කොහොඹා යක් කංකාරියේ දක්නට ලැබෙන සමානාත්මතාව හා වැරදි නිවැරෙදි කිරීම
වර්තමානයේ මෙන් විනෝදාස්වාදය ගෙන දෙන මාර්ග සුලභ නොවූ වකවානුවක පොදු ජනයාට වින්දනයක් ලැබුණේ ගැමි නාටක හා ශාන්තිකර්ම මඟිනි. ශාන්තිකර්මයෙන් වින්දනයට අමතරව සමාජයේ ජීවත් වන විවිධ තරාතිරම් වල ජන කොටස් අතර අන්යයෝන්යය සම්භන්ධතාවක් ඇති කරන අවස්ථාවක් වශයෙන් ද සඳහන් කළ හැක. සංස්කෘතිකාංග උත්සවයකට සමානකම් දක්වන ශාන්තිකර්මය තුළ උඩරට ප්රදේශවල ප්රචලිතව ප්රබලව පවතින කුල භේදයත්, ඇති නැති පරතරයත් කංකාරිය පවත්වන ස්ථානයේ සීමාවන් බිඳහෙළමින් ඉවත් වේ. එසේ පවසන්නට හේතුව වන්නේ, කංකාරිය පවත්වන මඩුව තුළ නරඹන්නන් සඳහා වෙනම ආසන වෙන් නොකිරීමයි. සමාජයෙහි උසස් යැයි හෝ පහත් යැයි හෝ කවරෙකු වුව ද කංකාරිය නරඹන්නේ තම ස්වකීය කැමැත්ත මතය. මෙයට සමාජයේ විවිධ ස්ථරයන් වලට අයත් වූවන් එකට එක්වන සමාන සැළකිළි ලබන අවස්ථාවකි. තවද කංකාරිහිමියා නැතහොත් කංකාරි නිවැසියා නරඹන්නන් සඳහා පොදුවේ පිරි නමන සියළු සංග්රහ සත්කාර පන්ති කුල භේදයෙන් තොරව සියල්ලන්ම එක සේ භුක්ති විදිති.
මීට අමතරව යක් දෙස්සන් සමාජයේ උසස් යැයි සම්මත පාලක පක්ෂය විසින් ගෙන යනු ලබන පාලනයේ යම් යම් අඩුලුහුඩුකම් ඇත්නම් ඊට එරෙහිව ප්රසිද්ධියේම සිය විරෝධය ප්රකාශ කිරීමට ද කංකාරියේ නාට්යමය පෙළපාලි යොදාගනු ලැබේ. සාමාන්ය ජීවිතයේ දී එවැන්නක් කළ නොහැකි බැවින් යක් දෙස්සන් ශාන්තිකර්ම ඊට ආයුධයක් කර ගනී.මින් ලැජ්ජා භය ඇතිවනවා පමණක් නොව “වැරැද්දක් සිදුවී තියෙනවා. මම එක හදාගන්න ඕනෑ” කියන සිතුවිල්ල පෙරටු කරගෙන වැරැද්ද නිවැරෙදි ද වෙනවා. දේව භක්තියෙන් සිටින අවස්ථාවක දී අඩුපාඩු පෙන්වා දී මෙන් මිනිසුන් ඒවා දේව ආශිර්වාද ලෙස සළකනු ලැබේ. කංකාරියේ ඌරා යක්කම, නයා යක්කම ආදී පෙළපාලි මේ සඳහා උදාහරණ ලෙස දැක්විය හැක. ඌරා යක්කමෙන් පාලක පන්තිය කෙරෙහි සාමාන්ය ංනතාව දක්වන අප්රසාදය සහ පිළිකුළ පැහැදිලි කරයි. විඳ මරණ ලඳ ඌරගේ මස් කුල 18 අතර බෙදා දීමේ අවස්ථාව තුළින් මෙම තර්කයට විසදුම් ලැබේ. මීට අමතරව පහත දැක්වෙන ඵලවැල දානයේ කවියන් එකල පැවති සමාජයේ ඇති නැති පරතරය පැහැදිලි කරදේ.
‘ගුරුළුන් යන හසර - වටුවෝ යති පියාසර
මහ නැවීයන හසර - කුඩා ඔරු නොපදී ද පසු පෙර’
‘හිමයේ තල් කිතුල් - ඒ මැද නැද්ද පැල කිතුල්
පද මැටි ලූ ගෙවල් - තිබෙන තැන නොතිබේ ද දඩ පැල්’
මීට අමතරව මඩුපුරයේ කවි වලින් රජ, බමුණු, වෙළඳ හා ගොවි යන කුල හතරක් ගැන කියැවේ.
“රජ කුලයට මොන මලදෝ මොන කොතලෙ ද මොන කළස ද මොන තොරණ ද
බමුණු කුලයට මොන මලදෝ මොන කොතලෙ ද මොන කළස ද මොන තොරණ ද
වෙළඳ කුලයට මොන මලදෝ මොන කොතලෙ ද මොන කළස ද මොන තොරණ ද
ගොවි කුලයට මොන මලදෝ මොන කොතලෙ ද මොන කළස ද මොන තොරණ ද
රජ කුලයට රනින් මලයි රන් කොතලෙයි රන් කළසයි රන් තොරණයි
බමුණු කුලයට රිදී මලයි රිදී කොතලෙයි රිදී කළසයි රිදී තොරණයි
වෙළඳ කුලයට තඹෙන් මලයි තඹ කොතලෙයි තඹ කළසයි තඹ තොරණයි
ගොවි කුලයට මෙපොල් මලයි මැටි කොතලෙයි පුන් කළසයි රඹ තොරණයි”
උක්ත කරුණු වලින් එකල සමාජයේ ඇති නැති පරතරය, උස් පහත් භේදය, පාලක පක්ෂය කෙරෙහි ජනතා විරෝධය ආදී සමාජ අඩුලුහුඩුකම් පෙන්වා දීමට කංකාරීමඩුව උපයෝගීකරගත් අයුරු මනාව පැහැදිලි වේ.