පුනුරුදය (117, 118, 119)

 පුනුරුදය (9)

පුනුරුදය ඇති වීමට බලපෑ හේතු

• මධ්‍යයතන යුගයේ අවසාන භාගයේ ඉතාමත් දියුණු  හා යුරෝපා උගතුන්ගේ අවධානය දිනාගත් වෙළද නගරයක් ලෙස කොන්ස්තන්තිනෝපලය ප්‍රචලිත වී තිබීම.
• කොන්ස්තන්තිනෝපල් නගරයේ තිබූ පුස්තකාලවල ග්‍රීක රෝම සාහිත්‍ය පොතපත තැන්පත්ව තිබීම

• ක්‍රි.ව.1453 මෙම නගරය ඉස්ලාම් භක්තින තුර්කි ජාතිකයන්ට යටත් වීම නිසා මෙම උගතුන්ට රෝමානු කතෝලික ආගම ඇදහීමට සිදු වීම.
• ‌මේ හේතුවෙන් මොවුන් ග්‍රීක රෝම පොත්පත් රැගෙන සෙසු යුරෝපා රටවලට පලා යෑමට සිදු වීම. මේ හේතුවෙන් ග්‍රීක හා ලතින් භාෂා අධ්‍යනය එම යුරෝපා රටවල ප්‍රචලිත වීම.
  
  මෙම කරුණු පුනුරුදය ඇති වීමට බලපෑ මුල්ම කරුණු කාරණාය.
  වෙළදාම දියුණු වීම හා නව ධනවතුන් පිරිසක් බිහි වීම
  

• ක්‍රිස්තු වර්ෂ දොළොස් වන සියවසේ සිට පෙරදිග හා අපරදිග රටවල් අතර වෙළෙද හා වාණිජ කටයුතුවල දියුණුවක් ඇති විය.
  
  
• මේ හේතුවෙන් වැනීසිය, ජිනෝවා වැනි වෙළෙද නගර පිහිටි ඉතාලියෙහි,

                                     01) වෙළෙදාම 

                                     02) නිශ්පාදනය

                                     03) බැංකු කටයුතු වලින් මුදල් උපයාගැනීම ආදියට පුරුදු විය.

•  පුනුරුදය ඉතාලියෙන් ආරම්බ වීමට හේතුව නම්,  
               ඉතාලියේ එකල කුඩා රාජධානි රැසක් පැවති හෙයින් ඒවායේ බිහි වූ ධනවත්තු කලාත්මක කටයුතුවලට අනුග්‍රහය දැක්වීමට ඉදිරිපත් වූ හෙයින්.
                                               උදා: ඉතාලියේ ප්ලෝරන්ස් නගරයේ ජීවත් වූූ මෙඩිසිි නම් ධනවත් පවුල එහි කලාත්මක කටයුතු වලට අනුග්‍රහය දක්වා ඇත.
  

                                                             :ප්ලෝරන්ස් නගරය

බුද්ධි ප්‍රබෝධය

ආගමික ආයතන මුල් කරගෙන පැවතිි අධ්‍යාපන ක්‍රමය තුළ ප්‍රධාන විෂයන් වූයේ               

                                01) දේව ධර්මය

                                02) දර්ශනය

                                03) නීතිය

• දොළොස් වන සියවසේන් පසුව බිහි වු නව අධ්‍යාපන ආයතනවල ඉගැන් වූ නව විෂයන් නම්, 
                              
  

‌                                01) පැරණි සාහිත්‍යය 

                                02) නාට්‍ය

                                03) ශබ්ද විද්‍යාව

                                04) ඉතිහාසය

• යුරෝපා ජාතීන් තුළ බුද්ධි ප්‍රබෝධය බලපෑමට තවත් හේතුවක් නම්, මුද්‍රණ කර්මාන්තය යි.
• වර්ෂ 1454 දී ජොහැන්ස් ගුටෙන්බර්ග්  මුද්‍රණ යන්ත්‍රය නිපදවිය.
  
  

මේ හේතුවෙන් ග්‍රීක රෝම පොත්පත් මුද්‍රණයන් නිකුත් විය.

මේ නිසා සාහිත්‍යය, නාට්‍ය ආදිය කෙරෙහි ප්‍රබල උනන්දුවක් දැක්විය.

 පල්ලියේ ආධිපත්‍ය විවේචනය වීම

• පුනුරුද සමයේන් ලැබුණු චින්තන ප්‍රබෝධයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස කතෝලික සභාවේ ඇතැම් දුර්වලතා විවේචනයට ලක් විය. එසේ විවේචනයට ලක් කර අය නම්,

                              01) එංගලන්තයේ ජෝන් වයික්ලිප්

                              02) බොහිමියාවේ ජෝන් හස්

                              03) ප්‍රංශයේ ඉරාස්මස්

                              04) ජර්මනියේ මාටින් ලූතර්

යුරෝපයේ වෙනස් වීමට පුනුරුදය බලපෑ ආකාරය

• පුනුරුදය යුරෝපයේ,
  
  

            01) ශාස්ත්‍රීය

            02) දේශපාලන

            03) ආර්ථික

            04) විද්‍යාත්මක 

    වශයෙන් යුරෝපය මෙතෙක් ආ ගමන් මග වෙනස් කළේ ය.

ශාස්ත්‍රීය පුනුරුදය යනුු :- පහළොස් වන සියවසේ යුරෝපයේ භාෂාව, සාහිත්‍යය හා කලා ශිල්ප ආදී අංගයන්හී ඇති වූ ප්‍රබෝධ

භාෂාව හා සාහිත්‍යයේ පුනර්ජීවනය

• මධ්‍යතන යුගයේ දී යුරෝපා රටවල භාවිත වූයේ ගෝත්‍රිකා භාෂාව යි.
• ආගමික කටයුතුවල දී හා නීතිය හැදෑරීමේ දී යම් ප්‍රමාණයකට ලතින් භාෂාව භාවිත විය.
• ග්‍රීක භාෂා ඉගෙනිම විලාසිතාවක් වී තිබුණි.

  සාහිත්‍යමය වශයෙන් සේවයක් කළ ගත්කතුවරු නම්,

                  01) ඉතාලියේ ඩාන්ටේ

                  02) පෙට්රාක්

                  03) බොකැෂියෝ

                  04) එංගලන්තයේ සර් තෝමස් මුවර්

                  05) ප්‍රැන්සිස් බේකන්

                  06) විලියම් ෂෙක්ස්පියර්

                  07) ප්‍රංශයේ ඉරාස්මස්

• උදා  - අලගියර් ඩාන්ටේ -  ඩිවිනා කොමිඩියා          පෙට්රාක්   -    ලෝරාට

මානවවාදය

• මානවවාදය යනු මිනිසා උතුම් කොට දැක්වීමයි.
• මේ නිසා දේව ධර්මවාදී විෂයන් වෙනුවට මානවවාදී විෂයන් ඉගැන්විය. {සාහිත්‍යය, ඉතිහාසය, කලාව, නීතිය, ආචාර විද්‍යාව}
• මේ හේතවෙන් මොවුන් සෑම දෙයක් පිළිබදව ම විචාරාත්මකව බැලීමට හුරු විය.