සබරගමු ඇඳුම් කට්ටලය
සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය පෝෂණය වීමට හේතු වූ අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ:
ශ්‍රී ලංකාව භූමි ප්‍රමාණයෙන් කුඩා රටක් වුවද දේශීය වශයෙන් ප්‍රභවය ලැබුවා වූ ඇතැම් ලක්ෂණයන් අතින් එකිනෙකට බොහෝ දුරට සමාන වන්නා වූ ද, තවත් ලක්ෂණ අතින් එකිනෙකින් ප්‍රතිවිරුද්ධ වන්නා වූ ද, මහා සම්ප්‍රදායන් ලෙස හැදින්විය හැකි දේශීය නර්තන සම්ප්‍රදායන් තුනක් සහ ප්‍රාදේශීය ව්‍යවහාරයන් කරණ කොට ගෙන එකී මූලභූත සම්ප්‍රදායන් තුළින් උපන් චූල සම්ප්‍රදායන් කිහිපයකින් ද පෝෂණය වූ නර්තන කලාවක් හිමිව පවතී. එසේ බිහිව ඇති මහා සම්ප්‍රදායන් ත්‍රිත්වය නම්,
1. උඩරට නර්තන සම්ප්‍රදාය
2. පහතරට නර්තන සම්ප්‍රදාය
3. සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය
සබරගමු මහා සමන් දේවාලය මූලික කර ගනිමින් කුරුවිට කෝරලය, අට කලං කෝරලය, මැද කෝරලය සහ කොලොන්න කෝරලය ප්‍රමුඛ සබරගමුව පළාතට ආවේණිකව බිහි වී ප්‍රචලිත වූ සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය ශ්‍රී ලංකාවේ සාම්ප්‍රදායික නර්තන කලාවන් අතර දීර්ඝ ඉතිහාසයකට උරුමකම් ඇති නර්තන සම්ප්‍රදායකි.
සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායේ ඉතිහාසය පිළිබඳ විමසා බැලීමේදී එය වැදි ගෝත්‍රික සමාජය දක්වා ඈත අතීතයකට උරුමකම් කියන බව සිතිය හැක. කෙසේද යත් විජය රජුට, කුවේණියට දාව උපන් ජීවහත්ත සහ දිසාලා යන දරු දෙදෙනාගෙන් පැවත එනවා යැයි සැලකෙන, සබරගමුවට අයත් සමන්තකූඨ ප්‍රදේශයේ වාසය කරන ලදැයි සැලකෙන වැදි ජනයා මුලිකව මෙම නර්තන කලාව බිහි වු බවත්, එය පසු කාලීනව දේව සංකල්පය මත සමන් දේවාලය මුල් කරගෙන සම්ප්‍රදායක් ලෙස පෝෂණය වු බවත් සිතිය හැකිය. විශේෂයෙන් “සබර” යනු වැද්දන් හැඳින්වීමට භාවිත කළ වචනයක් බවත්, වැද්දන් වාසය කළ ප්‍රදේශය “සබරගමුව” ලෙසින් ද හඳුන්වා ඇති බවත් ඉතිහාසයේ සඳහන් වන හෙයින් සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායේ මූලාරම්භය වැදි ගෝත්‍රික සමාජය මුල් කරගෙන සිදු වු බව විශ්වාස කළ හැකිය.
ඕනෑම සංස්කෘතියක්, සම්ප්‍රදායක් බිහි වන්නේ එයටම ආවේණික වු අනන්‍ය වු ලක්ෂණ මුලික කරගනිමින් වන අතර එය කාලයත් සමග විකාශනය වී ප්‍රචලිත වීමත් සමග විවිධ වු සමාජ, දේශපාලන, ආගමික, ආර්ථික ආදී සබඳතා ඔස්සේ තවත් සංස්කෘතීන් හා සම්ප්‍රදායන් සමග එකිනෙකට මුසු වේ. මේ නිසා කිසියම් සංස්කෘතියක ඇති අංග ලක්ෂණ බොහෝ දුරට තවත් සංස්කෘතියක් නියෝජනය කිරීමක් දක්නට ලැබේ. එනම් සංස්කෘතියක, සම්ප්‍රදායක පවතින අනන්‍ය ලක්ෂණ සමග එකනෙකට මුසු වෙමින් එය පෝෂණය කරන වෙනත් සංස්කෘතීන් හා සම්ප්‍රදායන්ගෙන් ලැබුණු අන්තර් සංස්කෘතික අංග ලක්ෂණ සෑම සංස්කෘතියකම පාහේ දැකගත හැකිය.
සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය ද මුලික වශයෙන්ම එයට අනන්‍ය වු ලක්ෂණ සහිතව ආරම්භ වී විකාශනය වු අතර ගුරුකුල අතර පවතින සබඳතා, දේව සංකල්පය, සමාජ, ආගමික වැනි විවිධ වු සබඳතා ඔස්සේ විවිධ සංස්කෘතීන් හා සම්ප්‍රදායන්ගේ ආභාෂය ලබා ඇති බව පැහැදිලිය. එනම් වෙනත් සංස්කෘතීන් හා සම්ප්‍රදායන්ගේ සංස්කෘතික අංග ලක්ෂණ සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය තුළ නියෝජනය වීමක් දක්නට ලැබේ.
එලෙස සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය හා මුසු වු අන්තර් සංස්කෘතික අංග ලක්ෂණ මොනවාදැයි අධ්‍යනය කිරීම මෙහි ප්‍රධාන අරමුණයි.
01. සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායයේ මූලාරම්භය වැදි ජනතාව හා ඔවුන්ගේ සංස්කෘතිය මුලික කරගනිමින් බිහි වු බව ජනශ්‍රැතියේ එන සාධක ඔස්සේ පැහැදිලි වේ. වැදි ජනයාගේ සංස්කෘතික ලක්ෂණ සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය තුළ අන්තර්ගත වීම එය මනාව සනාථ කරනු ලබයි.
වැදි ගෝත්‍රික ජනතාවගේ ප්‍රධාන සංස්කෘතික අංගයක් වන, ඔවුන් අදටත් තම සංස්කෘතිය විදහා පෑමට යොදා ගන්නා නර්තන අංගයක් ලෙස කිරි කොරහ නැටුම හඳුන්වා දිය හැකිය. මෙම කිරි කොරහ නැටුම සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායේ ප්‍රධාන නර්තන අංගයක් වේ.
එමෙන්ම සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායේ ප්‍රධාන වාද්‍ය භාණ්ඩය ලෙස සැලකෙන දවුල වැදි ජනතාවගේ කිරි කොරහ නර්තනය සදහා යොදා ගන්නා ප්‍රධාන වාද්‍ය භාණ්ඩය ලෙසද සැලකේ. ඉතා පහසුවෙන් එළු සමක් යොදා ගෙන නිර්මාණය කළ හැකි වාද්‍ය භාණ්ඩයක් වීම නිසාවෙන් එය වැදි ජනයා භාවිතා කරන්නට ඇතැයි සිතිය හැක.
ඒ අනුව පැහැදිලි වන්නේ වැදි ගෝත්‍රික සංස්කෘතියේ පැවති කිරි කොරහ නැටුම සහ වාද්‍ය භාණ්ඩයක් වු දවුල සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය හා මුසු වෙමින් එහි ප්‍රධාන සංස්කෘතික ලක්ෂණයක් බවට පත්ව ඇති බවයි.
02. සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායේ එන සමහර සංස්කෘතික අංග ලක්ෂණ භාරතයේ කතකලී නර්තන සම්ප්‍රදායේ සමහර අංග ලක්ෂණ වලට සමානත්වයක් පවතී.
කතකලී නර්තන සම්ප්‍රදායේ ඇති සමහර “අංගහාර ” සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායේ අංගහාර වලට සමාන වේ. නර්තන ශිල්පීන් නර්තනයේ යෙදෙන විට අත කරකවන ආකාරය, තාලය බොහෝ දුරට සම්ප්‍රදායන් දෙකෙහිම සමාන වේ.
එසේම කතකලී නර්තන සම්ප්‍රදායේ ප්‍රදාන වාද්‍ය භාණ්ඩය ලෙස සැලකෙන “චෙණ්ඩාව” සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායයේ ප්‍රධාන වාද්‍ය භාණ්ඩය වන දවුලට බොහෝ සෙයින් සමාන වේ. මෙම වාද්‍ය භාණ්ඩ දෙකම සෑදීමට යොදා ගන්නේ එළු සමකි. මෙම වාද්‍ය භාණ්ඩ දෙකම එක සමාන වුවද ඒවා වාදනය කරන ආකාරය වෙනස් වේ.
ඒ අනුව කතකලී හා සබරගමු යන නර්තන සම්ප්‍රදායන් තුළ එකිනෙකට නියෝජනය වන අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ හදුනා ගත හැකි වේ.
03. දේව සංකල්පය හා බැඳුණූ අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය තුළින් හඳුනාගත හැකිය.
