මනමේ නාට්‍ය
මනමේ
වැදගත් : උසස් පෙළ සිංහල විෂය සදහා නිර්දේශිත නාට්‍ය වන එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍රයන්ගේ පේමතී ජායතී සෝකෝ නාට්‍ය හැදෑරීම සදහා මනමේ හා සිංහබාහු නාට්‍යන් දෙකේ දැනුමද අත්‍යවශ්‍ය වේ. එබැවින් මෙම ලිපිය සම්පාදනය කරනු ලැබේ.
1956 මනමේ නාට්‍ය බිහිවීම ලංකාවේ නාට්‍ය කලා ඉතිහාසයේ වැදගත්ම සන්දිස්ථානය වේ. කෝලම් සහ නාඩගම්වලට පාදක කරගත් චුල්ල ධනුද්ධර ජාතකය මෙයට යොදාගෙන ඇත. සරච්චන්ද්‍රයන් ස්වකීය පරිකල්පන ශක්තිය පදනම් කරගෙන කතා වස්තුවේ නාට්‍යමය අවස්ථා තෝරා බේරාගෙන තිබේ. එමෙන්ම මනමේ නාට්‍ය නිශ්පාදනයට පෙර එතුමා පෙර අපර දෙදිග නාට්‍ය කලාව පිළිබද විවිධාකාර තොරතුරු හදුනාගෙනමෙම පර්යේෂණය සිදුකර ඇත. එහිදී සරච්චන්ද්‍රයන් බටහිර නාට්‍ය කලාව ස්වභාවික නාට්‍ය කලාව අනුගමනය කරන අතර පෙරදිගනාට්‍ය කලාව නාට්‍ය ධර්මී සම්ප්‍රධාය ගරු කරනබව වටහාගෙන තිබේ. විශෙෂයෙන්ම ආසියාතික නාට්‍ය ක්‍රමය සංකලණය කොටගෙන දේශීය නාට්‍ය කලාව ගොඩනැංවිය හැකියැයි සරච්චන්ද්‍රයන් තේරුම් ගත්තේය.
ජාතක කතා ආකෘතිය තුළ ලක්ෂණ පහකි. එනම් :
- නිදාන කතාව
- අතීත කතාව
- ජාතක පාලිය
- අටුවා විස්තරය
- පූර්වාපර සන්ධි ගැලපීම
ජාතක කතා කරුවාගේ පරමාර්ථය ඉටු කරනුයේ අතීත කතාවය. කලාකරුවන් තම නිර්මාණය සදහා යොදා ගත්තේද අතීත කතාවයි.ඒ අනුව මනමේ නාටකය සදහා යොදා ගත්තේද චුල්ල ධන්ද්ධර ජාතකයේ අතීත කතාවයි. මෙහි සිදුවීම් පෙළකි. එනම්
- මනමේ කුමර කුමරී විවාහය
- දෙදෙනා වනය මැදින් ගමන් කිරීම
- ත්‍රිමදගලිත හස්තියකු මුණ ගැසීම
- මනමේ කුමරා ඊතලයෙන් විද හස්තියා මැරීම
- සොරු 500ක් දඩමස් පුළුස්සා කෑද
- දඩමස් ඉල්ලා ඒමට බිරිද යැවීම
- දුන්නෙන් විද 499ක් සොරු මැරීම
- නායක සොරා සහ මනමේ කුමරු සටන් කිරීම
- සටනින් කුමරු මිය යාම
- සොරා කුමරියගේ ආභරණ ඉල්ලීම
- සක්‍රයාගේ සිදුවීම
නමුත් මනමේ රචකයා මින් තෝරාගත්තේ සිදුවීම් කිහිපයකි. මනමේ නාට්‍යයට කෝලම සහ නාඩගම ඇසුරින් වැදි පිරිස යොදා ගත්තේය. මෙහි නාට්‍යමය අවස්ථාව වැදි රජු මනමේ කුමරු සටනයි. මනමේ කුමරු මිය යාම , කුමරිය වැදි රජු කෙරේ ලොල්වීම, ඔහුගේ සිත දිනා ගැනීමට උපක්‍රමශීලී වීම, අවසානයේ කුමරිය හැර වැදි රජු යෑම , හදවත පැලී කුමරිය මිය යෑම ආකාරයෙන් සිදුවීම් පෙළගස්වා ඇත. මෙම සිදුවීම් පෙළ අනුව නාට්‍ය වස්තුව හැඩ ගස්වා තිබෙන්නේ පෙර අපර දෙදිග නාට්‍ය මූලධර්ම ඇසුරෙනි. එමනිසා නාට්‍ය තුළ ගැටුමක් ඇත.
“නාට්‍යක ගැටුමක් තිබිය යුතුය. ගැටුමක් නැති තැන නාට්‍යක් නැත - බර්නාඩ් ෂෝ ”
මනමේ නාට්‍යයේ ගැටුම මනමේ කුමරුගේසිතතුළ කුමරිය දැකීම නිසා හැගීමක් ඇතිවීම. ඒ හේතුවෙන් මල් උයනේ ලතැවීම වේ . විවාහයෙන් පසු වනය මැදින් යයි.කුමරු පරිසරයක සොදුරු ආස්වාදය විදී.
“පේමයෙන් මන රංජිත වේ නන්දිත වේ.......”
පරිසරයේ සුනදරත්වය විදි ගැටුමට තුඩුදෙන, ප්‍රේක්ෂක අවධානය යොමුවන කුතුහලය දනවන අවස්ථා නාට්‍යමය අවස්ථා ලෙස හැදින් වේ. එවන් අවස්ථා චුල්ලධනුද්ධර කතාවෙන් ඇතුළත් කරගෙන ඇත.
