් ,ධනවත් පන්තියේ පීඩනයට පමණක් ලක්වුවත්,එම ස්ත්‍රීන් ධනවත් පන්තියේ මෙන්ම සිය පන්තියේ පුරුෂයින්ගේ පීඩනයටත් ලක් වන නිසා එය වඩාත් දරුණු බව රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීහු පෙන්වා දෙති .ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් ප්‍රකාශ කරන ආකාරයට ස්ත්‍රීන්ටත් ,පුරුෂයන්ට සමාන නීත්‍යාණුකූල අයිතිවාසිකම් හා ආර්ථික සහ සමාජයීය ක්ෂේත්‍ර වල ඉඩප්‍රස්ථා ලබාදීමෙන් මෙම පීඩනය තුරන් කළ නොහැකි බව රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදී මතය යි .ස්ත්‍රී විමුක්තිය සඳහා එම ක්‍රියාමාර්ගය ප්‍රමාණවත් නොවන බව ඔවුහු අවධාරණය කරති .ස්ත්‍රීන්ට සත්‍ය නිදහස හෝ විමුක්තිය ලබා දීමට නම් ,පීතෘමූලික සමාජ ක්‍රමය සහමුලින්ම වෙනස් කොට ,ඒ මත නිර්මාණය වී ඇති පවුල ,පල්ලිය වැනි ආයතනත් ,දේශපාලන හා ආර්ථික ආයතනත් මුලිනුපුටා දමා ,සමස්ත සමාජ ව්‍යුහයම වෙනසක් කළ යුතු බව රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීහු පෙන්වා දෙති.
පීතෘමූලික සමාජය පවුල ,අධ්‍යාපන,ආගමික ,සංස්කෘතික ,දේශපාලන ,පරිපාලන හා ආර්ථික ආදී සෑම ආයතනයකම මූලිකත්වය දරන්නේ පුරුෂයින් ය .එම නිසා එම ආයතන වල න්‍යායපත්‍ර සැකසෙන්නේ ද ,ඒවා ක්‍රියාත්මක වන්නේ ද පුරුෂයන් අතිනි .මෙම සෑම ආයතනයක්ම දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ ,පුරුෂයින්ගේ අවශ්‍යතා අනුව ස්ත්‍රිය අප්‍රධාන තත්ත්වයක තබා ගෙන කටයුතු කිරීමට අවශ්‍ය පරිසරයක් ගොඩනගා ගෙන ඇත .එපමණක් නොව මේ සෑම ආයතනයක් මගින් ම එම තත්ත්වය පරපුරෙන් පරපුරට දායාද කිරීමේ කාර්යයද ඉතා දක්ෂ ලෙස ඉටු කරයි .එහෙයින් එම සමස්ත ක්‍රමයම වෙනසකට ලක් කළ යුතු බවට රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීහු තර්ක කරති .පහළම සමාජයේ ඒකකය වූ පවුල තුළින් මේ සමාජ වෙනස ආරම්භ කොට ,පොදු ක්ෂේත්‍රයට ව්‍යාප්ත කළ යුතු බවද ඔවුහු පෙන්වා දෙති.
ලිබරල් හා මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ට වෙනස් වෙනස්ව යමින් ,ස්ත්‍රිය හා පුරුෂයා අතර වන වෙනස අවධාරණය කිරීම රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන්ගේ තවත් විශේෂ ලක්ෂණයකි .සාම්ප්‍රදායික ,දෘඩ ,ස්ත්‍රී පුරුෂ භූමිකා වලින් ,දෙපක්ෂයම ඉවත් විය යුතු බවට ඔවුහු තර්ක කරන අතර ,පුද්ගල හැඟීම්,අත්දැකීම් හා සබඳතා වලට වැඩි අගයක් දෙති .ලිංගික බව ,ප්‍රජනන කාර්යය,ස්ත්‍රීන්ට එරෙහි ප්‍රචණ්ඩත්වය ,ලිංගික අතවර ,ස්ත්‍රී දූෂණ ,ගෘහස්ථ ප්‍රචණ්ඩත්වය ,වෛශ්‍යා වෘත්තිය සඳහා ස්ත්‍රීන් වෙලදාම ,සංචාරකයින් සදහා ස්ත්‍රීන්ගේ ලිංගිකත්වය යොදා ගැනීම සහ නිරුවත් දැන්වීම් සහ පත්‍රිකා යනාදී ස්ත්‍රී පීඩනයට හා සූරාකෑමට සම්බන්ධ අංශ ගණනාවක් පිළිබඳ රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන් කරුණු දක්වා ඇත .මෙබඳු කරුණු පෞද්ගලික හෝ රහස්‍ය දෑ ලෙස මීට පෙර දී සලකනු ලැබුවත් ,ස්ත්‍රි පීඩනය සඳහා පුරුෂයින් යොදා ගන්නා උපක්‍රම ලෙස රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් ඒවා හඳුන්වනු ලැබීමත් සමග සමාජයේ අවධානය ඒවා කෙරෙහි යොමු වීම වැඩි විය .මේ නිසා රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන් අන්තවාදීන් කොටසක් ලෙසද සමහරු සලකති.
ලිංගික බව ,ප්‍රතිවිරුද්ධ ලිංගික විවාහය හා ප්‍රජනන කාර්යය පාලනය ,පුරුෂාධිපත්‍ය සහිත ආයතන විසින් ස්ත්‍රීන් මර්දනයට යොදා ගන්නා දෑ ලෙස රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීහු පෙන්වා දෙති .ප්‍රචණ්ඩත්වයෙන් පුරුෂාධිපත්‍යය සත්‍ය අයුරින් ප්‍රකාශ වන අතර,එය පුරුෂාධිපත්‍යය අවසාන සංකේතය වන බවත් ,එයින් මිදීමට නම් පුරුෂයන්ගෙන් සහමුලින් වෙන්න ස්ත්‍රී සමාජ පිහිටවිය යුතු බවත් ඔවුහු අවධාරණය කරති .ප්‍රතිවිරුද්ධ ලිංගික විවාහය ප්‍රතික්ෂේප කරන රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීහු ,සමලිංගික බැදීම් තුළින් පුරුෂාධිපත්‍යය තුරන්ක ස්ත්‍රි විමුක්තිය ළඟා කරගත හැකි බවටද තර්ක කරති.
බලය හා දේශපාලනය යන සංකල්ප පෞද්ගලික ක්ෂේත්‍රයට සම්බන්ධ කරමින් ,සාම්ප්‍රදායික දේශපාලනයත් ,පවුල හා සමාජය තුළ එදිනෙදා කටයුතුවලට සම්බන්ධ දේශපාලනයත් යන දෙකම අනිවාර්යෙන්ම බලය හා ආධිපත්‍යයට සම්බන්ධ දෑ ලෙස අවධාරණය කිරීමේ ගෞරවය හිමිවන්නේ ද රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන්ට ය .පෞද්ගලිකත්වය යනු දේශපාලනයයි . ‘personal is political’ යන සටන් පාඨය ව්‍යාප්ත කරමින් ,පවුල ,පාසල ,ආගමික ආයතන හා රැකියා ස්ථාන යනාදී සෑම සමාජ ආයතනයකම බලය සහිත පුද්ගලයා හෝ පුද්ගල කණ්ඩායම් තීරණ ගන්නා බවත් ,ස්ත්‍රීන් එම තීරණ වලට අවනත වන්නන් බවත් රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීහු පෙන්වා දෙති.එම ආධිපත්‍යය දරන්නන් නිරන්තරයෙන්ම පුරුෂයන් වන අතර ,රාජ්‍ය, ආණ්ඩුව ,ව්‍යවස්ථාදායක හා දේශපාලන පක්ෂ වැනි සාම්ප්‍රදායික දේශපාලන ආයතන තුළ පමණක් නොව ,සෑම සමාජ සංවිධානයක ම පුරුෂාධිපත්‍යය පවතින බවද ඔවුහු තර්ක කරති .එසේම ස්ත්‍රී ජීවිත වලට සම්බන්ධ නිවාස,ජලය ,අධ්‍යාපනය,සෞඛ්‍ය ,පරිසරය හා ආරක්ෂාව වැනි දෑ අනිවාර්යෙන්ම රටේ දේශපාලනයට සෘජුවම සම්බන්ධ නිසා ඒවා පිළිබඳ තීරණ ගැනීමට ප්‍රමාණවත් ස්ත්‍රි නියෝජනයක් සාම්ප්‍රදායික දේශපාලන ආයතන තුළ තිබිය යුතු බව ද ඔවුහු පෙන්වා දෙති .මේ අනුව බලය හා සම්බන්ධ දේශපාලනය පොදු මෙන්ම පෞද්ගලික ක්ෂේත්රය තුළත් පවතින බවට තර්ක කරන ,රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීහු මානවයාගේ සෑම ක්‍රියාකාරකමක් පිටුපසම දේශපාලනය පවතින බව පෙන්වා දෙයි .ඒ නිසා පෞද්ගලික හා පොදු වශයෙන් සමාජ කාර්යයන් බෙදීමට ඔවුහු විරුද්ධ වෙති.
රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදය ,රැඩිකල්- නිදහස්වාදී ස්ත්‍රීවාදය(Radical –Libertarian Feminism) හා රැඩිකල් සංස්කෘතික ස්ත්‍රීවාදය(Radical-Cultural Feminism) ලෙස උප කණ්ඩායම් දෙකකට බෙදෙයි .ලිංගික බව හා ප්‍රජනන කාර්යය නිසා සමාජ කටයුතු වලට දායක වීමේ ස්ත්‍රී හැකියාව සීමා වන බවට පළමු කණ්ඩායම විශ්වාස කරයි .ස්ත්‍රීන්ගේ ලිංගිකත්වය ,ඔවුන්ව පාලනය කළ යුතු බව අවධාරණය කරන මෙම කණ්ඩායම ,උපත් පාලන ක්‍රම,ගබ්සාව හා ප්‍රජනන කාර්යය සඳහා යොදා ගන්නා කෘතිම විධි සම්බන්ධයෙන්ද සම්බන්ධයෙන් ද දැඩිව එකග වෙයි .රැඩිකල් සංස්කෘතික ස්ත්‍රීවාදයෙන් ,ස්ත්‍රී බව හා පුරුෂ බව අතර වෙනස අවධාරණය කරයි .මේරි ඩේලි වැනි ස්ත්‍රීවාදීහු ,පුරුෂ බවට වඩා ස්ත්‍රී බව අගය කරන අතර ,ප්‍රජනන කාර්යය තුළින් ස්ත්‍රීන්ට විශේෂ බලයක් හිමිවන බවට තර්ක කරති .එයට ඊර්ෂ්‍යා කරන පුරුෂයින් ස්ත්‍රීන්ගේ ප්‍රජනන කාර්යය පාලනය කරන බව ඔවුන්ගේ මතයයි .නමුත් ස්ත්‍රී ලිංගිකත්වය නිසා පුරුෂයන් ස්ත්‍රීන්ව පාලනය කරන බවත්,ස්ත්‍රී දූෂණ ,ලිංගික අතවර සිදු වන්නේද ඒ නිසා බවත් ඔවුහු විශ්වාස කරති.
රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාද ට එරෙහිව ද විවිධ විවේචන ඉදිරිපත් වී ඇත .ප්‍රතිවිරුද්ධ ලිංගික විවාහය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමෙන් ,සමාජයේ පැවැත්ම ආරක්ෂා කරගන්නේ කෙසේද යන්න මේ අතරින් මූලික වේ .නූතන සමාජය ස්ත්‍රීන් මතු වන පීඩනය ප්‍රධානම හේතු සාම්ප්‍රදායික විවාහය හා පවුල් දිවිය නම් ,සියලුම පුරුෂයන් ස්වභාවයෙන්ම ස්ත්‍රීන්ව මර්දනය කිරීමේ ගති ලක්ෂණ සහිත නම් ,පුරුෂයින්ගෙන් තොරව අනාගත මිනිස් පරපුර පවත්වා ගන්නේ කෙසේද යන්න රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන්ට එරෙහිව එල්ල වන බරපතළ විවේචනයයි .1970 ගණන් වල දී ,රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් ප්‍රතිවිරුද්ධ ලිංගික විවාහය ,“සතුරා සමග නිදා ගැනීම“ යන සටන් පාඨය හරහා විවේචනයට ලක් කරනු ලැබූ අතර ,එයට විසඳුම් ලෙස ඉදිරිපත් කරන ලැබූයේ සමලිංගික සේවනයයි.ස්ත්‍රියට විමුක්තිය ලබාගත හැක්කේ ,සමලිංගික සේවනය තුළින් නම් සම්පූර්ණ නිදහස් ස්ත්‍රියක් හා ස්ත්‍රීවාදිනියක් විය හැක්කේ එමදු ස්ත්‍රියකට පමණක් ද යන ප්‍රශ්නය ද මේ සම්බන්ධයෙන් ඉදිරිපත් කෙරිණි.
සමාජය සංයුක්ත වී ඇත්තේ,ස්ත්‍රී- පුරුෂ දෙපක්ෂයේම එකතුවෙන් බව රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් අමතක කරනු ලැබ ඇති අතර ,ස්ත්‍රීන්ව සමාජයේ වෙනස් වූ කණ්ඩායමක් ලෙස ස්ථාපිත කර ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය වැනි සමාජ ගැටලුවක් විසඳිය හැකිද යන චෝදනාව ද ඔවුන්ට එරෙහිව නැගුණි .තවද,එබඳු සිතා ගැනීම් නිසා රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදය මායාවක් බවට පත්වී ඇති අතර,ප්‍රායෝගික වශයෙන් ඔවුන්ගේ අදහස් ක්‍රියාත්මක කළ නොහැකි බවද සමහරු පෙන්වා දුන්හ.බලය ,ආධිපත්‍යය ,තරඟය සහ ධූරාවලියෙන් තොර ,ස්ත්‍රීන්ගෙන් පමණක් පිරි ලෝකයක ,ස්ත්‍රීන්ට නිදහසේ කටයුතු කිරීමට හැකි බව රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදී මතය විය .එහිදී සියලුම ස්ත්‍රීන් ඉතාම හොඳ ,තරඟය හා අධිපත්‍ය රහිතව කටයුතු කළ හැකි අයවලුන් ලෙස රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීහු උපකල්පනය කරති.නමුත් සත්‍ය ලෝකයේදී සමහර පුරුෂයින් මෙන්ම ස්ත්‍රීන් අතරත්,වෙනස්කම් ,තරගකාරීත්වය ,බලය යෙදීම,මත ගැටුම් ,අරගල හා ධූරවලින් ඕනෑතරම් දක්නට ලැබෙයි .එහෙයින් එම කණ්ඩායමකට සියලුම ස්ත්‍රීන් ඇතුළත් කොට,පොදුවිමුක්තියක් ඔවුන් සැමට ලබාදීමට යෝජනා කරන රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදී ක්‍රමවේදය ප්‍රායෝගික නොවන ,සිහිනයක් ලෙසද සමහරු පෙන්වා දුන්හ.
