පුනරැදය

පුනරැදය

මධ්‍යතන යුගය

පුනරැද සමය

භාෂාව හා සාහිත්‍ය 

ගෝත්‍රික භාෂා භාවිතා වීම.

ලතින් භාෂාව භාවිතා විම.-අාගමික හා නීති කටයුතුවලට

ග්‍රීක භාෂාව මළ භාෂාවක තත්ත්වයට අැද වැටීම.

ග්‍රීක හා ලතින් භාෂාවලින් ලියවුණු පොත්පත් වැඩි වශයෙන් පරිශීලනය වීම නිසා ඒම භාෂාවල නවෝදයක් අැති වීම.

ලතින් හා ග්‍රීක භාෂා ඉගනීම විලාසිතාවක් වීම.

ප්‍රාදේශීය භාෂා අභාවයට ලක් වීම.

කලා ශිල්ප

සියලු ශිල්පීන් ශේ‍ණි වශෙයන් සංවිධානය වී සිටීම.

කලා ශිල්ප අාගමට නැබුරැවී තිබීම.

කලාකරැවන්ට තම ශක්තිය අනුව කලා නිර්මාණ ඉදිරිපත් කිරීමට අවකාශය නොතිබීම.

කලා ශිල්පවලට අනුග්‍රහය දැක්වීමේ බලය පල්ලියට පමණක් තිබීම.

ශිල්පීන් ශේ‍ණි වශයෙන් සංවිධානය වී නොසිටීම. තනි තනි පුද්ගලයන් වශයෙන් සංවිධානය වී සිටීම.

කලා ශිල්ප ලෞකික රසවින්දනයට නැඔුරැ වී තිබීම.

කලා නිර්මාණ කතුවරයාගේ නමින් ඒලි දැක්වීමට කටයුතු කිරීම.

කලාකරැවන්ට ධනවතුන් අනුග්‍රහය දැක්වීම. 

චිත්‍ර කලාව

අාගමික වශයෙන් වැදගත් වූ පුද්ගලයන් චිත්‍රවලට වස්තු විෂය වීම. උදාහරණ-ක්‍රිස්තුස් වහන්සේ‚ මරියමව්තුමිය

ලෞකික රසවින්දනයට මුල්තැනක් ලබාදීම.නිරැවත් හා අඩ නිරැවත් රෑප නිර්මාණය‚ ධනවතුන්ගේ රෑප නිර්මාණය 

ප්‍රතිමා කලාව

කිරිගරැඩින් ප්‍රතිමා නෙළීම මෙකල කැපී පෙනෙන ලක්ෂණයකි.

ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය

උල්  කේතු අාකාර හැඩයෙන් යුතු අාරැක්කු‚ උස් වහල‚ පිරමිඩ හැඩයේ කුළුණු⟨ගොතික් ශෙෙලය⟩

 වටකුරැ අාරැක්කු‚ උස් කුළුණු‚ අර්ධ ගෝලාකාර ශිඛර‚

සුඛෝපභෝගී මන්දිර තැනීම.

රෝමයේ ශාන්ත පීතර බැසිලිකා දේවස්ථානය‚ ප්ලෝරන්හි අාසන දෙව්මැදුර

අාර්ථික පුනරැදය

ස්වයං පෝෂිත අාර්ථික රටාව පරිහාණියට ලක්වී වෙළදාෙම් දියුණුවක් අැති වීම.

වෙළද කටයුතු පුළුල් කිරීමට රජයේ අනුග්‍රහය සෘජුවම ලැබීම. ඒ් සදහා යුරෝපා රටවල ජාතික වෙළද ප්‍රතිපත්තිය‚ ජාතික බදු ප්‍රතිපත්තිය සෘජුවම ක්‍රියාත්මක වීම.

දේශ ගවේෂණයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නව මුහුදු මාර්ග ෙසායා ගැනීම නිසා වෙළදාම දියුණු වීම.

වෙළද කටයුතු දියුණු වීම නිසා මුදල් භාවිතය වැඩි වීම. චෙක්පත් හා බැංකු ක්‍රම අාරම්භ වීම‚ බැංකු වලින් ණය දීම අාරම්භ වීම

දේශපාලන පුනරැදය

ඒක් ඒක් ප්‍රදේශ පාලනය කිරීමේ බලය ප්‍රාදේශීය පාලකයන්ට ලැබීම.

ඉඩම් හිමි වංශාධිපතිවරැන් ප්‍රාදේශීය පාලකයන් ලෙස කටයුතු කිරීම.

ජාතික රාජ්‍ය බිහිවීම. වෙන් වෙන්ව තිබූ ප්‍රාදේශීය රාජ්‍ය ඒක් කොට ඒක් රජෙක් යටතේ ඒක්සේසත් කිරීම.

 විද්‍යාත්මක පුනරැදය

 අාගමික අායතන මුල්කරගෙන පැවති අධ්‍යාපන ක්‍රමය තුළ ප්‍රධාන විෂය වූයේ දේව ධර්මය‚ දර්ශනය‚ නීතිය වැනි විෂය කිහිපයක් පමණි. ඒනිසා විද්‍යාත්මක පුනරැදයක් අැති  නොවීම.

 විද්‍යාව දියුණු වීම‚ විශ්වය පිළිබදව නව මත ඉදිරිපත් වීම.

