කෝට්ටේ යුගය
කෝට්ටේ යුගය
අන් කවර යුගයකටත් වඩා කෝට්ටේ යුගය වැදගත් කමක් හිමි කර ගන්නේ දේශීය නර්තන ඉතිහාසයෙහි කිසියම් සංදිස්ථානයක් එම යුගයේදී සනිටුහන් වන බැවිනි. නර්තන කලා පිළිබදව මෙකල සමකාලීන ලිඛිත සාධක වෙනත් මූලාශ්‍ර මෙම යුගයේදී බහුලව හමුවේ. නර්තන කලාව පිළිබද මේ සා මහත් තොරතුරු රැසක් අනාවරණය කර ගත හැකි වෙනත් රාජ්‍යක් නොමැති තරම්ය. දඹදෙණි සහ ගම්පොළ යුග වන විට ඉන්දියාවේ පැවති දේව දාසි ක්‍රමයට බොහෝ දුරට සමාන නර්තන ක්‍රමයක් ශ්‍රී ලංකාවේ දේවාල ආශ්‍රිතවද ගොඩනැගෙමින් පැවති බව ඉහත දැක්වූ තොරතුරු ඇසුරෙන් පැහැදිලි වන්නට ඇත. මෙසේ ගොඩනැගෙමින් පැවති නර්තන සම්ප්‍රධායේ උපරිම සංවර්ධනාත්මක අවස්ථාන කෝට්ටේ යුගය ලෙස සැලකිය හැකිය. මෙම යුගය වන විට නර්තන දේවාලවල අනිවාර්ය අංගයක්ව පැවති බව එම යුගයෙන් අපට ලැබෙන සමකාලීන සාධක මගින් තහවුරු වේ. සිංහල භාෂා සාහිත්‍යයේ දීප්තිමත් යුගයක් ලෙස කොට්ටේ යුගයේදී සංදේශ කාව්‍ය ගණනාවක්ම බිහි විය. එකී කාවය හා වෙනත් පද්‍ය හා ගද්‍ය ග්‍රන්ථ වලින් දේවාලයන්හි නලගනන් විසින් රග දක්වන ලද නර්තනයන් පිළිබද තොරතුරු විස්තරාත්මකව දක්වා ඇත.
විදෙන ලෙළෙන නරුබර පුලුලුකුල රැදී
හෙළන නගන අත නුවගන බැලුම් දිදී
රුවින් දිලෙන අබරන කැළුම් ගත යෙදී
සැලෙන පහන සිළු වැනි රගන ලිය සැදී
ලකල පුළු ලුකුල බැදි මණි මෙවුල ලා
සමන රං සලඹ නද දී මෙවුල් ලා
වදින පදට තබමින් පාද කමල් ලා
රගන ලදුන් බලන් රූ සිරි සයල් ලා
(හංස සංදේශය)
කොට්ටේ යුගයේ සංදේශ කාවයවල විස්තර වන මෙම නළගන රැගුම් වලින් එවක දියුණු නර්තන ක්‍රමයක් අප රටේ පැවති බව පිළිගත හැකිය. දේවාල වල දෙවියන් ඉදිරියේ රග දක්වන ලද නළගනන්ගේ නැටුම් වල චමත්කාර ජනක බව සංදේශ කාව්‍ය රචකයන්ගේ වර්ණනා කර ඇති ආකාරය ඉතා චමත්කාරය. කෝට්ටේ යුගයේ සාහිත්‍ය කෘතිවල කෙරෙන විස්තර වල බොහෝ තැන් වල බරත යන වචනය සදහන් වේ.
බරත සිතර පෙර ඉසිව කී ලෙස ට
(සැවුල් සංදේශය)
වෙසස සියළු නිවැරදි බරත තොරතුරු
(කොවුල් සංදේශය)
බරත සැක හලුවෝ රනිං ධන මනං වෙලුනේ
(ගුත්තිල කාව්‍ය)
මෙ කරුණු කරෙහි සැලකිල්ල දක්වන විචාරකයෝ පවසන්නේ කෝට්ටේ යුගයේ දේවාලවල නළගනන් රග දක්වන ලද්දේ ඉන්දියානු භාරත නර්තනය බවයි. එසේ වුවද මෙම යුගයටම අයත් දෙගල්ලේ, අම්බුළුගල හා බෙන්තර ගලකූරුමුල විහාර උලුවහු කැටයම් වල දක්නට ඇති රූකම් සංදේශ කාව්‍ය වල විස්තර කරන නැටුම් වලට වඩා වෙනස් ආකාරයක් ගනී. මෙම නළු රූ හේතු දෙකක් නිසා වැදගත්ය.
- මෙම නළු රූ වල දැක්වෙන්නේ නළු(පිරිමි) රූප වීම.
- ඉන්දියානු නැටුම් ඉරියව් වලට වඩා වෙස් ආකාරයක් ගැනීම.
මෙයට අදාළ තවත් සාධකයක් ්පෘතුගාලයේ කෞතුකාගාරයේ ඇති කෝට්ටේ යුගයට අයත් ඇත්දත් කැටයමකින් හමුවේ. කෝට්ටේ රාජධානිය පෘතුග්‍රීසීන්ගේ අතට පත් වීමෙන් පසුව ඔවුන් ළදරු ධර්මපාල කුමරුගේ පිළිරුවක් සාදා එය ඇත්දත් කැටයමකින් සරසා කුඩා මංජුසාවක බහා අභිෂේකය සදහා පෘතුගාලයේ ලිස්බන් නුවරට යවන ලදී. එකී මංජුසාවේ කැටයම් කර ඇති නළගන රුව සාම්ප්‍රධායික භරත නාට්‍යයේ අංගහාර වලට වඩා වෙනස්ය. එම නළගන රුවේ රංග වස්ත්‍රාබරණ වල ද මේ වෙනස කැපී පෙනේ. කෝට්ටේ යුගයේ සිදු වූ තවත් වැදගත් සිදුවීමක් සෙල සැලකිය හැක්කේ දේශීය බලියාග ක්‍රමයක් බිහි වීමයි. මේ සදහා ප්‍රමුකව ක්‍රියාකළ කෙනෙකු වශයෙන් වීදිගම මෛත්‍රීය හිමියන් හදුන්වා දිය හැකිය. දේහීය නර්තන කලාව හා එක්ව යන ගායන විශේෂයක් වූ ප්‍රශස්ති කාව්‍ය රචනය ආරම්භ වුයේද කෝට්ටේ යුගයේදී බව පිළිගැනේ. හය වන පැරකුම්බා රජු උදෙසා කරන ලද පැරකුම්බා සිරිත පළමු ප්‍රශස්ති කාව්‍ය ග්‍රන්ථය ලෙස සැලකේ. මේ අනුව බලන විට කෝට්ටේ යුගය නර්තන කලාවේ පුනුරුද යුගයක් ලෙස සැලකීම සාධාරණය. එසේ වුවද කෝට්ටේ යුගයේ අවසාන භාගය වන විට ඇති වු සතුරු වියවුල් යුධ ගැටුම් සහ රාජ්‍ය අස්ථාරවත්වයක් හේතු කොට ගෙන නර්තන කලාවේ කිසියම් පසුබෑමක් ඇති වූ බව පෙනේ.