මෙබඳු දුර්වලතා සහිත වුවත්,ස්ත්‍රීවාදයේ වර්ධනයට රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් කරන ලද දායකත්වය සුළුකොට තැකිය නොහැකිය.ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජභාවය,“පීතෘමූලිකත්වය සහ පෞද්ගලිකත්වය යනු දේශපාලනයයි’’ බඳු සංකල්ප පිළිබඳ විස්තරාත්මක ස්ත්‍රීවාදී අර්ථකථන සැපයීමේ ගෞරවය අනිවාර්යයෙන්ම ඔවුන්ට හිමිවේ .එසේම ස්ත්‍රීන්ගේ ලිංගික බව,ප්‍රජනන කාර්යය,ලිංගික අතවර,ස්ත්‍රීන්ට එරෙහි ප්‍රචණ්ඩත්වය,ස්ත්‍රී දූෂණය,ගෘහස්ථ ප්‍රචණ්ඩත්වය,අසභ්‍ය පත්‍රිකා ,නිරුවත් රූප,වෛශ්‍යා වෘත්තිය වැනි එක් එක් ස්ත්‍රීවාද විමසුමට ලක් නොවී තිබූ ක්ෂේත්‍ර පිළිබඳ අවධානය යොමු කිරීමේ ගෞරවයද ඔවුන්ට හිමිවේ.පවුල් සැලසුම් ක්‍රම හා ගබ්සා කිරීමේ අයිතිය සම්බන්ධයෙන් ස්ත්‍රීන් දැනුවත් කිරීමේ කාර්යයේ මූලිකත්වය ගනු ඇත්තේද රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන් ය.ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය ,සමාජය විසින් නිර්මාණය කරන ලද්දක් බව හා එහි වෙනස්වන සුළු බව අවධාරණය කරමින් ස්ත්‍රීන් පමණක් නොව,විවිධ සමාජ ක්‍රියාකාරීන්,පරිපාලකයින් ,නීති හා ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින් ආදීන් පවා ඒ පිළිබඳ දැනුවත් කිරීමේ වැඩමුළු ආරම්භ කිරීමේදීත් ප්‍රමුඛත්වය ගත්තේ රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන් වේ.
පෞද්ගලික හා පොදු යන දැඩි සමාජ බෙදුමෙහි හිඩැස අවම කරමින් ,ස්ත්‍රීන්ට පොදු කටයුතුවල නියැලීමේ හැකියාව ඇති බවට අවධාරණය කිරීමත් ,ඔවුන්ගේ දායකත්වයෙන් සිදු වූවකි .ස්ත්‍රීන්ද ,පුරුෂයින් මෙන් පොදු සේවාවෙවේ දී කටයුතු කළ යුත බවද ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන් අවධානය කලත්,ස්ත්‍රීන් පුරුෂයන්ට වඩා වෙනස් මානව ජීවින් කොටසක් නිසා ස්ත්‍රී බවට අනුව ඔවුන් කටයුතු කළ යුතුය,සහ එය නිවැරදිය යන මතය රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන් අවධාරණය කළහ.ඒ මගින් ස්ත්‍රී බව ,ස්ත්‍රීන්ගේ සුවිශේෂී හැකියාවන් හා ගති ලක්ෂණ පිළිබඳ ධනාත්මක හැගීම් ව්‍යාප්ත කිරීමට ඔවුන්ට හැකිවිය .එසේම එමඟින් ස්ත්‍රීන්ට යම් තරමක හෝ ආත්ම විශ්වාසයක් ලබාදීමටත්,සමාජ ආකල්ප වෙනස් කිරීමටත් ඔවුන් සමත් වී ඇත .ස්ත්‍රීන්ගේ සුවිශේෂී වූ අවශ්‍යතා,ඔවුන්ට බලපාන ගැටලු ආදිය සම්බන්ධයෙන් සමාජයේ සෑම ආයතනයකම තීරණ ගන්නා මට්ටම් වලදී,ස්ත්‍රීන්ගේ අදහස් නියෝජනය වීමේ අවශ්‍යතාව පිළිබඳව ද සෙසු ස්ත්‍රීවාදීන්ට වඩා රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීහු අවධාරණය කරති .සාම්ප්‍රදායික බල දේශපාලනය හා එදිනෙදා ස්ත්‍රී ජීවිත වලට සම්බන්ධ දේශපාලන යාකරමින් දේශපාලනය යන පදයට ස්ත්‍රීවාදී අර්ථකථනයක් ඉදිරිපත් කිරීමේ කීර්තිය හිමිවන්නේද රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන්ට ය.1960 ගණන්වල ඇමරිකානු සිවිල් අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරය වැනි සමාජ ව්‍යාපාර වල ද ආභාසය ලබා,සාම්ප්‍රදායික ස්ත්‍රීවාදී න්‍යායන් හා අර්ථකතනය වලින් ඔබ්බට ගොස් ස්ත්‍රීවාදයට නව අදහස් එක් කිරීමට,රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන් ගෙන් ඉටු වූ සේවය ඉතා වැදගත් වේ.
සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදය (Socialist Feminism)
ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජ අසමානතාවය හා එයට බලපාන මූලික හේතු පිළිබඳ රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන් හා මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් 1960 හා 1970 ගණන් වල දී කරන ලද විවාද සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදය පෝෂණයට බලපෑවේය .එසේම 1960 ගණන්වල සිවිල් අයිතිවාසිකම් හා ශිෂ්‍ය ව්‍යාපාර වල අදහස් හා ක්‍රියාකාරකම් ද සමාජවාදී වල සිවිල් අයිතිවාසිකම් හා ශිෂ්‍ය ව්‍යාපාර වල අදහස් හා ක්‍රියාකාරකම් ද සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදය ආරම්භයට බලපෑම් කළේය.මාක්ස්වාදීන් අනුව යමින්,සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදීන් හුදු ධනවාදයේ හා පන්ති අසමානත්වය ස්ත්‍රීය මත වන පීඩනය මූලික හේතුවක් ලෙස අවධාරණය කළහ .එසේම රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදී මතයද පිළිගනිමින් ,පීතෘමූලිකත්වය ද එයට හේතුවක් ලෙස ඔවුහු පෙන්වා දුන්හ .මෙම ප්‍රවේශ දෙකේම මිශ්‍රණයෙන්,සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදීහු එකිනෙකට පරස්පර වූ කණ්ඩායම් තුනක් යටතේ අදහස් දැක්වූහ.එයින් ප්‍රථම කණ්ඩායමට සිග්මන් ෆ්‍රොයිඩ්ගේ මනෝ විශ්ලේෂණීය අදහස් වල බලපෑම ලැබුණි .ඔවුන්ට අනුව ඒ ස්ත්‍රීන් මත වන පීඩනය මූලික හේතුව වන්නේ,ආර්ථික හා සමාජයීය කරුණු පමණක් නොව එයට මනෝභාවාත්මක හේතුද බලපායි .එසේම මාක්ස්වාදී පන්ති අරගලේ වැදගත්කම ද මෙම කණ්ඩායම් විසින් අවධාරණය කරන ලදී.පීතෘමූලිකත්වය හා ධනවාදය යන ද්විත්ව ක්‍රමයම ස්ත්‍රී- පුරුෂ අසමානත්වය ට හේතු ලෙස දක්වමින් ජුලියට් මිචෙල් සිය මුල් කාලීන අධ්‍යයනවලින් සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශය අවධාරණය කර තිබේ.
දෙවැනි කණ්ඩායම ධනවාදය හා පීතෘමූලිකත්වය ඒකාබද්ධ කරමින්,ධනවාදී පීතෘමූලිකත්වය යන එක් සංකල්පයක් යටතේ ,ස්ත්‍රී- පුරුෂ අසමානත්වය විස්තර කර තිබේ .ඇලිසන් ජගර්(1983) හා අයිරිෂ් යන්ග් විසින් මෙම සංකල්පය ව්‍යාප්ත කරන ලදී .තෙවැනි කණ්ඩායමද ධනවාදය හා පීතෘමූලිකත්වය ස්ත්‍රීන් මත වන පීඩනය මූලික හේතු ලෙස දැක්විය .නමුත් ඔවුහු මනෝවිශ්ලේෂණීය කරුණුවලට වැදගත්කමක් නොදුන් අතර,භෞතික හේතු මූලික වන බැව් පෙන්වා දුන්හ.
මේ අනුව සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදී කණ්ඩායම් තුනම ,පන්ති සම්බන්ධතා හා පීතෘමූලික ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවීය සබඳතා අතර න්‍යායාත්මක සම්බන්ධයක් ගොඩ නැගීමට උත්සාහ කර තිබේ.වර්ණය ,වර්ගය ,පන්තිය හා ආගම ආදී දෑ මත යි ස්ත්‍රීන් බෙදී සිටියත් ,එම සෑම සමාජ ස්ථරයකම ස්ත්‍රීන් පොදුවේ පීඩනයට ලක් වන බැව් සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදීන් අවධාරණය කරති .එම තත්ත්වය ඉතා හොඳින් අවබෝධ කර ගැනීමට නම් ,ස්ත්‍රී- පුරුෂ අසමාන බල සබඳතා පමණක් නොව ,ධනවාදී අවශ්‍යතා සහ ධනවාදී සමාජයේත් ,රාජ්‍ය ආයතන වලත් ක්‍රියාකලාපය පිළිබඳ මනාව අවබෝධ කරගත යුතු බව ඔවුහු පෙන්වා දුන්හ.වෙනත් ස්ත්‍රීවාදී කණ්ඩායම් වලට වඩා ප්‍රජනන කාර්යය සම්බන්ධ ශ්‍රමය හා ගෘහස්ථ ශ්‍රමයේ ආර්ථික වටිනාකම පිළිබඳ ඔවුහු කරුණු දක්වති .ස්ත්‍රීන්ගෙන් ඉටුවන දරුවන් බිහි කිරීම ,පෝෂණය ,ගෙදරදොර කටයුතු,දරුවන්ට අධ්‍යාපනය ලබාදීම යන දෑ ධනවාදී අර්ථ ක්‍රමය පවත්වාගෙන යාමට අත්‍යවශ්‍ය දෙයක් ලෙස ඔවුහු පෙන්වා දෙති .එහෙත් ස්ත්‍රී භූමිකා ස්ථිතික දෑ නොව ,අනිවාර්යෙන් වෙනසකට ලක් කළ හැකි දෑ බැව් ඔවුන්ගේ මතයයි .1970 හා 1980 ගණන්වලදී ,ස්ත්‍රීන්ගේ රැකියා අයිතිය සඳහා වන රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳ සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදීන් වැඩි අවධානයක් යොමු කළහ .එහෙත් 1990 ගණන් වල සිදු වූ සමාජවාදී පිලේ රාජ්‍යයන්ගේ පරිහානියත් සමග සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදය දෘෂ්ටිවාදීමය වශයෙන් අක්‍රීය තත්ත්වයට පත්වී ඇත.
ස්ත්‍රී විමුක්තිය සඳහා ,පීතෘමූලික අර්ථය හා ධනවාදය යන ක්‍රම දෙකම විනාශ කොට ,සමස්ත සමාජයම වෙනසක් කළ යුතු බව ඔවුන්ගේ විශ්වාසයයි .පෞද්ගලික දේපළ ක්‍රමය අවලංගු කොට,පොදු දේපල හා පොදු නිෂ්පාදන ක්‍රමයක් ස්ථාපිත කිරීමෙන් ,සියලුම මානව ජීවීන්ට ශාරීරික,මානසික හා භෞතික වර්ධනයක් ලබා ගත හැකි තත්ත්වයක් උදාකර ගත හැකි බව ඔවුහු පෙන්වා දෙති.පීතෘමූලික සමාජ ව්‍යුහය වෙනස් කොට ,පෞද්ගලික හා පොදු වශයෙන් බෙදා ඇති භූමිකා අවසන් කළ යුතු බවද ඔවුන්ගේ මතයයි .ජනගහනයෙන් අඩක් වූ ස්ත්‍රීන්ට දඬුවම් හෝ ගෘහයට සම්බන්ධ කටයුතු පමණක් පවරා ඇති තාක්කල් පරිපූර්ණ වූ මානව සමාජයක් ගොඩනගා ගැනීමේ අරමුණු සාක්ෂාත් කරගත නොහැකි බව ඔවුහු තර්ක කරති.
මෙම අරමුණ දිනා ගැනීමට නම් ,පුරුෂයින්ට සමාන අයුරින් ස්ත්‍රීන් ද පොදු ක්ෂේත්‍රෙය් කටයුතුවල නිරත විය යුතු බව සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ගේ මතයයි .සමාජයේ සෑම අංශයක දීම ස්ත්‍රීන් හා පුරුෂයින් සමානය යන අදහස මත දෙපක්ෂය අතර සමගියක් ගොඩනඟා ගත යුතු බවත් ,සමාජවාදී පක්ෂය තුළ හා වෘත්තිය සමිති තුළ වන ස්ත්‍රී පීඩනයට අභියෝග කළ යුතු බවත් ඔවුහු විශ්වාස කරති.මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ට එරෙහිව යමින් ,වෙනම ස්වාධීන ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරයක් ස්ත්‍රීන් විසින් ගොඩනඟා ගත යුතු බවට ඔවුහු අවධාරණය කරති.නමුත් ,සමාජවාදී විප්ලවීය ව්‍යාපාරය තුළම,ස්ත්‍රීවාදී අදහස් අන්තර්ගත කරමින් එය පුළුල් ව්‍යාපාරයක් ලෙස ව්‍යාප්ත කළ යුතු බව ඔවුන්ගේ ද මතයයි.
ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදී මතය ප්‍රතික්ෂේප කරන සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදීන් ,ධනවාදී ආර්ථික ක්‍රමය සහමුලින් වෙනසකට ලක් නොකර ස්ත්‍රීන්ට නීතිමය අයිතිවාසිකම් හා ඉඩප්‍රස්ථා ලබාදීමෙන් පමණක් ස්ත්‍රීන්ගේ සමාජ තත්ත්වය විශාල වෙනසකට ලක් කළ නොහැකි බව පෙන්වා දෙති .ස්ත්‍රීන්ට දේපළ හා නිෂ්පාදන අයිතිය හිමි ,ආර්ථික ක්‍රමයක් යටතේ පමණක් ,ඔවුන්ට ගෞරවනීය ලෙස ජීවත්වීමට හැකි,සූරා කෑමෙන් තොර සම සාධාරණ සමාජයක් බිහි කර ගත හැකි බව සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ගේ විශ්වාසයයි .ස්ත්‍රියකගේ පෞද්ගලික වර්ධනය නොව ,කණ්ඩායමක් ලෙස ඔවුන්ගේ තත්ත්වය සම්පූර්ණ වෙනසක් මෙයින් සිදුවන බවද ඔවුහු අවධාරණය කරති.නමුත් එය පමණක් ප්‍රයෝජනවත් නොවන බව පවසන ඔවුහු ,පොදු ක්ෂේත්‍රයේ දී මෙන්ම පවුල තුළත් සමාන තත්ත්වයක් ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපක්ෂයටම හිමි කළ යුතු බවත් පෙන්වා දෙති.පවුල තුළ අසමාන හෝ අප්‍රධාන තත්වයක් ස්ත්‍රීන්ට හිමි වී පවතින තාක් කල් ,ආර්ථික හා දේශපාලන ක්ෂේත්‍ර වල දී ඇයට සමාන තත්ත්වයක් දිනාගත නොහැකිය .පවුලටම සිය ශ්‍රමය හා කාලය කැප කළ හොත් පුරුෂයාට සාපේක්ෂව ඇය පොදු ක්ෂේත්‍රවලදී අවාසි සහගත තත්ත්වයකට පත් වේ .ඒ නිසා ඒක පාර්ශවීය මානව සංවර්ධනයක් සිදු වේ .ආර්ථික හා දේශපාලන අංශවල පමණක් නොව පවුල තුළත් ,මෙම තත්වය යටතේ පුරුෂාධිපත්‍යයක් ගොඩනැගෙයි.පවුල තුළ මෙන්ම සමාජය තුළත් ස්ත්‍රී- පුරුෂ තත්ත්වයට හා භූමිකා සම්බන්ධයෙන් සමබර තත්ත්වයක් ඇති කිරීමෙන් ස්ත්‍රී විමුක්තිය දිනා ගත හැකිවාක් මෙන්ම ,පරිපූර්ණ මානව සමාජයක් බිහි කිරීම ද කළ හැකි බව සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ගේ විශ්වාසයයි.
සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ට අනුව පොදු දේපල හා පොදු නිෂ්පාදන ක්‍රමයක් ඇති කිරීමෙන් පමණක් සමාජයේ විප්ලවීය වෙනසක් ඇති කළ හැකි නොවේ .ආර්ථික ක්‍රමයේ වෙනස තුළින් මිනිස් ජීවිතවල සෑම අංශයකම වෙනසක් විය යුතුය .සමාජ සම්බන්ධතා ,බල සබඳතා ,පවුල හා අනෙක් සමාජ සංවිධාන වල ව්‍යුහය මෙන්ම ලිංගික සබඳතා වල ද වෙනසක් ඒ තුළින් සිදුවිය යුතුය .විප්ලවයෙන් පසු ,එහි එක් අංශයක් වන මිනිස් ජීවීන් ,ඔවුන් විසින්ම ඔවුන්ගේ ධනවාදී ,වාර්ගික හා ලිංගික වෙනස්කම් මත වන බෙදුම හැඟීම් හෝ ආකල්ප වෙනස් කරගත යුතු බව ද මෙම කණ්ඩායම අවධාරණය කරයි .සම්භාව්‍ය මාක්ස්වාදී අර්ථකථනයට ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජභාවීය සංකල්පය අන්තර්ගත කොට ,ස්ත්‍රීන් මත වන පීඩනය පිළිබඳ පුළුල් සමාජවාදී විශ්ලේෂණයක් ඉදිරිපත් කිරීම මෙම ප්‍රවේශයෙන් ස්ත්‍රීවාදයට සිදුවූ වැදගත්ම දායකත්වයයි .සංවර්ධනයේදී ස්ත්‍රීන් සහභාගී කරගැනීම පිලිබඳ සමාජවාදී ස්ත්‍රීන් දැක් වූ අදහස් ද වැදගත් වේ .නිෂ්පාදනය හා ප්‍රජනනය ,වෙන් කළ නොහැකි ප්‍රවේශ දෙකක් බවත් ,එම අංශ දෙක සංවර්ධන න්‍යායේදී එක සමානව වැදගත් වන බවත් ඔවුහු පෙන්වා දුන්හ .සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදීන් ,මූලික වශයෙන් ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජ සම්බන්ධතා ,පෞද්ගලික හා පොදු ක්ෂේත්‍ර දෙකෙහිම භාවිතාවන ස්ත්‍රී ශ්‍රමය ,දරුවන් පෝෂණය ,සමාජානුයෝජනය සහ ප්‍රජනන කාර්යය ප්‍රධාන කේන්ද්‍රය වන පවුලේ යන දෑ පිළිබඳ මාක්ස්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ට වඩා පැහැදිලි හා පුළුල් විශ්ලේෂණයක් සපයා ඇත.
සමාජවාදී මෙන්ම ලිබරල් හා රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදී අදහස් වල මිශ්‍රණයක් සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශයෙන් ප්‍රකට වන අතර ,ඒ හේතුව නිසා මෙම කණ්ඩායම විවේචනයට ද ලක් වෙයි.අනෙක් ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශයන්ට සාපේක්ෂව කිසිදු නව දැක්මක් හෝ විශ්ලේෂණයක් ඔවුන් අතින් ඉදිරිපත් නොවුණු බවටද චෝදනා එල්ල වේ .ධනවාදය හා ප්‍රීති මූලිකත්වය යන කරුණු දෙකටම ,සම බරක් දීමට ඔවුන්ගේ විශ්ලේෂණවලදී උත්සාහ දරා ඇතත් ,සමහර අවස්ථාවල නොදැනුවත්වම සමාජවාදයෙන් තොර ස්ත්‍රී විමුක්තියක් තිබිය නොහැකි අතර , “ස්ත්‍රී විමුක්තියෙන් තොර සමාජවාදයක් ද තිබිය නොහැකිය’’යන සටන් පාඨය ඔවුහු භාවිතා කර ඇත.එහෙයින් මෙම සංකලනය තුළ න්‍යායාත්මකව අතරමං වූ තත්ත්වයක් සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශය විද්‍යාමාන වේ.
වෙනත් ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශයන්
1980 ගණන් වන විට ඉහත දැක්වූ මූලික ප්‍රවාහයන්ට අමතරව ,විවිධ දේශපාලන හා සමාජ න්‍යායන් පදනම් කරගත් ,එකිනෙකට පරස්පර වූ ප්‍රවේශ ගණනාවක් ස්ත්‍රීවාදයට එක් වීමට පටන් ගැනුණි .මේ ස්ත්‍රී වාදී අධ්‍යයන ඉතිහාසයේ විශේෂ වර්ධනයකි .මෙම ප්‍රවේශ අතරින් මනෝ විශ්ලේෂණීය (Psychoanalytie Feminism) ස්ත්‍රීවාදය බටහිර මෙන්ම පෙරදිග රටවල ස්ත්‍රීවාදී අදහස් වලටත් විශේෂ බලපෑමක් කළේය .මනෝවිශ්ලේෂණීය න්‍යායන්හි ආභාෂය ලබා මෙම ප්‍රවේශය වර්ධනය වන අතර,සිග්මන් ෆ්‍රොයිඩ් ගේ අදහස් අනුව යමින් ෆ්‍රොයිඩ්වාදී ස්ත්‍රීවාදයත් ,යැක් ලැකාන් අනුව යමින් ලැකානියානු ස්ත්‍රීවාදයත්(Lacanian Feminism) බිහිවිය.1960 හා 1970 ගණන්වල ස්ත්‍රීවාදීන්,සමාජ හා ආර්ථික කරුණු පිළිබඳ වුවමනාවටත් වඩා අවධානය යොමු කර ඇති අතර මනෝවිශ්ලේෂණීය කරුණු අමතක කර දමා ඇතැයි මෙම කණ්ඩායම පෙන්වා දුනි.එම හිඩැස පිරවීම සඳහා ස්ත්‍රීබව හා ස්ත්‍රී භූමිකා සම්බන්ධයෙන් මනෝභාවාත්මක විශ්ලේෂණාත්මක අර්ථකථනයක් කළ යුතුය යන අදහස ඔවුන් තුළ විය.
ෆ්‍රොයිඩ්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ට අනුව ස්ත්‍රිය බිරිඳක් ,ගෘහණියක් හා මවක් වශයෙන් ,සමාජ නියෝජනය වීම සිදුවන අතර එදිනෙදා ක්‍රියාකාරකම් තුළින්,තම මනස තුළ තමා විසින් ස්ත්‍රීත්වය ගොඩනඟා ගනී .පුරුෂයා ,පුරුෂ ලිංගික හා පුරුෂාධිපත්‍ය සංස්කෘතික සංකේත යන දෑ මත පුරුෂ බව සිය මනස තුළ ස්ථාපිත කර ගනී .මෙම පුරුෂ බව,ස්ත්‍රීන් මත බලය පතුරවන නිසා ස්ත්‍රිය නිරායාසයෙන්ම පීඩනයට පත්වේ.
සෑම පුද්ගලයෙක්ම ළදරු අවධියේ සිට ස්ත්‍රී බව හා පුරුෂ බව සිය මනස තුළ ස්ථාපිත කර ගැනීමට පටන් ගනී .ගැහුනු ,පිරිමි දෙපාර්ශවයේම දරුවන් සිය මව වෙත මුලින්ම වඩාත් ආකර්ෂණය වේ .ඔහු ක්‍රමයෙන් ඔවුන් දෙයාකාරයක සමාජානුයෝජනයට හා පරිසරයකට යොමු වන නිසා එම තත්ත්වයන්ට අනුව දෙවිදියක මානසිකත්වයක් ගොඩනගා ගනී.පිරිමි දරුවා සිය ප්‍රථම ලිංගික වස්තුව ලෙස මව සලකයි .එහෙත් ඉන් පසුව ඔහුගේ වර්ධනයේදී සමාජ පරිසරයේ හා මුසු වත්ම සිය පියා මෙන්ම බලය හා ආධිපත්‍යය පිළිබඳ හැඟීම් මනසෙහි ස්ථාපිත කර ගනී .අනතුරුව පුරුෂාධිපත්‍යය මත හැසිරීමට පුරුදු වෙයි .ස්ත්‍රීන් පාලනය කිරීමට පටන් ගනී .එයට වෙනස්ව ගැහැණු දරුවා ,ප්‍රකාශිත පරිසරය තුළ එම කටයුතුවලට මූලිකත්වය දෙන අතර පිටස්තර සමාජයෙන් ඈත් ද ,පුරුෂයන් මත යැපෙන ආකාරයක මානසිකත්වයක් ගොඩනඟා ගනී .ඇය තමා සතු බලය හෝ ශක්තිය පවා විස්වාස නොකරන තත්ත්වයකට මෙහිදී පත්වෙයි .නමුත් ලිංගය පිළිබඳ ඇය ඊර්ෂ්‍යා කරයි .මෙම අසමාන මානසිකත්වය නිසා ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජ තත්ත්වය හා භූමිකා සමාන නොවන බවත්,ස්ත්‍රිය පුරුෂාධිපත්‍යයට නතු වන බවත් ප්‍රොයිඩ්වාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ගේ මතයයි.
මෙම ප්‍රවේශයේ වර්ධනයට දායකත්වයක් දැක්වූ නැන්සි කෝඩ්රෝට අනුව ,දරුවන් හා ගෘහයට සම්බන්ධ කටයුතු පුරුෂයන් හා ස්ත්‍රීන් අතර බෙදී යන තත්ත්වයක් ඇති කළොත් ,ස්ත්‍රී හා පුරුෂ මානසිකත්වය ද වෙනසකට ලක් වේ .ෆ්‍රොයිඩ්වාදී ස්ත්‍රීවාදයෙන් ,ස්ත්‍රී බව හා පුරුෂභාවයේ අසමානත්වයට බලපාන මනෝ මූලික කරුණු පිළිබඳ විශ්ලේෂණය කිරීම ,අගය කළ යුත්තකි .මන්ද සමහර අවස්ථාවලදී අවස්ථාවලදී ස්ත්‍රී හා පුරුෂ මනස් තුල ස්ථාපිත වී ඇති අදහස් අන් කවර කලකටත් වඩා ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජභාවී අසමානත්වයට හා ස්ත්‍රී පීඩනයට හේතු කාරක වන බැවිනි .එහෙත් මේම මානසිකත්වයෙන් ගොඩනැගීමද බලපාන ආර්ථික ,සමාජයීය,සංස්කෘතික හා දේශපාලන සාධක නොසලකා හැරීම පිළිබඳව ඔවුන්ට නිරන්තරයෙන් විවේචන එල්ල වේ.
ලැකානියානු ස්ත්‍රීවාදීන්ට අනුව ,දරුවෙක් මව හා පවතින මූලික ආකර්ෂණ සබඳතාව වෙනස් වන්නේ සංස්කෘතියේ බලපෑමෙනි .දරුවා පුරුෂ බව හෝ ස්ත්‍රී බව සහ ඒ අතර ඇති වෙනස ,සමාජයට අවතීර්ණ වීම තුළින් හඳුනා ගනී .ඒ අවබෝධය මත ගැහැණු හා පිරිමි දරුවන් ,ඔවුන්ගේ මානසිකත්වය හැඩ ගසා ගනී.ලැකානියානු ස්ත්‍රීවාදී සංස්කෘතිය යන්න දාර්ශනික ප්‍රවේශයකින් විශ්ලේෂණය කරන අතර ,භාෂාව සංස්කෘතියේ පදනම ලෙස හඳුන්වයි .භාෂාව හුරු වීමට පෙර මිනිස් ජීවීන් ගේ මනස තුළ ස්ත්‍රී හෝ පුරුෂ මානසිකත්වයක් තිබිය නොහැකි බවටද ඔවුහු තර්ක කරති.