සබරගමු නර්තන කලාව සම්ප්‍රදායක් ලෙස එයට අනන්‍ය ලක්ෂණ ඔස්සේ ගොඩ නැගී ඇත්තේ සබරගමු මහ සමන් දේවාලය මුල් කරගෙනය. විශේෂයෙන් සමන් දේවාල පෙරහැර ගමන් කරන්නේද සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායේ එන,
1. මුල් මාත්‍රය
2. ගමන් මාත්‍රය
3. සින්ධූ මාත්‍රය
4. පට්ටුතාල් මාත්‍රය
5. යක්පද මාත්‍රය
යන මාත්‍රා පහ මුල් කරගෙනය. ලය අඩු වැඩි කරමින් මෙම මාත්‍රා වලට අනුව දේවාල පෙරහැර ගමන් කරයි.
එමෙන්ම සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායේ ප්‍රධාන නර්තන ඇඳුම් කට්ටලය ලෙස සමන් දෙවියන්ගේ ඇඳුම යොදාගනු ලබයි. එනම් නර්තන ශිල්පින් නර්තනයේ යෙදීමේදී ඇඳුම් ඇඳීම හා ආභරණ පැලඳීම සිදු කරන්නේ සමන් දෙවියන්ගේ ඇඳුමට සමාන වන ආකාරයෙනි.
මේ අනුව පැහැදිලි වන්නේ ශ්‍රි දළඳා මාලිගය හා බැදුණු සංස්කෘතිය උඩරට නර්තන සම්ප්‍රදාය හා බැඳුනේ කෙසේද, එලෙසම සමන් දේවාලය මුල් කරගත් දේව ආභාෂය හා සංස්කෘතික ලක්ෂණ සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය තුළ ද අන්තර්ගත වී අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ විදහාපාන බවයි.
04. උඩරට නර්තන සම්ප්‍රදාය සහ සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය අතර අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ හදුනාගත හැකිය.
උඩරට නර්තන සම්ප්‍රදායේ එන “මංගලම්” සහ සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායේ මුල් මාත්‍රය අතර සමානකමක් පවතී. උඩරට මංගලම් සහ සබරගමු මුල් මාත්‍රය යන දෙකම නටන්නේ පස් තිතට හෙවත් සුළු මැදුම් දෙතිතට අනුවයි.
මංගලම් ජය මංගලම් ජය මංගලම් ජය මංගලම්..... (උඩරට)
සසිරි සිරිලක පෑව අණසක මංගලම්.....(සබරගමුව)
එමෙන්ම උඩරට මංගලම් වල කස්තිරම සහ සබරගමු මුල් මාත්‍රයේ කස්තිරමත් තාල වලින් සමාන වේ.
උදා: තත් ජිත් තොන් නත් තා (උඩරට)
ගත කුඳ කුඳ තා (සබරගමුව)
උඩරට හා සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායන් වල පවතින වන්නම් වල නම් සහ සමහර වන්නම් කවි එකිනෙකට සමානතාවයක් දක්වයි.
උදා: ගජගා, ගනපති, සිංහනාඩි, මුසලඩි, මයුරා
උඩරට හා සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායන් වල පවතින “අඩව්” එකිනෙකට සමාන වේ.
උදා: තක් දොඟ තක දොඟ - උඩරට හනුමා වන්නම
තක් දොඟ තක දොඟ - සබරගමු සිංහනාඩි වන්නම
ඒ අනුව පැහැදිලි වන්නේ ලාංකීය නර්තන කලාවේ මහා සම්ප්‍රදායන් දෙකක් වන උඩරට හා සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායන් තුළ එකිනෙකට මිශ්‍ර වූ අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ හදුනාගත හැකි බවයි.
05. පහතරට නර්තන සම්ප්‍රදාය හා සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය අතර එක් එක් සංස්කෘතීන් නියෝජනය වන්නා වු අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ හදුනාගත හැකිය.
සබරගමු හා පහතරට නර්තන සම්ප්‍රදායන්හි පවතින පන්තේරු නැටුම එකිනෙකට සමාන ලක්ෂණ දරයි. ජනශ්‍රැතියට අනුව පත්තිනි දේව සංකල්පය මුල් කරගෙන බිහි වූ පන්තේරු නැටුම පහතරට නර්තන සම්ප්‍රදාය තුළින් සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායට එක් වු සංස්කෘතිකාංගයක් ලෙස හදුනාගත හැකිය.
