උදුවප් පුර පසළොස්වක පොහොය
ප්‍රංශයේ ප්‍රධාන අධිකරණ සංඝ නායක ප්‍රංශයේ ජේතවනාරාමාධිපති, ශාස්ත්‍රපති මුරුංගාගස්යායේ
ඤාණිස්සර නා හිමි
නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස.
අන්තෝ ජටා බහි ජටා
ජටාය ජටිතා පජා
තං තං ගෝතම පුච්ඡාමි
කෝ ඉමං විජටයේ ජටං
සීලේ පතිට්ඨාය නරෝ සපඤ්ඤෝ
චිත්තං පඤ්ඤංච භාවයං
ආතාපි නිපකො භික්‍ඛු
සො ඉමං විජටයේ ජටං
කාරුණික පින්වත,
උඳුවප් පුර පසළොස්වක පොහොය දිනය ශ්‍රී ලාංකික ජනතාවට ඉතා වැදගත් දිනයක්. සඟමිත් මහ රහත් මෙහෙණින් වහන්සේ ජය ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේ වැඩම කරවීමත්, මෙරට ජනතාව බොහෝ කාලයක සිට බලාපොරොත්තු වන ශ්‍රී පාද වන්දනා සමය ඇරැඹෙන පොහොය දිනයත් වීම අසිරිමත් වේ.
අපගේ ජීවිතය ඇතුළත පිටත ඇතිවන ගැටලු විසඳිය යුත්තේ කෙසේදැයි බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් විමසූ පැනයකට දේශනා කර වදාළ පිළිතුරු ගාථාවක් ඉහත මාතෘකා කළේ.
මේ ලෝකයේ ඇතුළතත් පිටතත් ගැටලු, මෙසේ ගැටලුවලින් පිරි ලෝකයක ඒ ගැටලු, අවුල් විසඳන්නේ කෙසේදැයි බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් එක්තරා දේවතාවෙක් විමසීමක් කළා.
යම්කිසි ප්‍රඥාවන්ත කෙනකු ශීලයෙහි පිහිටා සිත වර්ධනය කර ඤාණය දියුණු කළහොත් ඒ පුද්ගලයා මේ ගැටලුවලට විසඳීමක් කරන බවයි ඉහත ගාථාවෙන් පැහැදිලි වන්නේ.
සීල, සමාධි, ප්‍රඥා යන ත්‍රිවිධ ශික්‍ෂාව තුළින් යම් කෙනකුට විමුක්තියක්, නැතහොත් ඇතුළත ගැටලු පිටත ගැටලු යන දෙ ආකාර ගැටලු විසඳා ගැනීමට මාවතක් ලෙස එම ත්‍රිශික්‍ෂාව සඳහන් කර තිබෙනව.
අපේ චිත්ත සන්තානවලට ඇතිවන ගැටලු පිළිබඳ ඔබ මොහොතක් සිතා බලන්න. සිත තුළ ඇති වන බලවේග නිසා වරෙක සිතෙහි අභ්‍යන්තරයෙහි සැඟවී ඇති සිතිවිලිත් ඉස්මතු වන අවස්ථා තිබෙනවා. සිත තුළ යටපත් වී තිබෙන කෙලෙස් පිළිබඳ තත්ත්වය එයින් පැහැදිලි වනවා. ඒ අනුසය අවස්ථාවයි. පරිවුට්ඨාන කියන අවස්ථාවෙන් සිතිවිලි නැගී සිටින අවස්ථාව පෙන්නුම් කළා. එය තවදුරටත් ඉස්මතු වී වචනයෙන් හෝ වේවා ශරීරයෙන් හෝ වේවා ක්‍රියාත්මක වීමේ අවස්ථාව වීථික්‍රම අවස්ථාවයි. එසේනම් ඒ අවස්ථා තුන මර්දනය කිරීමයි. නිවනට මාවත වශයෙන් සඳහන් වන්නේ.
පංච දුශ්චරිත සිල්වත් තැනැත්තාගෙන් සිදු වන්නේ නෑ. ඒ තැනැත්තාට සීලය තුළින් සංවරයක් ඇති වනවා. එය සීලයෙන් සිදු වන්නක්. සමාධියෙන් සිදු වන්නේ සිත තුළ සැඟ වී ඇති ක්ලේශ ධර්ම නැඟී සිටින අවස්ථාවෙහිදී එය එසේ නැගී සිටීමට අවස්ථාව නොදී මර්දනය කිරීමයි. සිතෙහි අභ්‍යන්තරයෙහි නිදාගෙන සිටින, සැඟවී සිටින සියලු ක්ලේශ ධර්ම ඉවත් කිරීමයි ප්‍රඥාවෙන් සිදු වන්නේ.
