පාලි 2 පාඩම (ඉගැන්වීම් උපකාරක කෙටි සටහන්)

        නාම

• නාම යනු, විභක්ති රහිත ශබ්ද සමූහයකි. නාම, විභක්ති ගත් විට නාම පද බවට පත් වෙයි.

  1. පුරුෂලිංග නාම

  2. ස්ත්‍රීලිංග නාම

  3. නපුංසකලිංග නාම

  ලෙස ලිංග වශයෙන් නාම කොටස් 3 කි.
  
  

  1. පුරුෂලිංග නාම (පුල්ලිංග නාම)

• පුරුෂ අර්ථයක් ප්‍රකාශ වන නාම (උදා:- පුරිස, සීහ) සහ ඇතැම් පුරුෂ අර්ථයක් ප්‍රකාශ නොවන නාමද (උදා:- රුක්ඛ, ලොක) පුල්ලිංග නාම කොටසට අයත් වේ.

• පුරුෂලිංග නාමයේ අවසානයට යෙදෙන ස්වරාක්ෂරයට අනුව නාමය

  1. අකාරාන්ත

  2. ඉකාරාන්ත

  3. ඊකාරාන්ත

  4. උකාරාන්ත

  5. ඌකාරාන්ත

  6. ඕකාරාන්ත

  යනුවෙන් ස්වරාන්ත (ස්වර + අන්ත) කොටස් වලට ඛෙදෙයි.

  සටහන:-

  "ඕ ආකාරයේ අන්තයක්" යන අර්ථයෙන් ඕකාරාන්ත යන පදය යෙදේ. අනෙක් ස්වරාන්තද මෙපරිදිමය.
  උදා:-

  පුරිස = පුරිස් + අ - අකාරාන්ත ස්වරාන්තය
  
  

  2. ස්ත්‍රීලිංග නාම (ඉත්ථීලිංග නාම)

• ස්ත්‍රී අර්ථයක් ප්‍රකාශ වන නාම (උදා:- මාතු, උපාසිකා) සහ ඇතැම් ස්ත්‍රී අර්ථයක් ප්‍රකාශ නොවන නාමද (උදා:- නදී, පඥ්ඥා) ඉත්ථීලිංග නාම කොටසට අයත් වේ.
  
  

• ස්ත්‍රීලිංග නාමයේ අවසානයට යෙදෙන ස්වරාක්ෂරයට අනුව නාමය,
  

  1. ආකාරාන්ත

  2. ඉකාරාන්ත

  3. ඊකාරාන්ත

  4. උකාරාන්ත

  5. ඌකාරාන්ත

  6. ඕකාරාන්ත

  යනුවෙන් ස්වරාන්ත කොටස් වලට ඛෙදෙයි.
  උදා:-
  

  1. නදී = නද් + ඊ - ඊකාරාන්ත ස්වරාන්තය

  2. රජ්ජු = රජ් + උ - උකාරාන්ත ස්වරාන්තය
  
  

  3. නපුංසකලිංග නාම

• ස්ත්‍රීලිංග හා පුරුෂලිංග යන දෙකොටසටම අයත් නොවන නාම නපුංසකලිංග නාම කොටසට අයත් වේ.
  

  උදා:- පාප, මන, පුඥ්ඥ
  
  

• නපුංසකලිංග නාමයේ අවසානයට යෙදෙන ස්වරාක්ෂරයට අනුව නාමය,
  

  1. අකාරාන්ත

  2. ඉකාරාන්ත

  3. උකාරාන්ත

  යනුවෙන් ස්වරාන්ත කොටස් වලට ඛෙදෙයි.
  
  

  විභක්ති

• විභක්ති යනු, අර්ථ වලට ඛෙදීමයි. යම් නාමයක් විවිධ අර්ථ වලට වෙන් කිරීමට යොදගනු ලබන්නේ විභක්තියයි.
  
