සම්ප්‍රධායික හා වර්තමානයේ බහුලව භාවිතා වන ආහාර සංරක්ෂණය කරන ක්‍රම හා එම ක්‍රම වල වාසි අවාසි
සම්ප්‍රධායික හා වර්තමානයේ බහුලව භාවිතා වන ආහාර සංරක්ෂණය කරන ක්‍රම හා එම ක්‍රම වල වාසි අවාසි
විවිධ තාක්ෂණික ක්‍රම භාවිතා කරමින් එළවළු, පලතුරු හා ධාන්‍ය සංරක්ෂණය කිරීම ආහාර තාක්ෂණ ක්‍රියාවලිය මඟින් සිදු කරයි. මෙහිදී සීනි භාවිතා කිරීම, ලුණු භාවිතා කිරීම, විනාකිරි භාවිතය, වියළීම හා විජලනය කිරීම, අඩු උෂ්ණත්වයන් යටතේ ගබඩා කිරීම, අධි ශීතකරණය, තාපය භාවිතා කිරීම, පැස්ටරීකරණය, ජීවානුහරණය කිරීම, රසායනික ද්‍රව්‍ය භාවිතා කිරිම හා විකිරණ භාවිතය වැනි ක්‍රම භාවිතා කරයි.
සම්ප්‍රධායික හා වර්තමානයේ පවතින ආහාර සංරක්ෂණ ක්‍රම
- වී තැම්බීම
අතීතයේ සිට වී තම්බා කෙටිමට බොහෝ විට හේතු වී ඇත්තේ සහල් අස්වැන්න වැඩිවීමත්, සහලේ තද බව නිසා කෙටිමේදී සුණු සහල් අඩුවීම හා කල් තබා ගැනීමේ හැකියාව වැඩිවීමත් විය හැක. එකල වතුර භාජනයකට වී දමා තම්බා වියලා ගන්නා ලදී. වර්තමානයේ පවා ග්‍රාමීය මට්ටමේ එදිනෙදා ආහාරයට අවශ්‍ය වී තම්බා ගන්නේ මේ අයුරිනි. වී තැම්බීමේදී පළමුව පියවර දෙකකින් සිදුවිය යුතුය. නැතහොත් පෙඟවීමත් තැම්බීමත් එකවිට සිදු කිරිමෙන් සහල් ඇටයේ ඇති පෝෂ්‍ය පදාර්ථ ජලයට දියවී යාම සිදුවේ. මේ නිසා නවීන වී තැම්බීමේ ක්‍රමවලදී පළමුව ජලයේ වී පොඟවා පසුව වාෂ්පීකරණය කරනු ලැබේ. වී පෙඟවීමට සහ වාෂ්පීකණයට ගතවන කාලය වී වර්ගය අනුව වෙනස් වෙයි.
- මුදවපු මී කිරි
මුදවපු මී කිරි කල් තබා ගැනීමේ දී පැරැන්න් විසින් භාවිත කරන ලද ක්‍රමවේදය ඉතා සරලය. මුදවපු මී කිරි පිරිසිදු රෙදි කඩක පොට්ටනියක් ලෙස ගෙට ගසා මුළුතැන්ගෙයි වහලේ එල්ලා තැබීමය. මෙසේ එල්ලා තැබූ මී කිරි ඇඹුල් නොවී සතියක් පමණ කල්තබා ගැනීමට හැකි විය. පොල් ගෙඩියේ ආධාරයෙන් මී කිරි මුදවා කල් තබා ගැනීමේ ක්රමවේදයක් ද ගැමියන් අතර විය. මෙහි දී පොල් ගෙඩියක් පිරිසිදු කර වතුර ඉවත් කර පොල් ගෙඩිය තුළට මී කිරි දමා පසුව සුළං නො වදින ලෙස පොල් ගෙඩියේ සිදුර වසා දමනු ලැබේ. ගෙඩියේ සිදුර වැසීම සදහා පිරිසිදු රෙදි කැබැල්ලක් භාවිතා කරයි. වතුර ඉවත් කළ පොල් ගෙඩිය තුළට දැමූ මී කිරි මිදෙයි. මේ ආකාරයෙන් මුදවා ගත් මී කිරි දින 3ක් පමණ ඇඹුල් නොවී තබා ගැනීමට පුළුවන.
- මඤ්ඤොක්කා අල
මඤ්ඤොක්කා අල කපා අව්වේ වියළා මැටි වලං වල ඇසිරීම ද කල් තබා ගැනීම සදහා භාවිතා කළ ක්‍රමවේදයකි.
- මාළු
දෛනික ආහාර සදහා කැලේ හෝ ගම මැදින් ගලන දොළකින් හෝ ඇළකින් හෝ මාළු අල්ලා ගන්නා ගැමියන් මාළු වැලකට ඇමිණීම සදහා වැලක් තෝරා ගැනීමේ දී ඔහු මාළු නරක් නොවන වැලක් තෝරා ගැනීමට අමතක නොකළේය. ඔහු සතුව තිබූ දේශීය විද්‍යාත්මක දැනුම අනුව ඒ සදහා කිරිවැල් හෝ කලවැල් භාවිතා කෙරිණි.
- කොස්
කොස් කල් තබා ගැනීමේ දී භාවිතා කළ ක්‍රමවේදය අද බොහෝ දුරට අප්‍රකටව පැවතිය ද ඒ පිළිබදව විමසීමේ දී දේශීය ආහාර තාක්ෂණයේ දියුණු ලක්ෂණ මැනවින් විද්‍යාමාන වෙයි. වාරයේ දී අසීමිත ඵල ලබා දෙන කොස් දෛනිකව පර්භෝජනයෙන් පසු ඉතිරි වන කොටස හෙවත් අතිරේක කල් තබා ගැනීමේ ක්‍රමවේද මගින් සංරක්ෂණය කෙරුණි. අටුකොස් සෑදීම ප්‍රධාන අංගයක් විය. අටුකොස් ක්‍රම 02කට සාදා ගනී. ඇට ඉවත් කර ඉරා ගත් කොස් මදුළු නටන උණු වතුරේ බාගෙට තම්බා තද හිරු රශ්මියෙන් වියළා ගනී. නැතහොත් දින කිහිපයක් වියළා ගැනීමෙන් පසු අටු කොස් වශයෙන් හෝ ලුණු අටු කොස් වශයෙන් හෝ සාදා ගනී.
- ලුණු අටුකොස්
තැම්බූ කොස් කල් තබා ගැනීම තවත් ක්‍රමයකි. ආහාරයට සුදුසු වන සේ තම්බා ගත් කොස් පළමුව කැබැලිවලට කපා තද අව්වේ වියළා ගනී. ඉන්පසු වාතය ඇතුළු නො වන සේ කවරයක දමා භාජනයක අසුරා තබයි. මෙය ඉතා ම රසවත් ආහාරයක් වන අතර කොස් මදුළු තැම්බීමේ දී ලුණු එකතු කරන බැවින් වියළා ගත් පසුව රසයේ වෙනසක්‌ සිදු නො වේ. මේ අටුකොස්‌වලින් සාදා ගන්නා ආහාරය ලුණු අටුකොස් නමින් හැඳින්වෙයි.
