ඉන්දියානු ඉතිහාසය හැදෑරීමේදි පාහියන් හා හියුංසියෑංගේ මූලාශ්‍රවල වැදගත්කම.(01 කොටස)
රටක ඉතිහාසය හැදෑරීමේදි ඒ සදහා උපයෝගි කරගන්නා මූලාශ්‍ර මාර්ගයන් දෙකක් තිබේ. ඒ සාහිත්‍යය මූලාශ්‍ර හා පුරාවිද්‍යා මූලාශ්‍රයි. මෙම මූලාශ්‍ර මාර්ගයන් දෙකම ඉතිහාසය හැදෑරීමේදි එකසේ ප්‍රයෝජනවත් වේ. ඒ අතර සාහිත්‍යය මූලාශ්‍රයන්ගෙන් දේශපාලනික, සමාජීය, ආගමික හා සංස්කෘතික යන සෑම අංශයක් පිළිබදවම තොරතුරු ඉදිරිපත් කිරීම විශේෂත්වයකි. සාහිත්‍යය මූලාශ්‍රයන්ද දේශීය හා විදේශීය යනුවෙන් ප්‍රභේද දෙකකින් යුක්තය. විදේශයක ලේඛකයින් විසින් ලියන ලද මූලාශ්‍රයන් විදේශීය මූලාශ්‍ර යනුවෙන් හදුන්වයි.
මෙහිදි ඉන්දියානු ඉතිහාසයට අදාළව කරුණු දක්වනු ලබයි. ඒ අනූව ඉන්දීය ඉතිහාසය හැදෑරීම සදහා උපයෝගි වන විදේශීය මූලාශ්‍රයන් රාශියකි. ඒවා හා එහි කතුවරුන් පිළිබදව කෙටියෙන් මෙහි විස්තර කර ඇත. ඉන්දීය ඉතිහාසයේ සුවිශේෂි කාල පරාසයක ඓතිහාසික කරුණු එම විදේශීය ලේඛනයන්ගෙන් ආවරණය කරනු ලබයි. අප මෙහිදි සළාකා බලනු ලබන්නේ එසේ පාහියන්ගේ හා හියුංසියෑංගේ වාර්තාවන් ඉන්දිය ඉතිහාසය හැදෑරීම සදහා උපකාරි වන ආකාරයයි.
යථොක්ත මාතෘකාව යටතේ පාහියන්ගේ ජීවන චරිතයත් හියුංසියෑංගේ ජීවන චරිතයත් , ඉදිරිපත් කොට ඔවුන් සටහන් තබා ඇති ඓතිහාසික කරුණු පිළිබද සාකච්ඡා කරනු ලැබේ. එමෙන් ඔවුන්ගේ සටහන් ඉන්දිය ඉතිහාසය අධ්‍යයනය කිරීමට කෙතෙක් දුරට වැදගත් වේ දැයි විමසා බලනු ලැබේ.
ඉන්දියාවට පැමිණි විදේශීය සංචාරකයින්.
ඉන්දියානු ඉතිහාසය හැදෑරීමේ දී සාහිත්‍ය මූලාශ්‍ර මෙන්ම පුරාවිද්‍යා මූලාශ්‍රද එකසේ ඉතා වැදගත් වේ. ඒ අතර සාහිත්‍ය මූලාශ්‍ර මාර්ගයක් වන දේශාටකයින්ගේ වාර්තා මගින් ලැබෙනුයේ මහගු පිටුවහලකි. ඉන්දියාවට නොයෙක්වර විවිධ සංචාරකයින් පැමිණ ඇත. ඔවුන් විසින් දේශපාලනික, සමාජීය, ආගමික, සංස්කෘතික විෂයන් අළලා ලියන ලද තොරතුරු ඉන්දියාවේ අබණ්ඩ ඉතිහාසය මනාව පිළිබිඹු කරයි. ඔවුන්ගේ වාර්තාවල දැක්වෙන තොරතුරු මගින් අනිකුත් මූලාශ්‍ර මගින් ඉදිරිපත් කරන ඓතිහාසික කරුණු බොහෝමයක් සනාථ කරගත හැකිය. ඔවුන් පැමිණි යුගයන් පිළිබද තොරතුරු මෙන්ම ඊට පෙර හා පසු කාලයන් පිළබදවද ඔවුන්ගේ වාර්තා තුළ සටහන් තබා තිබේ.
එසේ ඉන්දියාවට පැමිණි විදේශීය දේශාටකයින් මෙසේය.
1. මෙගස්තින්ස් (ක්‍රි.පූ. 302-298) මොහු සිරියාවේ සෙල්කස් නිකටාටර්හි විදේශ තානාපතිවරයා විය. චන්ද්‍රගුප්ත මෞර්යගේ උසාවිය වෙත පැමිණියේද මොහුය. ඉන්දියාවේ සංචාරය කළ පළමු විදේශීය දූතයා වන මෙගස්තින්ස් විසින් චන්ද්‍රගුප්ත මෞර්යගේ චරිතය හා රාජ්‍යයද විස්තර කර කෘතියක් ලිවීය. එසේම මොරිස්ගේ කාලයේ සමාජ හා පරිපාලනමය තත්වයද සටහන් කළේය.
