ඉදිකිරීම් කටයුතු වලදී භාවිතා වන ගඩොල් බැමි

• ගඩොල් (Brick)

            ශ්‍රී ලංකාවේ ඉදිකිරීම් ක්ෂේත්‍රයේදී බහුලව භාවිතා කෙරෙන ගොඩනැගිලි ද්‍රව්‍ය අතුරෙන් ප්‍රධාන තැනක් ගනී.ගංගා,වැව්,ඔයවල් ආශ්‍රිත පහත බිම්වල ගඩොල් තැනීම සදහා සුදුසු මැටි පවතී.මේවාට අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට වැලි මිශ්‍ර කර පදම් කරගත් මැටි යොදා අච්චුවල දමා සකස් කරගත් ගඩොල් වියලා පුළුස්සා ගැනීමෙන් ගඩොල් නිෂ්පාදනය කෙරේ.ගඩොල් පිලිස්සීමෙන් ඇතිවන රසායනික ක්‍රියාවලිය නිසා ගඩොල් ශක්තිමත් ඒකකයක් බවට පත්වේ.ගඩොල් නිපදවීමට යොදාගන්නා රතු මැටි වල ප්‍රධාන සංඝටක 02ක් අඩංගු වේ.

එනම් ඇලුමිනා (Al₂O₃),සිලිකා වැලි (Sio₂) මීට අමතරව 2%ක් පමණ යකඩ ඔක්සයිඩ,මැග්නීසියම්,හුණු සහ සෝඩියම් ලවණ අඩංගු වේ.මෙම එක් එක් ද්‍රව්‍ය මගින් ගඩොල් සදහා විවිධ බලපෑම් ඇතිකරයිගඩොල්වල

• ශක්තිමත් භාවය කෙරෙහි බලපාන සංඝටක

• ඇලුමිනා

ගඩොලට දැඩි බවක් ලබාදේ එමෙන්ම මැටි වලට ස්විකාර්යතාවය ලබාදේ.

• සිලිකා වැලි

තෙතමනය උරාගැනීම අවම කරන අතර දැඩි බව,කල් පැවැත්ම සහ තාපයට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව වර්ධනය කරයි.

• හුණු

ගඩොල් හැකිලීම අවම කරන අතර අඩු උෂ්ණත්වයකදී සිලිකා ද්‍රව බවට පත්වේ.එමගින් මැටි අංශු අතර බන්දන ශක්තිය වැඩි කරයි.

• යකඩ ඔක්සයිඩ

සුළු ප්‍රමාණයක් අන්තර්ගත වුවද වැලි මෘදු කිරීමට සහය වේ.එමගින් මැටි අංශු අතර බන්දන හැකියාව වැඩි වේ.ගඩොල් පිළිස්සීමේදී රතු පැහැයක් ගන්නේ මෙම යකඩ ඔක්සයිඩ නිසාය.

• මැග්නිසියා

හැකිලීම අවම කරන අතර අදුරු කහ පැහැයක් ගනී.ප්‍රමාණය ඉක්මවා අන්තර්ගත වුවහොත් ගඩොල දිරාපත් වේ.

• ගඩොල් නිෂ්පාදනය කරන ප්‍රදේශ

◊දංකොටුව                      ◊බංගදෙනිය

◊මහියංගනය                    ◊කොටදෙනියාව

◊අම්පාර                         ◊පොලොන්නරුව

◊අනුරාධපුර                     ◊මාතර

◊ගඩොල් වර්ග

• ගඩොල් වර්ග

01.අතින් සෑදු ගඩොල් (Hand made bricks)

සාමාන්‍ය ගොඩනැගිලි ඉදිකිරීමේදී මේවා භාවිතා වේ.

02.කම්බියෙන් කැපු ගඩොල් (Wire cut bricks)

මෙය හොද නිමාවකින් සහ වැඩි ශක්තියකින් යුක්තය.කපරාරු නොකරන බිත්ති සදහා භාවිත කල හැක.

03.සම්පීඩිත ගඩොල් (Compressed bricks)

මේවා නිෂ්පාදනය සදහා විශේෂ යන්ත්‍ර සහ අච්චු උපයෝගී කරගනී.නිවෙස් හෝ පොදු ස්ථානවල බිම ඇතිරීම සදහා භාවිතා වේ.වැඩි ශක්තියකින් යුක්තය.

04.ගිනිගඩොල් (Fire bricks)

වැඩි උෂ්ණත්වයකට ඔරොත්තුදෙන ස්ථාන සදහා භාවිතා කරයි.

