කුරුණෑගල රාජධානිය- දෙවන බුවනෙකබාහු රජතුමා (ක්‍රි.ව.1293-1302)
කුරුණෑගල රාජධානිය
දෙවන බුවනෙකබාහු රජතුමා
(ක්‍රි.ව.1293-1302)
දළදා වහන්සේ අත්පත් කරගෙන කුරුණෑගල රාජධානිය කර ගත්තේ දෙවන බුවනෙකබාහු රජතුමාගේ රාජ්‍ය කාලය තුළදීය. ඔහු කුරුණෑගල රාජධානිය කරගත් නමුත් දඹදෙණි පෙළපතක් සමග සබඳකම් නොකඩවා පවත්වා ගෙන ගියේය. දෙවන බුවනෙකබාහු රජතුමා වාර්ෂික උපසම්පදා උළෙලවල් නමයක් පැවැත්වූ බව වංශකතාවේ සඳහන් වේ.
දෙවන බුවනෙකබාහු රජතුමාගෙන් පසුව කුරුණෑගල රජ වූයේ ඔහුගේ පුත්‍රයා වූ පරාක්‍රමබාහු කුමාරයාය. ඔහු හතර වන පරාක්‍රමබාහු නමින් අභිෂේක ලැබුවේය. (ක්‍රි.ව. 1302-1326) ඔහු විසින් තම රාජ්‍ය කාලය තුළදී තුළ දී පින්කම් කිහිපයක් පැවැත් වූ බව වංශකතාවේ සඳහන් වේ. හතර වන පරාක්‍රමබාහු රජු 'දෙවන පණ්ඩිත පරාක්‍රමබාහු' නමින් ද ප්‍රකටව සිටියේය. මෙම අවධියේ දී සිංහල සාහිත්‍යයෙහි ප්‍රබෝධයක් ඇති විය. හතරවන වන පරාක්‍රමබාහු රජු ද විහාරාරාම කරවූ බවත් උගතුන්ට උදව් කළ බවත් වංශකථා වල සඳහන් වන අතර මොහුගේ පාලන කාලය තුළ දී උතුරේ වෙනම රාජ්‍යයක් බිහි වී තිබුණු බවද සඳහන් වේ.
හතර වන පරාක්‍රමබාහු රජුට පසුව රජකම හිමිවූයේ තුන්වන වන්නි බුවනෙකබාහු රජුටය. කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයට අයත් වන්නි හත්පත්තුවේ ස්ථාන වලට සම්බන්ධ පරම්පරාගත කථා වලට වන්නි බුවනෙකබාහු රජු ඇතුළත්ව ඇත. කුරුණෑගල වැව කරන ලද්දේ මේ රජු බව ප්‍රකට කරුණකි. තුන්වන වන්නි බුවනෙකබාහු රජතුමාට පසුව රජවූයේ පස්වන විජයබාහු රජු ය. මොහුට 'සවුලු' යන උප පදය ද තිබිණ. පවුලේ නින්ද ගමක් අනුව එය ලැබුණ බව සඳහන් වේ. පාරමී ශතකය නමැති ධර්ම ග්‍රන්ථය අනුව පැහැදිලි වන්නේ පස්වන විජයබාහු රජතුමා ලෝකයට හා ශාසනයට ප්‍රදීපයක් වූ පරාක්‍රමබාහු පරම්පරාවෙන් අතිජාත වූ බවයි. නමුත් සෙනරත් පරණවිතාන මහතා පවසන්නේ මේ පරාක්‍රමබාහු පෙළපත දඹදෙණියට අයත් පෙළපතක් දැයි පැහැදිලි වශයෙන් පැවසිය නොහැකි බවයි. ඔහු එලෙස පවසන්නේ පසු කාලයේදී කෝට්ටේ රජ වූ හයවන වන පරාක්‍රමබාහු රජු පිළිබඳ පැරකුම්බා සිරිතේ එන විස්තරය අනුවය. පැරකුම්බා සිරිතෙහි දඹදෙණි පෙළපතට අයත් කිසිම රජකු ගැන කියා නැත.
හයවන පරාක්‍රමබාහු රජුගේ මුතුන්මිත්තන්ගේ නම් සටහන පළමුවන පරාක්‍රමබාහු රජු ගෙන් අවසන් කර ඇත. එහි දැක්වෙන පරිදි සවුළු විජයබාහු හෙවත් පස්වන විජයබාහු රජුගේ පුත් පස්වන පරාක්‍රමබාහු බවත් ජයමහලැන නමැත්තා ඔහුගේ මුණුපුරෙකු බවත් පැහැදිලි වේ. මේ අනුව පස්වන විජයබාහු රජු පොළොන්නරු පෙළපතේ පලමුවන පැරකුම්බා රජුට නෑකම් කියන්නට ඇතැයි සිතිය හැකිය.
පස්වන විජයබාහු රජ සමයට අයත් ශිලා ලේඛනයක් හේවාහැට වෙයි වලින් හමු වී ඇත. මෙය ලියා ඇත්තේ ඔහුගේ එකොළොස්වන රාජ වර්ෂය වන නිසාවෙන් ඔහු අඩු තරමින් වර්ෂ 11 ක් වත් රජකම් කරන්නට ඇතැයි සිතිය හැකිය. මීට අමතරව ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයට අයත් කෑරගලින් හමු වී ඇති ශිලා ලේඛනද විජයබාහු රජුගේ එකොළොස්වන රාජ්‍ය වර්ෂය ගැන සඳහන් කර ඇත.
එකල විසූ උසස් අමාත්‍යවරයෙකු වූ අලකේශ්වර ගැන ද කෑරගල ශිලා ලිපියෙහි සඳහන් වේ. ඒ අනුව බලන කළ පස්වන විජයබාහු රජු දවස අලකේශ්වර අමාත්‍යවරයා විසූ බව පැහැදිලි වේ. පස්වන විජයබාහු රජතුමාගෙන් පසුව රජ වූයේ හතරවන බුවනෙකබාහුය. ඔහු කුරුණෑගල අතහැර දමා කඳුකරයේ ගම්පොල සිය රාජධානිය කර ගත්තේ ය. මෙලෙස කුරුණෑගල සිට ගම්පොළට රාජධානියල ට රාජධානිය මාරු කිරීමට හේතුව කුමක්දැයි තේරුම් ගැනීමට පැහැදිලි සාධක නැත. ඔහුගේ මහාමාත්‍ය වශයෙන් පත්කර ගත්තේ සේනාධිලංකාර සෙනෙවිරත් බව නිකාය සංග්‍රහයේ දක්වයි. ලංකාතිලක හා ගඩලාදෙණි ශිලා ලිපි අනුව හතරවන වන බුවනෙකබාහුරජුගේ තුන්වන රාජ්‍ය වර්ෂය ලෙස දක්වා ඇත්තේ ක්‍රි.ව. 1344 යි. එහෙත් පරණවිතාන මහතා බුවනෙකබාහු රජුගේ තුන්වන රාජ්‍ය වර්ෂය මෙම වර්ෂය ලෙස පිලිගනී. ඒ අනුව හතරවන වන බුවනෙකබාහු රජතුමා රජ වූයේ ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1341 දී බව පෙනී යයි.