  

• විභක්ති 9 කි. ඒවානම්,
  

  1. පඨමා විභක්තිය

  2. ආලපන විභක්තිය

  3. දුතියා විභක්තිය

  4. තතියා විභක්තිය

  5. කරණ විභක්තිය

  6. චතුත්ථී විභක්තිය

  7. පංචමී විභක්තිය

  8. ජට්ඨි විභක්තිය

  9. සත්තමී විභක්තිය
  
  

• යම් නාමයක් විභක්තියකට අනුව යෙදුනු කල එම නාමය අර්ථයක් සහිත නාමපදයක් බවට පත්වෙයි.
  
  

• ඕනෑම විභක්තියක් ඒකවචන හා බහුවචන වශයෙන් දෙආකාරව යෙදේ.
  
  

  ප්‍රත්‍ය

• ප්‍රත්‍ය යනු, කිසියම් අර්ථයක් ප්‍රකාශ කරන අකුරකට හෝ අකුරු කීපයකට කියන නමකි. යම් නාමයක් ඒ ඒ විභක්ති වලට බෙදා ගැනීමට උපකාරී වන්නේ ප්‍රත්‍යයයි.
  
  

• පහත වගුවේ,
  

  i. විභක්ති 9 ද,

  පුරුෂලිංග, අකාරාන්ත ස්වරාන්තයක් සහිත ඕනෑම නාමයකට යෙදිය හැකි,
  

  ii. ඒකවචන හා බහුවචන විභක්ති ප්‍රත්‍ය ද,

  iii. ඒ ඒ විභක්ති ප්‍රත්‍යයට අනුව වරනැගීම ද,

  iv. ඒ ඒ විභක්තීන්ගේ සිංහල අර්ථය ද,

  යන මේවා දක්වා ඇත.
  
  

• "බුද්ධ" යන පුරුෂලිංග, අකාරාන්තික ස්වරාන්තයක් සහිත නාමය සියලූ විභක්ති වල වරනෙගැන ආකරය පහත වගුවේ දක්වේ.
  
  

  විභක්තිය	ඒකවචන			බහුවචන
  	ප්‍රත්‍ය	වර නැගීම	සිංහල අර්ථය	ප්‍රත්‍ය	වර නැගීම	සිංහල අර්ථය
  පඨමා	ඔ	බුද්ධො	බුදුරජ තෙම	ආ	බුද්ධා	බුදුරජ වරු
  ආලපන	අ, ආ	(හෙ) බුද්ධ, බුද්ධා	බුදුරදුනි	ආ	භවන්තො, බුද්ධා	බුදුරජවරුනි
  දුතියා	අං	බුද්ධං	බුදුරජ	එ	බුද්ධෙ	බුදුරජවරුන්
  තතියා	එන	බුද්ධෙන	බුදුරජ විසින්	එභි, එහි	බුද්ධෙභි, බුද්ධෙහි	බුදුරජවරුන් විසින්
  කරණ	එන	බුද්ධෙන	බුදුරජ කරණකොටගෙන	එභි, එහි	බුද්ධෙභි, බුද්ධෙහි	බුදුරජවරුන් කරණකොටගෙන
  චතුත්ථි	ආය, අස්ස	බුද්ධාය, බුද්ධස්ස	බුදුරජුට	ආනං	බුද්ධානං	බුදුරජවරුන්ට
  පඤ්චමී	ආ, ම්හා, ස්මා	බුද්ධා, බුද්ධම්හා, බුද්ධස්මා	බුදුරජුගෙන්	එභි, එහි	බුද්ධෙභි, බුද්ධෙහි	බුදුරජවරුන්ගෙන්
  ඡට්ඨි	අස්ස	බුද්ධස්ස	බුදුරජුගේ	ආනං	බුද්ධානං	බුදුරජවරුන්ගේ
  සත්තමී	එ, ම්හි, ස්මිං	බුද්ධෙ, බුද්ධම්හි, බුද්ධස්මිං	බුදුරජු කෙරෙහි	එසු	බුද්ධෙසු	බුදුරජවරුන් කෙරෙහි

• පාලි භාෂාවේ ප්‍රධාන ස්ත්‍රීලිංග ප්‍රත්‍ය 3 කි.

  i. ආ

  ii. ඊ

  iii. ඉනි

  උදා:-
  i පිපාස + ආ = පිපාසා

  ii. නද + ඊ = නදී

  iii. භික්ඛු + ඉනි = භික්ඛුණි
  

  සටහන:-
  මේවා විභක්ති ප්‍රත්‍ය නොවන අතර ස්ත්‍රීලිංග නාමය ගොඩනැගීමට උපකාරී වන ප්‍රත්‍යයන් පමණි.
  
