ප්‍රජාතාන්ත්‍රවාදී පාලනය (කෙටි සටහන්) 2 කොටස - 10-වසර පුරවැසි අධ්‍යාපනය

ප්‍රජාතාන්ත්‍රවාදී පාලනය (කෙටි සටහන්) 2 කොටස

පුරවැසි අධ්‍යාපනය

10 ශ්‍රේණිය

ප්‍රජාතාන්ත්‍රවාදී පාලනය (කෙටි සටහන්)

2 කොටස

  1. වර්තමානයේ මහජන නියොජිතයන් තොරාගනු ලබන්නේ
    • සරලබහුතර නියෝජන ක්‍රමයහා සමානුපාතික නියෝජන ක්‍රම මගිනි. 
  2. ශ්‍රී ලංකාවේ ඡන්දකොටිඨාස බෙදා වෙන්කිරිම කරනු ලබන්නේ
    • මැතිවරන කොට්ඨිස සීමා නිර්ණ කොමාෂන් සභාවයි. 
  3. ඡන්ද කොට්ටාස බෙදිම සිදුවන්නේ
    • භූමිය
    • ජනගහනය පදනම් කරගෙනය. 
  4. ජන්දකොට්ඨාස අනුව නියෝජිතයන් කොරාගැනිමේ වාසි
    • ජන සමාජයක සියලුම ජනයා නියෝජනය වන ලෙස නියෝජිතයන් තොරගත හැක.
    • දේශපාලන කටයුතු සදහා අවශය නායකයින් ප්‍ර දේශයෙන්ම තොරාගත හැක.
    • ඡන්දකොට්ඨාසයට වගකියන නිධාරීන් තොරාගත හැක.
    • ප්‍ර දේශයේ සංවර්ධනයට ඉඩ ලැබේ. 
  5. නිදහස් හා සාධාරන මැතිවරණයක ලක්ෂණ
    • නියමිත කාලයේදි මැතිවරණ පැවැත්වීම.
    • නියමිත සුදුසුකම් ඇති ඡන්ද දායකයින්ට ඉඩ සැලසීම.
    • මැතිවරණනිතිරීතිවලටඅනුකූලව මැතිවරන පැවැත්වීම.
    • සාමකාමි වාතාවරණයක් තුළ මැතිවරණ පැවැත්වීම. 
  6. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනය සාර්ථක කරගැනීමට විරුද්ධ පක්ෂය මගින් ඉටුවන කාර්ය.
    • ආණ්ඩු පක්ෂය ඉටුකරන යහපත් කටයුතුවලදී සහයෝගය ලබාදීම.
    • ආණ්ඩු පක්සයේ කටයුතු සොයා බලා විවේචනය කිරිම.
    • ආණ්ඩු පක්ෂයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවිරෝදි කටයුතුවලට විරුද්ද වීම.
    • වඩාත් විකල්ප ආණ්ඩුවක් පත් කිරිම. 
  7. නිදහස යනු
    • තම දේශපාලන ,ආර්තික, සා සාමාජීය අවශ්‍යතා ඉටුකරගැනීමට පුදුගලයාට සමාජයෙන් ලැබෙන ඉඩ කඩ නිදහස වේ. 
  8. බාහිර බාධකයන්ගෙන් තොර ව පුද්ගලයාට  සිය පෞද්ගලිකත්වය වර්ධනය කර ගැනීමට ඇති ඉඩ ප්‍රස්ථාව නිදහසයි.(ජී.ඩී.එච්. කෝල්) 
  9. මානව අයිතිවාසිකමි යනුවෙන් හදුන්වන්නේ මිනිසෙකු ලෙස ගරුත්වයකි න්යුතුව සමාජයේ ජීවත්වීම සඳහා ඔහුට උපතින් ම ලැබෙන කිසිදු විශේෂයකට ලක් නොකළයුතු හිමිකම් මානව අයිතිවාසිකම් වේ.
  10.  ක්‍රි.ව 1948 12.10වන දින එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මන්ඩලය විසින් මානව අයිතිවාසිකම් පිළබඳ විශ්ව ප්‍රකාශය සම්මත කරන ලදී 
  11. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ ඇතුලත් කරුණු
    • ආණ්ඩුවේ ප්‍රධාන ආයතනය වන ව්‍යවස්ථාදායකය , විධායකය , අධිකරණය නිර්මාණය වන ආකාරය
    • එම ආයතනවල කකාර්යභාර්ය , බලතල හා එම ආයතන අතර පවත්නා සබදතාවල ස්වරූපය