පශ්චාත්- නූතනවාදී ස්ත්‍රීවාදය (Post-Modernist Feminism)
පශ්චාත් -නූතනවාදී ස්ත්‍රීවාදය මූලික වශයෙන් පශ්චාත්-නූතනවාදී න්‍යායන්ගෙන් බලපෑම් ලැබීය .ෆ්‍රන්ෂුවා ලියෝතාද් විසින් රචනා කොට ,1984 දී ඉංග්‍රීසියට පරිවර්තනය කරන ලද “the post modern condition” නමැති අධ්‍යනය ,මෙම ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශයේ පදනම විය .පශ්චාත් නූතනවාදය හා පශ්චාත් ව්‍යුහවාදය සමාන අරුත් ඇති පද ලෙස භාවිතා කොට පශ්චාත් නූතනවාදී හා පශ්චාත් ව්‍යුහවාදී ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශ එකක් ලෙස සමහර විස්තර කළත්,එම ප්‍රවේශ දෙක අතර සමාන මෙන්ම අසමානකම් ඇත.
පශ්චාත් නූතනවාදයේ ස්ත්‍රීවාදය රැඩිකල් අදහස් ප්‍රතික්ෂේප කරයි .ස්ත්‍රීන් සම්බන්ධයෙන් විශ්වයේ තත්ත්වයක් පැවතිය නොහැකි බවට තර්ක කරති .විවිධත්වය සැලකිල්ලට ගැනීම මෙම ප්‍රවේශයේ විශේෂ ලක්ෂණයකි.බටහිර ,සුදු ජාතික ,මධ්‍ය පාන්තික ස්ත්‍රීන්ගේ අත්දැකීම් මත සාම්ප්‍රදායික ස්ත්‍රීවාදී න්‍යායන් පදනම් වී ඇති බවත් ,ඒවා ලොව සියලු ප්‍රදේශවල,සියලුම වර්ණ,මානව වර්ග හා පන්ති වල ස්ත්‍රීන්ට පොදු න්‍යායන්ලෙස අර්ථකථනය කර ඇති බවටත් පශ්චාත් නූතනවාදයෙන් චෝදනා කරයි.නමුත් ස්ත්‍රීන් සමස්තයක් ලෙස ගත් කල එබඳු පොදු තත්ත්වයක් දැකිය නොහැකි බවත් වර්ණය,වර්ගය ,පන්තියේ හා සංස්කෘතිය හා දී සැලකිල්ලට ගෙන ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජභාවය විශ්ලේෂණය කළ යුතු බවත් පශ්චාත්නූතනවාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ගේ මතයයි .පශ්චාත් නූතනවාදයේ අදහස් දැරූ මිචෙල් ෆුකෝ පවසන ආකාරයට,බලය රාජ්‍යයෙහි ස්ථාපිත වී තිබෙනවාට වඩා සමාජය පුරා පැතිර පවතින්නකි.එහෙයින් බලය පිළිබඳ මනා අවබෝධයක් ලබා ගැනීමට නම් ,එය සම්බන්ධව පුළුල් විස්තරාත්මක පරීක්ෂණයක් කිරීම හා දැනුම සමඟ බලය ඇති සබඳතාව පරික්ෂා කිරීම අත්‍යවශ්‍යය .බලය නිසා පීඩාවට පත්වන ස්ත්‍රීන්ගේ තත්වය ,ඔවුන්ගේ අත්දැකීම් හෝ ස්ත්‍රීන් බලය හසුරුවන ආකාරය විශේෂත්වය හා බහුවිධ ස්වරූපය හොඳින් අවබෝධ කර ගැනීමට ෆූකෝගේ අර්ථකථන ඉතා ප්‍රයෝජනවත් බව ස්කොට් ජෝන්(1988) හා මෝයා ලියොයිඩ් (1971)පෙන්වා දෙයි.
ආසියාව,අප්‍රිකාව හා ලතින් ඇමරිකාවේ සමහර ස්ත්‍රීවාදීන් මෙම පශ්චාත් නූතනවාදී අදහස් භාවිතාකොට වාර්ගිකත්වය ,සංස්කෘතිය හා පන්තිය වැනි සාධක මත ස්ත්‍රීන්ගේ බද්ධය හා අත්දැකීම් විවිධ වන බව පෙන්වා දෙති .ඉන්දියානු ස්ත්‍රී වාදිනියක වූ චන්ද්‍රා මොහාන්ති බටහිර ස්ත්‍රීවාදීන් කිහිප දෙනෙකු විසින් රචනා කරන ලද අධ්‍යයන කිහිපයක් විමසුමකට ලක් කොට සුදු ජාතික ස්ත්‍රීන් සමග වැඩ වැඩකරන පන්තියේ ස්ත්‍රීන්ට හෝ සුදු නොවන ස්ත්‍රීන්ට සහයක් ගොඩනගා ගැනීමට අපහසු බව පැහැදිලි කරයි .එයට හේතුව ලෙස මොහාන්ති පෙන්වා දෙන්නේ,බටහිර යැයි ස්ත්‍රීවාදීන් සුදු ජාතික ස්ත්‍රීන් නවීන ,උගත් ,ලිංගික වශයෙන් නිදහස් කණ්ඩායමක් ලෙස හා තුන්වන ලෝකයේ ස්ත්‍රීන් දිළිඳු ,බලය රහිත ,පහසුවෙන් පීඩාවට පත්වන කණ්ඩායමක් ලෙස පැහැදිලි බෙදීමකට ලක් කොට ,සත්‍ය තත්ත්වය විරූපී කොට ඇති බවයි.
මෙබඳු අදහස් හා චෝදනා වල බලපෑම මත ,සමහර බටහිර ස්ත්‍රීවාදීන් ,එකම රට තුළ වුවත් ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වය වෙනස් විය හැකිය,එසේම සුදු ජාතික බටහිර ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වය විශ්වීය නොවේය ,යන මතය පිළිගෙන ඇත.ඒ අනුව ඔවුහු ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වයට ,විවිධ සමාජ ,සංස්කෘතික හා ඓතිහාසික සාධක බලපෑම් කරයි යන්න පිළිබඳ පෙරට වඩා වැඩි සංවේදීතාවක් දක්වති.එම වෙනසට මූලික ව බලපෑම් කළේ පශ්චාත්නූතනවාදී ස්ත්‍රීවාදය යි.
පශ්චාත් නූතනවාදී ස්ත්‍රීවාදයට අනුව ආසියාවේ හෝ අප්‍රිකාවේ ස්ත්‍රීන් මුහුණ දෙන තත්ත්වය අමෙරිකාවේ හෝ බටහිර යුරෝපයේ ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වයට වඩා වෙනස් වේ.උතුරු ඇමරිකාව තුළම වෙසෙන සුදු ජාතික මාධ්‍යම පාන්තික ස්ත්‍රියකගේ අත්දැකීම් ,කලු ජාතික ස්ත්‍රියකගේ අත්දැකීම් වලට වඩා වෙනස් විය හැකිය .එහෙයින් පශ්චාත් -නූතනවාදී ස්ත්‍රීවාදයට අනුව ,ස්ත්‍රීන් මතුවන පීඩනය හා ඇගේ අත්දැකීම් විමසුමට ලක් කළ යුත්තේ ,ඒ ඒ පසුබිම තුළ ඇති විවිධ සාධක සැලකිල්ලට ගනිමිනි .ස්ත්‍රී විමුක්තිය සඳහා පීතෘමූලිකත්වය හා ධනවාදයට එරෙහිව ස්ත්‍රීන් එක් අරගලයක් කරනවාට වඩා ඒ පසුබිමට මුල්වී කරුණු වලට එරෙහිව සටන් කිරීම අත්‍යවශ්‍ය බව ඔවුන්ගේ මතයයි.
මෙම නවීන ප්‍රවේශයන් මගින් ,සාම්ප්‍රදායික ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් ස්ථාපිත කරන ලදී ස්ත්‍රීවාදී පොදු න්‍යායන් ,යම් අභියෝගයකට ලක් කෙරිණි.නමුත් පශ්චාත් -නූතනවාදී ස්ත්‍රීවාදය,මගින් ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරය බෙදීමකට ලක් කළේ යන චෝදනාව ද එයට එරෙහිව නැගෙයි.එසේම ඔවුන් සිටි මූලිකත්වය හා ධනවාදය වැනි සංකල්ප නොසලකා හැර ඇති බවට ද විවේචන එල්ල වේ .මෙබඳු න්‍යායාත්මක හා ප්‍රායෝගික දුර්වලතා ඇතත් ,ස්ත්‍රීන් අතර ම පවතින විවිධත්වය කෙරෙහි සැලකිල්ල යොමු කිරීමෙන් ,පශ්චාත් -නූතනවාදී ස්ත්‍රීවාදීන් ,බුද්ධිමය සංවාදයක් ගොඩ නගා ගෙන ඇත.
පශ්චාත් ව්‍යුහවාදී ස්ත්‍රීවාදය ,ස්ත්‍රී බව හා පුරුෂ බව ස්වභාව ධර්මයෙන් ලද ජීව විද්‍යාත්මක බෙදුමක් ලෙස නොසලකයි .එයට අනුව පීතෘමූලික භාෂා නියමයන් හරහා ,ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජ බව නිර්මාණය කෙරෙයි .මිනිස් ජීවීන් සමානව උපදින අතර ,ඔවුන් භාෂා හැසිරවීමට පටන් ගත් තැන සිට ,අදාල සංස්කෘතිය පිළිගැනීමට ඉගෙන ගනියි .සත්‍ය අර්ථකථනය කරන්නේ භාෂාව මගිනි.මෙම භාෂාව පීතෘමූලික නිසා සත්‍ය ලෙස විස්තර කෙරෙන දෑ ද පීතෘමූලිකයි .මිනිසා අදහස් ,තොරතුරු ප්‍රකාශ කිරීමෙන් ,සංවාද හා කතිකා මගින් දැනුම ලබා ගනී .සමාජයේ මේ දේ පාලනය කරන්නේ පුරුෂයින් වන අතර සත්‍යය අර්ථකථනය කරන්නේ ද ඔවුන් ය .නිදසුන් ඇති සමහර සමාජ වල මවුපියන් දරුවන්ට කියා දෙන හොඳ නරක සම්බන්ධයෙන් ,දරුවන් ප්‍රශ්න නොකළ යුතුය ඉගැන්වෙයි.තවත් සමාජ වල පවුලක ස්ත්‍රීන් පුරුෂයන් ගේ තීරණ වලට අවනත විය යුතු යැයි ඉගැන්වෙයි.සමාජීය,සංස්කෘතික හා ඓතිහාසික සාධක අනුව මානව සමාජය එකිනෙකට වෙනස් වේ .ඒ ඒ සමාජ වල සත්‍යය අර්ථකථනය කරන්නන් විවිධය .ඒ නිසා සංස්කෘතියෙන් සංස්කෘතියට,යුගයෙන් යුගයට මෙම සත්‍ය ද වෙනස් වේ .සංස්කෘතිය ගතික නිසා මෙම සත්‍යය ද ඉතිහාසය පුරා වෙනස් වෙමින් පවතී.මේ වෙනස මත ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වය ද වෙනස්වන බව,පශ්චාත් ව්‍යුහවාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ගේ මතයයි .පශ්චාත් -නූතනවාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ට සමව යමින් ස්ත්‍රී අතරවන විවිධත්වය මෙම කණ්ඩායම විසින් ද අවධානය කරන අතර,සංස්කෘතික සාධක කෙරෙහි විශේෂ සැලකිල්ලක් දක්වයි.එහෙත් ස්ත්‍රී විමුක්තිය සඳහා එක්සත් ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරයක් ක්‍රියාත්මක කිරීමේ අරමුණට මෙම න්‍යායෙන් බාධාවක් එල්ල කළ බවට ද චෝදනා නැගෙයි.
අනධිකාරිවාදී ස්ත්‍රීවාදය(Anarcha Feminism)
අනධිකාරිවාදී ස්ත්‍රීවාදීන් ඕනෑම ආකාරයක බලය හෝ ආධිපත්‍යයට එරෙහි වන අතර සමාජ ධූරාවලිය හා ආධිපත්‍ය මත වන සමාජ සම්බන්ධතා වලට අභියෝග කරයි .ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදය විවේචනයට ලක් කරන මෙම කණ්ඩායම,රාජ්‍ය හා රාජ්‍ය ආයතන විසින් ක්‍රියාත්මක කරනු ලබන නීති හා සමාන අයිතිවාසිකම් මගින් ස්ත්‍රීන්ට විමුක්තිය නොලැබෙන බවට තර්ක කරයි.ස්ත්‍රීන්ගේ ස්වයං නිර්ණය මගින් පමණක් ඔවුන්ට විමුක්තිය ළඟා වන බව ඔවුහු පෙන්වා දෙති .සියලුම ආකාරය බලයන්ට ස්ත්‍රීන් එරෙහි විය යුතු බව මෙම කණ්ඩායම පැවසූවත් ,එය කළ යුතු ආකාරය පිළිබඳව විධිමත් ලෙස විස්තර නොකරයි .කුඩා ප්‍රමාණයේ දේශීය හා ප්‍රාදේශීය මට්ටමේ,ධූරාවලි රහිත ,විමධ්‍යගත සංවිධාන මගින් ,බලයට එරෙහි ආකල්ප හා සාරධර්ම ව්‍යාප්ත කළ හැකි බව ඔවුන්ගේ අදහසයි .අපගේ දෛවය පිළිබඳව රාජ්‍ය හෝ පල්ලිය නොව අපම තීරණය කළ යුතුයි ,යන පාඨය යටතේ ,ස්ත්‍රී විමුක්තිය ,ස්ත්‍රියට ම පැවරීමක් අනධිකාරීවාදී ස්ත්‍රීවාදයෙන් සිදුකරයි .පුද්ගලික නිදහස ,විශේෂයෙන්ම ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් හා උපත් පාලනයට ඇති නිදහස පිළිබඳව ද මෙම කණ්ඩායම වැඩි අවධානයක් යොමු කරයි.
