තරගකාරී වෙලදපොලේ සමතුලිතය තිරණය වීම සහ වෙළදපොල සමතුලිතය වෙනස්වීම (ප්‍රශ්න පත්තරය)
කාලය පැය ½ යි.
මුළු ලකුණු 40 යි.
තරගකාරී වෙලදපොලේ සමතුලිතය තිරණය වීම සහ වෙළදපොල සමතුලිතය වෙනස්වීම
ප්‍රශ්න සියල්ලටම පිළිතුරු සපයන්න.
අරමුණ - භාණ්ඩ වෙලදපොලේ ඉල්ලුම් සහ සැපයුම් බලවේගයන් මත භාණ්ඩ මිල තීරණය වන ආකාරයත් තීරණය වන මිල සහ ප්‍රමාණය වෙනස් වීම කෙරෙහි බලපාන සාධක පිලිබදව න්‍යායාත්මක සහ ප්‍රයෝගික දැනුමක් ලබා දීම.
1.වෙළදපොල සමතුලිතය යනු කුමක්ද? (ලකුණු 05)
2.තරගකාරී වෙලදපොලේ සමතුලිතය වෙනස් වීමට බලපාන ප්‍රධාන අවස්ථා මොනවාද? (ලකුණු 03)
3.පොදු භාණ්ඩ හා මිල පාලනය යන සංකල්ප හදුන්වන්න. (ලකුණු 04)
4.රජය විසින් තම අධිකාරිමය බලය යටතේ ඍජු බද්දක් අය කල විට වෙළදපලේ භාණ්ඩ ඉල්ලුම,ඉල්ලුම් වක්‍රය,ඉල්ලුම් මිල යනාදියට කුමක් සිදු වේද? (ලකුණු 06)
5.රජය විසින් තම අධිකාරිමය බලය යටතේ නිෂ්පාදකයන්ගෙන් ඒකක වක්‍ර බද්දක් අය කල විට වෙළදපලේ භාණ්ඩ සැපයුම,සැපයුම් වක්‍රය,සැපයුම් මිල යනාදියට කුමක් සිදු වේද? (ලකුණු 06)
6.මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය හා රජයේ වක්‍ර බදු ආදායම අතර සම්බන්ධය කුමක්ද? (ලකුණු 08)
7.රජයේ නිෂ්පාදන සහනාධාර වියදම හා මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය අතර සම්බන්ධය කුමක්ද? (ලකුණු 08)
පිළිතුරු
1.තරගකාරී වෙළදපොලක කිසියම් භාණ්ඩයක් මිලදී ගැනීමේදී තනි තනි ගැනුම්කරුවන් අතර ඇතිවන තරගයත් භාණ්ඩ අලෙවි කිරීමේදී තනි තනි විකුණුම්කරුවන් අතර ඇතිවන තරගයත් ගැනුම්කරුවන් හා විකුණුම්කරුවන් අතර ඇතිවන තරගයේ ප්‍රතිඵලයත් වශයෙන් එනම් ඉල්ලුම් සැපයුම් බලවේගයන් මත භාණ්ඩය සදහා තිබිය හැකි විවිධ මිල ගණන් යටතේ එක් මිලක් තීරණය වේ.එම මිල සමතුලිත මිල වශයෙන් හදුන්වන අතර සමතුලිත මිලේදී තීරණය වන ප්‍රමාණය සමතුලිත ප්‍රමාණය වශයෙන් හදුන්වයි.සමතුලිතයේදී Qd = Qs වේ.එමෙන්ම සමතුලිතයේදී අධි ඉල්ලුමක් හෝ අධි සැපයුමක් හට නොගනී.එම නිසා අධි ඉල්ලුම් මිලක් හෝ අධි සැපයුම් මිලක්ද හට නොගනී.
2
1.සැපයුම ස්ථාවරව තිබියදී ඉල්ලුම වෙනස් වීම.එනම් සැපයුම් වක්‍රය ස්ථාවරව තිබියදී ඉල්ලුම් වක්‍රය විතැන් වීම.
2.ඉල්ලුම ස්ථාවරව තිබියදී සැපයුම වෙනස් වීම.එනම් ඉල්ලුම් වක්‍රය ස්ථාවරව තිබියදී සැපයුම් වක්‍රය විතැන් වීම.
3.ඉල්ලුම හා සැපයුම දෙකම එකවර වෙනස් වීම.එනම් ඉල්ලුම් වක්‍රය හා සැපයුම් වක්‍රය යන දෙකම එකවර විතැන් වීම.
3.පොදු භාණ්ඩ යනු පරිභෝජනයේ තරගකාරිත්වයක් නොමැති හා මිලක් නියම කිරීමෙන් පරිභෝජනයෙන් වළක්වාලිය නොහැකි භාණ්ඩයි.නිසදුන් ලෙස ආරක්ෂාව,සාමය,විදි අලංකරණය යනාදියයි.මේවා පුද්ගලික අංශයෙන් නොසපයන නිසා රජය මැදිහත් වී සපයයි.
