රසායනික කර්මාන්ත 4

                                                 ........................සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් නිෂ්පාදනය.......................

ක්ලෝරෝ ඇල්කලී කෝෂ හාවිත කරමින් ජලීය සෝඩියම් ක්ලෝරයිඩ් ද්‍රාවණයක් (බ්‍රයින් ද්‍රාවණය) විද්‍යුත් විච්ඡේදනය කිරීම මගින් වාණිජ වශයෙන් සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් නිෂ්පාදනය කෙරේ. මෙහිදී භාවිතා කෙරෙන ක්ලෝරෝ ඇල්කලී කෝෂ ප්‍රාචීර කෝෂය, පටල කෝෂය සහ රසදිය කෝෂය ලෙස ආකාර තුනක් පවතී. පටල කෝෂයක රූප සටහනක් පහත දැක්වේ.

මෙහිදී සිදුවන අර්ධ කෝෂ ප්‍රතික්‍රියා පහත දැක්වේ.

මෙහිදී සිදුවන සමස්ථ ප්‍රතික්‍රියාව පහත දැක්වේ

ඉහල සංශුද්ධතාවයකින් යුත් සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් ලබා ගත හැකිවීම සහ අඩු විද්‍යුත් ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය වීම යන කරුණු පටල කෝෂයක් භාවිතා කිරීමෙන් අත්වන වාසි වේ. පටල කෝෂයේ ඇනෝඩය සහ කැතෝඩය පිළිවෙලින් ටයිටේනියම් සහ නිකල් වලින් සාදා ඇත. මෙහි ඇනෝඩය සහ කැතෝඩය බහු අවයවික අයන හුවමාරු පටලයකින් වෙන් කර ඇත. මෙම පටලය හරහා ඇනායන හුවමාරු නොවේ. එබැවින් ඇනෝඩයේදී නිපදවෙන ක්ලෝරීන් වායුව සහ හයිඩ්‍රොක්සයිඩ අයන ප්‍රතික්‍රියා වීම වළකී. දිගින් දිගටම විද්‍යුත් විච්ඡේදනය කිරීමේදී ක්ලෝරීන් වායුව වෙනුවට ඔක්සිජන් ද පිටවිය හැකි බැවින් සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් සාන්ද්‍රණය උපරිම වන විට විද්‍යුත් විච්ඡේදනය නතර කරනු ලැබේ. පටල කෝෂයෙන් ඉවතට ගන්නා ලද සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් ද්‍රාවණය වාෂ්පීකරණය කිරීීමෙන් අනතුරුව සිසිල් කර සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් ලබා ගනී. මෙසේ කිරීමේදී සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් සමඟ මිශ්‍ර වී පැවති සෝඩියම් ක්ලෝරයිඩ් ස්ඵටඨිකීකරණය වීම සිදුවේ. මෙම ක්‍රියාවලියේදී අතුරුඵල ලෙස හයිඩ්‍රජන් වායුව සහ ක්ලෝරීන් වායුව ලැබේ.

මෙහිදී ද අඩු විභව අන්තරයක් යටතේ වැඩි ධාරාවක් යොදාගනු ලබයි.

*සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ්වල ප්‍රයෝජන.

1.ප්‍රබල භෂ්මයක් වශයෙන් සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් රසායනාගාරයේදී භාවිතයට ගැනෙයි.

2.සබන් නිෂ්පාදනය සඳහා ද සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් භාවිතයට ගැනෙයි.

3.කාබන් ඩයොක්සයිඩ් වැනි ආම්ලික වායු අවශෝෂණය සඳහා සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් භාවිතයට ගැනෙයි.

4.මිල්ටන් ද්‍රාවණය සෑදීම සඳහා සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් යොදා ගැනෙයි.

NaOH + Cl2  -->   NaCl + NaOCl + H2O

5.අප ජලය පිරියම් කිරීමේදී හයිඩ්‍රොක්සයිඩ ලෙස බැර ලෝහ ඉවත් කිරීම සඳහා සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් භාවිතයට ගැනෙයි.

සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් නිෂ්පාදනයේ අතුරුඵලවල ප්‍රයෝජන පහත දැක්වේ.

*ක්ලෝරීන්වල ප්‍රයෝජන

*ජලය පිරිසිදු කිරීම සඳහා ක්ලෝරීන් භාවිතා වේ.

*P.V.C. නිෂ්පාදනය සඳහා යොදාගනී.

*විරංජන කුඩු නිෂ්පාදනය සඳහා යොදාගනී.

*HCl නිෂ්පාදනයේදී ආරම්භක ද්‍රව්‍යක් ‍ලෙස ක්ලෝරීන් වායුව යොදාගනු ලබයි.

*D.D.T. සහ ග්‍රැමක්සෝන් නිෂ්පාදනය සඳහා ද ක්ලෝරීන් යොදා ගනු ලබයි.

*හයිඩ්‍රජන් වල ප්‍රයෝජන

*හයිඩ්‍රජන් ඉන්ධනයක් ලෙස භාවිතා කරයි.

*මාගරින් නිෂ්පාදනය සඳහා හයිඩ්‍රජන් යොදා ගනී.

*ඇමෝනියා නිෂ්පාදනය සඳහා භාවිතා කරයි.

සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් නිෂ්පාදනය ආශ්‍රිත ගැටළු..........

01)සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් නිෂ්පාදනය සම්බන්ධයෙන් වන පහත ප්‍රශ්ණ සඳහා පිළිතුරු සපයන්න.

i   .සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් නිෂ්පාදනයේදී භාවිතා වන අමුද්‍රව්‍ය මොනවාද?

ii .එහිදී යොදා ගැනෙන පටල කෝෂයෙහි ඇනෝඩය සහ කැතෝඩය වශයෙන් යොදා

   ගන්නා දෑ සඳහන් කරන්න.

iii . සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් නිසි අයුරින් නිෂ්පාදනය කිරීම පිණිස යොදා ගන්නා විද්‍යුත්

     සැපයුම කෙබඳු විය යුතු ද?

iv . මෙහිදී යොදාගනු ලබන කෝෂවල ප්‍රාචීරයක් හෝ පටලයක් යොදා ගැනීමට හේතු

     කවරේද?

v   . මෙහිදී අමුද්‍රව්‍ය ලෙස බ්‍රයින් වෙනුවට තනුක සෝඩියම් ක්ලෝරයිඩ් ද්‍රාවණයක් භාවිතා

     නොකරනුයේ මන්ද?

vi . සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් නිෂ්පාදනයේදී පටල කෝෂයක් යොදා ගන්නා විට කැතෝඩ

     කුටීරයේ ද්‍රාවණ මට්ටම, ඇනෝඩ කුටීරයේ ද්‍රාවණ මට්ටමට වඩා පහළින් පවත්වා ගැනීම

     අවශ්‍ය වේ. මීට හේතුව කුමක්දැයි කෙටියෙන් පැහැදිලි කරන්න.

vii . සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් හි ප්‍රයෝජන තුනක් දෙන්න.

viii . සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් නිෂ්පාදනයේදී ලැබෙන අතුරුඵලවල ප්‍රයෝජන දෙක බැගින්

       සඳහන් කරන්න.

ix . සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් නිෂ්පාදනයේදී සිදුවිය හැකි පරිසර දූෂණය පිළිබඳ ඔබේ

       අදහස් දක්වන්න.

x   . සෝඩියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් නිෂ්පාදනයේදී සිදුවිය හැකි පරිසර දූෂණය අවම කිරීම සඳහා

       ගත හැකි ක්‍රියාමාර්ග පිළිබඳවද ඔබේ අදහස් දක්වන්න.