නිශ්පාදිත වල ස්වභාවය අනුව ව්‍යාපාර වර්ග
නිශ්පාදනය කරනු ලබන නිශ්පාදිත වල ස්වභාවය අනුව ව්‍යාපාර පහත සඳහන් ලෙස වර්ගකර දැක්විය හැකිය.
- භාණ්ඩ නිශ්පාදන ව්‍යාපාර
- සේවා නිශ්පාදන ව්‍යාපාර
භාණ්ඩ නිශ්පාදන ව්‍යාපාර
භාණ්ඩ
- මිනිස් අවශ්‍යතා හා වුවමනා තෘප්තිමත් කිරීම සදහා ස්පර්ශ කල හැකි භෞතික පැවැත්මක් ඇති දෑ භාණ්ඩ ලෙස හැදින් වේ. ඒවා නිශ්පාදනය කරන ආයතන භාණ්ඩ නිශ්පාදන ව්‍යාපාර වේ.
උදාහරණ: පොත්, නිවාස, කේක්, ජංගම දුරකතන, මෝටර් රථ.
ව්‍යාපාර විසින් මිනිසාගේ රුචිකත්වය, සමාජ මට්ටම, ආදායම් තත්වය ආදී කරුණු සලකා බලා විවිධාකාරයේ භාණ්ඩ වෙලෙදපොලට ඉදිරිපත් කරයි.
උදාහරණ ලෙස පාසැලකට අවශ්‍ය භාණ්ඩ පහත පරිදි හදුනාග
♦ ගොඩනැගිලි, මේස, පුටු, හුනු පුවරු, පොත් පත්, පරිගණක, යතුරු ලියන, ක්‍රීඩා උපකරණ, සංගීත උපකරණ,සිතියම්.
සේවා සපයන ව්‍යාපාර
සේවා
- ව්‍යාපාරයක් විසින් මිනිස් අවශ්‍යතා හා වුවමනා සපුරාලීම සදහා ලබදෙනු ලබන ක්‍රියාවක් හෝ ක්‍රියාවලියක් සේවා ලෙස හැදින්වේ. මෙම කාර්යන් ඉටු කරන ආයතන සේවා සපයන ව්‍යාපාර වේ.
උදාහරණ: බැංකු ආයතන, රක්ෂණ ආයතන, ප්‍රවාහන ආයතන, රූපලාවන්‍ය ආයතන,අධ්‍යාපන ආයතන, තොග හා සිල්ලර ආයතන.
උදාහරණ ලෙස පාසැලකට අවශ්‍ය සේවා පහත පරිදි හදුනාගත හැකිය
♦ විදුලිය, ගුරු සේවා, උපදේශන සේවා, තැපැල් පහසුකම්, සනීපාරක්ෂක සේවා, දුරකතන සේව, ආරක්ශක සේවා.
භාණ්ඩ හා සේවාවල ලක්ෂණ සැසදීම
|
භාණ්ඩ |
සේවා |
|
ස්පෘශ්‍යභාවය |
අස්පෘශ්‍යභාවය |
|
ගබඩාකලහැකි බව |
ගබඩාකල නොහැකිබව |
|
සමානභාවයක් පැවතීම |
විවිධත්වයක් පැවතීම |
|
පුද්ගලයගෙන් වෙන්කල හැකි බව |
වෙන්කල නොහැකිබව |
නිශ්පාදන සාධක
- ව්‍යාපාර විසින් භාණ්ඩ හා සේවා නිපදවීමට යොදාගනු ලබන සම්පත් නිශ්පාදන සාදක ලෙස හැදින් වේ.
- මෙම නිශ්පාදන සාධක සීමිත බැවින් ඒවා වඩා කාර්යක්ෂම ලෙස ප්‍රයෝජනයට ගත යුතුව ඇත. නිශ්පාදන සාධක ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් 04කි.
- භූමිය
- ශ්‍රමය
- ප්‍රාග්ධනය
- ව්‍යවසායකත්වය
1. භූමිය
- ස්වභාවධර්මයෙන් ලැබී ඇති සියලුම සම්පත් භූමිය යන්නට අයත් වේ. ඒ අනුව භූමිය යන්නට,
♠ භූගෝලීය මතුපිට ප්‍රදේශ- ගංගා, ඇලදොල, වැව්, සාගර, වනාන්තර
♠ අභ්‍යන්තර ප්‍රදේශ- ඛණිජ ද්‍රව්‍යය, රසායනික ද්‍රව්‍යය
2. ශ්‍රමය
- ව්‍යාපාර සදහා යොදවන කායික හා මානසික දායකත්වය ශ්‍රමය ලෙස හැදින් වේ. ශ්‍රමය සදහා මිනිසාට ලැබෙන ප්‍රතිදානය වැටුප වේ. ශ්‍රමය කොටස් 02කි.
♠ කායික ශ්‍රමය: පතල් සේවකයින්, ඇගලුම් සේවකයින්, ගොවියන්
♠ මානසික ශ්‍රමය: ගණකාධිකාරීවරුන්, නීතීඥයින්, කළමණාකරුවන්
මෙයට අමතරව ශ්‍රමය පහත පරිදිද වර්ග කල හැකිය.
- පුහුණු හා අර්ධ පුහුණු ශ්‍රමය
- පුහුණු ශ්‍රමය
- වෘත්තීමය හා කළමණාකාරීත්ව ශ්‍රමය
3. ප්‍රාග්ධනය
- නිශ්පාදනයේදී අධාර කරගන්නා මිනිසා විසින් සකස්කරන ලද දේ ප්‍රාග්ධනය ලෙස හැදින්විය හැකිය.
- එසේත් නැතහොත් ව්‍යාපාර විසින් යොදාගනු ලබන මුදල් හා අනෙකුත් සම්පත් ප්‍රාග්ධනය වේ. සාමන්‍යයෙන් ප්‍රාග්ධනය ප්‍රධාන කොටස් දෙකකි
♦ ස්ථාවර ප්‍රාග්ධනය - ගොඩනැගිලි, යන්ත්‍ර උපකරණ වැනි දිගු ජීවකාලයක් ඇති දේ.
♦ කාරක ප්‍රාග්ධනය - මුදල් තොග, අමුද්‍රව්‍ය තොග, බඩු තොග වැනි කෙටි ජීවකාලයක් ඇති දේ.
4. ව්‍යවසාය
- නිශ්පාදනය සදහා අවශ්‍ය භූමිය, ශ්‍රමය හා ප්‍රාග්ධනය වැනි නිශ්පාදන සාධක සංවිධානය කරමින් යම් නිශ්පාදන ක්‍රියාවලියක් ආරම්භ කර පවත්වාගෙන යාමේ කාර්යය ව්‍යවසාය වේ.
- ව්‍යවසාය කටයුතු කරන්නා ව්‍යවසායකයා වේ. ව්‍යවසායකත්වය වෙනුවෙන් ලැබෙන ප්‍රතිදානය ලාබය වේ.
ව්‍යවසායකයකු විසින් ඉටුකරන කාර්යයන්
- අවදානම් දැරීම
- නව්‍යතා සම්පාදනය
- තීරණ ගැනීම
ව්‍යාපාර කෙරෙහි ඇල්ම ඇති පාර්ශවයන් පිළිබද මීලග ලිපියෙන් බලාපොරොත්තු වන්න...