කොස් මදුළු පපඩම් ලෙස සකස් කරමින් කල්තබා ගත් ක්රමයක් ද ගැමියන් අතර විය. ඇට ඉවත් කරගත් කොස් මදුළු වෙන් නො වන සේ පලා ගනී. මෙසේ පලාගත් කොස් මදුළු,
ලුණු වතුර සාමාන්‍ය ප්‍රමාණයට දමා බාගෙට තම්බා ගනී. ඉන්පසු ඉතිරි වී ඇති වතුර ඉවත් කර ලුණු කුඩු, කහ, මිරිස්‌ යනාදිය දමා තෙලට දමා රන්වන් පැහැ වන තෙක්‌ බැද ගනී. මෙසේ තෙලෙන් බැදීම කොස් මදුළු දිගු කලක්‌ තබා ගැනීමට හේතු වෙයි.
මේ ක්‍රමවලට අමතරව ඉවත දමන කොස්‌ඇට සිවිඩි පවා රසවත් ආහාරයක් ලෙස කල් තබා ගැනීමට පැරැණි ගැමියෝ දැන සිටියහ. ඉවත දමන කොස් සිවිඩි නටන උණු වතුරේ දමා තම්බා ගනී. ඉන්පසු තද අව්වේ තබා හොඳින් තෙතමනය සිඳෙන තෙක්‌ වියළා ගනී. කල් තබා ගැනීම සඳහා පිරිසිදු වියළි භාජනයක අසුරා වාතය ඇතුළු නො වන සේ වසා තබයි. අවාරයේ දී ප්‍රයෝජනයට ගන්නා මේ කොස් සිවිඩි තෙම්පරාදු කරගත් විට රසවත් වෑංජනයක්‌ වෙයි.
- වැලි කොස් ඇට හා අටු කොස් ඇට
පැසුණු කොස් ගෙඩියක ඇට ඉවත් කර තෙතමනය නො රැඳෙන සේ වියළා ගනී. විශාල මැටි භාජනයක්‌ ගෙන එයට වියළි වැලි තට්‌ටුවක්‌ දමා ඉන්පසු පැසුණු පොත්ත සමග තුවාල නො වූ කොස් ඇට දමා නැවතත් ඊට උඩින් වැලි තට්‌ටුවක්‌ දැමීම සිදු කරයි. හොඳින් තද කර කොස් ඇට නො පෙනෙන සේ තබා ගැනීම අත්‍යාවශ්‍ය වෙයි. මෙහි දී සැලකිය යුතු කරුණක්‌ වන්නේ කොස් ඇට සැඟවීම සඳහා භාවිත කරන වැලි සහ මැටි භාජනය වියළි ස්‌වභාවයෙන් තිබිය යුතු වීමයි. එසේ නො වුව හොත් කොස් ඇට පැළ වීම සිදු වෙයි. බොහෝ ගෙවල්වල මුළුතැන්ගෙයි ගොම මැටි පිහින ලද පොළොවේ බිත්ති දෙකක් අතර මුල්ලකට වැලි කොස් ඇට දැමීම සිදු කරයි.
මෙයට අමතරව අටු කොස් ඇට ලෙස ද කොස් ඇට කල් තබා ගැනීමේ ක්රමවේදයක් ගෙවිලිය අනුගමනය කළාය. හොඳින් පැසුණු ගෙඩියක කොස් ඇට ජලයේ හොඳින් තම්බා ගැනීම සිදු කරයි. ඉන්පසු වතුර ඉවත් කර තද අව්වේ දින කීපයක්‌ දිය සිඳෙන තෙක්‌ වියළා ගැනීමෙන් අනතුරුව භාජනයක අසුරා මාස කීපයකට පසුව හෝ මැල්ලුමක්‌ ලෙස පිස ගැනීමට පුළුවන. මෙසේ වියළා ගත් අටුකොස් ඇටවලින් ආහාර පිස ගැනීමට පෙර මේවා මඳ වේලාවක්‌ වතුරේ දමා පොඟවා ගත යුතු ය.
විද්‍යාත්මක පර්යේෂණවලට අනුව කොස් යනු කාබෝහයිඩ්‍රේට බහුලව අඩංගු ආහාර බෝගයකි. මෙයට අමතරව ප්‍රෝටීන, ඛනිජ ලවණ හා විටමින් වර්ග ද අඩංගු ය.
කොස් ඉදුණු විට වැල හෝ වරකා යනුවෙන් හැඳින්වෙයි. කොස් වාරයේ දී හොඳින් පැසී ඉදුණු වරකා ගෙඩි ඒ අයුරින් ම කල්තබා ගත් අතර මදුළු ලෙස ද කල් තබා ගැනීමට ගෙවිලියට හැකියාව තිබිණි. හොඳින් පැසී ගසේ ඉදුණු වරකා ගෙඩියක් කඹයක්‌ ආධාරයෙන් බිමට බා ගැනීම පළමුව සිදු කෙරෙයි. හුඹස්‌ මැටි ප්‍රමාණවත් ලෙස ගෙන ගොරකා ගම්මිරිස් තැම්බූ ජලයෙන් පදමට හුඹස්‌ මැටි අනාගනී. මෙසේ පදමට අනාගත් හුඹස්‌ මැටි වරකා ගෙඩියේ පිටත මෙන්ම නැට්‌ටේ ද තවරනු ලබයි. මෙසේ මැටි තවරාගත් වරකා ගෙඩිය ශක්‌තිමත් ලණුවක්‌ ආධාරයෙන් නැට්‌ටෙන් දුම් රස්‌නය තරමක්‌ වැදෙන ලෙස කුස්‌සියේ දුමේ එල්ලා තැබීමෙන් මාස 3ක් පමණ ගත වූ පසුත් අලුත් වරකා ගෙඩියක් මෙන් රසයේ හා ගුණයේ වෙනසක්‌ නො වී ආහාරයට ගැනීමට පුළුවන. වරකා මදුළු වශයෙන් ද කල් තබා ගැනීමේ ක්‍රමවේද ගෙවිලිය මැනවින් දැන සිටියා ය. වරකා මදුළු වශයෙන් කල් තබා ගැනීමේ දී පළමුව වරකා මදුළු මී පැණිවල දමා බෝතල්වල අසුරා ඇත. මී පැණි නොමැතිනම් සීනි උණු කර සාදාගත් පැණිවල දැමීමෙන් වරකා බොහෝ කල් තබා ගෙන ඇත.
