පුරාතන ශ්‍රී ලංකාවේ වෙළඳාම. (02 කොටස)
විදේශීය වෙළඳාම.
අභ්‍යන්තර වෙලඳාම මෙන්ම විදේශීය වෙළඳාමද ලංකාව තුළ අතිශයින් ජනප්‍රියව පැවතී ඇත. සාහිත්‍ය මූලාශ්‍ර හා පුරාවිද්‍යා මූලාශ්‍රවලට අනූව ලංකාව ආසියාවේ ප්‍රධාන වෙළඳ මධ්‍යස්ථානයක් විය. සමහර සෙල්ලිපිවල සමුද යන්නෙන් වෙළෙන්දන් හඳුන්වා ඇත. එසේ හඳුන්වා ඇත්තේ මුහුද හා සම්බන්දව වෙලඳාාමේ යෙදුනු වෙළෙන්දන්ය. සාහිත්‍ය මූලාශ්‍රවල දැක්වෙන පරිදි විදේශීය වෙළෙඳුන් නිසා මෙරටට ඇති වූ බලපෑම්ද බොහෝමයකි. සූරතිස්ස රජුගෙන් රාජ්‍ය පැහැර ගනු ලබන්නේද අස් වෙළෙන්දකුගේ පුතුන් වූ සේන හා ගුත්තික විසිනි. පස්වන මිහිඳු රජුගේ කාලයේ මෙරට පැති දේශපාලන ව්‍යාකූල භාවය රාජ රාජ චෝළ රජුට පවසා ආක්‍රමණයක් දියත් කිරීමට තොරතුරු සපයා ඇත්තේද එරටින් පැමිණි වෙලෙන්දෙකි. (1153-1186) බුරුම රජු මෙරටින් ගිය වෙළඳුන්ට අවහිරකම් කිරීම නිසා පළමු පරාක්‍රමබාහු රජු බුරුමය ආක්‍රමණය කර ඇත. විදේශීය වෙළෙඳුන් නිසා ඇති වූ මෙවැනි සිදුවීම් රාශියක් වංශ කතාවල දක්නට ලැබේ.
චීනය ආදි ප්‍රධාන වෙළඳ රටවල්වලින් විවිධ වෙළඳ ද්‍රව්‍ය මෙරටට ගෙනැවිත් ඇත. ඒ අතර සේද, අගිල්, සඳුන්, කරාබුනැටි ආදිය ප්‍රධාන තැනක් ගනී. එම ද්‍රව්‍ය නැවත බොම්බාය, පර්සියාව, අරාබිය හා ඇඩ්‍යුල් ආදි ප්‍රදේශවලට බෙදා හැරීම සිදු කර ඇත්තේ ලංකාවේ සිට බව කොස්මාස්ගේ කෘතිවල සඳහන් වේ. මේ සඳහා ලංකාවේ වෙළඳ නැව් මෙන්ම පර්සියාව, ඇබිනිසියාව වැනි රටවල්වලින් විශාල නැවි යොදාගෙන ඇත. ෆාහියන්ගේ දේශාටන වාර්තාවට අනූව අනුරාධපුරයේ බොහෝ සිටුවරුන් හා අරාබි වෙළන්ඳන් ජීවත් වී ඇත. ඔවුන් වෙළඳාම සඳහා මෙරටට පැමිණි පුද්ගලයන්ය. මාෂියන් නැමැති රෝම යාත්‍රිකයා තප්‍රොබේන්වල වෙළඳ මධ්‍යස්ථාන විසි දෙකක් තිබූ බව සඳහන් කරයි. මේ අනූව ලංකාව ලොව වටා භාණ්ඩ බෙදා හරින විදේශීය වෙළෙන්ඳන් නිතර ගැවසුණු ප්‍රධාන වෙළඳ මධ්‍යස්ථානයක් වූ බව පෙනේ.
ලංකාවේ මුහුදු බඩ ප්‍රදේශවල පැවති වරායවල් විදේශීය වෙළඳාමේදි වැදගත් තැනක් ගනී. මුල් කාලයේ ලක්දිව ප්‍රධාන වරාය ලෙස සලකා ඇත්තේ මහාතිත්ථයයි. ඊට අමතරව ගෝකණ්ණයද ප්‍රධාන තැනක් ගෙන ඇත. දකුණූ ඉන්දියාවේ නාගපට්ටනය හා මහාතිත්ථය අතරත් ගෝකණ්ණය හා කාලිංග රටේ නැව් තොට අතරත් ප්‍රධාන වෙළඳ මාර්ග පිහිටා තිබී ඇත. මෙම වරායන් සේම ඌරාතොට, දඹකොළ පටුන, තිරියාය, දෙවිනුවර, ගොඩවාය යන වරායන්ද විදේශීය වෙළඳාම සඳහා යොදාගෙන ඇත.ඒවා සමීපයෙහි පිහිටවා ඇති සෙල්ලිපි මගින් විදේශීය වෙළඳාම පිළිබඳව සත්‍ය තොරතුරු රාශීයක් ලබාගත හැක.
