ක්ෂුද්‍ර ජීව විද්‍යාව 01
ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ගේ ස්වභාවය :
- ක්ෂුද්‍ර ජීවියකු යනු, ඒකෙකු ලෙස (තනි ජීවියෙක් ලෙස) පියවි ඇසින් (දෘශ්‍යාධාර නැතිව) නිරීක්ෂණය කළ නොහැකි ජීවීන් ය.
- එවැනි ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් පිළිබඳ අධ්‍යනය කිරීම ක්ෂුද්‍ර ජීව විද්‍යාව යටතේ සිදු කරයි.
මේ යටතේ ජීවී හා ජීවී නොවන කාණ්ඩ පිළිබඳ අධ්‍යනය කරනු ලැබේ.
ජීවී කාණ්ඩ :
- බැක්ටීරියා
- ආකියා
- සයනොබැක්ටීරියා
- දිලීර
- ප්‍රෝටිස්ටා
- මොලිකියුටයන් (ෆයිටොප්ලාස්මාවන් හා මයිකොප්ලාස්මාවන්)
ජීවී නොවන කාණ්ඩ :
- වයිරස
- වයිරොයිඩ
- ප්‍රියෝන
ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ගේ අන්වීක්ෂීය ස්වභාවය :
- සාමාන්‍යයෙන් ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් විශාලත්වයෙන් මිලිමීටර 0.1 ට වඩා කුඩාය.
- එම නිසා පියවි ඇසින් නිරීක්ෂණය කළ නොහැක.
- ඒ සඳහා අන්වීක්ෂ භාවිතා කළ යුතු වේ.
- ක්ෂුද්‍ර ජීවීන්ගේ හා ඔවුන් ගේ ව්‍යුහමය සංඝටක වල මිනුම් ලබා ගන්නේ මයික්‍රොමීටර හෝ නැනෝමීටර පරිමාණ වලිනි.
ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ගේ සාර්වත්‍රික ස්වභාවය :
- ජලය, වාතය, පස, ජීවීන් ගේ බාහිර හා අභ්‍යන්තර පෘෂ්ඨ වල හමු වේ.
- ජලය - සාගර හා මිරිදිය ජලාශ වල ආහාර දාම පදනම් වී ඇත්තේ සාගර හා මිරිදිය ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් මතය.
- ප්‍රභාසංස්ලේෂීන් ජලජ පරිසර වල ප්‍රාථමික නිෂ්පාදකයන් ලෙස කටයුතු කරති.
- පස - පස, වාතය, ජලය හා ජීවීන් අතර රසායනික මූලද්‍රව්‍ය චක්‍රීකරණයට දායක වෙති.
- වාතය - ජෛව එයරොසොල (ජෛව වාතිලන) ලෙස වායු ගෝලයේ අවලම්බිත ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් වායු ධාරා ඔස්සේ දිගු දුරක් ගමන් කර අවක්ෂේප වේ.
- ව්‍යාධිජනක ජෛව එයරොසොල රෝග ව්‍යාප්තිය සඳහා අවස්ථාව ඇති කරයි.
ශාක, සතුන් හා මිනිසුන් ආශ්‍රිත ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ගෙන් සුළු ප්‍රමාණයක් පමණක් ව්‍යාධිජනකය. බහුතරය වාසිදායකය නැතහොත් උදාසීනය. උදාසීන ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් වාසිදායක නොවන අතරම හානිකරද නොවේ.
- සියලුම වයිරස් ඔවුන් සම්බන්ධ වී පවතින ජීවීන්ට හානිකරය.
- සමහර ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ආන්තකාමීන් ලෙස හඳුන්වයි.
- ඔවුහු අනෙකුත් ජීවීන්ට මාරාන්තික හෝ ජීවත් වීමට නුසුදුසු (ආන්තික) පරිසර තත්ව වල වාසය කරති.
එම සමහර ආන්තික පරිසර තත්වය වනුයේ,
- පෘථිවි කබොල.
- ඉහළ පීඩන සහිත ගැඹුරු මුහුද.
- උච්ච ආම්ලික හා උච්ච භාෂ්මික තත්ත්ව.
- ජල තාප මංකඩ විවර.
- මිදුණු මුහුදු ජලය.
- නිර්වායු තත්ත්ව.
- සමහර ආන්තික පරිසර වල ආන්තික තත්ත්ව කිහිපයක් ඇත.
- එවැනි පරිසර වල ජීවත් වන ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ආන්තික තත්ත්ව කිහිපයකම ජීවත් වීම සඳහා අනුවර්තනය වී ඇත.
- උදා: බොහෝ උණුදිය උල්පත් ස්වභාවයෙන්ම ආම්ලික හෝ භාස්මිකය.
ආන්තකාමීන්, ඔවුන් ජීවත් වන පරිසරයට අනුරූපව වර්ගීකරණය :
| ක්ෂුද්‍ර ජීවී ආකාරය | පැවතිය හැකි ආන්තික තත්ව |
|
තාපකාමී |
ඉහළ උෂ්ණත්ව |
|
ශීතකාමී |
පහළ උෂ්ණත්ව |
|
අම්ලකාමී |
පහළ pH /ඉහළ ආම්ලික තත්ව |
|
භස්මකාමී |
ඉහල pH /ඉහළ භාෂ්මික තත්ව |
|
ලවණකාමී |
Nacl අවශ්‍ය වේ |
|
පීඩකාමී |
අධික පීඩනය |
*ඉහළ හා පහළ උෂ්ණත්ව යනු අනෙකුත් ජීවීන් සඳහා වූ ප්‍රශස්ත උෂ්ණත්ව වලට වඩා ඉතා ඉහළ හා පහළ උෂ්ණත්වයන් ය.
ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ගේ අධික වර්ධන වේගය:
- ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ගේ වර්ධන වේගය හා ප්‍රජනක වේගය ඉහළය.
- ඔවුහු ප්‍රමාණයෙන් ඉතා කුඩාය.
- එම නිස පෘෂ්ඨික වර්ගඵලය /පරිමා අනුපාතය ඉතා ඉහළය.
- එනම් බාහිර පරිසරය සමඟ ද්‍රව්‍ය හුවමාරුවට විශාල වර්ගඵලයක් ඇත.
- එම නිසා සෛලය තුළට ද්‍රව්‍ය ගලා යාමත්, අපද්‍රව පිටතට ගලා යාමත් වේගවත් වේ.
- එවිට පරිවෘත්තීය වේගය වැඩි වේ.
- එම නිසා සාමාන්‍ය ජනන කාලය සාපේක්ෂව අඩුය.
සාපේක්ෂ ජනන කාලය යනු "ගහනය" දෙගුණ වීමට ගතවන කාලයයි.
(ගහනයක් යනු නිශ්චිත ප්‍රදේශයක ජීවත් වන, අන්තරාභිජනනයෙන් සරු ජනිතයන් බිහි කළ හැකි, එකම විශේෂයට අයත් ජීවීන් සමූහයකි.)
(මෙම ලිපිය ජීව විද්‍යා සම්පත් පොතට අනුව සකසා ඇත.)
