ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය
ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය
ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය යන්නෙහි තේරුම නම් අංග අටකින් යුතු වන උත්තම මාර්ගය යන්නයි. බුදුරාජණන් වහන්සේ ධම්මචක්ඛපවත්න සූත්‍රයේදී අන්ත වලින් බැහැරව මැදුම් පිළිවෙත අනුගමනය කරන ආකාරය දක්වා ඇත. අන්ත දෙක යනුවෙන් හදුන්වනු ලබන්නේ අධික ලෙස ශරීරයට දැඩි දුක් දීම හෙවත් අත්තකිලමතානු යෝගයද අධික ලෙස ශරීරයට සැප ලබා දීම හෙවත් කාමසුකල්ලිකානු යෝගය ද යන්නයි.
ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය මෙසේය.
සම්මා දිට්ඨි - නිවැරදි දෘෂ්ටිය
සම්මා සංකප්ප - නිවැරදි අදහස්
සම්මා වාචා - නිවැරදි වචන
සම්මා කම්මන්ත - නිවැරදි ක්‍රියාවන්
සම්මා ආජීව - නිවැරදි දිවි පෙවත
සම්මා වායාම - නිවැරදි උත්සාහයන්
සම්මා සති - නිවැරදි සිහිය
සම්මා සමාධි - නිවැරදි සමාධිය
අපි දැන් මේ පිලිබද කෙටි හැදින්වීමක් ගැන බලමු.
සම්මා දිට්ඨි - නිවැරදි දෘෂ්ටිය
ආර්ය මාර්ගයේ පළමු අංගය සම්මා දිට්ඨියයි. එනම් නිවැරදි දැකීමයි. අපි නිවැරදි දැකීම් මොනවාදැයි හදුනා ගැනීමට නම් වැරදි දැකීම් මොනවාදැයි හදුනා ගැනීම වැදගත්ය. යමෙකුට මෙවැනි වූ දෘෂ්ඨින් තිබිය හැකිය. “ දෙවියන් වහන්සේ සතුන් මවා ඇත්තේ මිනිසුන්ගේ ප්‍රයෝජනය සදහා වන අතර මස් මිනිස සතුන් මැරීම වරදක් නොවේ. “ මෙය වැරදි දෘෂ්ඨියකි. “ සෑම සතෙක්ම මරණයට බිය වෙති, ජීවත් වීමට කැමති වෙති, එම නිසා සතුන් මැරීම වැරදි ක්‍රියාවකි. එය පාපයකි. “ මෙය නිවැරදි දැකීමක් ලෙස දැක්විය හැකිය.
සම්මා දිට්ඨියද විවිධ ප්‍රභේද වලට බෙදා ඇත. කම්මස්සකථා සම්මා දිට්ඨිය, චතුසච්ච සම්මා දිට්ඨිය යනු එම කොටස් දෙකයි. . කම්මස්සකථා සම්මා දිට්ඨිය නම් තමා විසින් සිදු කරනු ලබන හොද හෝ නරක ක්‍රියාවන්ට විපාක දීමේදී එහි වගකීම අන් අයට නොව තමාටම පැවරෙන බව ණුවණින් දැකීමයි. , චතුසච්ච සම්මා දිට්ඨි නම් ආර්ය සත්‍ය පිළිබද නිවැරදිව අවබෝධ කර ගැනීමයි.
සම්මා සංකප්ප - නිවැරදි අදහස්
දුකෙන් නිදහස් වීමට නම් හොද කල්පනාවක්, නිවැරදි කල්පනාවක් පුද්ගලයෙකුට තිබිය යුතුය. එබැවින් ආර්ය මාර්ගයේ දෙවැනි අංගය ලෙස සම්මා සම්කප්පය දැක්වා ඇත. අධීක කාමයන්ගෙන් යකුත වූ අය , මෛත්‍රියක් නොමැති අය, හිංසන චේතනාවන් ආදී වූ දෙයින් යුක්ත වූ පුද්ගලයන්ට විමුක්තියට පත් වීමේ හැකියාවක් නොමැත. එබැවින් පහත සදහන් කල්පනාවෙන්ගෙන් යුක්ත විය යුතුය.