වරකා වියළා ගැනීමෙන් එහි ස්‌වරූපය වෙනස් කිරීම ද කල් තබා ගත් ක්රමවේදයක් විය. මෙහි දී වරකා සිහින්ව ඉරා පළමුව තෙලේ බැදගනී. පසුව අහුරා තබා ආරක්‍ෂිතව ගබඩා කර අවශ්‍ය අවස්‌ථාවල දී පැණි උණු කර එයට මිශ්‍ර කර රසවත් ආහාරයක් ලෙස ආහාරයට ගත හැකි ය.
මේ ක්‍රමවලට අමතරව හොඳින් පිරිසිදු කළ කොළපතක වරකා ගෙඩියේ පිට කටුව ඉවත් කර මදුළු ගැලවී නො යන සේ කොළපතෙහි තබා හොඳින් බඳිනු ලැබේ. ඉන්පසු දුම් මැස්‌සේ ගිනි රස්‌නය නො වැදෙන සේ එල්ලා තබයි. මේ ක්‍රමයෙන් ද මාස තුනක පමණ කාලයක්‌ වරකා කල්තබා ගත හැකි ය. වැල ගෙඩියේ මදුළු ඉවත් වූ පසු ඉතිරි වන වැලවහල්ල හෙවත් වහල්ල වියළා ගෙන අවශ්‍ය වූ විට දී කැබැලි වලට කපා වෑංජනයක්‌ ලෙස සකස් කර ආහාරයට ගැනීම හැකිය.
- වියලීම
වියලීම යනු, බැක්ටීරියා වර්ධනය වැලැක්වීම හෝ ප්‍රමාද කිරීම සඳහා, ජලයේ ක්‍රියාකාරිත්වය අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට අඩු කිරීමට යොදා ගන්නා පැරණි ආහාර පරිරක්ෂණ ක්‍රම අතරින් එකකි. එමෙන්ම වියලීම මගින් ආහාරයේ බරද අඩු කරගත හැකිය.
- ශීත කිරීම
ක්ෂුද්ර ජීවීන්ගේ වැඩීම ප්‍රමාද කිරීමට අඩු උෂ්ණත්ව යොදනු ලබයි.
- හිමායනය
හිමායනය, පිළියෙළ කිරීමට පෙර හිමායනයක් අවශ්‍ය නොවන ප්‍රකෘත ආහාර ද ඇතුළුව ආහාර වර්ග විශාල ප්‍රමාණයක් පරිරක්ෂණය කිරීම සඳහා සාමාන්‍යයෙන් යොදා ගන්නා වානිජමය සහ ගෘහස්ථමය ක්‍රියාවලියකි. උදාහරණයක් වශයෙන්, අර්තාපල් ශීතකරණයේ තබයි. නමුත් අර්තාපල් මාස ගණනාවක් තුල සුරක්ෂිතව ගබඩා කර තැබීම සඳහා අවශ්‍ය වන්නේ සිසිල් අඳුරු ස්ථානයක් පමණි. බොහෝ රටවල ජාතික ආපදා සඳහා උපක්‍රමශීලී ආහාර තොග විශාල ප්‍රමාණයක් දිගු කාලීනව ගබඩා කර තැබීම පිණිස සිසිල් ගබඩා යොදා ගනී.
- රික්තක ඇසිරීම
රික්තක ඇසිරීම යනු, වාතය ඉවත් කරන ලද පරිසරයක, සාමාන්‍යයෙන් වායුරෝධක බෑග හෝ බෝතල තුල ආහාරය අසුරා තැබීමයි. රික්තක පරිසරය මගින් ජීවත් වීමට ඔක්සිජන් අවශ්‍ය කරන බැක්ටීරියා ඉවත් කරනු ලබන අතර ආහාරය නරක් වීම ද වලක්වයි. රික්තක අසුරන ක්‍රමය පොදුවේ යොදා ගනු ලබන්නේ කජු ඇසිරීමේදී ඔක්සිකරණයෙන් ඒවායේ රස හානි වීම අවම කිරීමටයි.
- ලුණු දැමීම
ලුණු දැමීම හෝ පදම් කිරීම ලෙස හඳුන්වන්නේ මාංශ ආහාර වල ඇති තෙතමනය ආස්‍රැතිය නම් ක්‍රියාවලිය මගින් ඉවත් කිරීමයි. මෙහිදී මාංශ ආහාරය, ලුණු හෝ සීනි සමඟ සැකසීම හෝ ඒ දෙකම සමඟ සංයෝග කිරීම සිදු කරනු ලබයි. මස් සැකසීම සඳහා නයිට්‍රේට සහ නයිට්‍රයිට ද බොහෝ විට යොදා ගනු ලබන අතර ඒවා මස් වල ලාක්ෂණික රෝස පැහැය රැක ගැනීමට මෙන්ම ක්ලොස්ට්‍රිඩියම් බොටුලිනම් නිශේධනයට ද දායක වේ.
- සීනි දැමීම
සීනි, පලතුරු පරිරක්ෂණයට යොදා ගනු ලබන්නේ පැණි ලෙස සකසා ඇපල්, පෙයාස්, පීච්, ඇප්රිකට්, වියලි මිදී වැනි පලතුරු සමඟ හෝ ස්ඵටික ආකාරයට ය. ස්ඵටිකීකරණය සඳහා පරිරක්ෂිත ද්‍රව්‍ය පිසිනු ලබන්නේ සීනි තුල වන අතර සෑදෙන නිෂ්පාදනය වියලිව අසුරා තබනු ලබයි. මෙම ක්‍රමය යොදා ගනු ලබන්නේ පැඟිරි වර්ගයේ පලතුරු (ලෙලි සහිත පලතුරු), ඇන්ජෙලිකා සහ ඉඟුරු වැනි ආහාර සඳහා ය. මෙම ක්‍රියාවලියේ සිදුවන වෙනස්කමක් නිසා චෙරි වැනි පළතුරක් වන ග්ලේස් ෆෘට් (ස්පටිකීකරණය කරන ලද පලතුරකි) නිපදවෙන අතර එය සීනි සමඟ පරිරක්ෂණය කර පසුව එහි ඇති පැණි පෙරා විකුණනු ලබයි. මෙම පරිරක්ෂණය පැවතෙන්නේ පලතුරෙහි සීනි ප්‍රමාණය සහ පැණි වල බාහිර ආලේපනය මගිනි. පලතුරු වලින් සාදන ලද බ්‍රැන්ඩි හෝ අනෙකුත් පෙරන ලද අරක්කු වැනි සුඛෝපභෝගී නිෂ්පාදන පරිරක්ෂණය සඳහා සීනි භාවිතා කරනු ලබන්නේ සාමාන්‍යයෙන් මධ්‍යසාර සමඟ සංයෝග කිරීමෙනි. මේවා චෙරි බ්‍රැන්ඩි හෝ ස්ලෝ ජින් වැනි රසකාරක යෙදූ පෙරන ලද අරක්කු සමඟ ව්‍යාකූල කර නොගත යුතුය.