ක්ෂේත්‍රය

කලාකරැවා හා නිර්මාණය

චිත්‍ර කලාව

• ලියනාෙඩා් ඩාවින්චි-මොනාලිසා හා ක්‍රිස්තුස් වහන්සේගේ අන්තිම භෝජන සංග්‍රහය වැනි චිත්‍ර

• මයිකල් අාන්ජලෝ-සිස්ටයින් දේවස්ථානයේ සිවිලමේ අැද අැති සිතුවම්‚ අවසාන විනිශ්චය නම් චිත්‍රය‚ අාදම්ගේ චිත්‍රය

• රෆායල්

• මැසෙක්ෂියෝ

• බොට්ටි චෙල්ලි

ප්‍රතිමා කලාව

• මයිකල් අාන්ජලෝ-මෙඩිසි පවුලේ ලොරෙන්සෝ මෙඩිසි නිරෑපණය කරන ප්‍රතිමාව‚ පියෙටා ප්‍රතිමාව‚ මෝසෙස්ගේ හා දාවිත්ගේ ප්‍රතිමාව

ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය

• මයිකල් අාන්ජලෝ

• ලියනාඩෝ ඩාවින්චි

• රෆායල්

පුද්ගලයා

රට

සොයාගැනීම

නිකලස් කොපර්නිකස්⟨නූතන තාරකා විද්‍යාවේ පියා⟩

පෝලන්තය

පෘථිවිය ගෝලාකාර බව සොයාගැනීම‚ අනෙකුත් ග්‍රහයන් සූර්යයා වටේ පරිභ්‍රමණය වන බව සොයාගැනීම·

අයිසෙක් නිව්ටන්

ඒංගලන්තය

ගුරැත්වාකර්ෂණ නියමය

ජොහැන්ස් කෙප්ලර්

ජර්මනිය

සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ ග්‍රහලෝක සූර්යයා වටේ ඉලිප්සාකාරව ගමන් කිරීම.

ගැලීලියෝ ගැලලි⟨අද්හදා බැලීම් විද්‍යාවේ පියා⟩

ඉතාලිය

දුරදක්නය නිපදවීම‚ බ්‍රහස්පති ග්‍රහයාගේ උපග්‍රහයන් හදුනාගැනීම

විලියම් හාවේ

ඉංග්‍රීසි

මිනිස් රැධිර සංසරණ පද්ධතිය පිළිබද තොරතුරැ

වෙෙද්‍ය පැරසල්සස්

ස්විස්

ලෙඩ රෝග සෑදීමට හේතු හා ඒ්වාට පිළියම්

මයිකල් සර්ටෙස්

ස්විස්

රැධිරය හදවතේ දකුණු කෝෂයෙන් පිටවී ගොස් පෙනහළු මගින් පිරිසිදු වී යලිත් හදවතට පැමිණ ශරීරය පුරා ගමන් කරන බව

රට

අනුගුහය

සොයාගැනීම්

පෘතුගාලය

පෘතුගාලයේ හෙන්රි කුමාරයා⟨නාවික හෙන්රි⟩

• බර්තෝලමියුඩයස්-අප්‍රිකාවේ කුණාටු තුඩුව/ශුභ පැතීමේ තුඩුව

• වස්කෝද ගාමා-ඉන්දියාව

ස්පාඤ්ඤය

පර්ඩිනන්ඩ් හා ඉසබෙලා රැජිණ

• ක්‍රිස්ටෝපර් කොලම්බස්-බටහිර ඉන්දියා දූපත්

• අැමරිගෝ වෙස් පුෂි-අැමරිකාව

• පර්ඩිනන්ඩ් මැගලන්-පිලිපීනය

• කැබේ සහෝදරයෝ-කැනඩාව

අංශය

පෙර පැවති ක්‍රමය

පුනරැදයෙන් වූ බලපෑම

දේශපාලන

සාම්ප්‍රදායික රාජාණ්ඩු ක්‍රමය අහෝසි වීම.

මෙරට පැවති ප්‍රාදේශීය පාලනය වෙනසකට ලක් වීම.

මෙරට පැවති පැරණි නීති රීති පද්ධතිය අභාවයට ලක්වීම

• ඉංග්‍රීසින් විසින් හදුන්වාදෙන ලද අාණ්ඩුක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණයන් නිසා පසුකාලීනව පාර්ලිමේන්තු අාණ්ඩු ක්‍රමයක් මෙරටට ලැබීම.

• සාම්ප්‍රදායික නිළධාරී පන්තිය වෙනුවට අලුත් පාලන ක්‍රමයට ගැලපෙන නව නිළධාරී පන්තියක් මෙන්ම පරිපාලන අායතන බිහිවීම.

• යුරෝපීයන්ගේ නීතිරීති පද්ධතියක් මෙරටට ලැබීම.

• අධිකරණ පද්ධති ස්ථාපනය වීම.

අාර්ථික 

ග්‍රාමීය ස්වයංපෝෂිත අර්ථ ක්‍රමය බිද වැටිම.

• අානයන අපනයන අාර්ථිකයක් බිහිවීම.

• මුදල් භාවිතය ප්‍රචලිත වීම.

• දුම්රිය හා මහා මාර්ග පද්ධතියක් අැති වීම.

• කොළඹ ගාල්ල ත්‍රිකුණාමලය වැනි වෙළද නගර බිහිවීම.

• ලංකාව හා යුරෝපය අතර සෘජු වෙළද සම්බන්ධතා අැති වීම.

• වාණිජ භෝග අාර්ථික රටාවක් අාරම්භ වීම.

සමාජ හා සංස්කෘතික

බුදු දහම මුල්කරගත් සමාජ හා සංස්කෘතික රටාවක් ගොඩනැගී තිබීම.

• විදේශීය අාගම් ව්‍යාප්තිය

• මුද්‍රණ කර්මාන්තය හදුන්වා දීම

• මෙරට මධ්‍යම පන්තියක් බිහිවීම