උඩරට වන්නම් වල ඉතිහාසය
උඩරට වන්නම් වල ඉතිහාසය
මහනුවර යුගයේ රජකම් කළ ශ්‍රි විරපරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජුගේ කාලයේ මෙම වන්නම් රචනා කරන ලද බව කියැවේ. කෙසේ වෙතත් උඩරට වන්නම් රචනා කළ රචකයෙකු පිළිබඳ අවිනිශ්චිත බැවින් ඒ පිළිබඳ විවිධ මත පවතී.
ප්‍රවීණ නර්තන ශිල්‍පියෙකු හා ගත්කතුවරයෙකු වූ ජේ. ඊ. සේදරමන් මහතා විසින් රචනා කරන ලද නෘත්‍ය රත්නාකරය නැමති කෘතියෙහි සඳහන් කර ඇති පරිදි වන්නම් රචනා කරන ලද්දේ දකුණු ඉන්දියාවේ නාගපට්ටම් නැමති ස්ථානයේ දී ගණිතාලංකාර නම් වූ බ්‍රහ්මණ පඬිවරයෙකු විසිනි. කිරි ඇල්ලේ ඥානවිමල හිමියන් ‘අපේ පැරණි වන්නම්’ යන ග්‍රන්ථයෙහි සඳහන් කර ඇති පරිදි කුඩමලී බිසවගේ පෙරැත්ත නිසා දකුණු ඉන්දියාවෙන් ගෙන්වාගත් ගණිතාලංකාර නැමති පඬිවරයා නෙත්තිමාලය නම් ග්‍රන්ථය සකස් කළ බවත්, එය ඇසුරු කිරීමෙන් වාදාංකුසරත්නමාලය නමින් ග්‍රන්ථයක් ලියවී ඇති බවත් එම ග්‍රන්ථය අනුකරණය කිරීමෙන් වන්නම් රචනා කරන ඇති බවයි. දස්නොක් අධිකාරම් විසින් රචනා කරන්නට ඇතැයි විශ්වාස කරන නවි අන්දරය නැමති ග්‍රන්ථය ‘ ප්‍රශස්ති, විරහා ගී, වන්නම්, හටන් කවි, මහනුවර යුගයේ පැවති කවිකාර මඩුව නැමති රාජකීය ආයතනයේ ගායනය සඳහා පමණක් රචනා කොට ඇතැ’ යි කියයි. මල්වතු විහාරවාසී හිමිනමක් සඳහා ගණිතාලංකාර යන බමුණා ආචාර්ය වරයෙකු හා එක්ව මෙම වන්නම් රචනා කර ඇති බව තවත් මතයකි. තව ද මෙම වන්නම් එක් පුද්ගලයෙකු රචනයක් නොවන බවට ද සාක්ෂි වන්නම් හී අන්තර්ගතව පවතී. ඇතැම් වන්නම් වල එන බස් වහර වියත්ය.උදාහරණ ලෙස ගජගා වන්නම, අසද්‍රෘස වන්නම, වෛරොඩි වන්නම ගත හැක. ඇතැම් වන්නම් වල ඇත්තේ ගැම් සරළ බස් වහරකි. උදාහරණ ලෙස, හනුමා වන්නම, සිංහරාජ වන්නම, මුසලඩි වන්නම ගත හැක. ඇතමෙක් දරණ මතය වන්නේ, රම්මොලවක අධිකාරම් වන්නම් රචනා කර ඇති බවයි. මේ ඉහත කරුණු වලට අනුව පැම්ණිය හැකි එක් මතයක් ඇත. එනම්, උඩරට වන්නම් එක් පුද්ගලයෙකුගේ රචනයක් නොවන බවත්, වන්නම් රචනයට විවිධ පුද්ගලයන්ගේ උදවු වරින් වර ලැබී ඇති බවත් සිතීම විචාරශීලී වේ. කෙසේ වෙතත් වැඩි දෙනාගේ පිළිගැනීම වී ඇත්තේ, මල්වතු විහාරයේ හිමිනමකගේ සහය ලබාගෙන කවිකාර මඩුවේ සේවය සඳහා කේරලයෙන් ගෙන්වා ගත් ගණිතාලංකාර නම් සිංහල උගත් බමුණු පඬිවරයා වන්නම් රචනා කරන්නට ඇති බවයි.
සාම්ප්‍රදායික උඩරට වන්නම් ගණන 18කි. මෙම වන්නම් කවිකර මඩුවේ ගායනය සඳහා පමණක් ගායනා කල බවට සාධක වන්නම් තුළින්ම ඉදිරිපත් කළ හැකිය.
සිංහරාජ වන්නම - වටත් අයට දැනෙනටත් කියමි මම .....................
නෛයඩි වන්නම - වහා අසන් මෙම වන්නම නෛයඩි ................
ගජගා වන්නම - කවිකර වැනු කී ලෙව් ඉසි බස කී .............
කිරලා වන්නම - ඔන්න මේ දැන් පවසන්නෙ සිරින් යුතු ..................
මේවා සඳහා නර්තනය එක් වූයේ පසුකාලීනවය. උඩරට වන්නම් වල තේමාවන් නර්තනයෙන් ප්‍රකාශ නොවෙතත් එහි තාල රූපයෙන් බොහෝ දුරට එහි අරුත ප්‍රකාශ වේ.
“මුසලඩි වන්නම - හාවකු වන වදුලේ සිට එළිමහනට සීරුවෙන් පැමිණෙන අයුරුත්, අනතුරක් නොමැති බව දැනගත් පසු වේගයෙන් දුව පැමිණෙන අයුරුත් අරුත්ගැන්වේ.”
පසු කාලීනව නර්තනය එක් වූවත් සමඟම උඩරට වන්නම් ශාස්ත්‍රිය නර්තනාංගයක් බවට පත්විය. පසුව එය උගත් බුද්ධිමත් ප්‍රභූන් අතර පමණක් නොව පොදු ජනතාව අතරත් ප්‍රබල නර්තන කළා මාධ්‍යක් විය.
උඩරට වන්නම් නර්තනයේ දී ප්‍රථමයෙන් තානම සඳහා එකම ඉරියව්වකින් හිඳ හස්ත චලනය කිරීම පමණක් සිදුකරන අතර අනතුරුව තානමටම මාත්‍රා නැටීම ආරම්භ වේ. පසුව, කවි ගායනයට අනුව නැවත හස්ත චලන සිදු කරයි. ඒ අනුව කවිය ගැයීමෙන් පසු තානමට පද නැටීම උඩරට වන්නම් වල සාම්ප්‍රදායික ලක්ෂණයකි.