- අච්චාරු දැමීම
අච්චාරු දැමීම යනු, ආහාරයට සුදුසු ප්‍රති-ක්ෂුද්ර ජීවක දියර යෙදීමෙන් ආහාර පරිරක්ෂණය කිරීමේ ක්‍රමයකි. අච්චාරු දැමීම රසායනික අච්චාරු දැමීම ලෙස පුළුල් වශයෙන් වර්ග කල හැක. උදාහරණයක් ලෙස රසායනික අච්චාරු දැමීමේදී ආහාරය බැක්ටීරියා සහ අනෙකුත් ක්ෂුද්ර ජීවීන් නිශේධනය කරන හෝ විනාශ කරන ආහාරයට සුදුසු ප්‍රති-ක්ෂුද්ර ජීවක දියර තුල බහා තබයි. අච්චාරු දැමීමේදී කාරක ද්‍රව්‍ය ලෙස අති ක්ෂාර (අධික ලුණු සහිත),විනාකිරි, මද්‍යසාර සහ එළවලු තෙල්, විශේෂයෙන්ම ඔලිව් තෙල් සහ තවත් තෙල් වර්ග රාශියක් ද අන්තර්ගත කරයි. රසායනික වශයෙන් අච්චාරු දැමීමේ බොහෝ ක්‍රියාවලීන් වලදී රත් කිරීම හෝ නැටවීම ද යොදාගනු ලබයි. එහිදී පරිරක්ෂණය කරන ලද ආහාර, අච්චාරු දැමීමේ කාරක සමග සංතෘප්තතාවයට පත්වනු ලබයි. සාමාන්‍යයෙන් රසායනික වශයෙන් අච්චාරු දමන ලද ආහාර වල පිපිඤ්ඤා, ගම්මිරිස්, ලුණු දමන ලද ගව මස්, හුරුල්ලන් සහ බිත්තර, අච්චාරුවක් ලෙස හොඳින් මිශ්‍රකරන ලද එළවලු ආකාරයෙන් අන්තර්ගත වේ.
විනාකිරි/අච්චාරු පැසවීමෙදී ලැක්ටික් අම්ල නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලියේදී මෙන්ම, පරිරක්ෂණ කාරක ආහාරය විසින්ම නිෂ්පාදනය කරගනු ලබයි. පැසවන ලද විනාකිරි වල ගෝවා අච්චාරු, කිම්චි වැනි ද්‍රව්‍ය ද අන්තර්ගත වේ. ඇතැම් අච්චාරු දමන ලද පිපිඤ්ඤා ද පැසවීමට ලක් කර ඇත.
වානිජමය වශයෙන් නිපදවන අච්චාරු වලට ඒවායේ ජීව කාලය වැඩි කිරීම සඳහා සෝඩියම් බෙන්සොඒට් හෝ ඊ.ඩී.ටී.ඒ වැනි පරිරක්ෂක ද එක් කල හැකිය.
- ලයි කිරීම
සෝඩියම් හයි‍ඩ්‍රොක්සයිඩ් (ලයි) බැක්ටීරියා වර්ධනය සඳහා ආහාරය අති ක්ෂාරීය තත්ත්වයකට පත් කරයි. ලයි මගින් ආහාරයේ රසය සහ මතුපිට ස්වභාවය වෙනස් කිරීමට හේතුවන මේද අම්ල ව්‍යුත්පන්න සබන් බවට හරවනු ලබයි. ඔලිව් වට්ටෝරු සෑදීමේදී මෙන්ම ලූට්ෆිස්ක් (ලුණු රහිත මත්ස්‍ය වර්ගයක්) සෑදීම සඳහා ද ලයි උපයෝගී කරගනු ලැබේ. පරිරක්ෂණය කරන ලද බිත්තර සඳහා නවතම වට්ටෝරුවලදී ද ලයි යොදා ගනු ලැබේ. මාසාහරිනා සහ හොමිනි (වියලා ලුණු දමන ලද බඩ ඉරිඟු) සෑදීමේදී කෘෂිකාර්මික හුණු යොදා ගන්නා අතර එය ලයි ලෙස වරදවා තේරුම් ගෙන ඇත.
- ටින් කිරීම සහ බෝතල් කීරීම
ටින් කිරීම, පිසින ලද ආහාර සඳහා යොදා ගන්නා අතර ජීවානුහරණය කිරීමේ ක්රමයක් ලෙස ඒවා හිස් භාජන සහ බරණි වල බහා මුද්‍රා තැබීම සහ ඉතිරි වී ඇති බැක්ටීරියා විනාශ කිරීම හෝ දුර්වල කිරීම සඳහා බහාලුම් තැම්බීම සිදු කරනු ලබයි. මෙම ක්‍රමය සොයා ගන්නා ලද්දේ නිකොලස් ඇපර්ට්[1] විසිනි. ආහාර වල විවිධ ප්‍රමාණ වලින් ආහාර නරක් වීමට එරෙහිව ස්වභාවික ආරක්ෂණ ක්‍රම පවතින අතර ඇතැම් විට අවසන් පියවර සිදුවීම සඳහා පීඩන උදුනක තැබීම අවශ්‍ය විය හැකිය. ස්ට්‍රෝබෙරි වැනි අධි ආම්ලික පලතුරු බඳුන් ගත කිරීමේදී පරිරක්ෂක අවශ්‍ය නොවන අතර එයට ඇත්තේ කෙටි තැම්බීමේ චක්‍රයකි. නමුත් තක්කාලි වැනි ආන්තික පලතුරු වලට දීර්ඝ තැම්බීමේ චක්‍රයක් අති අතර අනෙකුත් ආම්ලික මූලද්‍රව්‍ය එකතු කිරීමේ අවශ්‍යතාවයක් ද ඇත. එළවලු සහ මස් වර්ග වැනි අඩු ආම්ලික ආහාර සඳහා සම්පීඩිත ටින් කිරීමක් අවශ්‍ය වේ. ටින් කිරීමෙන් සහ බෝතල් කිරීමෙන් පරිරක්ෂණය කරන ලද ආහාර, බඳුන හෝ බෝතලය විවෘත කල සැනින් නරක් වීමේ ක්ෂණික අවදානමක් ඇත.