මෙම කණ්ඩායම පුරෝගාමියකු වූ එම ගෝල්ඩ්මන් (Dancing in the Revolution;Selected Writings and Speeches) අධ්‍යයනයෙන් ලිංගික නිදහස හා ලිංගිකත්වය වෙනස් කිරීම තුලින් ස්ත්‍රී විමුක්තිය ලබන බවට තර්ක කරයි .පුරුෂයින්ට හා සමාන අයිතිවාසිකම් ඉල්ලීමේ ව්‍යාපාරය නොසලකා හරින මෙම කණ්ඩායම පුරුෂයන්ට ඡන්ද බලය අයිතිය හිමි කර දීමෙන් ඔවුන් ලද විමුක්තියක් නැත .ස්ත්‍රීන්ටද ඒ එසේමය .යනුවෙන් ප්‍රකාශ කරයි.සම අයිතීන් ඉල්ලීම වෙනුවට ,ස්ත්‍රීන්ගේ තත්වය නගා තත්වය නගාසිටුවීම සඳහා සෞඛ්‍ය පහසුකම් සැලසීම ,දරුවන් රැකබලා ගන්නා මධ්‍යස්ථාන පිහිටුවීම හා ලිංගික අධ්‍යාපනය ලබාදීම වැනි දෑ වඩාත් ප්‍රයෝජනවත් වන බව ඔවුන්ගේ අදහසයි .ස්ත්‍රීන් ස්වභාවයෙන්ම හෝ ඔවුන්ගේ ජීවිත ඇත්දැකීම් නිසා ,ආධිපත්‍ය පැතිරවීමට වඩා සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීමටත් ,තරඟකාරීත්වයට වඩා අන්තර් රැඳියාව කින් කටයුතු කිරීමටත් නැමියාවක් දක්වන බවද මෙම කණ්ඩායම පෙන්වා දෙයි .නූතන තාක්ෂණ විධිවල පවතින පුරුෂාධිපත්‍යය නිසා,සමාජ අසමානතා තවදුරටත් වර්ධනය වන්නේ ඇයි පවසන ඔවුන් නූතන තාක්ෂණයට ද විරුද්ධ වේ. 1960 ගණන් වල ව්‍යාප්ත වූ ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරයට එරෙහිව ,මෙම කණ්ඩායම,උතුරු ඇමෙරිකාව හා බටහිර යුරෝපා රටවල ක්‍රියාත්මක වීමේ දී රාජ්‍ය බලය හා වෙනත් ආධිපත්‍ය යන්ට දැඩිව විරුද්ධ විය .නමුත් පසු කාලයකදී .මෙම ව්‍යාපාරයෙන් බිඳුනු මූලික කණ්ඩායමක් ,සිය ස්ථාවරය වෙනස් කොට ,ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වය වෙනස් කිරීම සඳහා ස්ත්‍රීන්ට බලය අවශ්‍ය බවට අවධාරණය කළේය.
ස්ත්‍රීවාදී මූලික ප්‍රවේශයන්ට අයත් නොවූවත් ,හා සාදෘෂ්ටිකවාදී ස්ත්‍රීවාදය මගින් ද ,තව අදහස් කීපයක් මෙම න්‍යායට එකතු කරනු ලැබ ඇත.සිමෝනේ ඩී බෝවාගේ (Second Sex) යන අධ්‍යනය පදනම් කරගෙන,ස්ත්‍රීන්ට හිමි දෙවැනි ස්ථානය හා එයට බලපාන සමාජීය හා මනෝභාවාත්මක කරුණු පිළිබඳ ඔවුහු අදහස් දක්වති .ඔවුන්ට අනුව මානව ජීවීන්ගේ ශරීරය භෞතිකය.සිරුරින් මනස වෙනස් වේ.සෑම පුද්ගලයකුටම තම ජීවිතය ගැන තීරණ ගැනීමේ ස්වාධීන හැකියාව ඇත.නමුත් ස්ත්‍රීන්ව මානව සමාජයේ වෙනත් අය ලෙස සැලකීම නිසා ඇයට හිමි වී ඇත්තේ පුරුෂයාට වඩා අඩු නිදහසකි.එහෙයින් ඇගේ කැමැත්ත මත කටයුතු කිරීමට ඇයට ඉඩක් නැත .මෙයට මූලික බාධකය වන්නේ සමාජයීය හා මනෝභාවාත්මක සාධකයි .එහෙත් මෙම තත්ත්වය හොඳින් අවබෝධ කරගෙන ස්ත්‍රීන්ටද හැකියාවක් ඇත, යන ආත්ම විශ්වාසය මත නිදහස දිනා ගැනීමට කටයුතු කළ යුතු බවට මෙම කණ්ඩායම තර්ක කරයි .යම් ස්ත්‍රියක් එසේ ස්වාධීනව තීරණය කොට ,නිදහස දිනාගැනීමට කටයුතු නොකළහොත් ,එය සමාජයේ නොව ඇගේ වරද බව ද ඔවුහු අවධාරණය කරති .ස්ත්‍රියක ගේ තත්ත්වය ,දාර්ශනික ප්‍රවේශයක් මඟින් විස්තර කිරීමට මෙම ප්‍රවේශය මගින් උත්සාහ ගත්තද ,එය ඉතා ව්‍යාකූල හා ප්‍රායෝගික වශයෙන් නොවැදගත් න්‍යායක් බවට විවේචන එල්ල වී ඇත.
කැරොල් ගිලිගන් ප්‍රමුඛ කණ්ඩායමක් ,සංස්කෘතික ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශයක් පිළිබඳ අදහස් දක්වයි .ජීව විද්‍යාත්මක වශයෙන් ,ස්ත්‍රීන් හා පුරුෂයන් අතර මූලික වෙනසක් ඇති බව මෙම ප්‍රවේශයෙන් පිළිගන්නා අතර ,ස්ත්‍රී එම ස්වභාවික වෙනස අගය කළ යුතු බවට අවධාරණය කරයි .උපතින්ම ස්ත්‍රීන් පුරුෂයන්ට වඩා නම්‍යශීලී ,කාරුණිකය .එහෙයින් ස්ත්‍රීන් ලොව පාලනය කිරීම ආරම්භ කළහොත් ,යුද්ධ වලින් තොර සාමකාමී ලොවක් බිහි වේ යැයි මෙම කණ්ඩායම විස්තර කරයි .ස්ත්‍රීන් ගමන් කරන මග අනිවාර්යෙන්ම හොඳම හා නිවැරදිම මඟ වන බවටත් ,ඔවුහු තර්ක කරති.පුරුෂයා විසින් නිදහස ,ධූරාවලිය ,තරගය හා ආධිපත්‍ය වැනි දෑ වැදගත් කොට සලකනු ලබයි .එහෙත් ස්ත්‍රියක් අගය කරන්නේ මෙම අදහස් නොව අන්තර් රැඳියාව ,සහයෝගීත්වය ,අන්‍යෝන්‍ය සබඳතාව ,සාමාජීය හුවමාරුව ,සතුට ,විශ්වාසය හා සාමය වැනි අදහස්ය. පවතින පුරුෂ මූලික සංස්කෘතියට වෙනස් ස්ත්‍රීය කේන්ද්‍ර කරගත් සංස්කෘතියක්,නිර්මාණය කිරීම මෙම කණ්ඩායමේ අරමුණ යි.ස්ත්‍රීන් පෞද්ගලික වශයෙන් වෙනස් වී ,ඒ මඟින් බලපෑම් කොට,සමාජ වෙනසක් ඇති කළ යුතු බවට ඔවුහු අවධාරණය කරති.
කලු ජාතික ස්ත්‍රීන් ,වර්ණය පදනම් කොටගෙන ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශයක් ව්‍යාප්ත කර ඇති අතර ,එය කළු ජාතික ස්ත්‍රීවාදය ලෙස හැඳින්වේ .පැට්‍රිෂියා හිල් කොලින්ස් “The social construction of black feminist thought” යන අධ්‍යනයෙන් විස්තර කරන ආකාරයට අප්‍රිකානු හා ඇමරිකානු ස්ත්‍රීන්ගේ ගේ පීඩනයට හේතුවන මූලික කරුණු තුනක් වේ .ඒවා නම් ආර්ථික සාධකය එනම් දිළිඳුකම හා ආර්ථික ඉඩ ප්‍රස්ථා අඩුවෙන් හිමිවීම ,දේශපාලන සාධකය එනම් ඡන්ද බලය හා වෙනත් දේශපාලන අයිතීන් අහිමි වීම,හා විඤ්ඤාණ සාධකයි.කලු ජාතික ස්ත්‍රීවාදී අදහස් ආරම්භය 19 වැනි සියවසේ මුල භාගයේදී සිදු විය.ඔවුන් මත වන පීඩනය ,ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය සහ මානව වර්ණය යන සාධක දෙක ම හේතු වන බව පෙන්වා දුන් කලු ජාතික ස්ත්‍රීවාදීන් ,සුදු ජාතික ස්ත්‍රීවාදීන් විසින් ඔවුන්ව නොවැදගත් කොට සලකනු ලැබ ඇතැයි හෝ නොසලකා හැර ඇතැයි චෝදනා කරති.ස්ත්‍රී අතර පවත්නා විවිධත්වයන් හා අසමානකම් වලට අවධානය යොමු කරන ලෙසත්,වර්ගවාදී නිසා කළු ජාතික ස්ත්‍රීන් පීඩාවට පත්වීම අවබෝධ කර ගන්නා ලෙසත් කලු ජාතික ස්ත්‍රීවාදීන් ,සුදු ජාතික ස්ත්‍රීවාදීන් ගෙන් ඉල්ලා සිටිති .එසේම සුදු ජාතික ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරය තුළම පවත්නා වර්ගවාදයට අභියෝග කරන ලෙසත් ඔවුහු ඉල්ලා සිටී.
මෙම ප්‍රවේශය,කලු ජාතික ස්ත්‍රීන්ට විශේෂ වූ තත්වයන් හෝ අත්දැකීම් මත පදනම් වී ඇත.සාම්ප්‍රදායික ස්ත්‍රීවාදීන් උපකල්පනය කරන අයුරින් පොදු ස්ත්‍රී තත්ත්වයක් තත්ත්වයක් පැවතිය නොහැකි බව පවසන කළු ජාතික ස්ත්‍රීවාදීන් ,පුරුෂයින් ,ස්ත්‍රීන් පීඩාවට පත් කරන්නන් ලෙස අවධාරණය නොකරති.වර්ගවාදයට එරෙහි දේශපාලන ක්‍රියාකාරකම් සඳහා කළු ජාතික පුරුෂයින් හා ස්ත්‍රීන් එක්ව කටයුතු කිරීමේ අවශ්‍යතාව ඔවුහු පෙන්වා දෙති.
1980 හා 1990 දශකවල දී පරිසරවාදී ස්ත්‍රීවාදී අදහස් වල ව්‍යාප්තිය ඇරඹුණි. පීතෘමූලිකත්වය ස්ත්‍රියට අහිතකර වන්නා සේම,කෲර අයුරින්,විසින් සිය ආශාවන් මත පරිසරය විනාශ කිරීමත්,ස්ත්‍රී ජීවිත වලට අහිතකර ලෙස බලපාන බව මෙම කණ්ඩායමේ විශ්වාසයයි .සම්පූර්ණ බලය ලබා ගැනීම සඳහා ,ස්ත්‍රීන් මෙන්ම පරිසරයද ජයගත යුතු බව පුරුෂයින්ගේ විශ්වාසය වන බව ඔවුන් පවසයි.මේ අයුරින් පුරුෂයින්,ස්ත්‍රීන්ව පීඩාවට පත් කිරීම හා ස්වභාවික පරිසරය සූරාකෑමට ලක් කිරීම අතර සම්බන්ධයක් ගොඩනගන පරිසරවාදී ස්ත්‍රීවාදීන්,පරිසරය සුරැකීමේ ව්‍යාපාරය තුළ ස්ත්‍රීන්ට ස්වභාවයෙන්ම ,විශේෂ ක්‍රියාකලාපයක් හිමිවී ඇති බවට තර්ක කරති.සාම්ප්‍රදායිකව යි ස්ත්‍රිය හැඟීම් වලට ,පරිසරයට හා ශරීරයට සම්බන්ධ වූවකු ලෙස සලකන අතර ,ඇයට ස්වභාව ධර්මය අවබෝධ කර ගැනීමේ හැකියාවක් ඇත.එයට පරස්පරව ,පුරුෂයා ,හේතුව ,තර්කය හා මනසට සම්බන්ධ වූවකු ලෙස සලකන අතර ,සාමාන්‍යයෙන් සමාජය අගය කරන්නේ එබඳු දෑ යයි පරිසරවාදී ස්ත්‍රීවාදීන් චෝදනා කරයි.ස්ත්‍රියට හිමි ප්‍රජනන කාර්යය හා දරුවන් පෝෂණය කිරීමේ හැකියාව නිසා ,ස්වභාව ධර්මය හා සහයෝගයෙන් ජීවත් විය යුතු ආකාරය පිළිබඳ ඇයට විශේෂ දැනුමක් ඇති බවටද ඔවුහු තර්ක කරති.තවද මව්බිම හා මව්ගස වැනි ස්ත්‍රී වාචක පද ,ස්වභාව ධර්මය විස්තර කිරීමට භාවිතා කිරීමද ,ස්ත්‍රිය පරිසරයට සම්බන්ධ කිරීමක් ලෙසට ඔවුහු අවධාරණය කරයි.
