ඩෝල්ටන්ගේ පරමාණුක වාදය
ඩෝල්ටන්ගේ පරමාණුක වාදය
මුලද්‍රව්‍ය සහ සංයෝගය යන සංකල්ප අතර වෙනස පළමුවෙන් ම නිසියාකාරව පැහැදිලිකලේ 17 වන ශත වර්ෂයේ මැද බාගයේ දී පමණ රොබට් බොයිල් විසින්ය .රසායනික සංයෝජනය පිළිබදව පරීක්ෂණ ඉන් පසුව ශීග්‍රයෙන් දියුණු විය .මේ පරික්ෂනවලදී වැදගත් නියම 2ක් සොයාගන්නා ලදී .1775දි පමණ ප්‍රංශ ජාතික ඇන්ටොයින් ලැවොයිෂියර් විසින් ස්කන්ද සංස්ථිති නියමය පරික්ෂනත්මකව තහවුරු කර ඉදිරිපත් කරන ලදී .මේ නියමය 1756දි රුසියානු ජාතික M.V.ලොමොනොසොප් විසින් පළමුවෙන් ප්‍රකාශ කරනු ලැබුවත්,විද්‍යාත්මක තොරතුරු හුවමාරු සම්බන්දයෙන් එකල පැවති දුෂ්කරතා නිසා එය ඒතරම් ප්‍රසිද්ධ නොවිය .මේ නියමයෙන් කියවෙන්නේ රසායනික ප්‍රතික්‍රියාවලදී සමස්ථ ස්කන්ද ය වෙනස් නොවන බව නොහොත් ස්කන්ද ය සංස්ථිතිකව පවතින බවයි . වෙනත් වචන වලින් කියනාවනම් ප්‍රතික්‍රියාවලදී ස්කන්දය විනාශ වීම හෝ නිර්මාණය වීමක් සිදු නොවෙයි .මේ නියමයේ සත්‍යතාව ඉතාමත් ම නිරවද්‍ය පරීක්ෂණ රැසකින් ලැන්ඩෝල්ට් විසින් තහවුරු කරන ලදී .1893 සිට 1896 දක්වා පමණ කරන ලද පරීක්ෂණ වල දෝෂය කෝටියට 1 ට ත් වඩා අඩු විය .ඒ කෙසේ වෙතත් රසායනික ප්‍රතික්‍රියාවලදී නොගිණිය හැකි ප්‍රමාණ වලින් ස්කන්දය හානි වන බව මෑත කාලයේ දී සොයාගන්නා ලදී .තවද එලෙස හානිවන නොගිණිය හැකි තරම් ස්කන්දය ශක්තිය බවට පත්වේ (E = mc2 ).1800දි පමණ ප්‍රංශ ජාතික විද්වතෙකු ජෝසප් ප්‍රව්ස්ට් විසින් රසායනික සංයෝජනය පිළිබද ස්ථිර සමානුපාත නියමය හෙවත් ස්ථිර සංයුති නියමය සොයාගන්නා ලදී .මේ නියමයෙන් කියවෙන්නේ කිසියම් රසායනික සංයෝගයක් කුමන ක්‍රමයකට ලබා ගත්ත ද එහි මුලද්‍රව්‍ය සංයුතිය නියත බවයි . මෙහි සදහන් වැදගත් නියම 2කෙහි සත්‍යතාව ඔබටම ස්ථිර කර ගැනීමට අවශ්‍ය නම් පහත පහසු පරීක්ෂණ ය සිදුකල හැකියි . Mg වාතයේ දැවීමට සැලැස්වීමෙන් හෝ Mg හෝ Cu හෝ Zn වැනි ලෝහයක් සාන්ද්‍ර HNO3 අම්ලය සමග ප්‍රතික්‍රියා කර වීමෙන් ලැබෙන නයිට්රෙටය තදින් රත් කිරීමෙන් හෝ වෙනයම් හෝ ක්‍රමයකින් මෙම ලෝහ වල ඔක්සයිඩ ලබාගත හැකිය බර කිරගත් ලෝහ ප්‍රමාණයකින් ලැබෙන ඔක්සයිඩ ප්‍රමාණය නිර්ණය කිරීමෙන් ඉහත සදහන් වන කිසියම් මුලද්‍රව්‍යයක ඔක්ස්යිඩ් ය සදහා ස්ථිර සමානුපාත නියමය සත්‍ය වන බව පෙන්වා දිය හැකියි . ඒකිනෙකින් වෙන්වූ අණු ඇති සංයෝගවලදී ස්ථිර සමානුපාතික නියමය සැම විටම සත්‍ය වේ .