ටින් කිරීමේ ක්‍රියාවලියේදී සිදුවන තත්ත්ව පාලනයේ හිඟතා නිසා බඳුන් තුලට ජලය හෝ ක්ෂුද්ර ජීවීන් ඇතුළු වීමට ඉඩ ඇත. මෙවැනි බොහෝ අපොහොසත්කම් වියෝජනය වීම් ලෙස බඳුන තුල වායු නිෂ්පාදනය වී බඳුන විශාල වී පිපිරී යාමෙන් ඉක්මනින් අනාවරණය කරගත හැක.කෙසේ නමුත්, ආහාරය අභ්‍යන්තරයෙහි උග්‍ර විෂ නිපදවන, බරපතල රෝගාබාධ වලට හෝ මරණයට තුඩුදෙන, අනිවාර්ය නිර්වායුක ජීවීන්: ක්ලොස්ට්‍රීඩියම් බොටුලිනම් නිසා බඳුන්ගත කරන ලද ආහාර අපවිත්‍ර වීමට ඉඩ ඇති දුර්වල නිෂ්පාදනය (ඌන ක්‍රියාවලි) සහ දුර්වල ස්වස්ථතා සඳහා උදාහරණ පවතී. මෙම ජීවියා වායුවක් හෝ ප්‍රත්‍යක්ෂ රසයක් නොනිපදවන අතර රසයෙන් හෝ ගඳ සුවඳින් හඳුනාගත නොහැක. මෙම විෂබීජ වල ස්වභාවික ලක්ෂණ, ආහාර පිසීමේදී වෙනස් වනු ලැබේ. අපරීක්ෂාකාරී ලෙස කඩා බඳුන්ගත කල පිසින ලද හතු, බඳුන් ගත කිරීමෙන් හෝ පසුව සිදුකරන ප්‍රතිතාපන මගින් විනාශ කල නොහැකි විෂ නිපදවන, ස්ටැෆිලොකොකස් අවුරියස් ගේ වර්ධනයට උපකාරී වේ.
- ජල්ලි දැමීම
ආහාර, ඝනීකාරක ද්‍රව්‍ය සමග ජෙලයක් ආකාරයෙන් පීසීමෙන් ද පරිරක්ෂණය කරගත හැක. එබඳු ද්‍රව්‍ය අතරට ජෙලටින්, එගාර්, ඉරිඟු පිටි සහ හුළංකීරිය පිටි ඇතුලත් වේ. ෆූජියානු ප්‍රාන්තයේ සීමෙන් නගරයේ චීන සමූහාණ්ඩුවේ ජනයාගේ ප්‍රණීත ආහාරයක් වන ආඳන් වැනි මත්ස්‍යයන් සහ පණුවන් වැනි ඇතැම් ආහාර පිසින විට ස්වභාවිකව ප්‍රෝටීන ජෙලයක් ඇති වේ. ලන්ඩනයේ නැගෙනහිර අන්තයේ ජනයා ජල්ලි දමන ලද ආඳන්, තලපයක් ලෙස සාදාගත් අර්තාපල් සමඟ ප්‍රණීත ආහාරයක් ලෙස අනුභව කරනු ලබයි. රස මවුලු (ජෙලටින් සහ පැහැදිලි කල මාංශ සූපයකින් සාදන ලද ජෙලයක්) ලෙස බඳුන් ගත කරන ලද මස්, 1950 දක්වා එක්සත් රාජධානියේ මස් කැබලි සංග්‍රහ කිරීමේ පොදු ක්රමයක් විය. ජෝගු වල දමන ලද බොහෝ මස් ද ජල්ලි දමා ඇත.
ජල්ලි දැමීමෙන් පරිරක්ෂණය කරන ලද පලතුරු, ජෙලි, මාමලෙඩ් හෝ රක්ෂිත පලතුරු ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ. එවැනි අවස්ථා වලදී සාමාන්‍යයෙන් ජල්ලි කාරකය පෙක්ටීන් වන අතර එය ආහාරය පිසින අතරදී එකතු කරනු ලබයි. නැතහොත් පලතුරෙන් ස්වාභාවිකවම උත්පාදනය වේ. බොහෝ පරිරක්ෂිත පලතුරු වලට බඳුන් ගත කල පසුද සීනි එක් කරනු ලැබේ. තාපනය, ඇසිරීම හා ආම්ලිකකරණය සහ සීනි ආහාර වලට පරිරක්ෂණය සපයයි.
- බඳුන්ගත කිරීම
මේද ස්තරයක් සමග බඳුන් ගතකර මුද්‍රා තැබීම, මාංශ (විශේෂයෙන් කූනිස්සන්) පරිරක්ෂණයේ සාම්ප්‍රදායික බ්‍රිතාන්‍ය ක්‍රමයකි. පේට් (මාංශ මිශ්‍රණයකි) සමඟ සසඳන විට බඳුන් ගත කල කුකුළු අක්මා සඳහා ද මෙය පොදුය.
- ජෝගු තුල ඇසිරීම
ජෝගු තුල ඇසිරීම මගින් මාංශ පරිරක්ෂණය කල හැකි අතර මස් (පොදුවේ දඩයම් සතුන් හෝ මත්ස්‍යයන්) තැම්බීමේ ක්‍රියාවලිය සිදු කරනු ලබන්නේ මැටි ජෝගු හෝ ආහාර පුළුස්සන තැටි තුලය. ජෝගු තුල ඇසිරීමට සූදානම් කරන සත්වයා සාමාන්‍යයෙන් කැබලි වලට කපා තදින් මුද්‍රා තබන ලද ජෝගු තුල අති ක්ෂාර හෝ යුෂ සමග තැන්පත් කර තම්බනු ලබයි. ඇතැම්විට රතු වයින් සහ/හෝ සත්ත්ව රුධිරය, පිසෙන ද්‍රාවණයට එකතු කරනු ලැබේ. විසිවන සියවස මැද භාගය දක්වා ජෝගු තුල ඇසිරීම, මාංශ පරිරක්ෂණයේ ජනප්‍රිය ක්රමයක් විය.
- ප්‍රකිරණය
ආහාර ප්‍රකිරණය යනු, ආහාර අයනීකාරක විකිරණ; ත්වරනය මගින් නිකුත් වන අධි ශක්ති ඉලෙක්ට්‍රෝන හෝ එක්ස් කිරණ හෝ ගැමා කිරණ (කොබෝල්ට්-60 හෝ සීසියම්-137 වැනි විකිරණශීලී ප්‍රභව වලින් විමෝචනය වන කිරණ) වලට නිරාවරණය කිරීමයි. මෙම ප්‍රතිකර්මයේ බලපෑම් රැසක් ඇති අතර බැක්ටීරියා, දිලීර සහ කරදරකාරී කෘමීන් විනාශ කිරීම, පලතුරු වල පැසීම සහ නරක් වීම අඩු කිරීම සහ අධි මාත්‍රා යොදා වඳ වීමට සැලැස්වීම වැනි බලපෑම් ඇතුලත් වේ. මෙම තාක්ෂණය පැස්ටරීකරණයට සමාන වේ. ආහාරය තාපයට ලක් නොකරන නිසා ඇතැම් විට එය 'ශීත පැස්ටරීකරණය' ලෙස හඳුන්වයි. ප්‍රකිරණය වයිරස හෝ ප්‍රියොන් (ප්‍රෝටීනමය රෝග කාරකයකි) වලට එරෙහිව ඵලදායී නොවේ. එයට ක්ෂුද්ර ජීවීන් විසින් දැනටමත් සාදා ඇතී විෂ ඉවත් කිරීමට නොහැකි අතර එය යොදා ගත හැකි වන්නේ මූලිකව උසස් තත්ත්වයෙන් යුක්තආහාර සඳහා පමණි.
