ශිෂ්යයෙකුට, ගුරුවරයෙකුට, නායකයෙකුට මෙන්ම අනෙකුත් සියලූ දෙනාටම වැදගත් වන ආදර්ශ බුද්ධ චරිතයෙන් උගත හැකිය.
එබඳු ආදර්ශ කිහිපයක් පහත දැක්වේ.
1. උගත යුතු දේ දක්ෂව කඩිසරව ඉගැනීමත්, සුදුසු කල්හි තම දක්ෂතා ඉදිරිපත් කිරීමත් කල යුතුය.
2. නොදන්නා දේ පිළිබඳව තරාතිරම නොබලා ඕනෑම අයෙකුගෙන් විමසා දැනගැනීමට තරම් අනතිමානී විය යුතුය.
සටහන:-
අනතිමානී, නිහතමානී යන වචන ද්විත්වයේ අර්ථයන් පහදා දෙන්න.
අනතිමානී - මානය අඩු නමුත් සම්පූරණයෙන් නිරුද්ධ නොකරන ලද පෘතග්ජනයන් වෙනුවෙන් යෙදේ.
නිහතමානී - බුදු, පසේබුදු, මහරහත් වැනි මානය සම්පූර්ණයෙන් නිරුද්ධ කරන ලද්දවුන් වෙනුවෙන් පමණක්ම යෙදේ.
3. ඉගෙනගන්නා දේ යලිත් තමා විසින් බුද්ධියෙන් විමසා බැලිය යුතුය.
4. අතරමගදී ලැඛෙන ලාභ, ප්රයෝජන නිසා තම ප්රධාන අරමුණ අමතක නොකල යුතුය.
5. දක්ෂව කඩිසරව ඉගෙනගන්නා දරුවාට ගුරු, දෙමාපිය සැලකිල්ල නොඅඩුව ලැබේ.
6. දුෂ්කරතා මධ්යයේ වූවද තම අධ්යාපන කටයුතු නොසැලී අධිෂ්ඨානයෙන් කරගෙන යා යුතුය.
7. තමා අනුගමයන කරන ක්රියාමාර්ග වැරදී යැයි හැෙඟ්නම් එ්වා වෙනස් කිරීමට තරම් නම්යශීලී විය යුතුය.
8. තමා අනුගමනය කරන යහපත් ප්රතිපත්ති කුමන හේතුවක් මත හෝ වෙනස් නොකළ යුතුය.
9. කාලය අපතේ නොයවා මනාව කලමනාකරණය කර ගත යුතුය.
10. යමක් අනෙකෙකුට අවබෝධ කරවීමට ප්රථම එය තමා මැනෙවින් අවබෝධ කරගෙන සිටිය යුතුය.
සටහන:-
බුද්ධ චරිතයේදී මෙම ආදර්ශ පෙන්නුම් කළ අවස්ථා මතකයේ තබා ගත යුතු බව දරුවාට කියා දෙන්න.
අභ්යාසය:-
ආදර්ශ ප්රශ්න
1. බුද්ධ චරිතයෙන් ගත හැකි ආදර්ශ ඇසුරින් ශිෂ්ය ජීවිතය වඩාත් සාර්ථක කර ගත හැකි ආකාරය විමසන්න. (ල. 10)