ජීවය යන්න අර්ථ දැක්වීමට මේ වන තුරු නිසි අර්ථ දැක්වීමක් ඉදිරිපත් වී නැති වුවද අජීවී ද්රව්ය සමග සැසදීමේදී ජීවීන් විසින් පමණක් පෙන්නුම් කරනු ලබන ජීවීබවේ සුවිශේෂී ලක්ෂණ සමූහයක් සැලකිල්ලට ගෙන ජීවය යනු කුමක් දැයි තේරුම් ගත හැකිය.
අජීවී ද්රව්ය සමග සසදන කල ජීවීන් විසින් පෙන්වන ජීවී බවේ ලක්ෂණ සමුහයකි. ඒවා පහත පරිදි වේ.
ජෛව විද්යාත්මක ක්රියාවලින්ගේ උපරිම කාර්යක්ෂමතාවය පවත්වා ගැනීම සඳහා අණුක මට්ටමේ සිට ජෛව ගෝලය දක්වා ක්රමවත් බවක් සහ සංවිධානයක් ජීවීන් සතුව ඇත.අණුක මට්ටමේ සිට ජෛව ගෝල මට්ටම දක්වා සංවිධානයක් ජීවීන් විසින් පෙන්වයි.එම සංවිධාන මට්ටම් මෙසේය-
උප පරමාණුක අංශු -----> පරමාණුව -----> අණුව-----> ඉන්ද්රයිකාව -----> සෛල ----> පටකය ----> අවයව ----> අවයව පද්ධති -----> ඒකෛක ජීවියා ---->ගහනය ----> ප්රජාව ----> පරිසර පද්ධතිය ----> ජෛව ගෝලය
උප පරමාණුක අංශු - ඉලෙක්ට්රෝන, ප්රෝටෝන, න්යුට්රෝන
පරමාණුව - C, H, He වැනි පරමාණු
අණුව - පරමාණු සංයෝජනයෙන් සැදෙන H2O, CO2, NO
ඉන්ද්රයිකා - න්යශ්ටිය, ගොල්ගි දේහ, රයිබසෝම
පටක - අස්ථි පටකය, සිනිදු පේශි පටකය
අවයව - අක්මාව, ආමාශය, මුත්රාශය
අවයව පද්ධති - ආහාර ජීරණ පද්ධති, ශ්වසන පද්ධතිය
ජීවියා - මිනිසා, protizoa, amoeba
ජීවීන් තුළ සිදුවන සියලුම රසායනික ක්රියාවල සමස්තය පරිවෘත්තියයි. එයට සංවෘත්තිය සහ අපවෘත්තිය ප්රතික්රියා ඇතුළත් වේ.
අණු ගොඩනැගීමේ ප්රතික්රියා මෙලෙස හැඳින්වේ.මේ සඳහා පිටින් ශක්තිය ලබා දිය යුතු වේ.
උදාහරණ:- ප්රභාසංශ්ලේෂණය- ආලෝක ශක්තිය උපයෝගී කොට ගෙන CO2 සහ H2O යන සරල අකාබනික අණුවලින් කාබෝහයිඩ්රේට තැනීම මෙහිදී සිදුවේ.
6CO2 + 6H2O ----------> C6H12O6 + 6O2
අණු බිඳ හෙලීමේ ප්රතිකියා මෙලෙස හැඳින්වේ.මෙහිදී ශක්තිය පිටවේ.
උදාහරණ:- ශ්වසනය- මෙහිදී කාබෝහයිඩ්රේට බිඳ හෙලීම සිදුවේ.
C6H12O6 + 6O2 ----------> 6CO2 + 6H2O + ශක්තිය
සියලුම ජීවීන්ගේ ජීවිත ආරම්භ වන්නේ තනි සෛලයකිනි. බාහිර පරිසරයෙන් ද්රව්ය ලබාගෙන අප්රතිවර්ත්ය ලෙස සිදුවන වියළි බරෙහි වැඩිවීම වර්ධනයයි. මෙය ජීවීන් තුළ පමණක් දැකිය හැකි ලක්ෂණයකි. ජීවියකුගේ ජීවිත කාලය තුළදී සිදුවන සියලුම අප්රතිවර්ත්ය වෙනස්වීම් විකසනයයි.
බාහිර සහ අභ්යන්තර පරිසර වලින් පැමිණෙන උත්තේජවලට ප්රතිචාර දැක්වීමට ඇති හැකියාව උද්දිප්යතාවයයි. උද්දීප්යතවයේ සහ සමයෝජනයේ ප්රතිඵලයක් ලෙස ජීවීන්ගේ චලන සිදුවේ. සතුන්ගේ මෙම චලන ක්රියාව පේශි, ස්නායු හා අස්ථි පද්ධතිවල සමායෝජනයෙන් සිදුවේ.
අනුවර්තනය යනු ජීවියකු ජීවත් වන සුවිශේෂී වාසස්ථානයේ සිදුවන වෙනස්වීම්වලට අනුකුලව ජීවියා තුළ ඇතිවන ව්යුහමය, කායකර්මීය හා චර්යාමය වෙනස්වීම්ය.
උදාහරණ:- ශුෂ්ක ශාක වල ගිලුණු පුටිකා, කඩොලාන ශාකවල ජලාබුජ ඵල, උණුසුම් පරිසරවලදී වැඩිපුර දහදිය දැමීම, සිනිදු වැලිවල එරීම වළක්වන ඔටුවාගේ පුළුල්ව විහිදුනු පාද
ප්රජනනය යනු විශේෂයක අඛන්ඩ පැවැත්ම තහවුරු කිරීම සඳහා නව ජනිතයන් බිහිකිරීමේ හැකියාවයි.
ජීවීන්ගේ කායික විද්යාත්මක, රුඋප විද්යාත්මක හා චර්යාත්මක ලක්ෂණ පාලනය කරන ජාන ජීවීන් සතුව ඇත.එම ජාන එක් පරම්පරාවක සිට අනෙක් පරම්පරාවට ගමන් කිරීම ආවේණියයි. ප්රවේණික ද්රව්යවල සිදුවන වෙනස්වීම්වලට අනුකුලව කාලයත් සමග ජීවීන්ට වෙනස්වීමට ඇති හැකියාව පරිණාමයයි.
ජීවීන් සෛලීය මට්ටමේ, අවයව මට්ටමේ හා සම්පුර්ණ ජීවියා වශයෙන් චලන සිදු කරනු ලබයි.
උදාහරණ:- ස්ඵටික වර්ධනය, තරංග චලනය