විදේශය සමග කරන ලද වෙළඳාමේදි හුවමාරු කරන ලද භාණ්ඩ පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමේදි මෙරටින් මුතු, මැණික්, කුලුබඩු, ඇත්දත් හා ඇතුන් ප්‍රධාන භාණ්ඩ ලෙස අපනයනය කර ඇත. ලංකාව මුතු මැණික් හා ඇතුන් සම්බන්ධයෙන් ලොව පුරා කීර්තියට පත්ව ඇත. මෙගස්තිනීස් දක්වන පරිදි එකල ලංකාවෙන් විශාල මුතු මෙන්ම රත්තරන්ද හමු වී ඇත. ග්‍රීසියේ විසු ටොලමි පවසන පරිදි ලංකාවේ වී, මී පැණි, ඉගුරු, ගෝමේද හා වෙනත් මැණික් වර්ගද රත්තරන් රිදී හා වෙනත් ලෝහ වර්ගද බහුලව තිබුනි. ඒවා විදේශ රටවලට වෙළඳාම් කර විශාල ආදායමක් ලබාගෙන තිබේ. ලංකාවේ නිෂ්පාදනය කළ පටසාරි පිළිබඳව සඳහනක් කාශ්මීරයේ රාජතරංගණි නම් ග්‍රන්ථයේ සඳහන් වේ. එයට අනූව එහි සිටි උසස් පවුල්වල කාන්තාවන් ලංකාවේ පටසාරි ඇඳීමට වැඩි කැමත්තක් දැක්වා තිබේ. ලංකාවේ වෙළඳ භාණ්ඩ මෙන්ම විදේශයෙන්ද මෙරටට නොයෙක් භාණ්ඩ වෙළඳාම් කර ඇත. ඒ අතර රන්, රිදී, තඔ හා අශ්වයන් ප්‍රධාන තැනක් ගෙන ඇත. සමහර විට ඒවා මෙරට භාණ්ඩ සමග හුවමාරු කරන්නට හෝ මුදල්වලට විකිණීම සිදු කරන්නට ඇත. විදේශවලින් පැමිණෙන වෙළෙන්ඳන් ගැන සොයා බැලීමට වෙනම රාජ්‍ය නිළධාරින් පත්කර සිටි බවට තොරතුරුද ලැබේ. ශිලා ලේඛනවල මහාපුටු ලද්දන් ලෙස හඳුන්වා ඇත්තේ මෙම නිළධාරින්ය. මොවුන් විසින් වෙළෙන්ඳන්ගෙන් බදු අය කරගැනීමද සිදුකර ඇත. එසේ විදේශීය වෙළෙන්දන්ගෙන් රජයට තීරු බදු වශයෙන් විශාල ආදායමක් හිමි විය. ඒ බව පළමු පරාක්‍රබාහු රජුගේ නයිනතිව් දෙමළ ලිපියෙන්ද, ගජබා රජුගේ ගොඩවාය ලිපියෙන්ද, ලීලාවති රැජිනගේ පුලියන්කුලම පුවරු ලිපියෙන්ද සනාථ වේ. කෙසේ වුවද විදේශීය වෙළඳාමද අභ්‍යන්තර වෙළඳාම මෙන්ම ඉතා දියුණු තත්වයක පැවති බව මෙම තොරතුරුවලට අනූව සිතිය හැක.
ඉහත තොරතුරුවලට අනූව ලංකාවේ වෙළඳාම ඉතා දියුණු තත්වයක පැවතී ඇත. එය අභ්‍යන්තර හා විදේශිය යන දෙයංශයෙන්ම සිදුව ඇති අතර ජනතාවගේ ප්‍රධාන ජීවනෝපායක්ද විය. රටේ ආර්ථිකයට විශාල බලපෑමක් එල්ල කිරීමට සමත් වූ වෙළඳාමට රජුගේ සහයද හිමිව තිබේ. එම නිසා එය ශ්‍රීඝයෙන් රටපුරා මෙන්ම විදේශයන්හිද ව්‍යාප්ත වී ඇත. කාසි හා භාණ්ඩවලට භාණ්ඩද වෙළඳාම තුළදී හුවමාරු වී ඇත. එය රට සමෘද්ධිමත් කිරීමට මහගු පිටුවහලක් වී තිබේ. වෙළඳාමෙන් රජ්‍යට සැලකිය යුතු ආදායමක් ලැබී ඇති අතර බදු ලෙස ඒවා රාජ්‍ය භාණ්ඩාගාරයට යැවිනි. විදේශිය වෙළෙන්ඳන්ගෙන් මෙරටට හිතකර මෙන්ම අහිතකර බලපෑම්ද එල්ල වී ඇත. ඒ අතර ආක්‍රමණ ප්‍රධාන තැනක් ගනී. එමෙන්ම සංස්කාතික සමාජීය ආගමික අංශවල වෙනස්වීමක්ද විදේශීය වෙළෙන්ඳන් නිසා සිදුව ඇත. මෙවැනි සුවිශේෂි ලක්‍ෂණ රාශියක් ලාංකීය වෙළඳාම තුල දැකිය හැක.
