ශ්‍රී ලංකාවේ තේ වගාවේ ඓතිහාසික පසුබිම
1852 වර්ෂයේ දී එංගලන්තයේ සිට ජේම්ස් ටේලර් නමැති 17 හැවිරිදි තරුණයෙක් ලංකාවට පැමිණියේ ය . ඔහු ලංකාවට ආවේ ඒ දිනවල ලංකාවේ ව්‍යාප්ත වී තිබුණු කෝපි වගාව වැඩි දියුණු කිරීමේ අදහසිනි . නමුත් ඒ වන විට ලංකාවේ කෝපි වගාව පුරා වසංගත රෝගයක් පැතිරිණි . මේ නිසා ලංකාවේ කෝපි වගාව විනාශ විය .
ලංකාවේ කෝපි වගාව නැවත ව්‍යාප්ත කරන්න හැකියාවක් නොමැති බව වැටහුණු පසු ජේම්ස් ටේලර් තේ වගාව පිළිබඳව තම අවධානය යොමු විය . ඉන්දියාවේ සිට ලංකාවේ සංචාරයකට පැමිණි නෝබල් නැමති ඉංගී‍්‍රසි ජාතිකයෙක් ටේලර්ට තේ පිළිබඳ මූලික දැනුමක් ලබා දී ය . ඉන් පසු තේ පිළිබඳ නොයෙකුත් අත්හදා බැලීම් සහ පර්යේෂණ කරන්නට ජේම්ස් ටේලර් පෙළඹූූණි . ඔහු හේවාහැට ලූල් කඳුර වතුයායෙ අංක 7 දරණ කොටසේ සාර්ථක තේ වගා ව්‍යාපෘතියක් ඇරබීය . ඒ 1847 වර්ෂයේ දීයි . බදුල්ල, නුවර, මහ නුවර, උඩු නුවර දී ප්‍රදේශ‍ෙය් වල තේ වගාව වැඩි වශයෙන් වගා කරනු ලබයි .
අප රටේ ආරම්භක සහ ක්‍රමවත් තේ වගාව ඒ විදියට ආරම්භ විය . මේ නිසා ලංකාවේ තේ වගාවේ පුරෝගාමියා තේ වගාවේ පියා ලෙස ජේම්ස් ටේලර් විරුදාවලි ලබයි . ජේම්ස් ටේලර්ගේ තේ වගාවට අවුරුදු 30 කට පෙර ලංකාවේ තේ වගා කරන්න උනන්දු වූ අයෙක් ලෙසින් ඔහු 1837 සිට 1841 දක්වා ලංකාවේ ආණ්ඩුකාරයා වූ ‘ ස්ටුවට් මැකන්සි ’ යි ඔහුගේ පාලන සමයේ දී ඉන්දියාවේ ඇසෑම් නම් ප‍්‍රාන්තයෙන් ලංකාවට ගෙන ආ තේ ඇට ස්වල්පයක් පේරාදෙණිය උද්භිද උද්‍යානයේ පැළ තවානේ රෝපණය කළා . ඒත් ලංකාවේ ඒ තේ වගාව ව්‍යාප්ත කරන්නට ඔහුට හැකියාවක් නොලැබුණි .
කෝපි වගාව සාර්ථක නොවූ නිසා ඉංගී‍්‍රසි ජාතික වැවිලි කරුවන් වෙනත් ආදේශක වගා පිළිබඳව අවධානය යොමු විය . ඒ සින්කෝනා සහ තේ යි . සින්කෝනා වගාවද අසාර්ථක වූ නිසා ඉන් පසු බ්‍රතාන්‍ය වැවිලි කරුවන්ගේ අවධානයට ලක් වුණේ තේ වගාව පිළිබඳවයි . ජේම්ස් ටේලර්ගේ ලූල් කඳුර වතුයායේ තේ වගා ව්‍යාපෘතියේ ඇති සාර්ථකත්වය ඔවුන්ට පෙනුණා . ඒ ආදර්ශය තුළින් ලංකාවේ තේ වගා ක‍්‍රමය සාර්ථකව ආරම්භ කිරීමට බි‍්‍රතාන්‍ය වැවිලි කරුවන්ට හැකි වුණා . 
මේ විදියට තේ වගාව ලංකාව පුරා ව්‍යාප්ත වීම නිසා 1873 වසර වන විට තේ රාත්තල් 23 ක් අපනයනය කරමින් ලංකාව ජාත්‍යාන්තර අපනයන ක්ෂේත‍්‍රයට එක් වුණා. 1891 වර්ෂයේ දි ලංකාවේ ඉංගී‍්‍රසි ජාතික වැවිලිකරුවන් ජේම්ස් ටේලර්ට රිදී බන්දේසියක් ප‍්‍රදානය කෙරුවා. 1892 වසරේදී පාචන උණ රෝගයෙන් ජේම්ස් ටේලර් මිය ගියා. ඔහුගේ මෘතදේහය මහනුවර මහයියාව සුසාන භූමියේ මිහිදන් කර තිබෙනවා. ඔහු වෙනුවෙන ඉදි වූ කිරිගරුඬ සොහොන අදත් එහි දැක ගත හැකියි. මේ ආකාරයේ දීර්ග ඉතිහාසයක් තේ වගාවට ඇති බව
මෙයින් ගම්‍ය මාන වේ .