එමෙන්ම සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායට පත්තිනි දේව සංකල්පය එකතු වී ඇත්තේ පහතරට නර්තන සම්ප්‍රදාය ඔස්සේ විය හැකිය. සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායේ එන සන්නි යකුම් යාගය, කුමාර සමයම, මහ සොහොන් සමයම, පිළිවෙලින් පහතරට නර්තන සම්ප්‍රදායේ එන සන්නි යකුම් යාගය, රිද්දි යාගය, මහසොහොන් සමයම යන ශාන්තිකර්මයන්ට සමාන වේ. එම ශාන්තිකර්මයන්හි අරමුණු, පුද පුජා රටා, වත් පිළිවෙත් එකිනෙකට සමාන වේ.
ඒ අනුව පැහැදිලි වන්නේ පහතරට හා සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායන් අතර ද එකිනෙකට බැඳුණු අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ හඳුනාගත හැකි බවයි.
06. ඌව නර්තන සම්ප්‍රදාය සහ සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය අතර අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ හදුනාගත හැකිය.
චූල නර්තන සම්ප්‍රදායක් වන ඌව නර්තන සම්ප්‍රදායයේ එන “මල් එළි ශාන්තිකර්මය” හා සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායේ එන “කිරි මඩුව ශාන්තිකර්මය” අතර සමාන ලක්ෂණ පවතී. එම ශාන්තිකර්ම දෙකෙහිම අරමුණු එකිනෙකට සමාන වේ. අස්වනු වලට වන හානිය වළක්වා ගැනීම, දෙවියන්ගේ ලෙඩ ලෙස සැලකෙන වසංගත රෝගවලින් ආරක්ෂා වීම, ගව මහීෂාදීන්ට වැළඳෙන රෝග වලින් උන් ආරක්ෂා කර ගැනීම ශාන්තිකර්ම දෙකෙහිම අරමුණ වේ. එමෙන්ම ශාන්තිකර්ම දෙකෙහිම පුද පුජා රටාවත්, පුදනු ලබන දෙවිවරු (පත්තිනි, විෂ්ණූ, කතරගම, සමන් දෙවිවරු සහ කිරි අම්මාවරු) සමාන වේ. එමෙන්ම උපත් කතාද සමාන වේ. සබරගමු කිරිමඩුව ශාන්තිකර්මය ආශ්‍රිතව ඌව මල් එළිය ශාන්තිකර්මය බිහි වී ඇති බව බොහෝ අයගේ විශ්වාසය වේ. කෙසේ වෙතත් එයින් පැහැදිලි වන්නේ ලාංකීය මහා නර්තන සම්ප්‍රදායන් සහ චූල නර්තන සම්ප්‍රදායන් අතර ද අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ හඳුනාගත හැකි බවයි.
07. සමාජයීය වශයෙන් ග්‍රාමීය ජනයාගේ කලාවන් මුල් වු ග්‍රාමීය සංස්කෘතිය සහ සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය අතර අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ හඳුනාගත හැකිය.
සිරිපා කරුණා කරන බැතිමතුන් විසින් ගායනා කරනු ලබන තුන් සරණේ කවි ගොඩ නැගී ඇති ආකාරය හා එහි තාලය සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායයේ “ජින් කිට තක් තක්කිට තක්” යන ගමන් මාත්‍රයට සමාන වේ. බොහෝ දෙනාගේ මතය වන්නේ ග්‍රාමීය ජනතාවගේ ජනශ්‍රැතිය සහ ගැමි සංස්කෘතිය අනුව ගැයෙන තුන් සරණේ කවි මූලික කරගෙන සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායයේ ගමන් මාත්‍රය ගොඩ නැගී ඇති බවයි.
ඒ අනුව පැහැදිලි වන්නේ ගැමි සමාජයීය කලාත්මක සංස්කෘතික ලක්ෂණ සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය තුළ නියෝජනය වන බවත් ඒ ඔස්සේ සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායයේ අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ ප්‍රකට වන බවත්ය.
08. උඩරට, පහතරට, සබරගමු යන ප්‍රධාන නර්තන සම්ප්‍රදායන්හි එකිනෙකට මිශ්‍ර වූ අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ හඳුනාගත හැකිය.
උඩරට, පහතරට, සබරගමු යන ප්‍රධාන නර්තන සම්ප්‍රදායන් තුනෙහිම ශාන්තිකර්ම සහ බලි වල එන උපත් කතා එකිනෙකට සමාන වේ. උපත් කතා සඳහා යොදාගෙන ඇති කුල පරම්පරාව, සමාජ තත්වය, පත්තිනි දේවිය පිළිබද කතාන්දර, රජවරු පිළිබඳ( ලිච්ඡවි, මහාසම්මත) කතා ආදිය සම්ප්‍රදායන් තුනෙහිම එකිනෙකට සමාන වේ.
