ජෛව විවිධත්වය
භෞමික, කරදිය, වෙනත් ජලජ පරිසර පද්ධති ද, ඇතුළු සියළු ප්රභවවල සහ ඔවුන් අයත්වන පාරිසරික සංකිර්ණවල ජීවීන් අතර ඇති විචල්යතාවයයි. මෙයට විශේෂයක් තුළ, විශේෂ අතර හා පරිසර පද්ධති අතර විවිධත්වය අයත් ය.
ප්රවේණි විවිධත්වය
එක් විශේෂයක් තුළ පවතින ජීවින්ගේ ප්රවේණි ද්රව්යවල විවිධත්වය යි. එබැවින් පරිසරයේ වෙනස්වීම්වලට අනුවර්තනය වීමට ජීවීන්ට හැකියාව ඇත.
විශේෂ විවිධත්වය
පාරිසරික ප්රජාවක් තුළ ඇති විවිධත්වය මැනිය හැකි මිනුම් දණ්ඩකි. මෙයට ප්රජාවක් තුළ සිටින විශේෂ සංඛ්යාව හා ඒවායේ සාපේක්ෂ බහුලත්වය ඇතුලත් ය. ප්රවේණි විවිධත්වය, විශේෂ විවිධත්වයට පාදක වේ.
විශේෂයක් යනු
පොදු ලක්ෂණ බොහෝ සංඛ්යාවක් ඇති එක් ලක්ෂණයක් හෝ කිහිපයකින් වෙනත් ජීවීන්ගෙන් වෙනස්වන, ස්වාභාවික තත්ත්ව යටතේ අන්තර් අභිජනනයෙන් /අන්තර් අභිජනනය කිරීමේ විභවය ඇති සරු ජනිතයන් බිහිකළ හැකි ජීවීන් කාණ්ඩයකි. ප්රධාන වර්ගීකරණ මට්ටම්වල සිටින ජීවීන් ඇස්තමේන්තු කර, දැනට ශාක හා සත්ත්ව විශේෂ මිලියන 30 ක් පමණ සිටින බව දැක්වේ
පරිසර පද්ධති විවිධත්වය
ජෛව ලෝකයේ වාසස්ථාන, ජීවී ප්රජා හා පාරිසරික කි්රයාවලිවල විවිධත්වයයි..
පෘථිවියේ ආරම්භය
වසර බිලියන 4.5 ට පමණ පෙර පෘථිවිය සැදී ඇත. එම කාලයේ දී සාගර, මහාද්වීප හා ජෛවී ද්රව්ය කිසිවක් තිබී නැත. ආරම්භයේ දී පෘථිවිය දැඩි යමහල් කි්රයාකාරිත්වයෙන් යුතු ද්රව වූ පාෂාණ ගෝලයක් ලෙස පැවති ඇත. ක්රමයෙන් පෘථිවිය සිසිල්වන විට වාෂ්පශීලී බව අඩු ලෝහ ඝන වී පෘථිවියේ හරය සැදී ඇත. ඉන්පසු සැහැල්ලු සිලිකාමය පාෂාණ මගින් පෘථිවියේ කබොල සැදී ඇත. ආරම්භක වායුගෝලය හයිඩ්රජන්, නයිට්රජන් වායුව,
කාබන්ඩයොක්සයිඞ්, ජලවාෂ්ප, හයිඩ්රජන් සල්ෆයිඞ්, ඇමෝනියා හා මීතේන්වලින් සමන්විත වී ඇතැයි සැළකේ. එම කාලයේ දී වායුගෝලයේ ඔක්සිජන් තිබී නැත. එම නිසා එය ඔක්සිහාරක වායුගෝලයක් ලෙස හැඳින්වේ
ජීවයේ සම්භවය පිළිබඳ මත
විද්යුත් විසර්ජන හා සූර්ය විකිරණ නිසා අකාබනික වායු අණුවලින් ආදි වායුගෝලයේ කාබනික අණු ඇතිවිය . මෙම ද්රව්ය සාගර ජලයේ දියවී ප්රථම ජීවි ආකාර ඇතිවිය.
ඇලෙක්සැන්ඩර් ඔපාරින් (1923) හා ජේ. බී. එස්. හැලඬේන් මෙම මතය ප්රථමයෙන් ඉදිරිපත් කරන ලදී.
ස්ටැන්ලි මිලර් (1953)පරීක්ෂණාත්මකව මෙම වාදය තහවුරු කරන ලදී. ඔහු විසින් ආදි පෘථිවියේ තත්ත්ව ප්ලාස්කු තුළ අනුකරණය කරන ලදී. වායුගෝලයේ සරල කාබනික අණු මගින් හයිඩ්රොකාබන් ඇමිනෝ අම්ල වැනි කාබනික
ද්රව්ය සාගරවල ඇතිවී තිබේ යයි සැළකේ. මෙම ප්රතික්රියා සඳහා අවශ්ය ශක්තිය සූර්ය විකිරණ මගින් තදබල විද්යුත් විසර්ජන මගින් ඇතිවන අකුණු, දැඩි යමහල් කි්රයාකාරිත්වය
හා විකිරණශීලී ද්රව්ය ක්ෂය වීමෙන් ඇතිවන තාපය මගින් ලැබේ. ආදි කාලීන සාගරය ”ආදි සූපයක්’ ලෙස :(Primordial Soup) ලෙස කාබනික අණු මගින්
ඇතිවී ඇතැයි සැළකේ. මෙම කාබනික සූපය තුළ ඇමිනෝ අම්ල , නයිට්රජන් භෂ්ම, සරල සීනි හා නියුක්ලියෝටයිඩ අඩංගුය. මෙම අණු එක්රැුස් වී ලිපිඩ තට්ටුවකින් වට වී ඇත. මෙම සංකීර්ණ ආදී ෙසෙල බවට පරිණාමය වී ඇත. මෙම ෙසෙල වර්ධනය, ස්වයං ප්රතිවලිතවීම වැනි ජීවී ලක්ෂණ කීපයකින් යුක්ත වේ. මෙය ජීවයේ ආරම්භය ලෙස
සැලකිය හැකි ය. මුලින්ම ඇතිවූ ජීවීන් විෂමපෝෂී, නිර්වායු ප්රාග්න්යෂ්ටිකයන් ලෙස සැළකේ. මෙය සිදුවී ඇත්තේ අවුරුදු බිලියන 3.5 ට පමණ පෙරය.