කාර්මීකරණය හා නවීකරණය හමුවේ විනාශ වන පරිසරය පිළිබඳව ඉන්දියානු ස්ත්‍රී වාදිනියකු වූ වන්දනා ශිවා හා තවත් ,තෙවැනි ලොව ස්ත්‍රීවාදීන් විශේෂ අවධානයක් යොමු කර ඇත .ස්ත්‍රියට හිමි අප්‍රධාන තත්ත්වය ,ගෘහස්ථ භූමිකාව ,ජලය ,දර ,කොල හා අල වර්ග ආදිය ලබා ගැනීමේදී ඇය පරිසරයට දක්වන දැඩි බැඳීම යන හේතු නිසා ,ස්ත්‍රිය පරිසරය සුරැකීමේ දී වඩාත් ක්‍රියාශීලී වන බව මෙම ස්ත්‍රීවාදීන්ගේ මතයයි .වසර 300 ක ටත් පෙර ,හිමාලය කඳු වැටියේ වනාන්තර ආරක්ෂා කිරීමේ අරමුණින් ,ස්ත්‍රීන්ගේ නායකත්වයෙන් ආරම්භ කරන ලද චිප්කෝ ව්‍යාපාරය පිළිබඳව නිදසුන් දක්වන වන්දනා ශිවා ,ජාත්‍යන්තර කාන්තා දශකය ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට බොහෝ කලකට පෙරත් ,තුන්වැනි ලෝකයේ ස්ත්‍රීන් ක්‍රියාශීලී ලෙස එබඳු සාමූහික විරෝධතා ව්‍යාපාර වල නායකත්වය ගත් බව පෙන්වා දෙයි .ස්ත්‍රීන් පරිසරය සුරැකීමේ ව්‍යාපාර වලට ක්‍රියාශීලීව සහභාගි වීම වසර ගණනාවකට පෙරදී මේ අයුරින් සිදු වූවත්,පරිසරවාදී ස්ත්‍රීවාදය න්‍යායක් ලෙස වර්ධනය වූයේ 1970 ගණන්වලදී ය.එම න්‍යායට අනුව මිනිස් ජීවීන් සූරාකෑම් අවසන් නොකර ,පරිසරයේ සූරාකෑම අවසන් කළ නොහැකිය .ඒ සඳහා මූලික සමාජ වෙනසක් කළ යුතු බවත්,පවතින සාරධර්ම හා සංස්කෘතික,ව්‍යුහාත්මක සබඳතා නැවත සැකසිය යුතු බවත් ඔවුන්ගේ විශ්වාසයයි .සමානාත්මතාව ප්‍රවර්ධනය කිරීම ,අවිහිංසාව ,බහුවිධ සංස්කෘතිය,සහභාගිත්වය හා තීරණය ගැනීමේදී ධූරාවලියෙන් තොර බව යන සාධක මෙම නව සමාජයේ මනින මාපක ලෙස සැලකිල්ලට ගත යුතුය.පරිසරවාදී ස්ත්‍රීවාදීන්ට අනුව එම නව සමාජය තුළ මිනිස් ජීවීන් ස්වභාවධර්මය පාලනය කිරීමට උත්සාහ නොගත යුතුය ,බල සම්බන්ධතා නැවත සැකසීම වෙනුවට ,එකිනෙකාට ගෞරව කරන ,ආචාර ධර්ම වලින් පිරි සමාජයක් බිහි කළ යුතුය .ප්‍රීති මූලික සමාජය තුළ ස්ත්‍රීන් හා පුරුෂයන් එකිනෙකාට වෙනස් අයුරින් බෙදා ඇති තත්ත්වය වෙනස් කොට ,ස්ත්‍රී- පුරුෂ දෙපක්ෂය පෞද්ගලික හා පොදු ක්ෂේත්‍ර දෙකේ දීම සමබරතාවයකින් කටයුතු කළ යුතුය. මෙම උප කණ්ඩායම් වලට අමතරව තවත් ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශ ගණනාවක් නූතන ස්ත්‍රීවාදී අධ්‍යයන ක්ෂේත්‍රයට එක් ව ඇත .තෙවැනි ලොව ස්ත්‍රීවාදය නැතිනම් පශ්චාත් යටත් යටත්විජිතවාදී ස්ත්‍රීවාදය එබඳු මෑතකාලීන ප්‍රවේශයක් වේ .ධනවාදය හා අධිරාජ්‍යවාදය ප්‍රතිඵලයක් ලෙස තුන්වන ලෝකයේ ස්ත්‍රීන් ,හේතු මූලික ත්ත්වය නිසා පමණක් නොව එයට අමතරව වෙනත් හේතු නිසා ද පීඩාවට පත්වෙන බැව් මෙම කණ්ඩායමේ අදහසයි.
මෙබඳු ප්‍රවේශ ගණනාවක් විද්‍යාමාන වූ වත් ස්ත්‍රීවාදී න්‍යායේ මූලික කරුණු සම්බන්ධයෙන් ඒවා අතර පොදු බවක් තිබීම විශේෂ ලක්ෂණයකි .ඉහතින් සඳහන් කළ ආකාරයට ,සෑම ප්‍රවේශයකින් ම ස්ත්‍රියකගේ අප්‍රධාන තත්ත්වය හා ඇය පීතෘමූලික සමාජය තුළ පීඩනයට පත් වී ඇති ආකාරය විස්තර කරයි.එහෙත් එයට බලපාන සාධක විස්තර කිරීමේදී එක් න්‍යායක් මූලික කොට සලකන සාධකය ,තවත් න්‍යායක් අඩු වැදගත්කමකින් සලකා ඇත .එසේම ස්ත්‍රී විමුක්තිය සඳහා ඉදිරිපත් කරන ක්‍රමවේද අතර ද සමාන අසමානකම් ඇත.ප්‍රීති මූලික සමාජය හා ධනවාදී අර්ථ ක්‍රමය වෙනස් කිරීමෙන් හෝ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති මගින් සමාන අයිතිවාසිකම් සහ ආර්ථික ඉඩ ප්‍රස්ථා ලබාගැනීමෙන් හෝ පවතින පීඩිත තත්ත්වයෙන් මිදි ,ස්ත්‍රිය නිදහස් මිනිස් ජීවියකු බවට පත්විය යුතුය,යන අරමුණු සියලුම ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශ වල අවසාන අරමුණයි.එහෙයින් ප්‍රවේශ ගණනාවකින් යුක්ත වුවද ,ස්ත්‍රීවාදය ,එක් දෘෂ්ටිවාදය ලෙස සැලකීම සාවද්‍ය නොවේ .මෙම සෑම ප්‍රවේශයකින් ම ඉදිරිපත් කරන අවසාන ඉලක්කය එකකි .එහෙත් ප්‍රායෝගික ලෝකය ස්ත්‍රීවාදීව්‍යාපාරය ක්‍රියාත්මක වීමේ දී,වෙනත් සමාජ හා දේශපාලන ව්‍යාපාර මෙන්ම උප කණ්ඩායම් ගණනාවකට කැඩී ඇත.ඓතිහාසික පූර්වාදර්ශයන් හේතුකොටගෙන ,අද සමහරක් රටවල ,ස්ත්‍රීන්ගේ නීතිමය තත්ත්වයන් තවත් රට වලට වඩා වෙනස්ය.ආර්ථික හා දේශපාලන සාධක වල බලපෑමෙන් ස්ත්‍රියගේ සමාජ ආර්ථික තත්වයේද වෙනස්කම් සිදු වී ඇත .එහෙයින් ස්ත්‍රීන්ගේ අත්දැකීම් ,මෙන්ම අභිප්‍රායන් හා දිනාගත යුතු දෑ ද වෙනස් වී තිබේ.එම විවිධත්වය නිසා ප්‍රවේශ කීපයකින් එකම අරමුණ දිනා ගැනීමට විවිධ කණ්ඩායම් කිහිපයක් කටයුතු කරන තත්ත්වයට උදාවී ඇත.
4.සියලුම ස්ත්‍රීන් ස්ත්‍රීවාදීන් ද ?
ස්ත්‍රී වාදියෙකු සතු විශේෂ ලක්ෂණ කිහිපයක් වෙයි .ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජ අසමානත්වය නැතිනම් ,ස්ත්‍රියට හිමි අප්‍රධාන තත්ත්වය පිළිබඳව විග්‍රහය සහ නිවැරදි අවබෝධය ඉන් ප්‍රමුඛ වෙයි .එහෙම අසමානත්වය දුරුකර,ස්ත්‍රී නිදහස දිනා ගැනීම පිළිබඳ විශ්වාසය ස්ත්‍රීවාදියෙකුගේ අරමුණු විය යුතු අතර ,මේ සඳහා විධිමත් වැඩ පිළිවෙලක් අනුගමනය කළ යුතුය .ස්ත්‍රීවාදය ශක්තිමත් ව්‍යාපාරයක් බවට පරිවර්තනය කිරීම සඳහා මෙම දැනුවත්භාවය සහිත අනුගාමිකයින් ,සංවිධානාත්මකව එක්රැස් කිරීම ද කළ යුතු වේ .එහිදී ක්‍රියාශීලී නායකත්වයක් ,පැහැදිලි අරමුණු හා ප්‍රතිපත්ති මත කටයුතු කළ යුතු වේ .මේ අනුව ස්ත්‍රියක් ලෙස ඉපදීම නිසාම යමෙකු ස්ත්‍රීවාදියෙක් වූවේ යැයි තර්ක කළ නොහැකිය .එසේම ස්ත්‍රීන්ට හිමි අප්‍රධාන තත්ත්වය පිළිබඳ දැනුවත්භාවය තිබූ පමණින් ස්ත්‍රියක් , ස්ත්‍රී වාදියෙකු ලෙස සැලකෙන්නේ ද නැත .පවතින පීඩිත තත්ත්වය පිළිබඳ සමාජය දැනුවත් කොට ,මෙම අවබෝධය ඇති අය ඒකරාශී කොට ,ස්ත්‍රීන්ගේ විමුක්තිය ළඟා කර ගැනීමේ අරමුණින් ක්‍රියාත්මක වන ස්ත්‍රීන් ,ස්ත්‍රීවාදීන් ලෙස සැලකිය හැකිය.
පුරුෂයින් ස්ත්‍රීවාදීන් ලෙස සැලකිය හැකිද යන ප්‍රශ්නය නිරන්තරයෙන් නැගෙන්නකි.ස්ත්‍රීවාදීන් මේ පිළිබඳව දෙයාකාරයකට අදහස් දක්වති .එක් කොටසකට අනුව,ස්ත්‍රී වාදය පදනම් වී ඇත්තේ ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වය හා ඔවුන් මත වන පීඩනය සම්බන්ධයෙන් ලබන අත්දැකීම් මතය .පුරුෂයින්ගේ අත්දැකීම් ස්ත්‍රීන්ගේ අත්දැකීම් වලට වඩා බෙහෙවින් වෙනස්ය .එහෙයින් එම පදනමෙන් තොරව පුරුෂයකුට ස්ත්‍රීවාදියෙකු විය නොහැකිය .එහෙත් ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරයට සහයෝගය දැක්වීමට ඕනෑම පුරුෂයකුට හැකිය .අනෙක් මතය අනුව ස්ත්‍රීන්ට හිමි අප්‍රධාන තත්ත්වයට වගකිව යුත්තේ ප්‍රීති මූලික සමාජය යි .එය වෙනස් කිරීමේ වගකීම ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපක්ෂයටම පැවරෙයි .එහෙයින් ස්ත්‍රීන්ට ලැබෙන අත්දැකීම් නොමැති වුවද ,පුරුෂයන්ටත් ස්ත්‍රීවාදී අදහස් දැරීමට හා ස්ත්‍රී විමුක්තිය වෙනුවෙන් ක්‍රියා කිරීමට හැකිය .සමස්ත සමාජය වෙනසක් නොකර,ස්ත්‍රීන්ගේ තත්වයේ පමණක් වෙනසක් සිදු නොවේ .එම සමාජ වෙනස සඳහා ,ස්ත්‍රී- පුරුෂ දෙපක්ෂයම එකමුතුව සංවිධානාත්මක ව කටයුතු කළ යුතුය.
5.ස්ත්‍රීවාදී අදහස් ව්‍යාප්ත වීමට බලපාන හේතු:
නූතන සමාජ,දේශපාලන න්‍යායන් අතර ස්ත්‍රීවාදය නවක සංකල්පයකි .එය සමාජයේ සෑම දෙනාම එකම ආකාරයකින් පිලි නොගත හොත් වත්මන් සමාජ දේශපාලන කතිකාවතෙහි බහුල සාකච්ඡාවකට බඳුන්වන ,පිළිගැනෙන සංකල්පයක් බවට පත් වෙමින් තිබේ .විවිධ ප්‍රවේශ ගණනාවක් සහිත ,සංකීර්ණ සංකල්පයක් වූවත් ,එදිනෙදා පරිපාලනයේදී ,රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනයේදී ,මූල්‍ය ප්‍රතිපාදන වෙන් කිරීමේදී,සංවර්ධන සැලසුම් සැකසීමේ දී මෙන්ම පන්ති කාමරයේ දී තේ භාවිතා වන තත්ත්වයකට පත්ව ඇත .සමාජයෙන් සමාජයට මෙම භාවිතය ප්‍රමාණය මෙන්ම ,ස්ත්‍රීවාදයෙන් සිදුවූ බලපෑම ද අනිවාර්යෙන්ම වෙනස්ය .මෙම සංකල්පය මුලින්ම ව්‍යාප්ත වූ බටහිර යුරෝපය හා උතුරේ ඇමරිකාවේ ස්ත්‍රීන්ගේ තත්වය ,වසර සියයකට පෙර තිබූ තත්ත්වයට වඩා අද විශාල වශයෙන් වෙනස් වී ඇත .එයට සාපේක්ෂව ,දියුණු වෙමින් පවත්නා රටවල ස්ත්‍රීවාදය භාවිතය අවම වේ .එමෙන්ම ස්ත්‍රීවාදයේ බලපෑමෙන් ,ස්ත්‍රී ජීවිතවල සිදුවී ඇති වෙනස ද සාපේක්ෂව අඩු මට්ටමක පවතී .එහෙත් පොදුවේ මෙම සංකල්පයෙන් විවිධ ක්ෂේත්‍ර වලට සිදුවූ මෙහෙය සලකා බැලීමෙන්,එය ව්‍යාප්ත කළ යුත්තේ ඇයි යන පැනයට සරල පිළිතුරක් සැපයිය හැකිය.