05.කුහර සහිත ගඩොල් (Hollow bricks)

මෙහි කුහර තිබෙන නිසා ගඩොල් බර සාමාන්‍ය ගඩොලකට වඩා අඩුවේ.බර නොදරන බිත්ති සදහා භාවිතා කල හැක.

• සම්මත ගඩොලක මිනුම් (ඉංජිනේරු ගඩොලක)

                     බ්‍රිතාන්‍ය ප්‍රමිතිය

                         SLS-39 ප්‍රමිතිය

මේ අනුව මෙම මිනුම් සලකා බලන විට දිග,පළල සහ උස අතර පහත සම්බන්දතාවය ලබාගත හැක.(බ්‍රිතාන්‍ය ප්‍රමිතිය ඇති ගඩොලක)

     කුස්තුර සමග පළල = කුස්තුර සමග ගඩොලයේ දිගෙන් බාගයක් වේ.

     කුස්තුර සමග උස = කුස්තුර සමග දිගෙන් 1/3ක් වේ.

• ගඩොලක කොටස්

• ගඩොලක තිබිය යුතු ඉංජිනේරුමය ගුණාංග (qualities of good brick)

• ගඩොලක ඔලුව පැත්ත බිමට පතිත වනසේ2M උසක සිට බිම අතහැරිය හොත් ගඩොල නොකැඩි තිබිය යුතුය.
• ගඩොලක් පැය 24ක් ජලයේ ගිල්වා තැබූ විට ජලය උරාගන්නා ප්‍රතිශතය ගඩොලේ වියලි බරෙන් 20%ක් ඉක්මවා නොයා යුතුය.
• ජල ත්‍යගිතාවය.
• ගඩොල් දෙකක් එකට ගැටීමේදී ලෝහ හඩක් නිකුත් විය යුතුය.
• ඉරිතැලීම් පිපිරීම් වලින් තොර විය යුතුය.

• ගඩොල් බැමි (Brick bonds)

• ගඩොල් බැම්මක් නිර්මාණය කිරීමේදී සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණු

• බැම්මෙහි ශක්තිමත් භාවය
• අලංකාරය
• නිවැරදි බදාම මිශ්‍රණය භාවිතා කිරීම
• බැම්ම සදහා වැයවන පිරිවැය
• අවශ්‍යතාවය

• ගඩොල් බැමි වර්ග (Type of brick bond)

අවශ්‍යතාවය මත යොදාගත යුතු බැමි වර්ගය වෙනස් වේ.එනම් ශක්තිමත් භාවය අලංකාරය පිරිවැය වැයවන ඉඩ ප්‍රමාණය යන සාදක පදනම් කරගෙන භාවිත කල යුතු බැමි වර්ගය තීරණය කරනු ලබයි.ඒ අතරින් බැමි වර්ග හතරක් පහතින් දැක්වේ.

1. බඩගල් බැම්ම
2. ඉංග්‍රීසි බැම්ම
3. ඔලුගල් බැම්ම
4. ෆ්ලෙමිෂ් බැම්ම

 1)බඩගල් බැම්ම (stretcher bond)

ගඩොලක බඩ මුහුණත ඉදිරියට දිස්වන සේ නිර්මාණය කරනු ලබන බැම්ම බඩගල් බැම්ම නම් වේ.

• බඩගල් බැම්මේ ගුණාංග

• අතිවැස්ම හෙවත් කුස්තුර පැන්නුම ගඩොලේ දිගෙන් බාගයක් වේ.
• ඉදිකිරීම් සදහා ගතවන කාලය ඉතා අඩුය.
• බැම්මෙහි පළල ගඩොලේ පළලට සමාන වේ.
• බැම්ම සදහා වැයවන ඉඩ ප්‍රමාණය ඉතා අඩු වේ.
• ශක්තිමත් හා හොද බැදීමක් සිදු නොවේ.

• බඩගල් බැම්මේ භාවිතය

• තාප්ප නිර්මාණය කිරීමේදී භාවිතා කරයි.
• කාමර වෙන් කරන බිත්ති සදහා භාවිතා කරයි.
• තට්ටු ගොඩනැගිලි වල බිත්ති සදහා භාවිතා කරයි.
• තාවකාලික ඉදිකිරීම් සදහා භාවිතා කරයි.

• බඩගල් බැම්මේ වාසි

• ඉදිකිරීම් කටයුතු වේගවත් වේ.
• පිරිවැය අවම වීම.
• වැයවන ඉඩ ප්‍රමාණය අවම වීම.