නමුත් එකිනෙකින් වෙන් වූ අණු නැති සංයෝගවලදී විශේෂයෙන්ම ලෝහ ඔක්සයිඩ ,සල්ෆ්යිඩ ,සෙලෙනයිඩ, ටෙලියුරයිඩ වැනි සංයෝග වලදී සංයුතිය ඇතැම් විට සීමිත අන්තරයක් තුළ වෙනස් විය හැකියි . මේවාට ස්ටෝයිකියෝමිතික නොවන සංයෝග යැයි කියනු ලැබෙයි .මෙයට හේතුව වන්නේ මේ සංයෝගවල සමස්ථානික විචල්‍ය ප්‍රමාණ වලින් අන්තර්ගත වීමයි . රසායනික සංයෝජනය පිළිබදව ස්කන්ධ සංස්ථිති නියමයත් ,ස්ථිර සමානුපාත නියමයත් යන මේ වැදගත් නියම 2ක ම පහසුවෙන් අවබෝධ කර ගැනීමේ මාර්ගයක් වශයෙන් 1803 දී පමණ ඉංග්‍රීසි ජාතික විද්වතෙකු වූ ජෝන් ඩෝල්ටන් විසින් පරමාණුක වාදය ඉදිරිපත් කරන ලදී එහි සදහන් වන මුලික කරුණු 4කි .
(01)-තව දුරටත් සරල ද්‍රව්‍ය ලෙස බෙදා වෙන් නොකළ හැකි ,එකිනෙකින් වෙන් වූ ,කුඩා අංශු වලින් මුලද්‍රව්‍ය සෑදී ඇත .මේවා තවදුරටත් පරමාණු වශයෙන් හදුන්වනු ලැබේ .
(02)-පරමාණු මැවීමට හෝ විනාශ කිරීමට හෝ නොහැකිය .
(03)-කිසියම් මුලද්‍රව්‍යයක පරමාණු හැම අතින්ම එක සමාන වන අතර ,වෙනස් මුලද්‍රව්‍ය වල පරමාණු එකිනෙකට වෙනස්ය . (04)-කිසියම් සංයෝගයක් සැදීමේදී මුලද්‍රව්‍යවල පරමාණු පුර්ණ සංක්ක්‍ය වලින් කිසියම් ස්ථිර සරල අනුපාතයක් ඇතිව සංයෝජනය වේ .
පරමාණු මැවීමට හෝ විනාශ කිරීමට හෝ නොහැකි නිසා රසායනික ප්‍රතික්‍රියාවලදී සමස්ත ස්කන්ධ ය නියතව පැවතිය යුතුයි .මේ අනුව ස්කන්ධ සංස්ථිති නියමය පැහැදිලි කර ගත හැකිය .කිසියම් සංයෝගයක් සැදීමේදී මුලද්‍රව්‍යවල පරමාණු පුර්ණ සංක්යා ත් මකව ස්ථිර අනුපාතයකින් සංයෝජනය වන නිසාද මුලද්‍රව්‍ය වල පරමාණු හැම අතින්ම එක සමාන නිසාද සංයෝගයේ මුලද්‍රව්‍ය වල ස්කන්ධ අනුපාත ස්ථිර විය යුතුයි .මේ අනුව ස්ථිර සමානුපාත නියමයද පැහැදිලි කර ගත හැකිය .පරමාණුක වාදය පදනම කර ගනිමින් ,රසායනික සංයෝජනය පිළිබදව තවත් වැදගත් නියමයක් ඩෝල්ටන් විසින් නිගමනය කරන ලදී .එනම් A සහ B යන මුලද්‍රව්‍ය 2කක් සංයෝග 2කක් හෝ ඊ ට වැඩි ගණනක් හෝ සාදන විටදී නිත්‍ය A ස්කන්ධ යක් සමග සංයෝජනය වන B ස්කන්ධ අතර අනුපාත සරල විය යුතුයි .මෙය ගුණානුපාත නියමය වශයෙන් හදුන්වනු ලැබේ.මේ නියමය ඩෝල්ටන්ගේ පරමාණුක වාදයේ සදහන් 4 වෙනි කරුණෙන් නිගමනය වඩාත් පහසුවෙන් සිදුකල කලහැකියි ..................