ස්ත්‍රීවාදයෙන් සිදුවූ ප්‍රධාන බලපෑමක් නම්,සාම්ප්‍රදායික සමාජ,දේශපාලන න්‍යායන්හි පැවති පුරුෂ කේන්ද්‍රීය ස්වභාවයට අභියෝගයක් එල්ල කිරීම ය .ස්ත්‍රීවාදයේ සම්භවයට පෙර ,ලොව පැවති සෑම සමාජ දේශපාලන න්‍යායක්ම පුරුෂ කේන්ද්‍රීයව ඉදිරිපත් කර ඇති අතර ,එක්කෝ ස්ත්‍රීන් එමගින් අවතක්සේරු කර ඇත.නැතිනම් සිතාමතාම ඉවත් කර ඇත .එම න්‍යායන් පුරුෂයන්ගේ අත්දැකීම් මත ,පුරුෂයින් සම්බන්ධයෙන් ,පුරුෂයෙන් විසින්ම නිර්මාණය කරන ලද දෑ වූවත් ඒවා පොදු න්‍යායන් ලෙස ඔවුන් විසින්ම සාධාරණීකරණය කරනු ලැබිණි .පීතෘමූලික සමාජය ස්ත්‍රීන් ගෘහස්ථ ක්ෂේත්‍රයට සීමා කොට තබා ,පුරුෂයන් වරප්‍රසාද සහිත කණ්ඩායමක් ලෙස ආරක්ෂා කර ගැනීමට ,මෙම න්‍යායන් මැනවින් භාවිතා කළේය.බොහෝ සම්ප්‍රදායික සමාජ ,දේශපාලනික න්‍යායන් ,ස්ත්‍රිය අර්ථකථනය කළේ පුරුෂයාට උදව් හා සේවා සපයන ,සතුට සලසන ,දරුවන් රැකබලාගන්නා තැනැත්තියක ලෙස ය .ග්‍රීක දේශපාලන න්‍යායන් තුළ ප්ලේටෝ සහ ඇරිස්ටෝටල් පවා මේ මතය අවධාරණය කළහ .ඇරිස්ටෝටල්ට අනුව තාර්කික බව වහලකු තුළ ජීවමාන නොවේ .ස්ත්‍රිය තුළ ඒ ක්‍රියාත්මක විය නොහැක .දරුවකු තුළ එය සංවර්ධනය වී නොමැත.මේ නිසා ස්ත්‍රීන් රැකබලාගත යුතු හා පාලනය කළ යුතු කොටසක් ලෙසට ඔහු අවධාරණය කළේය.ශාන්ත ඔගස්තීන් ද මීට සමාන අයුරින් ස්ත්‍රිය දෙවැනි ගණයේ මිනිස් ජීවියකු බව පෙන්වා දෙති .ඔහුට අනුව,ස්ත්‍රිය මානසික වශයෙන් ස්ථාවර නැත .ඇගේ අඩු මානසික හැකියාව හා ශාරීරික සුවය ට ඇති වැඩි කැමැත්ත සොබා දහමට සම්බන්ධ දෙයකි.ඔහුට අනුව පුරුෂයා දෙවියන්වහන්සේගේ ප්‍රතිරූපයකි.
ජින් ජැක්වින් රූසෝ ,ස්ත්‍රිය ගැන මීට වඩා තරමක් වෙනස් අදහස් අවධානය කළ අතර එමගින් ස්ත්‍රිය ඒ තරම් පහත් තත්ත්වයකට ඇද දැම්මේ නැත .එම අදහස් තුළින් ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපක්ෂයම අගය කලත් ස්ත්‍රිය ,පුරුෂයාට වඩා වෙනස්ය යන්න අවධාරණය කෙරිණි.ඔහුට අනුව පුරුෂයා පරිපූර්ණ මිනිස් ජීවියෙකි.එහෙත් ස්ත්‍රිය ඔවුන්ගෙන් වෙනස් අයෙකි.ස්ත්‍රීන්ට අධ්‍යාපනයක් ලබා දිය යුත්තේ පුරුෂයන් සතුටු කිරීම සඳහාය යන්න රූසෝ අවධාරණය කළේය.
බොහෝ සමාජ දේශපාලන න්‍යායන්ගෙන් ,ස්ත්‍රිය පොදු ක්ෂේත්‍රයට පිටතින් තැබීමට උත්සාහ ගත්තා පමණක් නොව ,ඇය අතාර්කික ,හැකියාවන්ගෙන් හීන ,පොදු ක්ෂේත්‍රයට විෂයීගත නොවන තැනැත්තියක ලෙස ද අවධාරණය කෙරිණි.මෙම පුරුෂ කේන්ද්‍රීය ස්වභාවයට අභියෝගයක් එල්ල කිරීම ස්ත්‍රීවාදයෙන් සිදුවූ විශාල ම සේවයයි.දිගු කලක් එම න්‍යායන්ගෙන් අර්ථකථනය අර්ථකථනය වූ දෑ සත්‍ය ලෙස පිළිගත් සමාජයට ඒවායේ ඇති ඒකපාර්ශ්වීය ස්වභාවය වටහා දෙන ලද්දේ ස්ත්‍රීවාදය විසිනි.ස්ත්‍රියද පුරුෂයාට සමාන ජීවියකු බවත් ,කවර ශාරීරික වෙනස්කම් සහිතව ඇයි ඉපදුනත් ඒවා මත ස්ත්‍රිය වෙනස් කොට සැලකීම සාධාරණ නොවන බවත් ,එබඳු ශාරීරික වෙනස්කම් තිබුණද ,ඇය තාර්කික ,පොදු කටයුතු වලට සහභාගි වීමේ හැකියාව ඇති තැනැත්තියක බවත් ස්ත්‍රීවාදයෙන් අවධාරණය කෙරුණි.එනිසා බොහෝ කලක් විකාශනය වූ සමාජ දේශපාලන න්‍යායන්ගේ ස්වරූපය අභියෝගයට ලක් වූවා පමණක් නොව,ස්ත්‍රියගේ අත්දැකීම් මත ඇය සම්බන්ධව ,ඇය විසින්,ඇයගේ විමුක්තිය අරමුණු කරගත් න්‍යායක් නිර්මාණය වීමද සිදුවිය .එහෙයින් ලොව ජනගහනයෙන් අඩක් පමණක් පිළිබඳව මෙතෙක් පැවති සමාජ ,දේශපාලන න්‍යායන් ට ස්ත්‍රීවාදය එක් කිරීමෙන් එහි පැවති විශාල අඩුවක් පිරිමැසිනි.
ස්ත්‍රීවාදය ශාස්ත්‍රීය හා අධ්‍යයන ක්ෂේත්‍ර වලට ද බලපෑමක් ඇති කළේය .ස්ත්‍රීවාදී අධ්‍යයන ,මුල් කාලයේදී බටහිර රටවලට සීමා වූ වත් ,අද බටහිර නොවන සෑම රටකම පාහේ එය ව්‍යාප්ත වී ඇත .පාසල් ,විශ්වවිද්‍යාල වෙනත් උසස් අධ්‍යාපන ආයතන වල ,පන්ති කාමරය තුළ ඉගැන්වෙන විෂයක් බවට එය පත් වී ඇත.ස්ත්‍රීවාදී අධ්‍යයන සාහිත්‍යය එම ව්‍යාපාරය මූලික හස්තය බවට පත්වී ඇත .ඉතිහාසය,සාහිත්‍ය,සමාජ විද්‍යාව ,දේශපාලන විද්‍යාව ,මානව විද්‍යාව වැනි විෂයන් තුළට පමණක් නොව කළමනාකරණය හා ඉංජිනේරු තාක්ෂණය වැනි විෂයන්ටත් ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශ අන්තර්ගත වෙමින් පවතී .ස්ත්‍රීවාදී සමීක්ෂණ හා වාර්තා ආදිය මගින් ලොව පුරා සිටින ස්ත්‍රීන්ගේ අත්දැකීම්,ඔවුන් මත වන පීඩනය පිළිබඳ විවිධ දෘෂ්ටීන්ගෙන් ලියැවුණු තොරතුරු ප්‍රකාශයට පත්වී ඇත .මෙම තොරතුරු හා ඒ ඒ සමාජවල ස්ත්‍රී විමුක්තිය සඳහා භාවිතා කෙරුණු විවිධ උපක්‍රම ,ස්ත්‍රීන්ට හුවමාරු කරගත හැකි තත්ත්වයක් උදාවී ඇත .මේ නිසා එක් අංශයකින් ස්ත්‍රියගේ තත්ත්වය පිළිබඳ ,පෙරට වඩා යම් දැනුමක් සමාජයට ලබා ගැනීමේ හැකියාව වැඩි වී ඇත .අනෙක් අතට මෙතෙක් පැවති පුරුෂ කේන්ද්‍රවාදී අධ්‍යයන ප්‍රවේශ සහ විෂය මාලාවන් ද සෑහෙන වෙනසකට බඳුන් වී ඇත.
ස්ත්‍රීවාදයෙන් සිදු වූ ප්‍රායෝගික බලපෑම් අතර වඩාත් වැදගත් වන්නේ ,එය දේශපාලන ලෝකයට ,තීරණ ගන්නා ක්ෂේත්‍ර වලට හා පරිපාලන අංශ වලට කර ඇති බලපෑමයි.මෙම බලපෑම් නිසා බොහෝ සංවර්ධිත බටහිර රටවල ස්ත්‍රී හිතකාමී පරිසරයක් දේශපාලන හා පරිපාලන ක්ෂේත්රය තුළ බිහි විය.ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වය නගා සිටුවීමට අදාළ නීති හා ප්‍රතිපත්ති වලට මූලිකත්වයක් හිමිවිය.දේශපාලන නියෝජන ආයතන හා වෙනත් තීරණ ගන්නා මට්ටම් වලට පෙරට වඩා වැඩි ස්ත්‍රීන් සංඛ්‍යාවක් අන්තර් ගත කෙරිණි.සංවර්ධනය ක්‍රියාදාමයට ස්ත්‍රීන් සම්බන්ධ කර ගැනිණි .පුරුෂයින් හා සමාන තත්ත්වයට,මේ රටවල ස්ත්‍රීන් පැමිණ නැතත් ,අඩු දියුණු රටවල ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වයට සාපේක්ෂව ඔවුන් ඉදිරියෙන් සිටී .ස්වීඩනය ,නෝර්වේ ,නෙදර්ලන්තය හා පින්ලන්තය වැනි ස්කැන්ඩිනේවියානු රටවල ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වය ප්‍රමාණාත්මක හා ගුණාත්මක වශයෙන් බොහෝ ක්ෂේත්‍ර තුළ ඉහළ මට්ටමකට පවතින අතර,ජාතික පාර්ලිමේන්තුවල ඔවුන්ගේ නියෝජනය 33%-45% අතර ප්‍රමාණයක් ගනී .සම චේතන ,ප්‍රසූත නිවාඩු,දරුවන් වෙනුවෙන් ලබා ගන්නා මව්පිය නිවාඩු,දාරකාගාර ,දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනය වැනි දෑ සම්බන්ධයෙන් පහසුකම්,ආදිය මේ රටවල් විසින් හඳුන්වා දෙනු ලැබ ඇත .එම වෙනස ඇති කිරීමට ස්ත්‍රීවාදය විශාල බලපෑමක් කර තිබේ.
ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරයේ විකාශනය දෙස බැලූවිට ,එයින් සිදු වූ බලපෑම වඩාත් පුළුල් ලෙස අවබෝධ කරගත හැකිය .ලිබරල් වාදී ,මාක්ස්වාදී ,සමාජවාදී ,රැඩිකල් ,පශ්චාත් නූතනවාදී,පශ්චාත් ව්‍යුහවාදී හා තුන්වැනි ලෝකයේ සියල්ලන්ගෙන්ම වාගේ අවධාරණය කළේ,ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාව හෝ සම සම-සාධාරණත්වය,ස්ත්‍රී අයිතිවාසිකම්,ස්ත්‍රීන්ගේ ප්‍රගතිය ,නවීකරණය,සංවර්ධනය හා ඔවුන් බල ගැන්වීම ආදී සංකල්ප පිළිබඳව ය .මෙම අදහස් බටහිර රටවල පමණක් නොව,මුළු ලෝකයේම ස්ත්‍රී ජීවිත වෙනස් කිරීමට විශාල බලපෑමක් කර ඇත.අඩ සියවසසියවසකට පෙර ජීවත්වූ මට්ටමට වඩා සෑහෙන මට්ටමකින් වෙනස් තත්ත්වයක ,අද ඒ ස්ත්‍රීහු ජීවත් වෙති.පළමු රැල්ලෙ ස්ත්‍රීවාදි ව්‍යාපාරය නිසා ,ඡන්ද බලය ඇතුළු දේශපාලන අයිතිවාසිකම්,අධ්‍යාපනය ලැබීමේ අයිතිය සහ රැකියාවක නිරත වීමේ අයිතිය හා සම්බන්ධ බොහෝ වරප්‍රසාද ස්ත්‍රීන්ට හිමි විය .බටහිර රටවල ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාර ,එම අයිතීන් සඳහා සටන් නොකළේ නම් අද ස්ත්‍රියගේ තත්ත්වය මීට වඩා වෙනස් වීමට ඉඩ තිබුණි .දහනමවන සියවසේ දෙවැනි භාගයේ ඇරඹුන මෙම ව්‍යාපාරයේ බලපෑම නිසා නව රාජ්‍ය වල ස්වාධීනත්වයත් සමඟ ,ස්ත්‍රීන්ටද දේශපාලන අයිතීන් ලබා ගැනීමේ වරම හිමි විය .1960 ගණන් වල ව්‍යාප්ත වූ දෙවැනි රැල්ලේ ස්ත්‍රීවාදි ව්‍යාපාරයෙන් ,පීතෘමූලිකත්වය හා ධනේශ්වර සමාජය නිසා පීඩිත තත්ත්වයට පත්වන ස්ත්‍රීන්ගේ ප්‍රශ්න පිළිබඳ ආමන්ත්‍රණය කෙරිණි.පීතෘමූලික සමාජ සංස්ථා,ආකල්ප සහ ධනේශ්වර අර්ථ ක්‍රමය මුළුමනින්ම වෙනස් කිරීමට ඔවුන් අසමත් වූ වත් ඒවාට යම් මානුෂික මුහුණුවරක් ද දී ,ස්ත්‍රී හිතකාමි පරිසර බිහිකිරීමට එම ව්‍යාපාරය බලපෑම් කළේය .විශේෂයෙන්ම රැකියා ස්ථානවලදී ස්ත්‍රියට සම චේතන ,වෙනත් පහසුකම් ,ලිංගික අතවර හා වෙනස්කම් වලින් තොර තත්වයක් ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය නීතිමය පදනම් මේ නිසා සැකසිණි .ස්ත්‍රී අවශ්‍යතා ,පොදු ක්ෂේත්‍රයේ දී සැලකිල්ලට ගැනීමෙහි පටන් ප්‍රසූත නිවාඩු ,සෞඛ්‍ය හා සුබසාධන සේවා සහ දිළිඳු ස්ත්‍රීන්ගේ තත්වය නගා සිටුවීම් ආදිය දක්වා ප්‍රතිපත්ති තීරණ ගන්නන්ගේ අවධානය යොමු කෙරුණේ මූලික වශයෙන් මෙම බලපෑම නිසයි.