විකිරණ ක්‍රියාවලිය, න්‍යෂ්ටික ශක්තිය සමග සම්බන්ධයක් නැති නමුත් ඒ සඳහා න්‍යෂ්ටික ප්‍රතික්‍රියා වලදී හටගන්නා විකිරණශීලී න්‍යෂ්ටීන් මගින් විමෝචනය වන විකිරණ උපයෝගී කරගනු ලැබේ. අයනීකාරක විකිරණ ජීවානුහරණයේදී උපයෝගී වන නමුත් ජීවිත වලට උපද්‍රව ඇතී කරයි. මෙම හේතුව නිසා ප්‍රකිරණ උපකරණ සඳහා ඇත්තේ ක්‍රියාවලිය සිදුවන ස්ථානය තදින් ආවරණය කරණ ලද ප්‍රකිරණ කුටීන් ය. විකිරණයේ ආරක්ෂාකාරී ක්‍රියාමාර්ග, විකරණ උපකරණ භාවිතා කරන සේවකයන්ට සහ පරිසරයට ඒවා නිසා නිදහස් වන විකිරණ කවර මාත්‍රාවකින් හෝ නොලැබීම සහතික කරයි. ප්‍රකිරණය කරන ලද ආහාර විකිරණශීලී බවට පත් නොවන අතර දේශීය සහ ජාත්‍යන්තර වි‍ෂේශඥයන් ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ ප්‍රකිරණය ආහාර සඳහා හිතකර බවයි. කෙසේ වුවත් මෙවන් ආහාර පරිභෝජනය කිරීමෙන් ඇතිවන හිතකර තත්ත්ව විරුද්ධවාදීන් සහ පාරිභෝගික සංවිධාන වල තර්ක වලට බඳුන් වේ. WHO, FAO වැනි එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධාන ද ආහාර ප්‍රකිරණය යොදා ගැනීම අනුමත කර ඇත. ආහාර, ප්‍රකිරණය විය හැකිද නැද්ද යන වග සම්බන්ධයෙන් පවතින අන්තර්ජාතික ව්‍යවස්ථා, නීති රහිත තත්ත්වයේ සිට පූර්ණ තහනමක් දක්වා වන ලෙස ලොව පුරා විවිධාකාර විය හැකිය. ප්‍රකිරණය, තත්ත්වයෙන් අඩු හෝ දූෂිත ආහාර වර්ග විකිණීමට හැකි තත්ත්වයකට පත් කිරීමට හැකියාව ලබා දේ.
ලොව පුරා රටවල් 40 කටත් අධිකව, වසරක් තුලදී ආහාර අයිතම ටොන් 500,000 ක් පමණ ප්‍රකිරණයට ලක් කරන බව තක්සේරු කර ඇත. මේවා ප්‍රධාන වශයෙන් පලතුරු මැස්සන් නිරෝධායනය[3] සඳහා ප්‍රකිරණය කරන ලද නැවුම් පලතුරු වල වැඩිවෙමින් පවතින කොටසක් සමග යොදා ගන්නා කුළුබඩු සහ තුනපහ වේ.
- විද්‍යුත් ස්ඵන්දන ක්ෂේත්‍ර ක්‍රමය
විද්‍යුත් ස්ඵන්දන ක්ෂේත්‍ර ක්‍රමය යනු, ප්‍රබල විද්‍යුත් ක්ෂේත්‍රයක කෙටි ස්ඵන්දන ආධාරයෙන් සිදුකරන සෛල පිරිසැකසුම් ක්‍රියාවලියකි. ඵලදාව රහිත ආහාර නිෂ්පාදන සඳහා අඩු උෂ්ණත්ව විකල්ප පැස්ටරීකරණ ක්‍රියාවලියක් ලෙස විද්‍යුත් ස්ඵන්දන ක්ෂේත්‍ර යොදා ගත හැකිය. විද්‍යුත් ස්ඵන්දන ක්ෂේත්‍ර ක්‍රමයේදී, ආහාර ද්‍රව්‍යය ඉලෙක්ට්‍රෝඩ දෙකක් මධ්‍යයේ තබා විද්‍යුත් ස්ඵන්දන යොදනු ලබයි. විද්‍යුත් ක්ෂේත්‍රය මගින් සෛල පටලයේ සිදුරු විශාල කර, සෛල විනාශ කර, ඒවායේ අන්තර්ගතයන් නිදහස් කරයි. ආහාර පිරිසැකසුම් ක්‍රියාවලිය සඳහා යොදා ගන්නා විද්‍යුත් ස්ඵන්දන ක්ෂේත්‍ර ක්‍රමය දැනට පර්යේෂණ අවධියේ පවතින දියුණු වෙමින් පවතින තාක්ෂණයකි. පලතුරු යුෂ පැස්ටරීකරණය සඳහා ද විද්‍යුත් ස්ඵන්දන ක්ෂේත්‍ර ක්‍රමය යොදා ගැනීමේ සීමිත කාර්මික භාවිත සංඛ්‍යාවක් ඇත.
- වෙනස් කල වායු ගෝලය
වායු ගෝලය වෙනස් කිරීම යනු, ආහාරය අවට වායුගෝලය යෙදීමෙන් සිදු කරන ආහාර පරිරක්ෂණ ක්‍රමයකි. පරිරක්ෂණය කිරීමට අපහසු සලාද භෝග ඔක්සිජන් (O2) සාන්ද්‍රණය අඩු කර කාබන්ඩයොක්සයිඩ් (CO2) සාන්ද්‍රණය වැඩි කිරීම සඳහා වෙනස් කල වායු ගෝලයක් සමග මුද්‍රා තබන ලද බෑග තුල අසුරනු ලබයි. මේ පිළිබඳව සැලකිලිමත් වන විට එවැනි තත්ත්ව යටතේ සලාද භෝග ඒවායේ පෙනුම සහ මතුපිට ස්වභාවය පවත්වා ගත්තද, මෙම පරිරක්ෂණ ක්‍රමයේදී විශේෂයෙන් විටමින් වැනි පෝෂ්‍ය පදාර්ථ රඳවා තබාගත නොහැකි විය හැක. - ධාන්‍ය වර්ග කාබන්ඩයොක්සියිඩ් උපයෝගී කරගෙන පරිරක්ෂණය කරනු ලබයි.
