ගම්පොළ යුගය
ගම්පොළ යුගය
පේරාදෙණියට සැතපුම් අටක් පමණ දුරින් පිහිටා ඇති ඇම්බැක්ක ගමේ ඉදිකර තිබෙන ඇම්බැක්කේ දේවාලය කදකුමරුන් හෙවත් කතරගම දෙවියන් උදෙසා ඉදිකරන ලද ස්ථානයක් බව විචාරකයන්ගේ මතයයි. ශ්‍රී ලංකාවේ ලී කැටයම් සදහා ප්‍රසිද්ධියක් උසුලන ඇම්බැක්කේ දේවාලය ඉදිකරන ලද්දේ ගම්පොළ යුගයේ රජ කළ වික්‍රමබාහු රජතුමාගේ කාලයේය. දේවාලය හා සම්බන්ධ වූ ප්‍රධාන ගොඩනැගිලි අටකි. ඒවා අතුරින් සිංහාසන මණ්ඩපය හෙවත් රිට්ටාගෙය පමණක් දේවාල මලුවෙන් පිටත පිහිටා ඇත. අනෙක් හතම මලුව ඇතුලෙහි පිහිටා ඇත. ශ්‍රී ලංකාව තුළ ඇති දේවාල ගණන් ගැනෙනුයේ විහාරයන්ගේ උපඅංගන් ලෙසටය. එසේ වුවද ඇම්බැක්කේ දේවාලයට ඇත්තේ එයට වඩා ඉහල තත්වයකි. මෙය සියළු අංගයන්ගෙන් සමන්විත වූ ද වාර්ෂිකව චාරිත්‍යානුකූලව පැවැත්වෙන පෙරහැර ඇතුළු මංගලෝත්සව ද සහිත විශිෂ්ඨ වූ පූජ්‍ය ස්ථානයකි. මෙම දේවාලයේ ලී කැටයම් අතුරින් හමුවන නළු රූප ගම්පොළ යුගයේ නර්තන කලාව පිළිබද තොරතුරු රැසක් හෙළි කරයි. එම දේවාලයේ ලී බාල්ක කැටයම් කර ඇති කෙළිනැටුමක යෙදී සිටින නලුවන්ගේ රූකම් පෙල ගම්පොළ යුගයේ ප්‍රචලිතව පැවති ගැමි නැටුම් කලාවක් පිළිබද අගනා සාක්ෂියක් අපට පවසයි. වර්තමාන යුගයේද ජනප්‍රියව පවතින ගීකොළි නැටුම එම යුගයේදී ද ජනතාව අතර ප්‍රචලිතව තිබූ බවට සාක්ෂී එම රූකම් වලින් සනාථ වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ ගැමි නැටුම් කලාවක් අතීතයේ සිටම පැවති බවද මේ ලීකෙළි නළු රූප වලින් අනාවරණය වේ. මෙම රූකම් වලට අමතරව එහි ලී කණුවල සියුරැස් පනේල වල කැටයම් කරඇති නළු රූප භාරත නැටුම් වල අංග නිරූපණය කරන බව විචාරකයන්ගේ පිළිගැනීමයි.
හින්දු ගෘහ නිර්මාන ලක්ෂණ අනුව නිර්මාණය කර ඇති ගඩොලාදෙණියෙන්ද ගම්පොළ යුගයට අයත් රූකම් හමුවී ඇත. ඒ එම විහාරයේ පාදමය කැටයම් කර ඇති රූප වලය. නර්තන කලාව පිළිබද තොරතුරුහෙළි කරන වැදගත් සාධකයන් වන්නේ එහි නටන හා වයන රූකම් අතර නලාව, උඩැක්කිය. රබාන, තාලම්පට වැනි වාද්‍ය භාණ්ඩයන් ද දක්නට ඇති බැවිනි. ගම්පොළ යුගයට අයත් යැයි සැලකෙන ගාලු දිස්ත්‍රික්යට අයත් ගලපාත රජමහ විහාරයේ ගල් උළුවස්සෙහි ද වාදන භාණ්ඩ වයන අයගේ රූකම් කැටයම් කර ඇත. මෙම රූකම් අතර උඩැක්කිය, බෙරය. හොරණෑව ආදී වාද්‍ය භාණ්ඩ රාශියක් ඇත.
මෙම යුගයේ දියුණු නර්තන කලාවක් පැවති බව සනාථ කරන තවත් සාධකයක් වන්නේ කෑගලු දිස්ත්‍රික්කයේ ගණේගොඩ දේවාලයේ සහ අම්බුලුගල දක්නට ඇති රූකම්ය. යාපහුව. ගඩොලාදෙණිය, ඇම්බැක්කේ දක්නට ලැබෙන රූකම් බොහෝ දුරට දකුණු භාරතයේ විදම්බරම් දේවාලයේ රූකම් වලට සමාන කමක් දක්වන බව මහාචාර්ය සරස්චන්ද්‍ර මහතා ගැමි නාටකය නැමති පොතේ සදහන් කරයි. ක්‍රි.ව. 1350 දී පමණ ලංකාවට පැමිණි දේශ සංචාරකයෙකු වන ඉබන් බතූතාගේ වාර්ථාවට අනුව දෙවුන්දර උපුල්වන් දේවාලයේ බාලිකාවන් පන්සිය දෙනා දෙවියන් ඉදිරියේ නැටූ බව කියැවේ. මෙම බාලිකාවන් සදහා දිවෙල්ගම් ලබාදී තිබූ බවත් ඉබන් බතූතා සදහන් කරයි. රත්නපුර මහ සමන් දේවාලයේද දේවදාසි නර්තනයේ යෙදුනු බව සමන් දේවාල සන්නසට අනුව පැහැදිලි වේ. මෙම සාක්ෂි මගින් සනාථ වෙන්නේ ඉන්දියාවේ දේවාල වල පැවති දේවදාසි නර්තන ක්‍රමය ගම්පොළ යුගයේදී ශ්‍රී ලංකාවේ ද පැවති බවයි. මෙය සනාථ කරන තවත් සාධකයක් වන්නේ ගම්පොළරජකළ පස්වන පැරකුම්බා රජුගේ කාලයේ දෙව්නුවර මහ විහාරයේ විසූ ගලතුන්මුල මහා මෛත්‍රී හිමියන් විසින් රචිත තිසර සන්දේශයේ සදහන් තොරතුරුය. එම සන්දේශ කාව්‍යයේ දේවාල වල රගන ලද නාට්‍ය අංගනාවක් ගැන විස්තර කර ඇත්තේ මෙසේය.
පිඹිනා වස්දඩු ගොස තාලෙටා
වයනා මද්දල බෙර තාලමෙටා
රගනා නොහෙරුම එම තාලමටා
ලියනා දුටුවේ තොස තාලමටා (තිසර සංදේශය)
මෙයින් පෙනී යන්නේ ගම්පොළ යුගය වන විට ඉන්දියානු භරත නාට්‍ය සම්ප්‍රධාය රාජ සභාව සහ දේවාල ආශිතව භාවිතයේ පැවති බවයි. මීට පරිභාහිරව සාමාන්‍ය ජනතාව අතරේ ගැමි නැටුම් කලාවන්ද පවතින්නට ඇත. පසු කාලීනව ලංකාවේ දේශීය නර්තන කලාවන් ස්වාධීනව නැගී සිටීමේදී මේකී භරත නාට්‍යයේ යම් යම් ආභාෂයන් ඒ කෙරෙහි එල්ල වන්නට ඇතැයි අනුමාන කරන්නට ඇත.
