අනුරාධපුර යුගයේ ඓතිහාසික ස්ථාන 1
මම ඔයාලට දෙන්න හදන්නෙ අපේ පැරණිතම රාජධානිය පිළිබද තොරතුරු ටිකක්. අනුරාධපුර යුගයේ ඓතිහාසික ස්ථාන කිහිපයක් ගැන තමයි මම අද දෙන්නෙ. එහෙනම් බලන්න‍කෝ.....
අනුරාධපුර යුගයේ ඓතිහාසික ස්ථාන
-
ශ‍්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේ
-
කුට්ටම් පොකුණ
-
රුවන්වැලි මහා සෑය
-
ජේතවනාරාමය
-
ථූපාරාමය
-
ලංකාරාමය
-
මිරිසවැටිය
-
ලෝවාමහා ප‍්‍රාසාදය
-
ඉසුරුමුණිය
-
මිහින්තලය
-
අභයගිරිය
ශී‍්‍ර මහා බෝධිය
සිදුහත් බෝසතුන් බුද්ධත්වයට පත් වූයේ ඉන්දියාවේ බුද්ධගයාවේ එක් ඇසතු වෘක්‍ෂයක් යටදීය. බෝසතාණන් වහන්සේට බුද්ධත්වයට පත් වීමට සෙවන දුන් මේ ඇසතු වෘක්‍ෂයට කෘතගුණ දැක්වීමක් වශයෙන් පුරා සති 2 ක් සමාධි සුවයෙන් උන්වහන්සේ අනිමිස ලෝචන පූජාවේ යෙදුනු බව සඳහන් වේ.
සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් සියවස් 2 කට පමණ පසු ජයසිරි මහ බෝධීන් වහන්සේ ගැන සඳහන් වන්නේ අශෝක අධිරාජ්‍යාගේ පාලන සමයේදීය.ජයසිරි මහ බෝධිය කපා අග්නි පූජාවක් පැවැත්වීමට හින්දු බ‍්‍රාහ්මණයන් රජුගෙන් ඉල්ලීමක් කර තිබේ. ඒ අනුව රජු සේනාදිපතියෙකු ප‍්‍රධාන හමුදාවක් යවා ශ‍්‍රී මහා බෝධිය කැබලි 10 කට කපා වලකට දමා ගිනි තබා තිබේ. එහිදී ඔවුනට දැකගත හැකි වූයේ ආශ්චර්යමත් සිදුවීමකි.එනම් ගිනිගත් බෝ කඳේ අගුරු අතරින් බෝ අංකුර 2 ක් මතුවීලා දළු වැඞීමයි. මේ දැක විශ්මයට පත් වූ සෙනෙවියා අශෝක රජුට මේ බව දන්වා යැවීය. එතනට සැපත් වූ රජු මේ අසිරිය දැක බෝ අංකුරයට නමස්කාර කර දිවිහිමියෙන් මෙය ආරක්ෂා කිරිමටත් බුදුදහම පැතිර වීමටත් ප‍්‍රතිඥා දී ශ‍්‍රද්ධාවන්ත බෙෘද්ධයෙකු බවට පත් වූ බව ඉතිහසයේ සඳහන් වේ. මේ සිදුවීමෙන් පසු රජු රාජ්‍ය කටයුතු කරන අතරතුර දවසේ වැඩි කාලයක් ගත කර ඇත්තේ බෝ සමිඳු ඇසුරේය. රජුගේ මෙම ක‍්‍රියාව දෙවන බිසව වන තිෂ්‍යාරකය උප ගුප්ත බ‍්‍රාහ්මණයා යොදවා බෝධියට මක්‍ෂු කටු ගසා උණු තෙල් හා විෂ පැන් වත්කර බෝධිය විනාශ කර බව එක් අටුවා කථාවක සඳහන් වේ. තවක් වංශ කථාවකට අනුව ශ‍්‍රී මහා බෝධිය කප්පවා මුලින් උඳුරා දැමූ බව සඳහන් වේ. නමුත් බුදුබලයේ මහිමය නිසා බෝ සමිඳු යලිත් වරක් සුළු කාලයකින් අංකුරයක් මතු වූ බව සඳහන් වේ.
