ශ්‍රී ලංකාවේ ඛනිජ සම්පත්
ශ්‍රී ලංකාව තුල අතීතයේ සිට බොහෝ කනිජ සම්පත් පතල් කැණීම තුලින් බාවිතයට ගෙන ඇත. ඒ අතර මැණික්, මිනිරන්, කනිජ වැලි, ඇපටයිට්, යපස් ආදී බොහෝ කනිජ සම්පත් ප්‍රමාණයක් ප්‍රයෝජනයට ගෙන ඇත.
මැණික්
මැණික් සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකාව දිගු ඉතිහාසයක් හා ලෝකය තුල කීර්තියක් ලබා ගෙන ඇත.ඒ මන්ද යත් ශ්‍රී ලංකාවේ තුල ඇති මැණික් වල දුර්ලභ බාවය හා ඉතා වටිනා බාවය නිසා ය. පළමු හා දෙවන සියවස් වල ග්‍රීක ලේඛන වල ද ලංකාව ලෝකයේ විශිෂ්ඨ මැණික් හමුවන රටක් බව සටහන් වී ඇත. ලංකාවේ උස් බිම් ශේණියට අයත් පාෂාණ කලාපයේ මැණික් ලැබෙන ප්‍රදේශ වල මැණික් බහුල ව පිහිටා ඇත. ගංගා පත්ල, අභ්‍යයන්තර තැනිතලා බිම් වල බොරළු අතර ද මැණික් බහුල ව දක්නට ලැබේ. 
මැණික් සහිත බොරළු යනු පසුගිය භූවිද්‍යාත්මක යුගයන්හි දී ජීර්ණය කාදනය හා පරිවහන ක්‍රියාවලියට ඔරොත්තු දුන් ශේෂ ඛනිජයන් ය. ඉහළ දැඩි භාවයක් ඇති මැණික් විපර්යාසයන්ට භාජනය වූ පාෂාණයන් ය. මේ ආකාරයේ ගත් කල ශ්‍රී ලංකාව තුල ඇති මැණික් වර්ග ලෙස නිල් මැණික්, රතු මැණික්, වෛරඩි, පසින්ගම්,ආර්තෝර් ආදී මැණික් වර්ග ශ්‍රී ලංකාවේ බහුල ව දක්නට ලැබෙන අතර රත්නපුරය, ඔක්කම්පිටිය, හා මධ්‍යයමකදු කරයේ හා නිරිත දිග ප්‍රදේශ ආශිත ව මැණික් කෙත් පිහිටා ඇත. රත්නපුර නගරය අවට ප්‍රදේශ නිධි වලින් 80% පමණ පිහිටා ඇත. ශ්‍රී ලංකාවේ පතල් කැනීමේ සුලබ ක්‍රමය වන්නේ ආන්සික දෙනා සහිත පතල් කපපීම ය.තව ද ගග ඇදීමේ ක්‍රමය ද භාවිතා වේ.
මිනිරන්
ශ්‍රී ලංකාව උසස් මිනිරන් පතල් පිහිටා ඇති රටක් ලෙස වසර 180 ක පමණ ඉතිහාසයක් හිමිකරගෙන ඇත. ශ්‍රී ලංකාවේ මිනිරන්වල පවිත්‍ර තාවය හෙවත් කාබන් ප්‍රතිශතය 99 % ක් වන නිසා ඉහළ වටිනා කමක් ඇත. ලෝක යුද්ධ සමයේ ශ්‍රී ලංකා මිනිරන් වෙළෙද පොලේ ඒකාදි කාරයක් පවත්වාගෙන ගොස් ඇත.
කාර්මික අමුද්‍රව්‍යක් ලෙස ද තාපය හා විදුලිය සදහා සන්නයන තාවයකින් යුක්ත ද්‍රව්‍යක් ලෙස බාවිතා වේ . ශ්‍රී ලංකාවේ බහුල ලෙස ප්‍රයෝජනයට ගන්නේ පාෂානයන්ගේ ස්වබාවික පැලීම් ඔස්සේ මහ ධමනි වශයෙන් පිහිටි මිනිරන් ය. මයිකා මිනිරන් උසස් පාරවිද්‍යුත් ශක්තියකින් ද විදුලි පරිවාරක හැකියාවක් ද ඉහළ තාපයක් දරා සිටීමේ හැකියාවකින් යුක්ත නිසා මිනිරන් වැඩි වශයෙන් ඉලෙක්ට්‍රොනික කර්මාන්තයට යොදා ගනී. ශ්‍රී ලංකාවේ මධ්‍යයම බස්නාහිර දකුණ, සබරගමුව, වයබ, නිරිත දිග ප්‍රදේශයන්හි වැඩි වශයෙන් මිනිරන් ව්‍යාප්ත ව ඇත. ලෝක යුද්ධය සමයේ පතල් 6000 පමණ ක්‍රියාත්මක වී ඇති අතර දැනට ක්‍රියාත්මක වන්නේ ඉන් පතල් කිහිපයකි.
ඛණිජ වැලි
ශ්‍රී ලංකාවේ දක්නට ලැබෙන ඛණිජ වැලි වල ප්‍රදාන වශයෙන් පහත සදහන් ද්‍රවය අඩංගු වී ඇත.
| හිල්මනයිට් | 70-72 % |
| රැපටයිට් | 8 % |
| සර්වකෝන් | 8-10 % |
| සිලිමනයිට් | 1% |
| මොනොසයිට් | 1.3% |
ඉතා ඉහළ වටිනා කමක් ඇති ඛණිජ වැලි ලංකාවේ පුල්මුඩේ, කෛයිකාවල,පුල්කොටුව හා කුදිරමලෙයි යන ප්‍රදේශ වල දක්නට ඇත. විශාලම නිධිය පුල්මුඩේ පිහිටා ඇති අතර එය ටොන් මිලියන 4 පමණ වෙතැයි දැනට ගනන් බලා ඇත. මෙය ලෝකයේ තිබෙන උසස් ම නිධිය ලෙස සැලකේ.පුල්මුඩේ නිදිය 10 km පමණ දිගින් හා 100 m පමණ පළලින් යුක්ත ය. ඛණිජ වැලි ශ්‍රී ලංකාවටඉහළ ආර්ථික වටිනාකමක් ලබාදීමට සමත් වී ඇත.