මෙහිදී වියලි අයිස් කුට්ටියක් පත්ලේ තැන්පත් කර බඳුන ධාන්‍ය වලින් පුරවනු ලැබේ. පසුව අතිරික්ත වායුව ඉවත් කරයි. වියලි අයිස් ඌර්ධවපාතනයෙන් සෑදෙන කාබන්ඩයොක්සියිඩ්, ධාන්‍ය වලට හානි කරන කෘමීන්ගේ හා දිලීර වල වැඩීම සහ ඔක්සිකරණ ක්‍රියාවලි වලක්වනු ලබයි. මේ ආකාරයෙන් අසුරා තබන ලද ධාන්‍ය අවුරුදු පහක් දක්වා ආහාරයට ගත හැකි තත්ත්වයෙන් පවත්වා ගත හැකිය. - 98% ක හෝ ඊට ඉහල සාන්ද්‍රණයක පවතින නයිට්‍රජන් වායුව (N2), හයිපොක්සියාව (රෝගයක්) මගින් ධාන්‍ය වල සිටින කෘමීන් විනාශ කිරීමට ඵලදායි ලෙස යොදා ගැනේ. කෙසේ නමුත් මේ අනුව බලන කල කාබන්ඩයොක්සයිඩ් වල පවතින වාසිදායක තත්ත්වය වන්නේ හයිපොක්සියා සහ හයිපකාබියා යන රෝගාබාධ දෙකම මගින් ජීවියා විනාශ කල හැකි වීමයි. මේ සඳහා අවශ්‍ය වන්නේ කාබන්ඩයොක්සයිඩ් 80% ක පමණ සාන්ද්‍රණයක් පමණි. වායු රෝධනය කර මුද්‍රා තබා පවත්වා ගත නොහැකි අවස්ථාවන් සඳහා කාබන්ඩයොක්සයිඩ් ධූමකරණය වඩා යෝග්‍ය වේ.
- පොළොවේ වැළලීම
ආහාර පොළොවේ වැළලීම මගින් ඒවා විවිධ සාධක මගින් පරිරක්ෂණය කර ගත හැක. එම සාධක වන්නේ අඩු ආලෝකය, අඩු උෂ්නත්ව තත්ත්ව, pH අගය හෝ පාංශු අවශෝෂණය වැනි දේ ය. ආහාර පොළොවේ වැළලීම, ලුණු දැමීම හෝ පැසවීම වැනි අනෙකුත් ක්‍රම සමග සම්බන්ධ කර යොදා ගත හැක.
බොහෝ අල සහිත එළවලු නරක් වීමට විශාල ප්‍රතිරෝධයක් දක්වන අතර සිසිල්, අඳුරු, තත්ත්වයන්හි ගබඩා කිරීම හැරුනුකොට වෙනත් පරිරක්ෂණ ක්රමයක් අවශ්‍ය නොවේ. උදාහරණයක් ලෙස ගබඩා කලම්ප (අලසහිත ආහාර සඳහා වන තාවකාලික ගබඩාවක්) වල මෙන් පොළොව තුල වැළලීම.
පරිරක්ෂණය කරන ලද බිත්තර සාදනු ලබන්නේ බිත්තරය ක්ෂාරීය මාධ්‍යයක (හෝ වෙනත් ක්ෂාරීය ද්‍රව්‍යක) තැබීමෙන් වන අතර එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ පහල යාම වෙනුවට ඉහල යන ලද pH අගය නිසා සිදු වන අකාබනික පැසීම්ය. පැසවීම මගින් ඒවා පරිරක්ෂණය වන අතර ඇතැම් සංකීර්ණ, අඩු රසකාරක ප්‍රෝටීන සහ ලිපිඩ සරල රසකාරක ප්‍රෝටීන බවට බිඳවැටේ.
වියලි සහ ක්ෂාරීය පස තුල (සඳහන් කල පරිදි පාංශු අවශෝෂණය) හෝ කැටි ගැසුණු පස තුල ආහාර බොහෝ ප්‍රමාණයක් පරිරක්ෂණය කල හැක.
ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ උතුරු ගොවිපල වල ගෝවා සාම්ප්‍රදායික ලෙස භූගත කරනු ලබයි. ඇතැම් ක්‍රම වලදී ඒවා රැලි සහිතව සකසන අතර අනෙකුත් ක්‍රම වලදී ගෝවා අච්චාරු ලෙස පිළියෙළ කරනු ලැබේ. 'කිම්චි' මේ හා සමාන සාම්ප්‍රදායික නිෂ්පාදනයකි.
ඇතැම් අවස්ථා වලදී මාංශ ආහාර ද පරිරක්ෂණ තත්ත්වයන් යටතේ භූගත කරනු ලබයි. උණුසුම් අඟුරු හෝ අළු සමග භූගත කළහොත් එම උෂ්ණත්වයට රෝග කාරකයන් විනාශ කල හැක. වියලි අළු මගින් ආහාරය වියලීමට හැකි අතර පොළොව මගින් ඔක්සිජන් රඳවා තබා ගැනීම සහ ආහාරය වැඩිදුර නරක් වීම වලක්වයි. ඉතා සිසිල් පසේ භූගත කළහොත් පොළොව ශීතකරණයක් ලෙස ක්‍රියා කරයි.
- ක්ෂුද්ර ජීවීන්ගේ පාලිත තත්ත්ව
බොහෝ චීස්, වයින්, බීර වැනි ඇතැම් ආහාර බොහෝ කල් තබා ගත හැක්කේ ඒවා නිෂ්පාදනයේදී ආහාර නරක් වීම වෙනුවෙන් සටන් කරන අඩු විෂ සහිත විශේෂිත ක්ෂුද්ර ජීවීන් යොදා ගැනීම නිසා ය. මෙම ක්ෂුද්ර ජීවීන් ඔවුන් සඳහා ම සහ අනෙකුත් ක්ෂුද්ර ජීවීන් සඳහා පාරිසරික ධූලක නිපදවීමෙන් සහ අම්ල හෝ ක්ෂාර නිපදවීමෙන් රෝග කාරක රඳවා තබා ගනී. ආරම්භක ක්ෂුද්ර ජීවීන්, ලුණු, බීර, පාලිත උෂ්ණත්ව (සාමාන්‍යයෙන් සිසිල්), පාලිත ඔක්සිජන් තත්ත්ව (සාමාන්‍යයෙන් අඩු තත්ත්ව) සහ අනෙකුත් ක්‍රම භාවිතා කරන්නේ මිනිස් පරිභෝජනයට සුදුසු වන ආහාර නිපදවීමට යෝග්‍ය ජීවීන් සඳහා විශේෂිත පාලිත තත්ත්ව නිර්මාණය කිරීමටයි.