ශ‍්‍රී මහා බෝධිය ශී‍්‍ර ලංකාවට වැඩමවීම
ක‍්‍රි.පූ 246 දි පමණ දේවානම්පියතිස්ස රජුගේ ඉල්ලීම පරිදි ඉන්දියාවේ ධර්මාශෝක අධිරාජ්‍යා විසින් බුද්ධගයාවේ ශ‍්‍රී මහාබෝධි දක්ෂිණ ශාඛාව එතුමාගේ දියණිය වූ සංඝමිත්තා තෙරණිය අත ලංකාවට වැඩම කරවන ලදී. ඇය ශ‍්‍ර‍්‍රී මහාබෝධි ශාඛාව උතුරේ දඹකොල පටුනට රැගෙන විත් එහිදි දේවනම්පියතිස්ස රජුට භාර දෙන ලදී. රජු කරවටක් මුහුදට බැස බෝධීන් වහන්සේ පිලිගෙන එතන සිට බුද පූජා පවත්වමින් අනුරාධපුරයට වැඩමාගෙන එන ලදී.
දෙවානම්පියතිස්ස රජු මිහඳු හිමියන්ගේ උපදෙස් අනුව මහමෙවුනා උයනේ රාජද්වාරය පිහිටා තිබූ තැන්හි රෝපණය කරන ලදී. මිහිදු හිමියන් මෙම ස්ථානයේ ශ‍්‍රී මහ බෝධිය රෝපණය කිරීමට සුදුසු යැයි තීරණය කළේ එම භූමිය බුදුන් වහන්සේගේ පාදස්පර්ශයේ පූජනීයත්වයට පත් වූවක් බව නිසාය. එය මහා වංශයේ සඳහන් වේ. මෙම උත්සවයට කතරගම හා සඳුන්ගම ක්‍ෂති‍්‍රයයන් පැමිණි බව ද සඳහන් වේ. ශී‍්‍ර මහා බෝධිය උස්බිමක රෝපණය කර එය වටා බෝධි ඝරයක්ද ඒ වටා ද්වාර 4 ක් සහිත චතුරස‍්‍රාකාර පවුරක් ද කරවා ඇත.
රාජ්‍ය අනුග‍්‍රහය
-
1 වන සිරිනාග ඍජු දොරටු 4 හි පියගැට නැවත සකස් කිරීම.
-
2 වන සිරිනාග ඍජු වටපවුර නැවත කර වීම.
-
අභය නාග ඍජු ගල් වේදිකාවක් තැනවීම.
-
ගෝඨාභය රජු වේදිකාව පිලිසකර කර තවද උතුරු දොරටුවේ තොරණක් ද දකුණු දොරටුවේ ශිලා ලේඛණයද උතුරු නැගෙනහිර හා බටහිර දොරටුවල ශෛලමය ප‍්‍රතිමා 3 ක්ද මහ මලූවේ සිවුකොනෙහි ධර්මචක‍්‍ර කෙටු කුලූණු සතරක්ද පිහිටු වීය.
-
ධාතුසේන රජු ස්නාන කන්‍යාවන්ගේ ප‍්‍රතිමා 10 ක් බෝධිය වටා ඉදි කර නානමුර මංගල්‍යයක් පවත් වන සිරිතක් ආරම්භ කරන ලදී.
-
මහානාග රජු ශී‍්‍ර මහා බෝධියට ජලය සපයන දිය ඇළක් ශී‍්‍ර මහා බෝධිය වටා තැනවීය.
ශී‍්‍ර මහා බෝධින් වහන්සේට වාර්ශික මංගල්‍යන් 4 කින් පිදුම් ලබයි එනම්,
-
පරණ අවුරුදු මංගල්‍යයක්
-
අලූත් අවුරුදු මංගල්‍යයක්
-
අලූත් සහල් මංගල්‍යයක්
-
කාර්තික මංගල්‍යයක්