නෙක්ඛම්ම - ඉදුරන් පිනවීමෙන් වෙන් වීමේ කල්පනාව
අව්‍යාපාද - සැමටම යහපතක් වේවා යන මෛත්‍රීය කල්පනාව
අවිහිංසා - කිසිවෙකුට හිංසා නොකිරීමේ කල්පනාව
සම්මා වාචා - නිවැරදි වචන
ආර්ය මාර්ගයේ මීලග අංගය නම් සම්මා වාචාය. එනම් නිවැරදි වචන භාවිතයයි. රළු වචන කතා කිරීම, කේලාම් කීම, බොරු කියන තැනැත්තාට දුක කෙළවර කර ගැනීමට නොහැකිය. ඒ සදහා සම්මා වාචාවෙන් යුක්ත විය යුතුය. එනම්,
- බොරු නොකීම
- කේළාම් නොකීම
- රළු වචන කතා නොකිරීම
- හිස් වචන කතා නොකිරීම
ආදියෙන් වැළකී සත්‍ය වචන, සමගිය වඩන වචන, ප්‍රිය වචන. අර්ථ සම්පන්න වචන කතා කරන විට සම්මා වාචාවෙන් යුක්ත පුද්ගලයෙකු බවට පත් වේ.
සම්මා කම්මන්ත- නිවැරදි ක්‍රියාවන්
සිව්වන අංගය නම් සම්මා කම්මන්තයයි .එනම් නිවැරදි ක්‍රියාවයි. නිවැරදි ක්‍රියාව යනුවෙන් හදුන්වනු ලබන්නේ නිවැරදි ලෙස රැකියා කටයුතු සිදු කිරීමයි.
- ජීවිත විනාශ කිරීමෙන් වැලකීම
- සොරකම් කිරීමෙන් වැළකීම
- කාම මිච්චාචාරයෙන් වැළකීම සම්මා කම්මන්තය ලෙස හදුන්වනු ලබයි. දුකින් මිදීමට නම් මේ ලක්ෂණය පුද්ගලයා තුළ ඇති විය යුතුමයි.
සම්මා ආජීව - නිවැරදි දිවි පෙවත
පස්වන අංගය නම් සම්මා ආජීවයයි. එනම් වැරදි ජීවන ක්‍රමයන්ගෙන් වෙන්ව නිවැරදි ජීවන ක්‍රම මගින් තම ජීවිතය පවත්වාගෙන යාමයි. ගිහි බෞද්ධයෙකු විසින් නොකල යුතු යැයි සම්මත වෙළදාම් පහෙන් වැළකීමත්, එවැනි වෙනත් රැකියාවන්ගෙන් වැළකීමත් සම්මා ආජීවවයි. එසේම ලාභ ප්‍රයෝජන සදහා තමා ලග නැති නැති ගුන පෙන්වීම වැනි කුහක ක්‍රියාවන්ගෙන් වෙන්වී දැහැමි ලෙස ජීවත් වීම සම්මා ආජීවය ලෙස දැක්විය හැකිය.
සම්මා වායාම - නිවැරදි උත්සාහයන්
මීලග අංගය නම් නිවැරදි වෑයමයි. එනම් උත්සාහයයි. ඕනෑම ක්‍රියාවක් සිදු කාරීම සදහා උත්සහ දැරීම සම්මා වායාමය නොවේ. අකුසල් වලින් ඈත් වීමටත් කුසල් වඩවා ගැනීමටත් උත්සහ කිරීම සම්මා වායාමය ලෙස දක්වයි. එහි ලක්ෂණ හතරක් පහත ආකාරයට දැක්විය හැකිය.
- නූපන් අකුසල් නොයිපදීමට උත්සහ දැරීම
- උපන් අකුසල් නැති කිරීමට උත්සහ දැරීම
- නුපන් කුසල් උපදවා ගැනීමට උත්සහ දැරීම
- උපන් කුසල් රැක ගැනීම හා දියුණු කර ගැනීමට උත්සහ දැරිම
සම්මා සති - නිවැරදි සිහිය
නිවැරදි සිහිය නම් සතර සතිපට්ඨානයෙන් යුක්ත වීමයි. ශරීරයේ ක්‍රියාකාරීත්වය හා ස්වාභාවය පිළිබදවත්, වේදනාවන්ගේ ස්වාභාවය පිළිබදවත්, සිතේ හා සිතට හසුවන අරමුණු ආදියේ ස්වාභාවය පිළිබදවත් සිහිය පවත්වා ගැනීම සම්මා සතියයි.
සම්මා සමාධි - නිවැරදි සමාධිය
අවසාන අංගය නම් සම්මා සමාධියයි. එනම් සිතේ මනා එකග බවයි. මනා එකග කම ලෙස දැක්වෙන්නේ පංචනීවරණ යටපත් වී “ ධ්‍යාන” නමින් හැදින්වෙන තත්වයට සිත සන්සුන් වීමයි. විසිරී ගිය සිත දුබලය. එවැනි සිතකට ප්‍රඥාව නොවැඩේ. ප්‍රඥාව වැඩීමෙන් තොරව දුන් මිදීමට නොහැකිය.
Chathuri Nuwanthi