උදාහරණයක් ලෙස බලන්න. ඔබ අටසිල් සමාදන් වූ දවසක අවස්ථාවක ඔබේ සිත තුළට වෛරය, කෝපය, ද්වේශය ඇති නොවන්න පුළුවන්. එහෙත් එම ක්ලේශ ධර්ම ඉස්මතු වන ආකාරයේ සිද්ධියක් යම් තැනැත්තකු පැමිණ සිද්ධ කළහොත්, එතෙක් සිත තුළ සැඟ වී සිටි ක්ලේශයන් එකවරම නැගී සිටිනවා. ඒ අවස්ථාව දුරුකිරීමයි ප්‍රඥාවෙන් සිදු කරන්නෙ.
මින් ඔබට පැහැදිලි වනවා ඇති, සිතෙහි ඇතුළත නැතිනම් අභ්‍යන්තරයෙහි සිතිවිලි සැඟ වී තිබෙන ආකාරය. එම ක්ලේශයන් හෙවත් පාපී සිතිවිලි නැගී සිටින්නේ යම් අරමුණක් සිත තුළට පැමිණි විට පමණයි.
මාර්ග ඵල ලැබීමෙන් කෙනකුගේ සිතෙහි ඇතිවන ඒ පාපී සිතිවිලි ඉවත් වනවා. නිවන හෙවත් සිවුසස් දහම දැකීමෙන් ඒ සියලු ක්ලේශයන් ඉවත් කැරෙනවා. සෝවාන් සකෘදාගාමි, අනාගාමි අර්හත් යන සතර මාර්ගය තුළින් එමෙන්ම සෝවාන් සකෘදාගාමී අනාගාමී අර්හත් යන සතර ඵල තුළින් සැනසීමක් උදාකර ගන්නවා. එතෙක් අපේ සිත තුළ මේ ක්ලේශ ධර්මයන් තැන්පත් වී තිබෙනවා.
ඒ නිසා අපේ සිතෙහි ඇතුළත පිටත ඇතිවන ගැටලු විසඳීම සඳහා සීල, සමාධි, ප්‍රඥා යන ත්‍රිශික්‍ෂාව උපයෝගී කර ගැනීමෙන්, අපගේ සිත තුළ රැඳී පවතින කෙලෙස් හෙවත් ක්ලේශයන් ඉවත් කරන්නට ප්‍රඥාවෙන් හැකියාව ලැබෙනවා. සිතෙහි වරින් වර නැඟී සිටින පාපී සිතිවිලි මර්දනය කිරීමට සමාධියෙන් අවස්ථාව ලැබෙනවා.
කයෙන් හා වචනයෙන් සිදු වන පාපී සිතිවිලි සීලයෙන් යටපත් කිරීමට අවස්ථාව ලැබෙනවා.
මේ අනුව පෙනෙනවා සීල, සමාධි, ප්‍රඥා යන ත්‍රිවිධ ශික්‍ෂාව තුළින් සිතෙහි බාහිර සහ අභ්‍යන්තරව හට ගන්නා සියලු පාපී සිතිවිලි යටපත් කිරීමට ශක්තිය හා හැකියාව ලැබෙන බව. ඒ වටිනා මාවත ඔස්සේ ගමන් කිරීමට, නිතර නිතර උත්සාහ කිරීම බෞද්ධයා සතු වගකීමක් බව මෙනෙහි කරන්න. සිතට කවර කරදර බාධක ගැටලු අවුල් ඇති වූවද සිතෙහි නිරවුල් බව ඇති කර ගැනීමට, නිරවුල් මනසක් ගොඩනඟා ගැනීමට සම්බුදු දහම තුළින් ලැබෙන මග පෙන්වීම සුළු පටු නොවේ.
එබැවින් මානසික අස්වැසිල්ලක් සැනසීමක් සොයා භව කතරේ සැරිසරන හැමට තුනුරුවනේ බලයෙන් සදා සැනසීම ලැබේවා.