  

• ඊට අමතරව නී, ආනි, උ, ති, ස්ත්‍රී ප්‍රත්‍ය ලෙස ගත හැක.
  
  

• පහත වගුවේ ස්ත්‍රීලිංග, ආකාරාන්ත, වනිතා ශබ්දය (නාමය) සඳහා වරනැගීම්ද ඒවායේ සිංහල අර්ථයද දක්වා ඇත.
  
  

  විභක්තිය	ඒකවචන		බහුවචන
  	වර නැගීම	සිංහල අර්ථය	වර නැගීම	සිංහල අර්ථය
  පඨමා	වනිතා	වනිතාව	වනිතා, වනිතායො	වනිතාවෝ
  ආලපන	(හෙ) වනිතා	එම්බා වනිතාව	(හොති) වනිතා, වනිතායො	එම්බා වනිතාවනි
  දුතියා	වනිතං	වනිතාව	වනිතා, වනිතායො	වනිතාවන්
  තතියා	වනිතාය	වනිතාව විසින්	වනිතාභි, වනිතාහි	වනිතාවන් විසින්
  කරණ	වනිතාය	වනිතාව කරණකොට	වනිතාභි, වනිතාහි	වනිතාවන් කරණකොට
  චතුත්ථි	වනිතාය	වනිතාවට	වනිතානං	වනිතාවන්ට
  පඤ්චමී	වනිතාය	වනිතාව කෙරෙන්	වනිතාභි, වනිතාහි	වනිතාවන් කෙරෙන්
  ඡට්ඨි	වනිතාය	වනිතාවගේ	වනිතානං	වනිතාවන්ගේ
  සත්තමී	වනිතායං, වනිතාය	වනිතාව කෙරෙහි	වනිතාසු	වනිතාවන් කෙරෙහි

• පහත වගුවේ නපුංසකලිංග, අකාරාන්ත, ඵල ශබ්දය (නාමය) සඳහා වරනැගීම්ද ඒවායේ සිංහල අර්ථයද දක්වා ඇත.
  
  

  විභක්තිය	ඒකවචන		බහුවචන
  	වර නැගීම	සිංහල අර්ථය	වර නැගීම	සිංහල අර්ථය
  පඨමා	ඵලං	ගෙඩිය	ඵලෙ, ඵලානි	ගෙඩි
  ආලපන	හෙ ඵලෙ	එම්බා ගෙඩිය	හෙ ඵලෙ, ඵලානි	එම්බා ගෙඩි
  දුතියා	ඵලං	ගෙඩිය	ඵලෙ, ඵලානි	ගෙඩි
  තතියා	ඵලෙන	ගෙඩිය විසින්	ඵලෙභි, ඵලෙහි	ගෙඩි විසින්
  කරණ	ඵලෙන	ගෙඩිය කරණකොට	ඵලෙභි, ඵලෙහි	කෙඩි කරණකොට
  චතුත්ථි	ඵලාය, ඵලස්ස	ගෙඩියට	ඵලානං	ගෙඩි වලට
  පඤ්චමී	ඵලෙන	ගෙඩියෙන්	වනිතාභි, වනිතාහි	ගෙඩිවලින්
  ඡට්ඨි	ඵලස්ස	ගෙඩියේ	ඵලෙභි, ඵලෙහි	ගෙඩිවල
  සත්තමී	ඵලෙ, ඵලම්හි, ඵලස්මිං	ගෙඩිය කෙරෙහි	ඵලෙසු	ගෙඩි කෙරෙහි

  අභ්‍යාස:-
  පෙළ පොතේ අභ්‍යාසය - 02 කොටස් 5 ම කරවන්න.