පොළොන්නරු රාජධානියේ ඓතිහාසික ස්ථාන 1
පබළු වෙහෙර
පබළු වෙහෙර පොළොන්නරුවේ ඇති විශාල දාගැබ් වලින් එකකි. චූලවංශයට අනුව පබළු වෙහෙර කරවා ඇත්තේ පරාක්‍රමබාහු රජුගේ ප්‍රියතම මෙහෙසිය වූ ලීලාවතී දේවිය විසිනි. කලින් කලට මෙම ස්ථානයේ තිබී කොරල් හා පබළු වර්ග හමු වී ඇති හෙයින් පබළු වෙහෙර යන නම යෙදූ බවටද මතයකි.
කෙසේ වුවද මෙහි විශේෂත්වයක් දැක ගත හැකිය. චෛත්‍ය ගර්භයෙන් ඉහළට මතු වන සේ තනා ඇති තවත් කුඩා දාගැබක් බඳු කොටසක් තිබීම එම විශේෂත්වයයි. එසේම දේවතා කොටුව, හතරැස් කොටුව, කොත් කැරැල්ල ආදියද අද වන විට දක්නට නොමැත. ඒවායේ විනාශය දකුණු ඉන්දීය ආක්‍රමණිකයන් නිසා මෙන්ම නිදන් හොරුන් නිසාද වූ බව විශ්වාස කළ හැකිය.
පබළු වෙහෙරෙහි සුවිශේෂී ලක්ෂණයක් වනුයේ ස්ථුපය වටා ප්‍රතිමා ගෘහයන් නවයක් දක්නට ලැබීමයි. මේවායින් සමහරක බුදුන් වහන්සේගේ ජීවමාන ප්‍රමාණයේ ශෛලමය ප්‍රතිමා ද , සමහරෙක හිඳි හා හිටි පිළිම ද දැක ගත හැකිය. එක් ප්‍රතිමා ගෘහයක් තුළ සැතපෙන බුදු පිළිමයක් දක්නට ඇති අතර තවත් එකක් තුළ පාද ලාංජනයක්ද තිබේ.
අංක 2 ශිව දේවාලය
මෙය සොළීන් විසින් ඔවුන්ගේ පාලන සමයේ මුල් අවධියේ දී ඉදි කරන්නට ඇති බව විශ්වාස කෙරේ. දකුණු ඉන්දීය චෝල අධිරාජ්‍යයෙහි බලවතෙකු වූ රාජේන්ද්‍ර චෝල රජුගේ සෙල්ලිපියක් දේවාල බිත්තියෙහි සවි කොට ඇති අතර එයට අනුව ඔහුගේ පියා වූ රාජ රාජ රජුගේ බිසවක වූ “වාණවන් මා දේවී ඊශ්වරම් උදෙයියාර්”ගේ නාමය මෙම දේවාලයට භාවිතා කොට ඇත.
ශිව දේවාලයෙහි පැත්තක් අඩි 20.6 කි. අන්තරාලයේ දිග අඩි 16 ක් වන අතර පළල අඩි 9.4 ක් වේ. පැරණි භාරතීය ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ ලක්ෂණ අද වන විටද ඉතා හොඳින් ආරක්ෂා වී තිබීම මෙහි ඇති විශේෂත්වයයි. ගොඩනැඟිල්ල තනා ඇත්තේ ශෛලමය පාදමක් මතය. එයද බොරදම් යොදා අලංකාර කොට තිබේ. පිටස්තර බිත්ති අන්තර් කූඩු සහිත කුළුණු වලින් නිර්මිතව ඇති අතර ඒවාට ඉහළින් මහල් 3 කින් සමන්විත විමානයක් දැක ගත හැකිය. දේවාලයේ සිරස අර්ධ ගෝලාකාරය. එය නිමවා ඇත්තේද කළු ගලිනි. ශිව ලිංගය ගර්භය මධ්‍යයේ තබා ඇත.
උතුරු දොරටුව ආසන්නයේ පිහිටි විෂ්ණු හා ශිව දේවාල
නගරයේ උතුරු දොරටුවට දකුණු පසින් විෂ්ණු දේවාලය දැක ගත හැකිය. විෂ්ණු ප්‍රතිමාව තබා ඇති මෙය ශෛලමය ගොඩනැඟිල්ලක් වන අතර අද වන විට වහලය හා බිත්ති විනාශ වී ගොසිනි.
මෙයට නුදුරින් තවත් දේවාල දෙකක් දැක ගත හැකි අතර ඒවා මහා ශිව හා ශිව පුත්‍ර ගණේෂ්උදෙසා කරවා ඇත. (පුලූලෙයාර් කෝවිල), (මහා ශිව දේවාලය අංක 3 දරණ ශීව දේවාලය ලෙස පිළිගැනේ)
මැණික් වෙහෙර
මැණික් වෙහෙර ආරාම සංකීර්ණයකි. ඒ තුළ විවිධ අංගෝපාංගයන් දැක ගත හැකිය. ඒවා අතර ස්ථුප ද, ප්‍රතිමා ගෘහය ද, බෝධිඝර ද විශේෂයෙන් සඳහන් කළ හැකිය. මැණික් වෙහෙරෙහි ස්ථුපය දුර්ලභ වූ වාස්තු විද්‍යාත්මක නිර්මාණයකි. අනෙකුත් දාගැබ් හා සලකන විට ප්‍රමාණයෙන් කුඩා වුවද සුවිශේෂී වෙනස්කම් දැක ගත හැකිය. දාගැබ අඩි 30 ක විශ්කම්භයෙන් යුතු අතර එය තනා ඇත්තේ කළු ගලින් නිර්මිත පියගැට පෙළකින් ගොඩවිය හැකි හතරැස් මළුවක් මතය.
එම පියගැට පෙළ මුදුනේ අලංකාර කැටයම් සහිත ගල් උළුවස්සකි. චෛත්‍යය බැම්මේ කොටසක් පැතිකඩක් සේ විවෘතව තිබීම විශේෂයකි. ඒ අනුව ධාතු ඝර්භය නැරඹීමට අවස්ථාව උදා වන අතර එය පුරාණ චෛත්‍යයක ධාතු නිදන් කොට ඇතතේ කෙසේද යන්න කවරකුට වුව ද වටහා ගැනීමට මහෝපකාරී වේ. චෛත්‍යයට ආසන්නයේ බුදු පිළිමයක් සහිත වූ ප්‍රතිමා ගෘහය ද තවත් පසෙකින් බෝධිඝරය ද තනා තිබුණි. එසේ වුව අද ඇත්තේ ඒවායේ නෂ්ටාවශේෂයන් පමණි. ආරාම භූමිය වටා ප්‍රාකාරයක් බැඳ තිබූ සලකුණු ඇති අතර ඒ තුළ ආවාස ගෙවල්ද රාශියකි.
භික‍ෂූන් වහන්සේලා විශාල සංඛ්‍යාවක් මෙහි නේවාසිකව වැඩ වාසය කළ බව දක්නට ඇතත් මැණික් වෙහෙරද, ඒ ආසන්නයේ අශ්‍රමය ද කවුරුන් විසින් ගොඩනංවන ලදදැයි මූලාශ්‍ර වල නිශ්චිතව සටහන්ව නැත.
