ලන්දේසි පාලනය හා උඩරට. (04 කොටස)
ලන්දේසින්ට විරුද්ධව ඇති වූ ජනතා විරෝධතාවල ස්වභාවය.
- 1713-1714 දී සියනෑ කෝරළයේ හා මාතර දිසාවේ වැසියන් ලන්දේසින්ට විරුද්ධව කැරලි ගැසීම.
- කුරුඳු තලන්නන් වැඩ වර්ජනය කිරීම හා උඩරට රාජ්‍යයට පැනයාම.
- ගාල්ල, මාතර, කල්පිටිය. හේවාගම, රයිගම, ඇතුලු කෝරළවලටද තත්වය ව්‍යාප්ත විය.
- මේ තත්වය පිටුපස උඩරට රදළ ප්‍රධානීන් සිටින බව ලන්දේසින් සිතීම.
- ලන්දේසින්ට එරෙහිව ජනතා විරෝධතා එල්ල වුවද උඩරට රජු ඒවායින් ප්‍රයෝජන නොගැනීම.
මෙම කලබලකාරි තත්වය තුරන් කිරීමට විලෙම් බැරන් ආණ්ඩුකාරවරයා කටයුතු කළේය. ඔහු ගත් ක්‍රියා මාර්ග මෙසේය.
- උඩරට රාජ්‍යය වෙත දූතයන් යැවීම හා නරේන්ද්‍රසිංහ රජුද කැරලිවලට තමාගේ සම්බන්ධයක් නැති බව දැන්වීම.
- ලන්දේසින් විසින් කුරුඳු තලන්නන්ට පනවා තිබූ නීති රීති ලිහිල් කර ඔවුන් නැවත සේවයට ගෙන්වා ගැනීම.
- ඉම් හොප් ආණ්ඩුකාර තැන රජුගේ වරායන් ලබාදීමට බතාවියට නිර්දේශ කළද එය ප්‍රතික්‍ෂෙප වීය.
ක්‍රි.ව 1739 වන විට වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජුද මියගයේය. රජකම බාර දීමට ඔහුට දරුවන් නොසිටි නිසා ඔහුගේ බිරිඳගේ සහෝදරයකු වූ නායක්කාර වංශික ශ්‍රී විජය රාජසිංහ රජු රජ බවට පත්විය. මෙකල සිට් වැලිවිට සරණංකර සාමණේර හිමියන්ගේ උපදෙස් පරිදි බුරුම දේශයෙන් උපසම්පදාව ගෙන්වා ගැනීමට ලන්දේසි සහය ලබා ගැනීමට රජතුමා කටයුතු කළේය. බුරුමයට යැවූ සිංහල දූත පිරිස රැගත් නෞකාව විනාශ වීම නිසා එම ප්‍රයත්නය අසාර්ථක වී තිබේ. කෙසේ වෙතත් ශ්‍රී විජය රාජසිංහ රජු දිගින් දිගටම දකුණු ඉන්දියාව සමග වෙළඳ කටයුතු කරගෙන යාමට ක්‍රියා කළේය. එය ලන්දේසි වෙළඳ සමාගමට අවාසි සහගත විය. මේ නිසා උඩරටට අයත් වරායන් තවදුරටත් ඔවුන් යටතේ තබාගැනීමට කටයුතු කරන ලදි. රජු විසින් වරායන් ලබාදෙන ලෙස ඉල්ලීම් කළද එය නොදුන් බැවින් රජුද උඩරට ප්‍රදේශවලින් ලන්දේසින්ට වෙළඳ ද්‍රව්‍ය ලබාගැනීමට නොහැකි වන කඩවත් වසා දැමීය. උඩරට රජු සමග කෙතරම් අමනාපකම් තිබුණද මේ වන විට ඉංග්‍රීසි, ප්‍රංශ ජාතිකයින් ඉන්දිය සාගරයට පැමිණ සිටි බැවින් උඩරට රජුට එරෙහිව ක්‍රියා කිරීමට ඕලන්දයට නොහැකි විය.