• බඩගල් බැම්මේ අවාසි

• ශක්තිමත් භාවය අඩු වීම.
• බර දරන බිත්ති සදහා භාවිතා කල නොහැකි වීම.
• වැඩි දිගක් බැම්ම නිර්මාණයේදී කොන්ක්‍රීට් කුළුණු නිර්මාණය කිරීමට සිදුවීම.

 2)ඉංග්‍රීසි බැම්ම (English bond)

ඉදිකිරි ක්ෂේත්‍රයේ වඩා ශක්තිමත්ම බැම්ම මෙම ඉංග්‍රීසි බැම්ම වේ.ඔලුගල් වරි සහ බඩගල් වරි මාරුවෙන් මාරුවට යොදා නිර්මාණය කරනු ලබයි

• ඉංග්‍රීසි බැම්මේ ගුණාංග

• ඉදිකිරීම් ක්ෂේත්‍රයේ ශක්තිමත්ම බැම්ම වේ.
• බැම්මෙහි කුස්තුර පැන්නුම හෙවත් අතිවැස්ම ගඩොල් ¼කි
• ඔලුගල් වරියක පළමු ඔලුගලට පසු ආනබාන්දුවක් යොදාගනු ලැබේ.
• බඩගල් වරි සහ ඔලුගල් වරි වශයෙන් එකම බැම්මක වරි මාරුවෙන් මාරුවට පිහිටයි.

• ඉංග්‍රීසි බැම්මේ භාවිතය

• බර දරන බිත්ති සදහා භාවිතා කරයි.
• තාප්ප නිර්මාණය කිරීමේදී යොදාගනී.
• ගඩොල් මගින් කුළුණු නිර්මාණයේදී යොදාගනී.

• ඉංග්‍රීසි බැම්මේ වාසි

• ශක්තිමත් භාවය වැඩි.
• අලංකාරවත් නිමාවක් ලබාගත හැක.
• බර දරන බිත්ති සදහා වඩාත් සුදුසු වේ.

• ඉංග්‍රීසි බැම්මේ අවාසි

• පිරිවැය අදිකය.
• නිර්මාණය සදහා වැඩි කාලයක් ගතවේ.
• බැම්ම සදහා වැඩි ඉඩක් වැයවේ.

 3)ඔලුගල් බැම්ම (Header bond)

ගඩොලක ඔලුව පැත්ත ඉදිරියට දිස්වන සේ නිර්මාණය කරනු ලබන බැම්ම ඔලුගල් බැම්ම වේ.මෙහි පළල ගඩොලේ දිගට් සමාන වේ.

• ඔලුගල් බැම්මේ වාසි

• වෘත්තාකාර බැමි ඉදිකිරිම පහසු වීම.
• ආරුක්කු පහසුවෙන් ඉදිකර ගත හැකිවීම.

• ඔලුගල් බැම්මේ අවාසි

• අධික පිරිවැයක් දැරීමට සිදුවීම.
• ශක්තියෙන් අඩු වීම.
• අතිවැස්ම ගඩොල් කාලක් වීම.(අඩු වීම)
• බැම්මේ පළල වෙනස් කල නොහැකි වීම.

 4)ෆ්ලෙමිෂ් බැම්ම (Flemish bond)

අලංකාරවත් බිත්ති නිර්මාණයේදී මෙම ෆ්ලෙමිෂ් බැම්ම නිර්මාණය කරයි.මෙහි විශේෂත්වය වන්නේ එකම වරිය තුල ඔලුගල් සහ බඩගල් වශයෙන් මාරුවෙන් මාරුවට ගඩොල් පිහිටවනු ලැබීමයි.

• ෆ්ලෙමිෂ් බැම්ම සකස් කිරීමේදී අනුගමනය කල යුතු කරුණු

• මුල් ඔලුගලට පසු ආනබාන්දුවක් සහ බඩගලක් පිහිටන පරිදි එම වරිය ආරම්භ කල යුතුය.
• එක වරියක ඔලුගලක් ඊට යාබද ඉහලින් සහ පහලින් පිහිටි බඩගල් අතර හරි මැදින් පිහිටයි.

• ෆ්ලෙමිෂ් බැම්මේ වාසි

• අලංකාරවත් බැවින් යුක්ත වීම.
• කපරාරු කිරීම අවශ්‍ය නොවීම.
• කුළුණු ඉදිකිරීමට යොදාගත හැකි වීම.

• ෆ්ලෙමිෂ් බැම්මේ අවාසි

• ශක්තියෙන් අඩු වීම.
• පිරිවැය අධික වීම.