මනමේ නාට්‍යයේ සංදර්භය සංස්කෘත නාට්‍යයේ පංචවිධ අවස්ථා ( ආරම්භ, යත්න, ප්‍රත්‍යාසා, නියතාප්ති, ඵලාගම ) විකාශන ස්වරූපය හැඩගස්වා ගන්නට සරත්චන්ද්‍රයන් සමත් වී ඇත. එමෙන්ම මනමේ නාට්‍යට කතා ප්‍රවෘත්තියට ගැලපෙන රංග ශෛලීයක් ඇතුළත් කරතීබීම දැකිය හැකිය. මනමේ නාට්‍ය සම්පූරණයෙන්ම ශෛලීගතය. බටහිර සම්ප්‍රධාය තුළ ඇති ස්වභාවිකත්වය සපුරාම ඉවත් කර ඇත. නමුත් ලංකාව තුළ ජනප්‍රිය වූ නාඩගම් ශෛලීය මනමේ සන්දර්භයට ආශ්‍රය කරගෙන ඇත. එම හේතුවෙන් මනමේ නාටකයට විශේෂ අනුග්‍රහයක් චාල්ස් ගුරුන්නාසේගෙන් ලැබුනු බව සරච්චනද්‍රයන් ප්‍රකාශ කරයි.
මනමේ නාට්‍ය තුළ චතුර්විධ අභිනය ක්‍රියාත්මක වේ. නළුවන් සියළු දෙනාම වේදිකාවට පැමිනෙනුයේ රිද්මයානුකූල ගමනකිනි. වාචික අභිනය ශෛලීගතය. සාමාන්‍ය ප්‍රකාශණය පවා ශෛලීගත ආකාරයෙන් ප්‍රකාශ කරයි. කිසිදු භාණ්ඩයක් වේදිකාවට රැගෙන නොයන අතර ආංගික අභිනය මාධ්‍යෙයන් ඉදිරිපත් කරයි. මෙම ශෛලිය වසර පනහක් පමණ මෙරට ජනප්‍රිය නාඩගම් ශෛලීයයි.
මනමේ නාට්‍ය රචකයා ප්‍රතිභාපූර්ණ කවියෙකි. ඔහු නාඩගම් රචකයෙකි. එමනිසා ඔහුගේ නිර්මාණ සම්භාව්‍ය දේශීය මුහුණුවරක් ගැනීම විශ්වාසනීත්වය පේක්ෂකයාට ඇති කරයි.ආරම්භයේ එන පොතේ ඉන්නිසියේ එන සිවුපද විරිත පුරාණ නාඩගම්වල එන ක්‍රමයට මුල හා අග එළිවැට රකිමින් ලිවුවකි. ඇහැලේපොළ නාඩගමේ ආරම්භක කවියේ මෙසේ එයි.
ගණ තිමිරය මුළු ලොවේ වෙනස් කර සප්ත සාගරෙන්
සුර නිර සවු සතුන් නොයෙක් දේ මැවු සර්ව වල්ලභ දෙවිතුමන්.....
මනමේ නාටකයේ දැක්වෙන්නේ මෙසේය.
සකල බ්‍රහ්ම සුර නර මස්තකයෙහි සැදූ සිරි විභූෂිත පා කමල්
අඛිල මෝහ තිමිරය දුරලමින් ලොවේ දෙසූ සද්ධර්මය විපුල්......
ඒ අනුව නාඩගම්වල එන මිශ්‍ර සිංහල කවි මග අනුගමණය කර ඇති බව පැහැදිළිය. සින්දු නාඩගම්වල එන චරිත සංවාදයේ යෙදෙන්නේද කාව්‍යමය භාෂාවකිනි. මෙම ක්‍රමය අනුගමනය කරන මනමේ පාත්‍රයන්ද බොහෝවිට උපමා රූපක සහිත ව්‍යංජනා ශක්තිය සහිත බසක් යොදාගනී.
“සියළු යස ඉසුරින් ඉතිරෙන්නා වූ, ජම්බුද්වීපයටම චූඩා මාණික්්‍යක් බදු වූ බරණැස් පුරයට යෙහෙන් පැමිණ......”
මනමේ නාට්‍ය තුළ කර්ණ රසායන සංගීතය පවතී. එය සරච්චන්ද්‍රයන්ගේ කවීත්ව හැකියාවයි. කුමරුගේ සිත තුළ ඇති හැගීම් ගීයකට නැගෙන්නේ
ප්‍රේමයෙන් මනරංජෙිත වේ - නන්දිත වේ...... ලෙසිනි.
එමෙන්ම සිවුපදයෙන් යුතු කවිද මෙහි පවතී.
දිරියෙන් යුධ කළ ඔබ සමගින්නේ....
එමෙන්ම මනමේ නාට්‍ය තුළින් නැවුම් පණිවිඩයක් ලබාදීමට නාට්‍ය රචකයා සමත් වේ. ජාතක කතා කරුවාගේ, මනමේ කෝලමේ, නාඩගමේ අරමුණ වූයේ කාන්තා චපලත්වය කියාපෑමයි. එය පැරණි තවුස් දෘෂ්ටියයි. එමගින් ඉවත් වූ සරත්චන්ද්‍ර මනමේ කුමරියගේ චරිතය විවරණය කරන්නේ ජීවිතයේ විවිධ ගැටළු වලට මුහුණ දුන් කාන්තා චරිතයක් ලෙසිනි.
