10 ශ්‍රේණිය - පරණ නිර්දේශය 2 පාඩම (කෙටි සටහන් ) - 3 කොටස

29. දත්ත සම්ප්‍රේෂණ මාධ්‍ය වර්ග 2 කි.

1. නියමු මාධ්‍ය (Guided Medium)
2. නියමු නොවන මාධ්‍ය (Un – Guided Medium)

30. නියමු මාධ්‍ය (Guided Medium)

• සාමාන්‍ය ආකාරයේ වයර / ඇඹරි කම්බි යුගල (Twisted Pair Cables)
• සමාක්ෂ යොත් (Coaxial Cables ) - රූපවාහිනී කේබ
• ප්‍රකාශ තන්තු (Fiber Optics) - දුරකථන රැහැන් වල

31. නියමු නොවන මාධ්‍ය (Un – Guided Medium)

• ගුවන් විදුලි තරංග - රේඩියෝ තරංග
• අධෝරක්ත කිරණ - දුරස්ථ පාලක වල, මූසික වල
• ක්ෂුද්‍ර තරංග - චන්ද්‍රිකා සම්ප්‍රේෂණයේ දී
• Bluetooth / Wi-Fi  

32. දත්ත සම්ප්‍රේෂණ ආකාර :

• ශ්‍රේණිගත දත්ත සම්ප්‍රේෂණය (Serial Data Communication)
• සමාන්තරගත දත්ත සම්ප්‍රේෂණය (Parallel Data Communication)

33. ශ්‍රේණිගත දත්ත සම්ප්‍රේෂණය (Serial Data Communication)

දත්ත බිටු එකක් පිටුපස එකක් ගමන් කරයි. බොහෝ වේලාවක් ගතවේ. මූසික යතුරු පුවරු සඳහා සුදුසුයි.

34. සමාන්තරගත දත්ත සම්ප්‍රේෂණය (Parallel Data Communication)

එකවර දත්ත බිටු කිහිපයක් ගමන් කරයි.වේගවත්ය. විශාල වශයෙන් දත්ත හුවමාරු කරන උපකරණ සඳහා සුදුසුයි. මුද්‍රක හෝ ස්කෑනර් යන්ත්‍ර.

35. දත්ත සම්ප්‍රේෂණ විධි / ප්‍රධාන ආකාර:

• ඒකපථ (Simplex)
• අර්ධ ද්වීපථ (Half Duplex)
• පූර්ණ ද්වීපථ (Full Duplex)

37. ඒකපථ (Simplex) :

දත්ත එක් දිශාවකට පමණක් ගමන් කරයි. රූපවාහිනී / ගුවන් විදුලි සන්නිවේදනය

38. අර්ධ ද්වීපථ (Half Duplex): 

එක් වරකට එක් දිශාවකට පමණක් දත්ත සම්ප්‍රේෂණය වේ. වෝකි - ටෝකි උපකරණය, එක උමගක් තුළින් දෙදිශාවට ගමන් කරන දුම් රිය දෙකක්

39. පූර්ණ ද්වීපථ (Full Duplex) :

එකම අවස්ථාවේ දී දිශා දෙකටම දත්ත සම්පේෂණය කිරීම. දුරකථනය

40. පරිගණක ජාලයක් (Network) යනු :

පරිගණක දෙකක් හෝ කිහිපයක් එකිනෙකට සම්බන්ධ කරමින් සකස් කරනු ලබන පරිගණක පද්ධතියකි.

41. පරිගණක ජාල වල වාසි :

• වේගය ඉහළයි.
• වියදම අඩුයි. වියදම් වන්නේ ජාලය ස්ථාපිත කිරීමට පමණි.
• ආරක්ෂාව ඉහළයි.(ගිනි පවුරු / ප්‍රතිවෛරස මෘදුකාංග )
• මධ්‍යගත මෘදුකාංග පාලනය
  
  

42. දත්ත සම්ප්‍රේෂණ වේගය:

තත්පරයක් තුළ සම්ප්‍රේෂණය කරනු ලබන බිටු ප්‍රමාණයයි. ඒකක bps, Kbps, Mbps, Gbps

43. පරිගණක ජාල වල අවාසි :

• ඇතැම් ජාල වල මැද පිහිටි පරිගණකය බිඳ වැටීමෙන් මුළු ජාලයම අක්‍රීය වීම.
• ජාල පද්ධතියේ ඇතැම් විට දෝෂ හට ගැනීම.
• බාහිර පුද්ගලයින්ට පහසුවෙන් ප්‍රවේශ වීමේ හැකියාව.
• ජාලය පාලනය කිරීමට දැනුමැති පුද්ගලයින් අවශ්‍ය වීම.

44. ජාල ස්ථල විද්‍යාව (Network topology) යනු:

පරිගණක ජාලගත කිරීමේදී ඒවා භෞතිකව ජාලයට සම්බන්ධ කරන ආකාරයයි.

• තරු ආකාරයේ පරිගණක ජාල (Star Topology)
• මුදු / වළලු ආකාරයේ පරිගණක ජාල (Ring Topology)
• බස් ආකාරයේ පරිගණක ජාල (Bus Topology)
• රුක් ආකාරයේ පරිගණක ජාල (Tree Topology)

45. තරු ආකාරයේ පරිගණක ජාල (Star Topology) :

මැද ජාලකරණ ස්විචයක් හෝ නාභියක් තබා එයට පරිගණක හෝ මුද්‍රණ යන්ත්‍රයක් හෝ ස්කෑනර් යන්ත්‍රයක් සවි කරයි. මධ්‍යයේ උපකරණයට හානි සිදුවුවහොත් මුළු ජාලයම බිඳවැටේ. ජාලය ස්ථාපනය කිරීම පහසුයි. දෝෂ සෙවීම පහසුයි.