    • ආණ්ඩු හා පුරවැසියා අතර පැවතිය යුතු සම්බන්දතාවයන් හි ස්වරූපය.
    • පුරවැසඅයා සතු මුලුක අයිතිවාසිකම්
    • ආන්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්තාව සංශෝධනය කිරිම සම්බන්ධයෙන් වන විධිවිධාන
  12. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලන ක්‍රමයක් පවතින රටක ආන්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුකූලව කටයුතු කිරිමේ ප්‍රයෝජන
    • පාලනයේ ක්‍රමවත්බව හා ස්ථාවරබව ආරක්ෂාවීම.
    • පුරවැසි අයිතිවාසිකම් පිලිබඳ පාලක හා පාලිත දෙපක්ෂය ම දැනුවත්වීම.
    • පාලකයන් අත්තනොමතික ලෙස ක්‍රියා කලොත් එය වළක්වා ගතහැකි වීමග
    • මුලික අයිතිවාසිකමි සුරක්ෂිත වීම.
    • නීතියේ රුකවරණය සැමට සමාන වීම.
    • අධිකරණයේ ස්වාධිනත්වය සුරක්ෂිත වීම. 
  13. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සමාජයක පැවැත්ම සදහා නිදහස් ජනමාධ්‍ය මගින් ඉටුකළයුතු කාර්ය භාර්ය.
    • සත්‍ය හා නිවැරදි තොරතුරු ජනතාවවෙත සැපයීම.
    • අපක්ෂපාති ව සහ සමාජයේ යහ පැවැත්මට හිතකර අන්දමින් තොරතුරු සැපයීම.
    • ජනතාවගේ දුක් ගැනවිලි පාලක පක්ෂයේ අවධානයට යොමු කිරිම.
    • ජනතාවගේ දැනුම වර්ධනය කිරීම.
    • කාලීන තොරතුරු නිසිවේලාවට ලබාදීම.
  14. නීතියේ ආධිපත්‍යය පවතින බව විදහාපාන ලක්ෂණ.
    • සැවොම නිතියට ගරු කිරිම.අවනතවීමහා අබිබවා නොයාම.
    • පවත්නා නිති යටතේ වරදකරුවන්ටදඩුවම් පැමිණවීම.
    • නිතිය ඉදිරියේ සමානත්මතාවය.නිතියේ රුකවරණය සියල්ලන්ටම සර්ව සාධාරණ වීම.
    • චෝදනා පත්‍රයකට අනුව පුද්ගලයන් අත් අඩංගුවට ගැනිම. 
  15. රාජ්‍යක මුලික ලක්ෂන 3කි.
    • භුමිය
    • ජනගහනය
    • ආණ්ඩුව
    • ස්වාධිපත්‍ය 
  16. ආණ්ඩුව යනු රාජ්‍ය තුල නිතිය හා සාමය ආරක්ෂා කිරිමත් පුරවැසියන් පොදු අරමුණු ඉටුකරගැනීම සදහා මෙහෙයවීමත් ආණ්ඩුව සිදුකරයි
  •  කිසිදු අභ්‍යන්තර හෝ බාහිර බලවේගයක මැදිහත්වීමෙන් තොරව ජනතාව වෙනුවෙන් යෙදවිය හැකි අධිකාරිබලය නීති පැනවීමෙන් එම නිතිවලට අවනතබාවය ලබා ගැනීමෙන් ස්වාදිපතිබලය ට අධාර වේ.

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලන ක්‍රමයක අංග ලක්ෂණ

  • සර්වජන ඡන්ද බලය පදනම් කරගෙන අන්ඩු හා පාලකයන් තොරා ගැනීම.
  • තරගකාරි පක්ෂ ක්‍රමය
  • ඡන්දකොට්ඨාස ක්‍රමය
  • නිදහස් හා සාධාරණ මැතිවරණ පැවැත්වීම.
  • ආන්ඩු පක්ෂය ක් හා විරුද්ධ පක්ෂයක් පැවතීම.
  • නිදහස, සමානත්මතාව හා අයිතිවාසිකම්
  • මාධ්‍ය නිදහසහා තොරතුරු ලබාගැනීමේ අයිතිය.
  • අධිකරණයේ ස්වාධිනත්වය.