- අධි පීඩන ආහාර පරිරක්ෂණය
අධි පීඩන ආහාර පරිරක්ෂණය යනු, ආහාර පරිරක්ෂණය කිරීම සඳහා අහික පීඩනයක් යොදා ගැනීමයි. "බඳුනක් තුල වර්ග මීටරයකට රාත්තල් 70,000 ක හෝ ඊට වැඩි පීඩනයක් යෙදවෙන ලෙස ආහාරය පිළියෙල කිරීමේදී ඒවායෙහි නැවුම් පෙනුම, රසය සහ පෝෂ්‍ය පදාර්ථ රැකෙන අතර හානිකර ක්ෂුද්ර ජීවීන්ගේ බලය හීන කිරීම සහආහාර නරක් වීම ප්‍රමාද වීම ද සිදු වේ." වසර 2001 වන විට අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට වානිජමය උපකරණ නිපදවන ලද අතර ඒ හේතුවෙන් වසර 2005 වන විට එම ක්‍රියාවලිය දෙහි යුෂ වල සිට ග්ලූකොමෝල්, ඩෙලිමීට්ස් වැනි නිෂ්පාදන රාශියක් සඳහා යොදා ගන්නා ලද අතර ඒවා විශාල වශයෙන් විකුණන ලදී.
ආහාර සංරක්ෂණයේ වාසි අවාසි
ආහාර සංරක්ෂණයේ වාසි
- අපතේ යාම වළක්වා ගත හැකි වීම.
එනම්, විශේෂයෙන් බොහෝ එළවළු හා පලතුරු අස්‌වනු නෙළාගත හැකි වාරයක්‌ හෙවත් නිශ්චිත කාලයක්‌ තිබේ. ඒ කාලයේ දී මේ එළවළු හා පලතුරු පරිසරයේ මෙන්ම වෙළෙඳපොළේ ද සුලබව දැකිය හැකි අතර, අනෙක්‌ කාලයේ දී ඒවා දැකගත නොහැකි ය. එසේ ම අධික නිෂ්පාදනයක්‌ සහිත වාරයේ දී මේ ඇතැම් ද්‍රව්‍ය අපතේ යන ආකාරය ද දැකිය හැකි ය. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත්, කොස් ගස්‌ මුල වැටී යන කොස් ගෙඩි හා අලෙවි කරගත නොහැකි ව කසළ ගොඩට එක් වන දෙහි, කැකිරි හා වට්‌ටක්‌කා වැනි භෝග නිෂ්පාදන පිළිබඳව පුවත් පුවත්පත්වල නිතර දැකිය හැකි වේ. මේ ආහාර වර්ග අධික නිෂ්පාදනයක්‌ ඇති කාලයේ දී ආරක්‌ෂා සහිතව තබා පසුව පරිභෝජනය කළ හැකි නම් එය ආහාර විවිධත්වය පවත්වා ගැනීමට උපකාරී වනු නිසැක ය.
- අවාරයේ දී ද අදාළ ආහාරය රස විඳින්නට අපට අවස්‌ථාවක්‌ සැලසීම.
- අතිරික්ත ආහාර අපතේ නො යෑවීම තුළින් ආහාර වර්ග ඵලදායී ලෙස ප්‍රයෝජනයට ගත හැකි වීම.
- ආහාර වර්ග නරක් නොවී පසු පරිභෝජනය සඳහා කල් තබාගත හැකි වීම.
- ක්ෂුද්ර ජීවීන්ගේ ක්‍රියාකාරීත්වය පාලනය කිරීමෙන් ආහාර කල් තබාගැනීම හැකි වීම.
- ආහාර වර්ග ආකර්ශණීය ලෙස පිළීයෙල කළ හැකි වීම.
- ඇතැම් ආහාර වර්ග ඇතැම් ප්‍රදේශ වල නොමැති බැවින් එවැනි ආහාර එම ප්‍රදේශ වල අයට ද පර්භෝජනය කළ හැකි වීම.
- ආහාර වර්ග ප්‍රමිතියෙන් යුතුව අපනයන හෝ ආනයනය කිරීම් සදහා පහසු වීම.
- සම්පත් නාස්‌තිය සීමා වීම.
- ට
ආහාර සංරක්ෂණයේ අවාසි
- ආහාර වර්ග සකස් කිරීමේ දී පෝෂ පදාර්ථ හානි වීම් සිදු විය හැකි වීම.
- ඇතැම් ආහාර වර්ග සකස් කරන ආකාරය අනුව සෞඛ්‍ය හා පෝෂණ ගැටළු ඇති කිරීම.
- ඇතැම් ආහාර සැකසුම් ක්‍රියාවලියේ දී එක් කරනු ලබන විවිධ ආකලන රසායන ද්‍රව්‍ය (රසකාරක, කල් තබාගැනීමේ ද්‍රව්‍ය ආදි) නිසා අහිතකර තත්ත්ව ඇති විය හැකි වීම. උදා:- අධික තරබාරුකම, දියවැඩියාව හා විවිධ බෝ නො වන රෝග
- ඇතැම් ආහාර වර්ග නිශ්පාදනයේ දී පාරිසරික බලපෑම් ඇති විය හැකි වීම.
ආහාර නිපදවන කර්මාන්ත ශාලාවල දී සකස් කළ ආහාර නිෂ්පාදනයේ දී වැඩි බලශක්‌තියක්‌ වැය වේ. ඊට හේතුව මේ සකස් කිරීමේ ක්‍රියාවලිය වඩා දීර්ඝ එකක්‌ වන නිසා ය. මේ නිසා සකස් කළ ආහාරවල බලශක්‌ති පියසටහන මෙන්ම හරිතාගාර වායු විමෝචන ප්‍රමාණය ද ඉහළ ය. එසේ ම වැඩි වායු දූෂණයක්‌ සඳහා ද දායක වන බව පැහැදිලි ය.
- සකස් කළ ආහාර ප්‍රවාහනය කරනු ලබන දුර අධික නිසා ප්‍රවාහන විමෝචන ද ඉහළ වීම.
- මෙවැනි ආහාර වර්ග නිෂ්පාදනයේ දී භාවිත වන ජල පරිභෝජනය ද අධික වීම.
- තාක්ෂණයේ දියුණුවත් සමග ආහාර කල් තබා ගැනීමට ආහාර සකස් කිරීම් කර්මාන්ත ශාලා තුළ සිදු කරන අකර ආහාර සකස් කිරීමේ කර්මාන්තශාලා වලින් සැලකිය යුතු ජල දූෂණයක්‌ සිදු වීම.
- එමෙන් ම සකස් කළ ආහාර වර්ගවල ඇති තවත් පාරිසරික බලපෑමක්‌ වන්නේ මෙවැනි ආහාර සඳහා යොදාගන්නා ආවරණ ප්‍රමාණයයි. මේ නිසා පරිසරයට එක් වන ප්ලාස්‌ටික්‌ ප්‍රමාණය සැලකිය යුතු වන අතර මේවා පරිසරයට එක් වීම නිසා පරිසර දූෂණයක්‌ ද ඇති විය හැකි වීම.