1747 වන විට ශ්‍රී විජය රාජසිංහ රජුද මිය ගිය අතර රාජ්‍යය බාරදීමට ඔහුටද පුතෙකු නොසිටි බැවින් සිය බිරිඳගේ සොයුරු කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ කුමරු බලයට පත් වී තිබේ. මේ කාලයේ මුහුදු බඩ ප්‍රදේශයේ කුරුඳු තලන්නන් පීඩාවට පත් වී සිටි නිසා ඔවුහු කැරලි ගැසූහ. එයින් ලන්දේසින්ගේ ආදායමද පහළ ගියේය. එය පියවා ගැනීමට උපක්‍රමයක් වශයෙන් ඉඩම් බදු වැඩි කළද ඒ සඳහා විරෝධතා එල්ල වී තිබේ. මෙය වාසියට ගත් උඩරට රජු ලන්දේසි පාලන ප්‍රදේශවල කැරලිකරුවන්ට ආධාර අනුබල ලබාදුන්නේය. ඉන් නොනැවති රජු තම හමුදා මෙහෙයවා හංවැල්ල බලකොටුව අල්ලාගෙන මාතර, ගාල්ල බලකොටුද විනාශ කර තිබේ.
මෙවැනි තත්වයක් හේතු කොටගෙන ක්‍රි.ව 1762 දී කන්ද උඩරට රාජ්‍යය හා ලන්දේසින් අතර ඇති වූ අමනාපකම් දැඩි විය. මේ නිසා ලන්දේසින්ට විරුද්ධව වෙනත් ජාතීන්ගේ සහය ලබා ගැනීම කෙරෙහි රජු අවධානය යොමු කළේය. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස 1762 දී ජෝන් ෆයිබස් නැමැත්තා උඩරට රාජ සභාවට දූතයකු ලෙස පැමිණ තිබේ.
මෙයින් කලබලයට පත් වූ ලන්දේසින් පුත්තලම, කල්පිටිය වරායන් අල්ලා ගෙන මාතර තාරකා කොටුව ඉදිකර උඩරට ආක්‍රමණය කිරීමට කටයුතු කළේය. ඔවුනට සහය වන පිරිස්හි අනිවාර්්‍යය රාජකාරි ක්‍රමයෙන් නිදහස් කරන බවද ප්‍රකාශ කර තිබේ. බැරන් ෆන් එක් ආණ්ඩුකාරවරයා යටතේ ලන්දේසි හමුදා උඩරට ආක්‍රමණය සඳහා දුර්ග මාර්ග ඔස්සේ පැමිණීමේදි සිංහල හමුදා ඔවුන්ව පහසුවෙන්ම පරාජය කොට තිබේ. නමුත් මේ වන විට උඩරට සහයෝගය පිළිබඳව තරමක් මතභේද ඇති වූ කාල පරාසයක් විය. ඊට හේතුව උඩරට රජු නායක්කාර වංශිකයකු වූ බැවින් රදළවරුන්ගේ අමනාපකමක් පැවතීමයි. මෙම තත්වයෙන් ප්‍රයෝජන ගන්නා ලන්දේසින් රජුට විරුද්ධ වූ රදළයින්ගේ සහයෙන් සත්කෝරළය හරහා හමුදාවක් යවා ආක්‍රමණයක් සිදු කරයි. එම ආක්‍රමණයේදි රදළ සහය නොලැබීම නිසා රජු පලාගොස් ඇති අතර ලන්දේසින් ඉල්ලන ඕනෑම දෙයක් දීමට රජු පොරොන්දු වී ඇත. ලන්දේසින්ගේ ඉල්ලීම වූයේ රජු කිරුළ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාමුල තබා පසුව ගෙන වෙළඳ සමාගමට කප්පම් ගෙවිය යුතු බවයි. රජු මෙයට විරුද්ධ වි යුද්ධයකට කැමති වේ. උඩරටට පැමිණෙන ලන්දේසි හමුදා සිංහලයන් අතින් අන්ත පරාජයකට පත් වේ. පරාජයෙන් පසුව ඕලන්ද රජය විසින් ෆන් එක් ආණ්ඩුකාර ධූරයෙන් ඉවත් කොට ඒ සඳහා විලෙම් ෆල්ක් ආණ්ඩුකාර ධූරයට පත්කරන ලදි.
