රාජ්‍යයේ අරම්භය, වර්ධනය හා අනාගතය පිළිබද මාක්ස්වාදී මතය
ආරම්භය
රාජ්‍යයේ අරම්භය සම්බන්ධයෙන් ලිබරල්වාදීන් ඉදිරිපත් කළ මතය මූලික වශයෙන් ප්‍රතික්ෂේප කරන මාක්ස්වාදීන්ගේ කොන්දේසි විරහිත ව එය ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත. V. I ලෙනින් ප්‍රකාශ කළ පරිදි “රාජ්‍ය වූ කලි සහසම්බන්ධතාවයක් ගොඩනැගිය නොහැකි පන්ති ප්‍රතිවිරෝධතාවයන්ගේ ප්‍රතිපලය වේ. කවදා කොතැනක දී රාජ්‍ය පැන නගින්නේ පන්ති ප්‍රතිවිරෝධතාවයන් නිසාම ය.” රාජ්‍යය පිළිබද මාක්ස්වාදී න්‍යායට අනුව රාජ්‍ය වූ කලී පන්ති ආයුධයකි. රාජ්‍ය මිනිසාගේ සමාජ හැසිරීමේ ස්වාභාවික ප්‍රතිපලයක් නොව, මිනිසාගේ සමාජ ප්‍රගමන ක්‍රියාදාමයේ එක් අවස්ථාවක දී බිහිවෙන පෞද්ගලික දේපළ ක්‍රමය හේතුකොට ගෙන මිනිස් සමාජය දේපළ හිමි සහ අහිමි වශයෙන් ප්‍රතිවිරුද්ධ සමාජ පන්ති දෙකට බෙදී යෑම නිසා ඇතිවන පන්ති සටනේ ප්‍රතිපලයක් ලෙස රාජ්‍ය පැන නැගී ඇත. ඒ අනුව නිෂ්පාදන ක්‍රමය පාලනය කරන දේපළ හිමි පන්තිය විසින් තම පන්ති වරප්‍රසාද ආරක්ෂා කර ගැනීම සදහාත් දේපළ අහිමි පන්තිය තම අධිපතිත්වය යටතේ තබා ගනිමින් සූරා කෑම පවත්වාගෙන යෑම සදහාත්, සූරා කෑමට එරෙහි ව දේපළ අහිමි පන්තිය නැගී සිටින විට ඔවුන් මර්ධනය කිරීම සදහාත් පිහිටුවා ගත් මර්ධනකාරී උපකරණය රාජ්‍ය වේ.
වර්ධනය
වර්තමානයට පෙර පැවති වහල් සහ වැඩවසම් යන සමාජ ක්‍රම දෙක පසු කරමින් වර්තමාන ධනපති ක්‍රමය දක්වා රාජ්‍යය පැමිණි බව මාක්ස්වාදීන්ගේ අදහසයි. රාජ්‍යයේ මෙම ඵෙතිහාසික ගමනේ ගාමක බලවේගය ඒ ඒ සමාජ ක්‍රමය තුළ සිටි ප්‍රතිවිරුද්ධ පන්ති දෙක අතර ඇති වූ පන්ති ගැටුම වේ. එනම් වහල් සමාජ ක්‍රමය තුළ සිටි වහලුන් හා වහල් හිමියනුත්, වැඩවසම් ක්‍රමය තුළ සිටි ප්‍රවේණිදාස ගොවීන් සහ වැඩවසම් රදළයින් යන සමාජ පන්ති දෙක අතර ඇති වූ ගැටුම ය. වර්තමාන ධනපති ක්‍රමය ගොඩනැගී ඇත්තේ ඒ හා සමාන ව ප්‍රතිවිරුද්ධ සමාජ පන්ති දෙකකිනි. එනම් ධනපති හා නිර්ධන පන්ති දෙකයි. රාජ්‍යයේ මෙම ඵෙතිහාසික විකාශනය තුල දැකිය හැකි විශේෂ ලක්ෂණය වන්නේ එය ප්‍රමාණාත්මක මෙන් ම ගුණාත්මක අතින් ද වර්ධනය වෙමින් ඉදිරියට ඒම ය. එනම් ඉන් අදහස් කරන්නේ එක් අතකින් නිෂ්පාදන උපකරණ සහ ශිල්පීය ක්‍රමවල ඇතිවන වර්ධනයයි. කෙසේ වුව ද මේ සෑම යුගයක ම රාජ්‍යය ධනපති පන්තියේ පන්ති ආයුධයක් ලෙස සේවය කරමින් නිර්ධන පන්තිය සූරා කෑමට හා මර්ධනය කිරීමට, පාලනය කිරීමට ධනපති පන්තියට සේවය කළ බව සහ සේවය කරමින් සිටිනා බව මාක්ස්වාදීන් පෙන්වාදෙයි.
අනාගතය
මෙතෙක් බිහි වී ඇති රාජ්‍යය පිළිබද වූ මතවාද වලට වඩා හාත්පසින් ම වෙනස් වූ අදහසක් රාජ්‍යයේ අනාගතය සම්බධයෙන් මාක්ස්වාදීන් විසින් ඉදිරිපත්කර ඇත. ඔවුන්ගේ අදහස් වලට අනුව රාජ්‍යය සදාකාලික දෙයක් නොවේ. රාජ්‍යය ආරම්භ වී ඇත්තේ සමාජය තුළ පෞද්ගලික දේපළ ක්‍රමය ආරම්භ වී සමාජය දේපළ හිමි සහ අහිමි වශයෙන් පන්ති දෙකකට බෙදී යාමෙන් පසුව ය. පෞද්ගලික දේපළ ක්‍රමය නැතිකොට පන්ති විරහිත සමාජ ක්‍රමයක් ගොඩනැගුවහොත් රාජ්‍යයේ පැවැත්මට ඉඩක් නොමැති බව මාක්ස්වාදීන්ගේ අදහසයි. පොදු ජන යහපත සදහා එය අවශ්‍යයෙන් ම කළයුතු දෙයක් වන බැවින් එම ඵෙතිහාසික කාර්යභාර්ය ඉටුකිරීමට කම්කරු පන්තිය ප්‍රධාන වැඩ කරන ජනතාවට භාරදෙයි. එම අරමුණ ඉලක්ක කරගත් සමාජවාදී විප්ලවයක් මගින් ධනපති රාජ්‍යය ක්‍රමය පෙරලා දමා සමාජවාදී රජ්‍යය ක්‍රමයක් ගොඩනැගිය යුතු ය. අනතුරු ව කොමියුනිස්ට් සමාජ ක්‍රමයක් ගොඩනැගීමට අවශ්‍ය දේශපාලන හා ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ කල යුතු ය. මෙම ක්‍රියාදාමයේ අවසාන ප්‍රතිපලය වන්නේ කොමියුනිස්ට් සමාජ ක්‍රමය තුළ රජ්‍යය සදාකාලික අවසානයකට ලක්වීම බව මාක්ස්වාදීන්ගේ විග්‍රහය යි. ඔවුන් මෙම තත්වය හදුන්වා ඇත්තේ රාජ්‍යය වියැකී යාමක් ලෙස ය.