2. පාහියන් (ක්‍රි.ව 399-414) පාහියන් ඉන්දියාවේ සංචාරය කළ ප්‍රථම චීන වන්දනාකරුවෙකි. බෞද්ධ භික්ෂූන් වහන්සේලා හා ධාතු රැස් කිරීම සඳහා ඔහු ඉන්දියාවට පැමිණියේය. එහිදි තම අත්දැකීම් ඇසුරින් "බෞද්ධ රාජධානි වාර්තාවක්" සකස් කරන ලදි.
3. හියුංසියෑං (ක්‍රි.ව 627-645) හර්ෂවර්ධන රාජ්‍යය සමයේදී ඉන්දියාවේ සංචාරය කළ චීන සංචාරක භික්ෂුවකි. ඔහු සිය අත්දැකීම් ආශ්‍රයෙන් බටහිර ලෝක පිළිබද වාර්තාවක් රචනා කළේය.
4. ඉත්සිං (ක්‍රි.ව 671-695) චීන සංචාරකයෙක් වන ඉත්සිං බුදුදහම සම්බන්ධයෙන් ඉන්දියාවේ සංචාරය කර ඓතිහාසික කරුණු තම වාර්තාවේ දක්වා ඇත.
5. අල් මසුඩි (ක්‍රි.ව 957) අරාබි සංචාරකයකු වන මොහු ඉන්දියාවේ ඉතිහාසය ගැන ඔහුගේ මුවූව්-උල්-සීබාබ් පොතේ විස්තර කර ඇත.
6. අල්-බෙරූනි (ක්‍රි.ව 1024-1030) මුස්ලිම් විද්වතකු වන අල් බෙරූනි ඉන්දියාව පුරා සංචාරය කර "Tahqiq-i-Hind" යන ග්‍රන්ථය රචනා කර ඇත.
7. මාර්කෝ පෝලෝ (ක්‍රි.ව. 1292-1294) විදේශීය තානාපතිවරයෙක් වන මොහු ඉන්දියාවේ සංචාරය කොට තම අත්දැකීම් ඇසුරින් ඉන්දියාවේ ආර්ථික ඉතිහාසය ඇතුළත් කර 'සර් මාර්කෝ පෝලෝ' නම් පොත ලියා තිබේ.
8. ඉබ්න් බභූතා (ක්‍රි.ව. 1333-1347) ඉබ්න් බභූතා මුහම්මද්-බින්-තුග්ලක්ගේ රාජධානිය සහ ඔහුගේ කාලයෙහි ආර්ථික, සමාජීය සහ භූගෝලීය තත්වය විස්තර කරමින් 'රීලා' යන පොත ලිවීය.
9. ෂිහාබුඩින් අල්-උමාරි (ක්‍රි.පූ. 1348) මොහු Masalik albsar fi-mamalik al-amsar කෘතියෙන් ඉන්දියානු ඉතිහාසය පැහැදිලි කළේය.
10. නිකෝලෝ කොන්ඩි (ක්‍රි.ව 1420-1421) බෙනීටියානු සංචාරකයෙක් වන නිකොලෝ කොන්ඩි ඉන්දියාවේ විජයාගර් අධිරාජ්‍යය පිළිබද තොරතුරු සටහන් කර ඇත.
11. අබ්දූර් රාසාකා (ක්‍රි.ව. 1443-1444) ටමුරිඩ් රාජවංශයේ ෂාරුක්හි තානාපතිවරයා වශයෙන් ඉන්දියාවේ කැලිකට් හි පිහිටි තාමරින්හි උසාවියෙහි රැඳී සිටිමින් තොරතුරු සටහන් කොට ඇත. මොහු පර්සියන් ජාතිකයෙකි.
12.ඇනනසියස් නිකිටින් (ක්‍රි.ව 1470-1474) මුහම්මද්ගේ බහමානි රාජධානියේ ජීවන තත්වයන් පැහැදිලි කළ රුසියන් වෙළෙන්දෙකි.
ඉහත දක්වන ලද ලේඛකයින් තම වාර්තා හා ග්‍රන්ථ මගින් එසේ ඉන්දියානු ඉතිහාසයේ නොයෙක් පැතිකඩවල් වාර්තා කර ඇත. සමහර තොරතුරු අතිශයෝක්තියෙන් වාර්තා කර ඇතද එයින් එම ග්‍රන්ථවල ඓතිහාසික අගය අඩු වී නොමැත. එම නිසා මේවා ඉන්දියානු ඉතිහාසය හැදෑරිමට එකසේ වැදගත් වේ. නමුත් මෙහිදි චීන භික්ෂුන් වහන්සේලා දෙනමක් වන පාහියන් හා හියුංසියෑංගේ වාර්තා ඉන්දීය ඉතිහාසය හැදෑරීමේදි වැදගත්කම සාකච්ඡා කරනු ලැබේ.
