නියැදි සමීක්ෂණයක පියවර (සංඛ්‍යානය 3 කොටස)
නියැදි සමීක්ෂණයක පියවර
1. සමීක්ෂණයේ අරමුණ තීරණය කිරීම
තමන් කරනු ලබන සමීක්ෂණයේ අරමුණු නිරවුල් අර්ථ අර්ථදැක්වීම් සහිතව විස්තරාත්මකව ප්‍රකාශ කළ යුතුය. ඊට හේතුව සමීක්ෂණය මුළුමනින්ම රඳා පවතින්නේ එහි අරමුණු මත වීමයි. මේ නිසා සමීක්ෂණයේ අරමුණු නිශ්චිතව දැක්වීම අනිවාර්‍ය වේ.
උදාහරණ: සමීක්ෂණයේ අරමුණු ලෙස ''වයස්ගත පුද්ගලයන්ගේ ජීවන තත්ත්වය"' පිළිබඳ සොයා බැලීම යනුවෙන් දළ වශයෙන් දැක්වීම කිසිසේත් ප්‍රමාණවත් නොවේ.
සමීක්ෂණයේ අරමුණ සඳහා 'වයස්ගත පුද්ගලයන්' හා 'ජීවන තත්ත්වය' යන්න පැහැදිලිව නිර්වචනය කළ යුතුය.
- මෙවැනි සමීක්ෂණයක් කිරීමට හේතුව කුමක් ද?
- මෙම සමීක්ෂණය මගින් අනාවරණය කිරීමට අදහස් කරන ප්‍රශ්න මොනවා ද?
- සමීක්ෂණය මගින් බලාපොරොත්තු වන්නේ කුමන ආකාරයේ ප්‍රතිඵල ද?
යන්න මුලින්ම අරමුණු පැහැදිලි කරන ප්‍රකාශයක අඩංගු විය යුතුය. සමීක්ෂණය අරමුණු ඉතා පැහැදිලිව තේරුම් ගැනීම වඩාත් කාර්යක්ෂමව තොරතුරු විග්‍රහ කිරීම සඳහා මඟ පෑදීමක් වේ.
2. නියැදීම සිදු කළ යුතු සංගහනය නිර්වචනය කිරීම
මෙහිදී නියැදිම සිදු කරන සංගහනය නිරවුල් හා පැහැදිලිව අර්ථ දැක්විය යුතුය. බලාපොරොත්තු වන සංගහනයක භූගෝලීය සීමා, ජනවාර්ගික සංයුතිය හා වෙනත් සීමාවන් පැහැදිලිව නිර්වචනය කිරීම අවශ්‍ය වේ. නමුත් සමහර තත්ව යටතේ සංගහනය අර්ථ දැක්වීම එතරම් පහසු නොවේ.
3. රැස් කළ යුතු දත්ත තීරණය කිරීම
සමීක්ෂණයේ අරමුණු අනුව රැස් කළ යුතු දත්ත මොනවා ද යන්න තීරණය වේ. සමීක්ෂණයෙන් ලබාගැනීමට බලාපොරොත්තු වන සියළුම දත්තයන් සමීක්ෂණයේ අරමුණු වලට අදාල වන නිසා අත්‍යවශ්‍ය දත්ත කිසිවක් මග හැරී නැති බව තහවුරු කර ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. එමෙන්ම සමීක්ෂණයේ අරමුණ හා සම්බන්ධයක් නැති අනවශ්‍ය ප්‍රශ්න ඉවත් කළ යුතුය.
4. දත්ත රැස් කිරීමේ ක්‍රම තීරණය කිරීම
දත්ත රැස් කිරීම සඳහා ඉතාම සුදුසු ක්‍රමය කුමක්ද යන්න මෙහිදී තීරණය කළ යුතුය.
- ස්වයං නිරීක්ෂණ ක්‍රමය
- තැපැල් මාර්ගික ක්‍රමය
- ප්‍රශ්නාවලි ක්‍රමය
- දුරකථන සාකච්ඡා
ආදී ක්‍රම මඟින් මගින් ඉතාම සුදුසු ක්‍රමය හෝ මෙම ක්‍රම වල සම්මිශ්‍රණයක් භාවිතා කළ හැක.