46. මුදු / වළලු ආකාරයේ පරිගණක ජාල (Ring Topology) :

පරිගණක එකිනෙක සම්බන්ධ කිරීමට අඩු වයර ප්‍රමාණයක් යයි. එක් පරිගණකයක් ක්‍රියා විරහිත වුවහොත් මුළු ජාලයම අඩපණ වේ.

47. බස් ආකාරයේ පරිගණක ජාල (Bus Topology):

ප්‍රධාන වයරයක් කේන්ද්‍රකොටගෙන සියළු පරිගණක එයට සම්බන්ධ කර ඇත. අඩු වයර ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය වේ. ඉතා පහසුවෙන් පරිගණක ජාලයට සවිකල හැක. සම්පූර්ණ ජාලයම ප්‍රධාන වයරය මත යැපීම සහ වයරයේ දෙකෙලවරවල් වසා දැමීම කරදරකාරී ක්‍රියාවකි.

48. රුක් ආකාරයේ පරිගණක ජාල (Tree Topology):

ගසක අතු බෙදෙන ආකාරයේ සකස් කර ඇත. එක් එක් අත්ත වෙන වෙනම පාලනය කළ හැකිය. ජාලය ගොඩනැගීම සංකීර්ණයයි. ප්‍රධාන වයරය මත ජාලයම යැපීම අවාසියකි.

49. පරිගණක ජාල ආකාර:

               ස්ථානීය ප්‍රදේශ ජාල (LAN) : කුඩා ප්‍රදේශයක පැතිරී පවතින ජාලයකි. පාසලක් විද්‍යාගාරයක්

               පුරවර ප්‍රදේශ ජාල (MAN) : ප්‍රාදේශීය වශයෙන් ආයතනයක ශාඛා

               පුළුල් ප්‍රදේශ ජාල (WAN) : විශාල ප්‍රදේශයක පැතිරී පවතින ජාල , අන්තර්ජාලය

විශාලත්වය අනුව, LAN < MAN < WAN

50. ජාලකරණ උපාංග :

          මොඩම් උපකරණය (MODEM) - සංඛ්‍යාංක සංඥා, ප්‍රතිසම තරංග බවටත් ප්‍රතිසම සංඥා සංඛ්‍යාංක සංඥා බවටත් පරිවර්ථනය කිරීමට යොදා ගනියි.

          ජාලකරණ නාභිය (Hub) -  පරිගණක විශාල සංඛ්‍යාවක් ජාලයට සවි කිරීමට යොදා ගනියි. බුද්ධිමත් උපාංගයක් නොවේ.

          ජාලකරණ ස්විචය (Switch) - පරිගණක විශාල සංඛ්‍යාවක් ජාලයට සවි කිරීමට යොදා ගනියි. බුද්ධිමත් උපාංගයකි.

          ජාලකරණ අතුරුමුහුණත් කාඩ්පත (NIC) - පරිගණකයක් ජාලයට සම්බන්ධ කිරීමට යොදා ගන්නා කෙවෙනිය පිහිටා ඇත.

51. සේවා යෝජක පරිගණක  (Server Computer):

පරිගණක ජාලයට අවශ්‍ය කරන සේවාව සැපයීමට යොදා ගනු ලබන විශේෂිත පරිගණකයි.
DNS Server, DHCP Server, WWW Server

52. අන්තර්ජාලය (Internet) :

ලොව පුරා විසිරී පවතින පරිගණක විශාල ප්‍රමාණයක් සම්බන්ධ වීමෙන් නිපදවා ඇති අන්තර්ජාලයට කිසිදු අයිතිකරුවකු නැත. මධ්‍යගත පලනයක් නැත. අන්තර්ජාලයේ සේවාවන් වන්නේ විද්‍යුත් තැපෑල, විශ්ව විසිරි වියමන සහ ගොනු හුවමාරුවයි. අන්තර්ජාල සේවාව ලබා ගැනීමට අප විසින් 'අන්තර්ජාල සේවා සැපයුම්කරු  (ISP)' හා සම්බන්ධ විය යුතුය. උදා: Dialog, Mobitel, Suntel

53. අන්තර්ජාලයට සම්බන්ධ වීමට අවශ්‍ය උපාංග :

• පරිගණකයක් (Computer)
• සන්නිවේදන මෘදුකාංගයක් (Communication Software)
• දුරකථන සම්බන්ධතාවයක්(Telephone Line)
• මොඩම් යන්ත්‍රයක් (MODEM)
• අන්තර්ජාල සේවා සපයන්නෙක් (ISP – Internet Service Provider)

54. අන්ත: ජාලය (Intranet) :

අන්තර්ජාලයේ භාවිතා කරනු ලබන උපාංග සියල්ලක්ම භාවිත කරමින් තම ආයතනයේ අභ්‍යන්තර පුද්ගලයින්ට පමණක් පිවිසිය හැකි ජාලයකි.  ජාල ආරක්ෂණ උපාංග වන ගිණි පවුරු, ප්‍රතිවෛරස මෘදුකාංග යොදා ගනියි.