මිල පාලනය යනු නිදහස් වෙළදපලේ ඉල්ලුම් සැපයුම් බලවේගයන් අනුව මිලක් තීරණය වන්නට නොදී වෙළද සංවිධානයක් හෝ රජය මැදිහත් වී මිලක් නියම කිරීමයි.
4.රජය වෙළදපොලට මැදිහත් වී කිසියම් ප්‍රමාණයක ඍජු බද්දක් අයකළ විට පුද්ගලයන්ගේ වියදම් කල හැකි ආදායම අඩු වීමක් සිදු වේ.වියදම් කල හැකි ආදායම අඩු වූ විට වෙලදපොලේ භාණ්ඩ ඉල්ලුම් අඩු වේ.ඉල්ලුම අඩු වී ඍජු බද්දේ ප්‍රමාණයෙන්ම ඉල්ලුම් වක්‍රය පහලට විතැන් වේ.එනම් ඉල්ලුම අඩු වී ඍජු බද්දේ ප්‍රමානයෙන් ඉල්ලුම් මිල අඩු වේ.
5.රජය වෙළදපොලට මැදිහත් වී නිෂ්පාදකයන්ගෙන් ඒකක වක්‍ර බද්දක් අයකළ විට සැපයුම අඩු වීමක් සිදු වේ.එසේ සැපයුම අඩු වී වක්‍ර බද්දේ ප්‍රමාණයෙන්ම සැපයුම් වක්‍රය වමට විතැන් වේ.එනම් සැපයුම අඩු වී වක්‍ර බද්දේ ප්‍රමානයෙන් සැපයුම් මිල වැඩි වේ.
6.නම්‍ය ඉල්ලුමක් පවතින භාණ්ඩ වලින් වක්‍ර බද්දක් අය කල විට සැපයුම අඩු සමතුලිත මිල වැඩි වන ප්‍රතිශතයට වඩා වැඩි ප්‍රතිශතයකින් ඉල්ලුම් ප්‍රමාණය එනම් අලෙවි ප්‍රමාණය අඩු වීම තුලින් අලෙවියේ වටිනාකම අඩු වී රජයේ වක්‍ර බදු ආදායම අඩු වීමක් සිදු වේ.එමෙන්ම අනම්‍ය ඉල්ලුමක් පවතින භාණ්ඩ වලින් වක්‍ර බද්දක් අය කල විට සැපයුම අඩු සමතුලිත මිල වැඩි වන ප්‍රතිශතයට වඩා අඩු ප්‍රතිශතයකින් ඉල්ලුම් ප්‍රමාණය එනම් අලෙවි ප්‍රමාණය අඩු වීම තුලින් අලෙවියේ වටිනාකම වැඩි වී රජයේ වක්‍ර බදු ආදායම වැඩි වීමක් සිදු වේ.එම නිසා රජයේ වක්‍ර බදු ආදායම වැඩි කර ගැනීමට අවශ්‍ය නම් නම්‍ය ඉල්ලුමක් ඇති භාණ්ඩයකට වැඩ අනම්‍ය ඉල්ලුමක් ඇති භාණ්ඩයකට බදු අය කල යුතුය.
7.නම්‍ය ඉල්ලුමක් පවතින භාණ්ඩ වලට නිෂ්පාදන සහනාධාරයක් සැපයීම නිසා සැපයුම වැඩි වී සමතුලිත මිල අඩු වන ප්‍රතිශතයට වඩා වැඩි ප්‍රතිශතයකින් ඉල්ලුම් ප්‍රමාණය එනම් අලෙවි ප්‍රමාණය වැඩි වීම තුලින් රජයේ නිෂ්පාදන සහනාධාර වියදම වැඩි වීමක් සිදු වේ. අනම්‍ය ඉල්ලුමක් පවතින භාණ්ඩ වලට නිෂ්පාදන සහනාධාරයක් සැපයීම නිසා සැපයුම වැඩි වී සමතුලිත මිල අඩු වන ප්‍රතිශතයට වඩා අඩු ප්‍රතිශතයකින් ඉල්ලුම් ප්‍රමාණය එනම් අලෙවි ප්‍රමාණය වැඩි වීම තුලින් රජයේ නිෂ්පාදන සහනාධාර වියදම වැඩි වනුයේ අඩු වීමක් සිදු වේ.නම්‍ය ඉල්ලුමක් පවතින භාණ්ඩ වලට වැඩ අනම්‍ය ඉල්ලුමක් පවතින භාණ්ඩ සදහා නිෂ්පධන සහනාධාර සැපයු විට රජයේ නිෂ්පධන සහනාධාර වියදම වැඩි වීම අඩු කර ගත හැකිය.
උසස් පෙළ
ආර්ථික විද්‍යාව
(සිද්ධාන්ත/පුනරීක්ෂණ)
තනි හෝ කණ්ඩායම් පන්ති
071-7556342 (කොළඹ/ගම්පහ අවට පමණි)
(විශ්වවිද්‍යාල සිසුවෙකු විසින් මෙහෙයවයි)