5. ප්‍රශ්ණාවලියක් හෝ උපලේඛනයක් සකස් කිරීම
ප්‍රශ්ණාවලිය ප්‍රතිචාරකයා විසින්ම සම්පූර්ණ කරන නිසා ප්‍රශ්න හොඳින් තේරුම් ගැනීම හා පිළිතුරු සැපයීම සඳහා අමතර උපදෙස් හා විස්තර ඇතුළත් කිරීම අවශ්‍ය වන අතර එය ප්‍රතිචාරකයාගේ සිත් ඇදගන්නා ලෙස අලංකාරව පිළියෙල කළ යුතුය. නමුත් පෞද්ගලික සම්මුඛ සාකච්ඡා මගින් සම්පූර්ණ කරන උපලේඛනයක් පළපුරුදු විමර්ශකයකු විසින් සම්පූර්ණ කරන නිසා එතරම් විස්තරාත්මක වීම සහ සිත් ඇදගන්නා සුළුවීම අවශ්‍ය නොවේ. මෙම ක්‍රම දෙකෙහි යම් යම් වාසි අවාසි ඇති වන අතර ඒවා සමීක්ෂණයේ ප්‍රතිඵල කෙරෙහි බලපෑමක් විය හැකි බැවින් මෙම ක්‍රම දෙකෙන් කුමන ක්‍රමය තෝරා ගන්නේ ද යන්න තීරණය කළ යුතුය.
මෙම ක්‍රම දෙකෙන් එකක් තෝරා ගැනීමේ දී සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණු පිළිබඳව වෙනත් ලිපියකින් සාකච්ඡා කරමු.
6. නියදි රාමුව තෝරා ගැනීම හා නියැදුම් ඒකක අර්ථ දැක්වීම
මෙහිදී නියැදියක් තෝරා ගැනීමට පෙර සංගහනයක් ඒකක ලෙස හඳුන්වන කොටස් වලට බෙදිය යුතුය. මෙම ඒකකයක් මගින් සංගහනයම ආවරණය විය යුතුය.
උදාහරණ: පවුලක් ඒකකයක් වන විට පවුලේ සියලු සාමාජිකයන් ඒකකයට අයත් වන ලෙසද, කොට්ඨාසයක් ඒකකයක් වන විට කොට්ඨාසය තුල සිටින සියලුම සාමාජිකයන් ඊට අයත් වේ.
7. නියැදිය තෝරා ගැනීම
දත්ත රැස් කිරීම සඳහා නියැදියක් තෝරා ගැනීමට විවිධාකාර වූ ක්‍රම කිහිපයක් පවතී. මේ සෑම ක්‍රමයක් යටතේම නියැදීමේ ප්‍රතිඵල වල අපේක්ෂිත යථා තත්වය සැලකිල්ලට ගෙන සංගහනයෙන් ලබා ගත යුතු නියැදි තරම තීරණය කල යුතු වේ.
8. පුර්ව පරීක්ෂා හා නියාමන සමීක්ෂණ
නියැදි සමීක්ෂණ සඳහා සකස් කරගත් ප්‍රශ්නාවලිය හා උපලේඛනය කුඩා පරිමාණ මට්ටමින් පරීක්ෂාවට ලක් කිරීම සමීක්ෂණය සැලසුම් කිරීමේදී වැදගත් පියවරකි. අනුහුරු සම්මුඛ සාකච්ඡා කිහිපයක් පැවැත්වීමෙන් හෝ ප්‍රශ්නාවලියක් තෝරාගත් කිහිප දෙනෙකුට තැපැල් කර යැවීමෙන් උප ලේඛනයේ හෝ ප්‍රශ්ණාවලියේ අඩුපාඩු අවබෝධ කරගනිමින් ගුණාත්මක බව වැඩි කල හැකිය.
9. දත්ත විශ්ලේෂණය හා සාරාංශ කිරීම
පලමුව වැරදි සහිතව සපයා ඇති තොරතුරු සුදුසු පරිදි නිවැරැදි කිරීමෙන් හෝ සම්පුර්ණයෙන් වැරදි යැයි සැලකිය හැකි තොරතුරු ඉවත් කිරීමෙන් ප්‍රශ්නාවලිය සංස්කරණයට භාජනය කල යුතුය.
10. අනාගත සමීක්ෂණ සදහා තොරතුරු තබා ගැනීම
සංගහනයක් පිළිබඳ පූර්ව තොරතුරු ප්‍රමාණය වැඩි වන තරමට සංගහනයක් පිළිබඳ ඉතා යෝගය නිමානක ලබා ගැනීම සදහා නියැදීමක් සකස් කිරීම වඩා පහසු වේ. සංගහනයක් සදහා සම්පුර්ණ කරන ලද ඕනෑම නියැදීමක් අනාගතයේදී එම සංගහන සම්බන්ධ කරනු ලබන නියැදි සමීක්ෂණ සදහා හොඳ පදනමක් සපයයි.