මහා සම්ප්‍රදායන් තුනටම අයත් බලි ශාන්තිකර්ම අතර පොදු සමානතාවක් දක්නට ලැබේ. ඇතැම් චාරිත්‍ර විධි අතින්, යොදා ගනු ලබන වාදන භාණ්ඩ සහ ගායනය සඳහා යොදා ගන්නා නාද මාලා වැනි ඇතැම් සාධක මත ඒ එකිනෙකක් විසින් තම සම්ප්‍රදායට අදාල අනන්‍යතාවය පවත්වා ගනු ලැබුවද පැවැත්වීමේ අරමුණු, යෙදාගනු ලබන ගායන හා බැඳි ගීත සාහිත්‍ය, අඹනු ලබන රූප හෝ අඳිනු ලබන චිත්‍ර යනාදී මූලික ලක්ෂණ සම්ප්‍රදායන් තුනෙහිම සමාන වේ.
විශේෂයෙන් ඉන්දියානු බමුණු දහම ඔස්සේ විකාශය වී ඇති බලි ශාන්තිකර්මය කෝට්ටේ යුගයේදී වීදාගම මෛත්‍රී හිමියන් විසින් බුදුගුණ ගීතයන්ට මුල් තැනැක් දෙමින් බෞද්ධ මුහුණුවරක් අනුව හැඩගස්වා ඇත. ඉන් අනතුරුව මෙය නර්තන සම්ප්‍රදායන් තුනෙහිම පෝෂණය වී ඇත.
එමෙන්ම සම්ප්‍රදායන් තුනෙහිම නර්තන ශිල්පීන්ගේ හිසෙහි බඳින “නෙත්ති මාලය” නම් රංග ආභරණය සමාන වේ. එය ලෝහ වලින් නිර්මිත ආභරණයකි.
එමෙන්ම සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායයේ ප්‍රධාන වාද්‍ය භාණ්ඩය වන දවුල උඩරට, පහතරට, ඌව යනාදී සෑම සම්ප්‍රදායකම හේවිසි වාදනය සඳහා යොදා ගනු ලබයි. උඩරට සම්ප්‍රදායට අනුව තම්මැට්ටම යොදා ගත්තද, එහිද ප්‍රධාන වශයෙන් දවුල යොදා ගනු ලබයි.
ඒ අනුව පැහැදිලි වන්නේ ලාංකීය මහා නර්තන සම්ප්‍රදායන් ත්‍රිත්වයෙහිම එක් එක් සංස්කෘතීන් නියෝජනය කරන්නා වූ අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ පවතින බවයි.
මේ අනුව ඉහත කරුණු විමර්ශනාත්මකව අධ්‍යනය කිරීමේදී පැහැදිලි වන්නේ සබරගමු නර්තන කලාවේ මූලාරම්භය වැදි ගෝත්‍රික ජනයා මුල් වී ගොඩනැගුණු බවත් එය සමන් දේවාලය මුල් කරගෙන සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය ලෙස පෝෂණය වු බවත්ය. එලෙස පෝෂණය වීමේදී විවිධ වු දේශීය විදේශිය නර්තන සම්ප්‍රදායන්, දේව සංකල්පය, ගැමි සංස්කෘතිය හා වැදි ගෝත්‍රීය සංස්කෘතිය වැනි විවිධ සංස්කෘතීන්හි ආභාෂය ලැබූ බවත් එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය වටා ඇති සංස්කෘතිය තුළ සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය පෝෂණය වීමට ආභාෂය ලැබූ විවිධ සංස්කෘතීන් සම්ප්‍රදායන් නියෝජනය කරන අන්තර් සංස්කෘතික ලක්ෂණ බොහොමයක් හඳුනාගත හැකි බවයි.
කෙසේ වෙතත් උඩරට, පහතරට, නර්තන සම්ප්‍රදායන්ට සාපේක්ෂව විදේශීය නර්තන කලාවන්හි, සංස්කෘතීන්හි ආභාෂය සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායට බලපෑම් සහගත වීම අඩු තත්ත්වයක පවතී. එයට හේතු වන්නට ඇත්තේ රට මැද පිහිටි ප්‍රදේශයක සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදාය බිහි වී ප්‍රචලිත වීමයි.
සැකසුම :- අචලා නිමල්තී