නායක්කාර වංශිකයන්ගේ ක්‍රියා නිසා මෙරට රදළයන්ගේද, භික්‍ෂූන්ගේද, ජනතාවගේද අප්‍රසාදයට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජතුමා පත් විය. මේ බව දැනගත් රජු ලන්දේසින් වෙත සාමය සඳහා දූතයන් පිටත් කොට හැරීය. ඉන් ප්‍රයෝජන ගන්නා ෆල්ක් ආණ්ඩුකාරවරයා කොන්දේසි මාලාවක් ඉදිරිපත් කරනු ලබයි. එයට රජු එකග වන අතර 1766 දී වගන්ති 25කින් යුත් ගිවිසුමක් අත්සන් කරන ලදි. එම ගිවිසුමේ වගන්ති කිහිපයක් මෙසේය.
1766 ගිවිසුමේ ප්‍රධාන කොන්දේසි.
- එක් පාර්ශවයකට පෙරදිග ඉන්දීය වෙළඳ සමාගමත් අනෙක් පාර්ශවයට රජු හා අමාත්‍යය මණ්ඩලයත් අත්සන් තබා සමගිව කටයුතු කළ යුතුය.
- යාපා පටුන, කල්පිටිය, කොළඹ දිසාව ගාලු කෝරළය, පුලියන්දුව හා ත්‍රිකුණාමලය අවට ප්‍රදේශද ලන්දේසින්ට අයත් සේ පිළිගත යුතුය.
- මුහුදුබඩ සිට රට තුළට සිංහල ගව්වක(සැතපුම් 4) ප්‍රමාණයක් ලන්දේසින්ට අයත් විය යුතය.
1766 ගිවිසුමේ ප්‍රතිඵල.
- මෙම ගිවිසුම ලන්දේසි බලය වර්ධනය වීමේ උපරිම අවස්ථාව විය.
- උඩරට රාජ්‍යය සතු සියලුම වරායන් අහිමි වීමෙන් වෙළඳ හා විදේශ කටයුතු මුලුමණින්ම අඩාල වීම.
- ලුණු ලේවායන් පැවති ප්‍රදේශ ලන්දේසින්ට අයත් වූ බැවින් උඩරට ප්‍රදේශවලට අවශ්‍ය ලුණු ලබාගැනීම සඳහා විදේශීය ජාතිකයන්ගේ සරණ පැතිය යුතු වීම. ද
- ලන්දේසින් පලවා හැරිය යුතු බව රජුට මෙන්ම රදළ ප්‍රධානීන්ටද වැටහීම.
- රදළ ප්‍රධානීන්ටද වෙළඳාමෙන් ලැබුනු ආදායම අහිමි වීම.
1766 ගිවිසුම ලංකා ඉතිහාසයේ අපකීර්තිමත්ම ගිවිසුම ලෙස සැලකිය හැකිය. මේ නිසා ගිවිසුම අවලංගු කරන ලෙස රජු ඇතුලු ඇමතිවරුන් ඉල්ලා සිටියද එය සිදු නොවුණි. එබැවින් ලන්f්සින් පලවා හැරීම සඳහා විදේශීය ජාතියකගේ සහය ලබා ගැනීමට රජු ඇතුලු පිරිස තීරණය කර තිබේ. ඉන් පසු ලන්දේසින් පලවා හැරීමට ඉදිරිපත් වූ ඉංග්‍රීසින්ගේ සහය ඇතිව ලන්දේසින් පලවා හැරීමට කටයුතු කර ඇත.
