ජන ආගම්, ඇදහිලි හා විශ්වාස
මානවයා පරිසරය මතින් නිර්මාණය වු පරිසරය සමග ජීවත් වන සත්වයෙකි.
සමාජය බිහි වූ දා පටන් තමන්ට අවබෝධ කරගත නොහැකි වූ, තම විෂය පථයට නොවූ බොහෝ දේ අද්භූත දේවල් හෝ දෙවියන්, යකුන් ලෙස පවා සැලකීමට ජනයා පෙළඹුනහ. ඒ මගින් ජන ආගම්, ජන ඇදහිලි හා ජන විශ්වාසයන් ගොඩනැගුණි.
කෙටියෙන් පැවසුහොත් ජනය විසින් අදහන ආගම් ලෙස ද, ඔවුන්ගේ විවිධ ඇදහිලි ජන ඇදහිලි ලෙස ද ඒවා සමග එක් වු විවිධ විශ්වාසයන් ජන විශ්වාස ගෙස ද දැක්විය හැකිය.
ලෝකයේ සියළුම ජන කොටස් අඩු වැඩි වශයෙන් යම්කිසි පිළිගැනීම් සමූදානකට හුරු වී තිබේ.
පසුකාලීනව ඒවා ජන ආගම් බවට පත්විය. නිශ්චිත ශාස්තෘවරයෙක් ඇතිව හෝ නැතිව ජන ආගම් නිර්මාණය වී ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, එම ආගම් තුළින් උගන්වන දේ තම විශ්වාසය සහ ඇදහිලි ලෙස ගොඩනගා ගනි.
ඉර මෙන්ම හද ද තම ආගමික සංකේත ලෙස සැලකු බොහෝ ජනයා පසුකාලීනව ඒවා තම ඇදහිලි සමග ඈදා ගත්හ.
එසේම තම ආගමට බැහැරින් ඇති කරගන්නා ඇදහිලි හා විශ්වාස ද බොහෝ ජනයා තුළ පවති. උදා - ලෙස බෞද්ධාගමිකයින්ට අකැපයැයි සම්මත දේවියන් යැදීමේ සංකල්පය යම් යම් බෞද්ධයන් විසින් තම ඇදහිලි හා විශ්වාස සමග බද්ධ කර තිබේ.
සමාජයේ සත්වයාගේ සමස්ථ හැසිරවීමේ බලය මෙම ඇදහිලි හා විශ්වාස වලට ඇති බව ගැඹුරින් කරන විශ්ලේෂණයේ දී පැහැදිළි වේ.
නිවසක් ඉදි කරන විට එය තමාට අවශ්‍ය පරිදි සහ තමාට අවශ්‍ය වේලාවට, තමාට අවශ්‍ය දිසානුකුලව ඉදි කිරීමට කිසිදු කෙනෙක් නොපෙළඹේ.
ජෝතීශ්‍ය හෝ වෙනයම් විශ්වාසයක් මත එම කටයුතු සිදු කරයි.
එසේම ජීවීතයේ සෑම සුභ ඵල අපේක්ෂා කරන කටයුක්තක දීම තම ඇදහිලි හා විශ්වාස අනුව පඩුරු ගැට ගැසීමට, බාරහාර වීමට පුරුදුව සිටි.
දෙවිවරු, ප්‍රේතයෝ, යක්ෂයෝ, භූතයෝ, කුම්භාණ්ඩයෝ ,යක් දෙස්සෝ වැනි විවිධ චරිත ස්වභාවයන් මෙම විශ්වාස හා ඇදහිලි තුළ පවති. සමහර දෙවි වරුන් ඉතා ප්‍රබල ලෙස සලකන අවස්ථා ද සමහර යක්ෂයින් හා ප්‍රේතයින් පුද්ගලයන් බැද තබා ගන්නා බවද විශ්වාස කරයි.
එම යක්ෂයන් සහ භුතයන් කුම්භාණ්ඩයන් ආදීන් මෙල්ල කිරිමේ අරමුණින් බලි තොවිල් යාගහෝම ආදිය ද නිර්මාණය වී තිබේ. ජන ආගම් වලට ජන ඇදහිලි හා විශ්වාසයන්ගෙන් බැහැරව පැවැත්මක් ඇතිකරගත නොහැක.
තමන් පාලනය කරගත නොහැකි විවිධ ව්‍යවසනයන් හා දුක් පීඩා ආශ්‍රිතව එම ඇදහිලි හා විශ්වාස ගොඩනැගී තිබේ. වර්ෂාව, සුළි සුළං, නාය යෑම්, සුනාමි වැනි ස්වභාවික උපද්‍රව වලදී ද වසූරිය, ශ්‍රී ලාංකික සමාජයේ සරම්ප හා පැපොල තවමත් සැලකෙන්නේ ‘‘ දෙයියන්ගේ ලෙඩ ‘‘ කියාය. ඒ හේතුවෙන්නම එම රෝගාබාධ වලට ලක් වු ආතුරයන් හෙවත් රෝගීන් දෙවියන්ට බාර දී දෙවියන් විසින් ඔවුන් සුව කරන තෙක් පුද පූජා පවත්වමින් සිටි.
ජන ඇදහිලි හා විශ්වාස යනු සම්පූර්ණයෙන්ම යථාර්ථවාදී හෝ විද්‍යාත්මක හෝ කරුණක් නොවන අතර ඒවා සමාජ විද්‍යාත්මකව යම් ප්‍රබලතාවක් දක්වයි. තමන් එය යථාර්වාදී නොවන බව දැන දැන නමුත් සමාජයීය මිනිසා එය විශ්වාස කරයි. මෙය මානසික තත්වයන් සමග ද සෘජුව සමිබන්ධ වේ. උදා - ලෙස සොහොන් පිටියක් බව නොදන්නා ප්‍රදේශයකින් ( එය සොහොන් පිටියක් වුවද) ගමන් කිරීමට ඕනෑම රාත්‍රියක දී කිසිදු පුද්ගලයෙක් බියක් දක්වන්නේ නැත. නමුත් තමන් ගමන් කරන්නේ සොහොන් පිටියක් මැදින් බව දන්නා බොහෝ පුද්ගලයින් රාත්‍රි කාලයේ දී තනිව එහි ගමන් කිරීමට මැලි වේ.