එසේම ස්ත්‍රීන්ගේ ප්‍රජනන කාර්යය පාලනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් මෙම ව්‍යාපාරය විශාල බලපෑමක් කළේය .උපත් පාලන ක්‍රම භාවිතය ,ඒවා පිළිබඳ සමාජය දැනුවත් කිරීම ,බටහිර රටවල පමණක් නොව ලොව පුරාම සිදුවිය.විශේෂයෙන්ම දිළිඳු රටවල සංවර්ධනය හමුවේ වූ විශාල ගැටලුවකට මේ නිසා යම් තරමට විසඳුමක්ද ලැබුණි.පවුලේ දේපළ පිළිබඳ අයිතිය ,විවාහය හා දික්කසාද සම්බන්ධ අයිතියෙන් හා ගෘහස්ථ ප්‍රචණ්ඩත්වයට එරෙහි නීති වැනි ද රාජ්‍යයන් විසින් පිළිගනු ලැබුවේ ද ස්ත්‍රීවාදීන්ගේ බලපෑම මතය.බටහිර රටවල ප්‍රමාණයටම ,ස්ත්‍රීන් හෝ පුරුෂයන් අතර සම සාධාරණත්වය ස්ථාපිත කිරීමට බටහිර නොවන රටවල් සමත් නොවූවත් ,යම් තරමකට එම රටවල ස්ත්‍රීන්ගේ තත්වය නගා සිටුවීමට එය හේතු විය .1990 ගණන් වල තුන් වැනි රැල්ලේ ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරය ,පශ්චාත් නූතනවාදී,පශ්චාත් ව්‍යුහවාදී,පශ්චාත් යටත් යටත්විජිතවාදී අදහස් සමඟ බද්ධ වන අතර,එයින් පෙරට වඩා නව රාජ්‍ය වල ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වය පිළිබඳ සැලකිල්ලට යොමු විය .බටහිරට වෙනස්ව, විවිධ සමාජ,ආර්ථික,සංස්කෘතික හා දේශපාලනික හේතු නිසා වැඩි පීඩනයකට ලක්වන ස්ත්‍රීන් ගැන වෙනස් වූ දෘෂ්ටි කෝණවලින් විස්තර කිරීමට මේ නිසා හැකි විය.එසේම ඒ ඒ වෙනස් පරිසර තුළ දී තුළ දී වෙනස් ක්‍රමවේද භාවිතා කරමින් ස්ත්‍රීන්ට බලපාන ගැටලු විසඳීමේ ප්‍රයත්නයන් ද තුන්වෙනි රැල්ලේ ස්ත්‍රීවාදි ව්‍යාපාරයෙන් ප්‍රකාශ වේ .නව රාජ්‍ය වල වල ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වය නගා සිටුවීමට,ඔව් බන් සංවර්ධනය කිරීමට හා දේශපාලන ප්‍රවාහයන්ට සම්බන්ධ කර කරගැනීමට දරණ අන්තර්ජාතික හන අන්තර්ජාතික හා ජාතික ප්‍රයත්න වලට මෙම බලපෑම් විශාල අනුබලයක් වී ඇත.
සංවර්ධන ක්‍රියාදාමයට ස්ත්‍රීන් අන්තර්ගත කිරීම සම්බන්ධයෙන් ද ,ස්ත්‍රීවාදය සෑහෙන මෙහෙවරක් ඉටු කර ඇත.ස්ත්‍රීන් සාම්ප්‍රදායික වශයෙන් ආර්ථික කටයුතුවල නියැලුනත්,ඒවාට ආර්ථික වශයෙන් වටිනාකමක් ලබා දුන්නේ නැත.එසේම සංවර්ධන ප්‍රවාහයට ඔවුන් අන්තර්ගත කිරීම සම්බන්ධයෙන් පැහැදිලි වැඩපිළිවෙලක් ද නොවුණි .එස්තර් බොසේරප් “women’s role in economics development” රචනා කිරීමත් සමග,ආර්ථික සංවර්ධනයේදී ,ස්ත්‍රී පුරුෂ ශ්‍රම විභජනය පිළිබඳ වැදගත් විශ්ලේෂණාත්මක කරුණු ප්‍රකාශයට පත් විය.විශේෂයෙන් මේ බලපෑමත් සමඟ,බටහිර රටවල්,ජාත්‍යන්තර සංවිධාන,රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන හා ආධාර ලබාදෙන ආයතන ආදිය,සංවර්ධන ක්‍රියාදාමයට ස්ත්‍රීන් සම්බන්ධ කර ගැනීම සඳහාත් ඔවුන්ගේ දායකත්වය ට සමාන ආර්ථික වටිනාකමක් ලබා ගැනීම සඳහාත් අවශ්‍ය විවිධ උපක්‍රම හදුන්වා දුනි.එහෙයින් සංවර්ධිත රටවල පමණක් නොව සංවර්ධනය වන්නා වූ රටවලත් සංවර්ධනයේ දී ස්ත්‍රීන් කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමට පටන් ගැනුණි.
සංවර්ධන අංශයේ දී විවිධ ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශ විවිධ අයුරින් දායක වී ඇත.ලිබරල් ස්ත්‍රීවාදීන්,ලිබරල් ආර්ථික න්‍යායන් මත එතෙක් පැවති සංවර්ධන ක්‍රියාදාමයන් ප්‍රති ව්‍යුහගත කිරීමට බලපෑම් කළහ .සංවර්ධනය තුළින් ස්ත්‍රිය( woman in development )යන න්‍යායට අනුව ආර්ථික සංවර්ධනයත් සමඟ සමග ස්ත්‍රියගේ තත්ත්වය,නව නීතිරීති හා අයිතිවාසිකම් මගින් නගා සිටුවීමටත්,ඇයට හා දරුවන්ට අදාළ සුභසාධනය සැපයීමටත් ,පොදු ක්ෂේත්‍රයේ දී සම-සාධාරණත්වය ස්ථාපිත කිරීමටත් බලපෑම් කළහ.සමාජවාදී ස්ත්‍රීවාදීන් සංවර්ධනය හා ස්ත්‍රිය (woman and development) න්‍යාය මගින්,ධනවාදයට හා පීතෘමූලිකත්වයට අභියෝග කිරීමටත්,ස්ත්‍රීන් පුරුෂයන් මත ආර්ථික වශයෙන් යැපීමේ තත්ත්වය තුරන් කිරීමටත්,පුරුෂයන් මෙන්ම ස්ත්‍රීන් ද සංවර්ධනයට දායක කර ගැනීමට බලපෑම් කළහ.රැඩිකල් ස්ත්‍රීවාදීන්,ස්ත්‍රී- පුරුෂ සමාජභාවය හා සංවර්ධනය න්‍යාය මගින් ,සංවර්ධන ප්‍රයත්නයේදී ස්ත්‍රී- පුරුෂ දෙපක්ෂයම සැලකිල්ලට ගත යුතු බවත්,මූල්‍ය ප්‍රතිපාදන හා අයවැය සැකසීමේ දී පවා මේ දෙපක්ෂයේම අවශ්‍යතා කෙරෙහි අවධානය යොමුකළ යුතු බවටත් ප්‍රකාශ කළහ .පරිසරවාදී ස්ත්‍රීවාදීන් ,ස්ත්‍රීන් පරිසරය හා සංවර්ධනය( woman -environment and development )න්‍යාය මගින් පුරුෂයින් ,ස්ත්‍රීන් හා පරිසරය ඔවුන්ගේ හිතුමතේට අනුව පාලනය කිරීමට එරෙහි වෙති .එසේම පරිසරයේ පරිසරය ආරක්ෂා කිරීමට ස්ත්‍රීන්ට ඇති සුවිශේෂී හැකියාව හා අයිතිය ද ඔවුහු අවධාරණය කරති.ස්ත්‍රීන් කණ්ඩායමක් වශයෙන් පරිසරය හා ස්වභාවික සම්පත් රැක බලා ගැනීමට ගෙන යන අරගලය තුන්වන ලෝකයේ ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරය විසින් ද අගය කරනු ලබයි .ස්ත්‍රි පුරුෂ දෙපක්ෂයේම,ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය පිළිබද දැනුවත් කිරීම හා දෙපක්ෂයටම විද්‍යා හා තාක්ෂණ දැනුම ලබා දීම ද අත්‍යවශ්‍ය බව ඔවුහු අවධාරණය කරති.
සාරාංශය
ස්ත්‍රීවාදය යන සංකල්පයෙන් හැගෙන්නේ එක් දෘෂ්ටිවාදයකි .නමුත් ප්‍රායෝගික වශයෙන් ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරය තුළ උප කණ්ඩායම් රාශියක් දැකිය හැකිය .ඓතිහාසික පූර්වාදර්ශයන් ,යම් යම් රටවල ස්ත්‍රීන්ගේ තත්ත්වයන් ,නීත්‍යානුකූල අයිතිවාසිකම් ,අත්දැකීම් හා ස්ත්‍රීන්ට බලපාන වෙනත් කරුණු වල විවිධත්වය නිසා ස්ත්‍රීවාදී දෘෂ්ටිය විවිධ දිශාවන්ට ගමන් කර තිබේ .එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස,එකිනෙකට වෙනස් වූ විවිධ ස්ත්‍රීවාදී ප්‍රවේශයන් රාශියක් බිහිවී ඇත .සෙසු දෘෂ්ටිවාද මෙන්ම ස්ත්‍රීවාදය ද විවිධ සමාජ පසුබිම් වල දී,විවිධ චින්තකයන් හා මත කණ්ඩායම් විසින් ,විවිධ කාලසීමාවන් හි දී මතු කළ අදහස් හා ක්‍රියාකාරකම් පද්ධතියකි .මේ නිසාම ස්ත්‍රීවාදය විවිධ වූ මාර්ග අනුගමනය කරන ,විවිධ ආකල්ප සහිත හා විවිධ ක්‍රමවේද යෝජනා කරන්නන් විශාල සංඛ්‍යාවකගේ එකතුවක් ද වේ.
නූතන සමාජ,දේශපාලන න්‍යායන් අතර ස්ත්‍රීවාදය නවක සංකල්පයකි .එය සමාජයේ සෑම දෙනාම එකම ආකාරයකින් පිලි නොගත හොත් වත්මන් සමාජ දේශපාලන කතිකාවතෙහි බහුල සාකච්ඡාවකට බඳුන්වන ,පිළිගැනෙන සංකල්පයක් බවට පත් වෙමින් තිබේ .විවිධ ප්‍රවේශ ගණනාවක් සහිත ,සංකීර්ණ සංකල්පයක් වූවත් ,එදිනෙදා පරිපාලනයේදී ,රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනයේදී ,මූල්‍ය ප්‍රතිපාදන වෙන් කිරීමේදී,සංවර්ධන සැලසුම් සැකසීමේ දී මෙන්ම පන්ති කාමරයේ දී තේ භාවිතා වන තත්ත්වයකට පත්ව ඇත .සමාජයෙන් සමාජයට මෙම භාවිතය ප්‍රමාණය මෙන්ම ,ස්ත්‍රීවාදයෙන් සිදුවූ බලපෑම ද අනිවාර්යෙන්ම වෙනස්ය .මෙම සංකල්පය මුලින්ම ව්‍යාප්ත වූ බටහිර යුරෝපය හා උතුරේ ඇමරිකාවේ ස්ත්‍රීන්ගේ තත්වය ,වසර සියයකට පෙර තිබූ තත්ත්වයට වඩා අද විශාල වශයෙන් වෙනස් වී ඇත .එයට සාපේක්ෂව ,දියුණු වෙමින් පවත්නා රටවල ස්ත්‍රීවාදය භාවිතය අවම වේ ස්ත්‍රීවාදයෙන් සිදුවූ ප්‍රධාන බලපෑමක් නම්,සාම්ප්‍රදායික සමාජ,දේශපාලන න්‍යායන්හි පැවති පුරුෂ කේන්ද්‍රීය ස්වභාවයට අභියෝගයක් එල්ල කිරීම ය .ස්ත්‍රීවාදයේ සම්භවයට පෙර ,ලොව පැවති සෑම සමාජ දේශපාලන න්‍යායක්ම පුරුෂ කේන්ද්‍රීයව ඉදිරිපත් කර ඇති අතර ,එක්කෝ ස්ත්‍රීන් එමගින් අවතක්සේරු කර ඇත.නැතිනම් සිතාමතාම ඉවත් කර ඇත .එම න්‍යායන් පුරුෂයන්ගේ අත්දැකීම් මත ,පුරුෂයින් සම්බන්ධයෙන් ,පුරුෂයෙන් විසින්ම නිර්මාණය කරන ලද දෑ වූවත් ඒවා පොදු න්‍යායන් ලෙස ඔවුන් විසින්ම සාධාරණීකරණය කරනු ලැබිණි .පීතෘමූලික සමාජය ස්ත්‍රීන් ගෘහස්ථ ක්ෂේත්‍රයට සීමා කොට තබා ,පුරුෂයන් වරප්‍රසාද සහිත කණ්ඩායමක් ලෙස ආරක්ෂා කර ගැනීමට ,මෙම න්‍යායන් මැනවින් භාවිතා කළේය.බොහෝ සම්ප්‍රදායික සමාජ ,දේශපාලනික න්‍යායන් ,ස්ත්‍රිය අර්ථකථනය කළේ පුරුෂයාට උදව් හා සේවා සපයන ,සතුට සලසන ,දරුවන් රැකබලාගන්නා තැනැත්තියක ලෙස ය. මේ අනුව මෙම සියලු තර්කයන්ට විරැද්ධව ස්ත්‍රීවාදය නිරිමාණය විය.
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ නාමාවලිය
ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය සහ ස්ත්‍රීවාදය:කමලා ලියනගේ
අන්තර්ජාලය
